1. Бэгзийн Явуухулангийн намтар уран бүтээл
Намтар:1929онд Завхан аймгийн Адархаан сумын нутагт
төрсөн.Нутагтаа бага сургууль төгсөөд
1944-1949онд Улаанбаатар хотноо санхүүгийн техникумд нягтлан
бодогчийн мэргэжлээр төгссөн.
1950-1954онд Залуучуудын үнэн сонинд сурвалжлагчаар
1954-1959онд Москва хотноо М.Горькийн нэрэмжит утга зохиолын
дээд сургуульд суралцсан.
1960онд хэвлэгдсэн “Лириса” түүвэр
1961онд хэвлэгдсэн “Мөнгөн хязгаарын чимээ” түүвэр нь түүнд их
алдарыг авчирсан юм.Монголын яруу найргийг дэлхийн тавцанд
гаргасан.Орчуулга түүвэр нь 80 орчим хэлнээ гарчээ.
1979онд Соёлын гавъяат зүтгэлтэн
1982 онд нас эцэслэжээ.
Уран бүтээл :Анхны бүтээл нь “Ээждээ” шүлэг юм.Залуу
зохиолчдын цомирлогт хэвлэгдсэн.
1954онд “Бидний хүсэл”,”Цэнхэр мандлын цэнхэр доор” 2 түүврээ
хэвлүүлжээ.
1959онд “Алаг дэлхийд төрсөн минь учиртай”
Үүнд: “Говь”, “Ганга нуур”, “Өндөр алтайн уулс”, “Хар уст нуурын
шагшуурга”, “Нуга дахь зуны өглөө”, “Гурван цэнхрийн агуй”, “Бороо
үүлс шөнө ”, “Өвлийн агаар”, “Нүүдэлчний намар”, “Цолмон хөөрч үүр
цайв”, “Энэтхэгийн шөнө”, “Африкийн шүлгүүд”, “Бид нэг орчлонгийн
хүмүүс”, “Доманы арал” гэх мэт олон зохиол бүтээл туурьваж
байжээ.
Хайр дурлалын сэдэвт утга уянга :Б.Явуухулан нь “Хайр
дурлал” хэмээх мөнхийн сэдвийг маш гайхамшигтайгаар утга уянга
болгон уншигч түмнийхээ сэтгэлийг хөдөлгөнө 1959 Мөнгөн
хазаарын чимээ шүлэгтээ зорин ирэх амрагаа хүлээхэд морин
төвөргөөн зүрхээ хоногшино.

3. Б.Явуухулан Тэхийн Зогсоол дуульд эх
нутгаа хайрлах үзэл улиран хувьсах
амьдралын жамыг үзүүлсэн нь
Тээр жилийн тэр нэг өвлийн өнөтэйг яана
Тэхийн гэдэг тэр оргилын өндрийг яана... гэж эхэлдэг гайхймшигт
дуулийг уншаагүй мэдэхгүй хүүхэд залуус байхгүй гэхэд хэлсдэхгүй
ээ.Энэ дуульд эх нутгийн өнгө үзэмж байгалийн гоо сайхныг магтан
дуулахын зэрэгцээ их найрагч маань “Найзын дурсгалд шүлгээ:
Амьдралын амралтаар хүн
Хорвоод анх ирдэг юм.
Аж эөрөх хугацаа дуусаад...
Буцаад явдаг юм.
Хорвоод хүн ирэхдээ
Өөрөө уйлж ирнэ.
Хожим буцаад явахдаа
Өрөөлийг уйлуулж буцна.гэдэг санааг буюу эх дэлхий дээрээ
төрж,өсөж,эцэст эргээд тэндээ шингэдэг гэж чин шударга,хатуухан
атлаа хайлан8 уярам жам ёсыг магтан дуулсан байдаг.Ингэхдээ
эцсийн зогсоолдоо зогссон өтөл тэх элдвийг үзэж хэрсүү өвгөн
анчин хүүшийн өвөлжөө хүрэн хад уяран догдолсон эцгийн
сургаалийг ухааран сонсож буй залуу хөвүүн гэсэн хэдэн зураглалд
багтаан тууривсан байна.Энд зарим хэсгээс нь иш татвал:
Янгир өтлөхөөрөө эврээ даахаа болидог юм гэнэлээ
Янгирын сүргээ гүйцэхээ тэгээд байдаг юм гэнэлээ
Эхээс анх унасан газраа заавал олж ирдэг юм гэнэлээ
Эцсийн удаа тэндээ тэнцэж зогсдог юм гэнэлээ.буюу
Төрсний эцэст үхнэ гэдэг амьтны жам
Төрсөн нутгаа орхино гэдэг амаргүй даваа.гэх мэт эхлэх
эцэслэх ирэх одохын жамыг өгүүлсэн дүрсэлсэн байдаг.