1. บทที่7 สื่อและแหล่งการเรียนรู้

2. สื่อการเรียนรู้ สื่อการเรียนรู้หมายถึง วัสดุ อุปกรณ์ หรือวิธีการ ซึ่งอาจจำแนกเป็น สื่อสิ่งพิมพ์ สื่อบุคคล สื่อวัสดุ สื่ออุปกรณ์ สื่ออิเล็กทรอนิกส์ สื่อธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม สื่อกิจกรรมหรือกระบวนการเรียนรู้ แหล่งการเรียนรู้หมายถึง แหล่งข้อมูลข่าวสาร ประสบการณ์สนับสนุนให้ผู้เรียนเกิดการแสวงหาความรู้ด้วยตนเองอย่างกว้างขวางและต่อเนื่อง เพื่อให้ผู้เรียนเกิดกระบวนการเรียนรู้

3. สื่อและแห่ลงการเรียนรู้ สื่อแหล่งการเรียนรู้คือ สิ่งที่เป็นสื่อกลางให้ผู้สอนสามารถถ่ายทอด ความรู้ เจต คติและทักษะไปยังผู้เรียน สามารถมองเห็นเป็นรูปธรรมได้ ทำให้ผู้เรียนได้มีการเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพ สื่อการเรียนรู้ หมายถึง วัสดุ อุปกรณ์ หรืออาจจำแนกเป็นสื่อสิ่งพิมพ์สื่อบุคล สื่อวัสดุ สื่ออุปกรณ์ สื่ออิเล็กทรอนิกส์สื่อธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม แหล่งการเรียนรู้ หมายถึงแหล่งข้อมูลข่าวสารสารสนเทศและประสบการณ์ที่สนับสนุดส่งเสริมให้ผู้เรียนใฝ่เรียนใฝ่รู้แสวงหาความรู้และเรียนรู้ด้วยตนเองอย่างกว้างขวาง

4. สื่อการสอน หมายถึง ตัวกลางที่ถ่ายทอดสารสนเทศไปสู่ผู้เรียน ไม่ว่าจะเป็นวัสดุเครื่องมือและเทคนิควิธีการที่ผู้สอนนำมาประกอบการเรียนการสอน เพื่อให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ สื่อการสอน

5. สื่อการสอนนั้นมีมากมายและได้พัฒนาให้เกิดขึ้นใหม่อยู่เสมอตามความเจริญก้าวหน้า Dale ซึ่งเป็นนักเทคโนโลยีการศึกษา ได้กำหนดและแบ่งประเภทของสื่อการสอนไว้11ประเภท โดยยึดความเป็นรูปธรรมและนามธรรม เป็นหลักการในการแบ่ง ประเภทและแบ่งประเภท สื่อการสอนในรูปกรวยประสบการณ์ โดยให้รูปธรรมมากที่สุดเป็นฐานกรวย นามธรรมน้อยสุดเป็นยอกกรวยดังนี้ ประเภทของสื่อการสอน

6. 1.ประสบการณ์ตรงที่มีความหมาย(Direct and Purposeful Experences) 2.ประสบการณ์จำลอง(Contrived Experiences) 3.ประสบการณ์นาฎการ(Drematized Experiences) 4.การสาธิต(Demonstrations) 5.การศึกษานอกสถานที่(Study Trips) 6.นิทรรศการ(Exhibitions) 7.โทรทัศน์การศึกษา(Education Television) 8.ภาพยนตร์(motion Picture) 9.ภาพนิ่ง(Recording Radio And Still Pictures) 10.ทัศนสัญลักณ์(Visul Symbols) 11.วัจนสัญลักษณ์(Verbal Symbols)

7. การใช้สื่อการสอนนับว่ามีความสำคัญต่อผู้เรียนการสอนอย่างยิ่งทั้งนี้เพราะถ้าการสอนใช้สื่อการสอนไม่ถูกต้องย่อมจะได้ผลที่น้อยหรือมีค่าเท่ากับไม่ได้ใช้เลย การใช้สื่อการเรียนการสอนอย่างมีประสิทธิภาพนั้น ควรปฎิบัติตามหลักการดังนี้ 1 หลักการเลือก(Selection) 2.หลักการเตรียม(Prepartion) 3.หลักการนำเสนอ(Presentation) 4.หลักการประเมิน(Evaluation) หลักการใช้สื่อ

8. สื่อการสอนนับว่ามีประโยชน์มากเพราะสื่อการสอนเปรียบเป็นกุญแจ สำคัญที่จะช่วยให้ผู้เรียนได้เข้าใจในเนื้อหาและเห็นภาพได้อย่างชัดเจนยิ่งขึ้น ในการพิจารณาเลือกใช้สื่อการสอน แต่ละครั้งแล้วครูควรพิจารณาถึงความเหมาะสมของสื่อได้ดังนี้ 1.ความเหมาะสม สื่อที่ใช้นั้นเหมาะสมกับเนื้อหาและวัตถุประสงค์ของการสอนหรืไม่ 2.ความถูกต้อง สื่อที่จะใช้ช่วยให้นักเรียนได้ข้อที่สรุปถูกต้องหรือไม่ 3.ความเข้าใจ สื่อที่จะใช้นั้นควรช่วยให้นัดเรียนรู้จักคิดอย่างมีเหตุผลและให้ข้อมูลที่ถูกต้องแก่นักเรียน การออกแบบสื่อ

9. 4.ประสบการณ์ที่ได้รับ สื่อที่ใช้นั้นช่วยเพิ่มพูนประสบการณ์ให้แก่นักเรียน 5.เหมาะสมกับวัย ระดับความยากง่ายของเนื้อหาที่บรรจุอยู่ในสื่อชนิดนั้นๆ 6.เที่ยงตรงในเนื้อหา สื่อนั้นช่วยให้นักเรียนได้เรียนรู้เนื้อหาที่ถูกต้องหรือไม่ 7.ใช้การได้ดี สื่อที่นำมาใช้ควรทำให้เกิดประสิทธิภาพในการเรียนรู้ที่ดี 8.คุ้มค่ากับราคา ผลที่ได้จะคุ้มค่ากับเงินและเวลาและการจัดเตรียมการสื่อนั้นหรือไม่ 9.ตรงกับความต้องการ สื่อนั้นช่วยให้นักเรียนร่วมกิจกรรมตามที่ครูต้องการหรือไม่ 10.สื่อนั้นช่วยกระตุ้นให้นักเรียนสนใจในช่วงเวลานานพอสมควรหรือไม่

10. 1.เปิดโอกาสให้นักเรียนได้เรียนได้เรียนรู้จากวัตถุที่เป็นการกระตุ้นให้นักเรียนได้สร้างแนวความคิดด้วยตนเอง 2.กระตุ้นให้นักเรียนเกิดความสนใจในเรื่องที่จะเรียนมากขึ้น 3.ช่วยให้นักเรียนเกิดวารู้ความได้ง่ายยิ่งขึ้นและสามารถจดจำได้นาน 4.ให้ประสบการณ์ที่ส่งเสริมให้นักเรียนทำกิจกรรมตางๆด้วยตนเอง 5นำประสบการณ์นอกห้องเรียนมาให้นักเรียนศึกษาในห้องเรียนได้ ประโยชน์ของสื่อ

11. 1.จุด(Dots) 2.เส้น(Line) 3.รูปร่าง รูปทรง(Shape) 4.ปริมาตร(Volume) 5.ลักษณะพื้นผิว(Texture) 6.บริเวณว่าง(Space) 7.สี(Color) 8.น้ำหนักสื่อ(Value) องค์ประกอบของการการออกแบบ

12. การเลือกสื่อ ที่เหมาะสมนั้นต้องพิจารณาตามหลัก3ประการ ดังนี้ 1.การเลือกสื่อที่มีอยู่แล้ว ส่วนแปลงสื่อใหญ่ในสถาบันศึกษามักจะมีทรัพยากรที่สามารถใช้เป็นสื่อได้อยู่แล้ว ดังนั้นผู้สอนต้องกระทำก็คือ ตรวจสอบดูว่าสิ่งใดที่ใช้เป็นสื่อได้บ้าง 2.การดัดแปลงสื่อที่มีอยู่และ ให้ใช้ได้ดีและเหมาะสมมากยิ่งขึ้น ทั้งนี้ย่อมขึ้นอยู่กับเวลาและงบประมาณ 3.การออกแบบผลิตสื่อใหม่ ถ้าสื่อนั้นมีอยู่และและตรงกับจุดหมายของการเรียนการสอนเราก็สามารถนำสื่อนั้นมาใช้งานได้เลย แต่ถ้าไม่มีสื่อตามที่ต้องการก็ต้องผลิตใหม่ การเลือกสื่อ การดักแปลสื่อ และการออกแบบสื่อ

13. 1.จุดมุ่งหมาย ต้องพิจาณาว่าต้องการให้ผู้เรียนได้เรียนอะไร 2.ผู้เรียน ควรได้พิจารณาผู้เรียนทั้งโดยรวมว่าเป็นใคร มีความรู้พื้นฐาน และทักษะอะไรมาก่อน 3.ค่าใช้จ่าย มีงบประมาณเพียงพอหรือไม่ 4.ความเชียวชาญด้านเทคนิค ถ้าตนเองไม่มีทักษะจะหาผู้เชียวชาญแต่ละด้านมา จากแหล่งใด 5.เครื่องมืออุปกรณ์ มีเครื่องมืออุปกรณ์ที่จำเป็นพอเพียงต่อการผลิดหรือไม่ 6.สิ่งอำนวยความสะดวก มีอยู่แล้วหรือสามารถจะหาอย่างไร 7.เวลา มีเวลาพอสำหรับการออกแบบหรือไม่ การออกแบผลิตสื่อใหม่