Author :: อาจารย์กรวรรณ สุวรรณสาร NPRU Open Courseware more info :: http://courseware.npru.ac.th/index.php

1. บทที่ 2
การดูแลความสะอาดสุขสบาย
อ.กรวรรณ สุวรรณสาร

2. Schedule care
1. early morning care
2. morning care; a.m. care
3. afternoon care; p.m. care
4. hour of sleep care; h.s. care
5. as needed care; p.r.n. care

3. การดูแลความสะอาดปากและฟัน
หลักการ
1.ทาความสะอาดปากและฟันหลังตื่นนอน หลังอาหารทุกมื้อ และ
ก่อนนอน หรือตามแผนการรักษา
2.ผู้ป่วยที่มีปัญหาในช่องปาก ต้องทาความสะอาดปากและฟันทุก
2 ชั่วโมง
3.ผู้ป่วยที่ไม่รู้สึกตัว ให้ทาความสะอาดปากและฟันด้วยน้ายาบ้วน
ปาก

4. การปฏิบัติเพื่อดูแลความสะอาดปากและฟัน
ผู้ป่วยที่ช่วยเหลือตนเองได้ เตรียมอุปกรณ์ (ยาสีฟัน แปรงสีฟัน
ชามรูปไต แก้วน้า น้า และผ้ารองกันเปื้อน)

5. การปฏิบัติเพื่อดูแลความสะอาดปากและฟัน
ผู้ป่วยที่ช่วยเหลือตนเองไม่ได้ เตรียม อุปกรณ์เปิดทางเดินหายใจ ไม้กดลิน ไม้
พันส้าลี น้ายาบ้วนปาก ชามรูปไต ผ้าก๊อซ ผ้ารองกันเปื้อน กระบอกสูบ
อุปกรณ์ดูดเสมหะ และกลีเซอรีนบอแร็กซ์ หรือสารอื่นที่ท้าให้ริมฝีปากชุ่มชืน

6. Bathing
1. bed bath
2. assisting in the bath room
3. self-administrated bath

7. หลักการดูแลความสะอาดของผิวหนัง
1.เคารพความเป็นส่วนตัวของผู้ป่วย
2.ด้ารงไว้ซึ่งความปลอดภัย
3.ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับความอบอุ่น
4.การใช้น้าอุ่นจะช่วยให้รูขุมขนเปิด
5.ส่งเสริมให้ผู้ป่วยได้ออกแรง
6.เตรียมอุปกรณ์ให้ครบ

8. การเช็ดตัวบนเตียง (bed bath)
อุปกรณ์
1. กะละมังน้า 2 ใบ 2. ผ้าถูตัว 2 ผืน
3. ผ้าเช็ดตัว 2 ผืน 4. ผ้าคลุมตัว
5. สบู่พร้อมกล่องใส่สบู่ หรือสบู่เหลว 6. เสือผ้าชุดใหม่
7. ภาชนะบรรจุเครื่องใช้ส่วนตัว 8. ถุงมือสะอาด
9.ถุงส้าหรับใส่เสือผ้าใช้แล้ว
10.ชุดท้าความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก

9. การเช็ดตัวบนเตียง (bed bath)
การพันผ้ารอบมือ
แล้วเหน็บชายเข้าด้านล่าง

10. การสระผม (Shampooing)
การพับขอบผ้ายาง
การรองศีรษะด้วยผ้ายาง

11. การดูแลความสะอาดเล็บ (nail care)
หลักการ
1. เล็บมือควรตัดเป็นรูปมน ส่วนเล็บเท้าตัดเป็นรูปตรง
2. ระวังไม่ให้เกิดอันตรายต่อหนังก้าพร้าและผิวหนังรอบ ๆ
3. ไม่ตัดเล็บสันมากเกินจนถึงเนือ
4. การตัดเล็บในผู้สูงอายุ ให้แช่เล็บในน้าอุ่นก่อนตัดเล็บ

12. การทาความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก
(Perineal care)
1. ท้าความสะอาดทุกครังที่ท้าความสะอาดร่างกาย และภายหลังการขับถ่าย
ปัสสาวะอุจจาระ
2. ไม่เปิดเผยร่างกายผู้ป่วยเกินจ้าเป็น
3. ท้าความสะอาดด้านไกลตัวก่อนด้านใกล้ตัว
4. ใช้ส้าลีก้อนใหญ่ในการเช็ด โดยใช้ 1 ก้อน ต่อการเช็ด 1 ครัง หากใช้ผ้า
สะอาดเช็ดให้เปลี่ยนมุมผ้าทุกครัง
5. เช็ดจากด้านบนลงด้านล่าง
6. ซับให้แห้ง
7. ท้าความสะอาดบริเวณก้นแล้วซับให้แห้ง

13. การทาความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก
(Perineal care)

14. การทาความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก
(Perineal care)
อุปกรณ์
1. ชุดท้าความสะอาดบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก
2. น้ายาท้าความสะอาด
3. ถุงมือสะอาด
4. ถุงขยะ

15. การนวดหลัง (Back rub)
หลักการ
1. ไม่ควรละมือออกจากผิวหนังผู้ป่วยขณะนวดหลัง และควรนวดติดต่อกัน
เพื่อให้เกิดสัมผัสและแรงกดที่สม่้าเสมอ
2. ไม่นวดหลังในกรณีที่หลังมีบาดแผล รอยแดง รอยบวมช้า ผื่น กระดูกหัก
3. ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง และผู้ป่วยโรคหัวใจต้องตรวจสอบชีพจรและ
ความดันโลหิตก่อน
4. ห้ามนวดหลังผู้ป่วยหลังผ่าตัดหัวใจ
5. จัดท่าให้สุขสบาย และความปลอดภัยขณะนวดหลัง

16. จบการนาเสนอบทที่ 2
นักศึกษาสามารถศึกษาเพิ่มเติมได้จากเอกสารประกอบการสอน และ
หนังสือตามที่ปรากฏรายชื่ออยู่ในบรรณานุกรมท้ายบทที่ 2