Интернетке қосу және браузерлер түрі

1. Алматы облысы, Балқаш ауданы,
Бақанас ауылы Бақанас аграрлы-
индустриялдық колледжі
Шамыгулова Бакыт Княровна
Өндірістік оқыту шебері

3. Интернетке қосылу жолдарын таңдау сіздің
техникалық мүмкіндіктерін, сонымен қатар
провайдердің техникалық мүмкіндіктеріне ғана
тәуелді емес. Мұнда Сіз бұл арнайы
Провайдермен қосылу үшін қалай виртуалды
бір нәрсе, жабдықтар провайдері ретінде
Интернетке қосылу туралы емес не туралы
айтуға болады.

4. Интернетке қосылу ең қолжетімді және
жиі қолданылатын әдіс әдеттегі теретін
(dial-up) бір байланыс болып табылады.
Бұл жолы әр үйге және кеңсе болып
табылады, және компьютерлік тек бір
құрылғыны қажет осындай желілерінде
Интернетке қосылу мүмкін - модем.
телефон желісіне компьютерді қосатын
арнайы құрылғы -
Modem. Модемдер сыртқы және ішкі
болып табылады./>

5. Бұл оқулықта бөлігі осы мол арнайы мақалалар,
шолулар, техникалық құжаттаманы үшін түрлі
модемдер сипаттамаларын қарастыру қажет және
мүмкін емес болғандықтан
басқа да материалдар. Мәселен, модем қосылған
(немесе біріктірілген) компьютер мен модем
қосылып телефон желісіне қосылған
Дер кезінде, пайдаланушы модем провайдеріне
нөмірін теріп, интернетке қосылады, неге желісі
қосылу әдісін /> сол жолды пайдаланып, байланыс
орнатуға болады, себебі қосулы және көзден жас
ағызатын, сондай-ақ телефон әдеттегі талқылауы.

6. Арзан және кез келген қарапайым қол жетімді
деп аталады, ол пайдаланушы. Бұл бағалар мен
қалай ғана байланысты осы түріне қараңыз
алдыңғы бөлімде қарастырылды келісімге қол
қояды. Мұндай қосылыстар айқын
кемшіліктерді бірі - ақпарат алмасу
жылдамдығы - бұл 3-тен секундына 7
килобайҚай браузерді таңдаймын?

7. Веб-стандарттарға сайлығы Веб-стандарттарға сай
жасалған браузер интернет-сайттарды дұрыс
бейнелейді. Қазіргі кезде танымал браузерлердің
барлығы дерлік веб стандарттарға сайт жасалған.
Тек Internet Explorer ғана осы тұрғыда дамымаған.
Қазіргі кезде ACID 3 стандарттаны сай ең сапалы
браузерлердің қатарына Safari, Google Chrome және
Opera-ны жатқызуға болады. Mozilla Firefox бұлардан
сәл ғана артта қалып отыр. Ал Internet Explorer бұл
тұрғыда өте қатты қалыс қалған. Айта кететін бір нәрсе
бар. Opera Гугл компаниясының сервистерін әлі күнге
дейін дұрыс бейнелемейді. Сол себепті егер сіз Гуглдың
Gmail, Google Reader немесе Google Wave секілді
сервистерімен жұмыс істейтін болсаңыздар, бұл
браузерден бас тартқаныңыз жөн болады. Дегенмен
уақыт бір орында тұрмайды. Сол себепті көп ұзамай бұл
проблема да шешіліп қалуы ықтимал.

8. Қауіпсіздік Браузердің ең маңызды параметрлерінің бірі
қауіпсіздігі. Бұл тұрғыда лидерді атап көрсету қиын. Есесіне
анық аутсерді көрсетуге болады. Бұл параметр бойынша тағы
да Internet Explorer соңғы қатарда тұр.
Қолданушылардың мәліметтерін ұрлаудың алдын алу
тұрғысынан осы Internet Explorer браузерінің кемшіліктері өте
көп. Оның үстіне табылған кемшіліктерді жөндеуге Microsoft
компаниясы асықпайды. Көп жағдайда кемшіліктер біршама
ұзақ уақыттан кейін жөнделіп жатады. Кемшіліктері ең көп
екінші браузер ретінде Mozilla Firefox-ты айтуға болады.
Бірақ! Internet Explorer-мен салысттырғанда бұл
браузерлердің кемшіліктері өте тез түзеліп жатады. Компания
өте тез арада браузердің жаңа нұсқаларын жасап шығарып,
қолданушыларға ұсынып жүр.
Қалай болғанда да, қандай браузерді қолдансаңыздар да мына
қарапайым қауіпсіздік ережелерін сақтаңыздар:

9.  Күмәнді сайттар мен сілтемелерге кірмеңіздер
 Күмәнді файлдарды жүктемеңіздер
 Антивирусыңызды әрдайым жаңартып
отырыңыздар

10. Компьютерлік желі (ағылш. сomputer network) — барлық құрылғылардың
бір-бірімен өзара әрекеттесуіне мүмкіндік беретін байланыс желілері
арқылы қосылған компьютерлердің және басып шығарғыштар мен мәтін
алғылар сияқты басқа құрылғылардың тобы. Компьютерлік желі – бір
бірімен мәлімет аламаса алатын кем дегенде екі компьютердің байланыс
құралдары кӛмегімен қарым-қатынас жасауына арналған ақпарат ӛңдеудің
тармақталған жүйесі. Жалпы айтқанда желі деп дербес компьютерлердің
және де принтер, модем және есептеу құрылғыларының бір-бірімен
байланысқан жиынын айтады. Желілер әрбір қызметкерге басқалармен
мәлімет алмасып құрылғыларды ортақ пайдалануға, қашықта орналасқан
қуатты компьютерлердегі мәліметтер базасымен қатынас құруға және
тұтынушылармен тұрақты байланыс жасауға мүмкіндік береді.

16. Желілер шағын немесе үлкен, кабельдер арқылы тұрақты жалғанған, немесе
телефон желілері мен сымсыз арналар арқылы уақытша жалғанған болуы
мүмкін. Ең үлкен желі – Интернет, ол бүкіләлемдік желілер тобы болып
табылады. Желі құрамына кіретін компьютерлер мынадай жұмыс
атқарады: желімен қатынас құруды ұйымдастыру; олардың арасында
мәлімет алмасуды басқару; желі тұтынкшыларына есептеу құрылғыларын
пайдалануға беріп,оларға әртүрлі қызмет көрсету. Кез келген компьютерлік
желі жұмысы топология, хаттама (протокол), интерфейс, желілік
программалық және техникалық құралдар тәрізді сипаттамалармен
көрсетіледі. Желі топологиясы негізгі функционалдық элементтерінің бір-
бірімен байланысу кұрылымын анықтайды. Желілік техникалық құралдар –
компьютерлерді бір желіге ұйымдастыруды қамтамасыз ететін әртүрлі
құрылғылар жиыны.

17. Желілік программалық құралдар – компьютерлік желіә
жұмысын басқарып, әрбір тұтынушыны қажетті
интерфейспен қамтамасыз етеді. Интерфейстер – желінің
функциональдық элементтерін бір-бірімен үйлестіру құралы.
Протоколдар – желінің функционалдық элементтерінің бір-
бірімен қатынас жасау ережелері. Функциональдық
элементтер рөлін әртүрлі құрылғылар және де программалық
модульдер атқара алады. Сол себепті ақпараттық және
программалық интерфейстер қарастырылады. Компьютерлік
желілер және ақпаратты өңдеудің желілік технологиялары
қазіргі ақпараттық жүйелерді құрастырудың негізі
болды. Компьютерлік желілердің негізінде құрастырылған
ақпараттық жүйелер:

18. – мәліметтерді сақтау;
– мәліметтерді өңдеу;
– мәліметтерге қолданушылардың рұқсатын
ұйымдастыру. Компьютерлік желілерінің сапасының
негізгі көрсеткіштері:
– орындалатын функциялардың толықтығы. Желі
барлық қарастырылған функцияларды және барлық
ресурстарға рұқсат етуін, және түйіндердің бірлескен
жұмыстарында, және барлық протоколдардың және
жұмыс стандарттарының орындалуын қамтамасыз етуі
керек;
– өнімділік – уақыт бірлігін орындайтын, желі
қолданушылар сұранысының орта саны;
– қажетті орындау мүмкіншілігі – уақыт бірлігінде желі
арқылы жіберілетін мәліметтер (немесе оның буыны –
сегмент) санымен анықталады;

19. Компьютерлік желілері оларды қамтитын территорияға
байланысты, келесідей бөлінеді: локальды (LAN — Local
Area Network), глобальды (WAN — World Area Network)
және бірлескен желілер. Локальды есептеу желі (ЛЕЖ)
мәліметтерді жіберу үшін арнайы құрылғыларды талап
етпейтін есептеу жүйесінің территориясына бөлінгенін
ұсынады (желілік карталарды және көптеген күрделі
конфигурациялар-концентраторларды қоспағанда).
Барлық жүйенің ұзақтығы жақын орналасқан
тапсырмалардың жайылуына шектеуінің бірнеше
километрінен аспауы керек. Глобальды компьютерлік
желі (ГКЖ) – кез келген қашықтау орналасқан
компьютерлердің ақпараттық ресурстарын
байланыстырады, мәліметтерді жіберу үшін жоғары
жылдамдықты және сенімді түрлі мамандандырылған
құрылғыларды және желілер каналын қолданады.

20. UTP (ағылшын тілінде: unshielded twisted pair, орыс тілінде:
неэкранированная витая пара, қазақ тілінде: экрандалмаған
есілген қосым) кабелді қысқышпен дайындаудың екі түрлі
нұсқасы бар: – тіке жалғанатын кабелді жасауда – желілік
картаның портын комутатор(switch) немесе концентратормен
(hub) жалғау үшін; – айқасқан кабелді (кросс жасалынған MDI
пайдаланатын, ағылш. MDI-X) жасауда – компьютерде
орналасқан екі желілік тақтаны тікелей қосуда, түрлендірілген
байланысты таратуды реттейді, сонымен қатар концентратор
немесе коммутатордың (uplink-порт) кейбір ескі үлгілеріне
біріктіру үшін қолданылады. 8P8C (8 Position 8 Contact) қысу
барысында реттейді (RJ45 көбiнесе қате аталатыны). Тікелей
жалғанатын кабель (ағылш. straight through cable , орыс.
прямой кабель). Егер кездейсоқ жағдайда, сыртқы
айқастырумен MDI кабелі қажет болса, онда компьютерлерді
концентратор немесе комутаторға тіке жалғанатын кабель
арқылы қосу үшін келесі түстер қолданылады: 1 ақ-жасыл, 2
жасыл, 3 ақ-сары, 4 көк, 5 ақ-көк, 6 сары, 7 ақ-қоңыр, 8 қоңыр

21. Сурет 1 — TIA/EIA-568A стандарты
TIA/EIA-568B(жиі қолданылады) стандарт
бойынша нұсқасы. 2-суретте көрсетілген

22. Желілік тақта – компьютерді желіге қосатын құрылғы. Бұл
құрылғы сондай-ақ желілік карта, желілік бейімдеуіш, желілік
адаптер, Ethernet-адаптер, желілік тілдесу тақтасы (NIC)
деген атаулармен белгілі. Компьютерге орнатылған желілік
тақта желіге қосылым орнатуға мүмкіндік береді. Басқа
желілік тақталардың көмегімен басқа компьютерлермен арада
бөлек, тұрақты жұмыс істейтін қосылым қамтамасыз етіледі.
Желілік тақталардың көпшілігі желінің белгілі бір тұрпатына
арналған, бірақ олардың кейбіреулері бірнеше желіге қызмет
көрсете алады. Желінің ең кең тараған тұрпаты – Ethernet; бұл
компьютерлердің өзара әрекеттесуінің желілік стандарты,
онда коаксиалды сым немесе өрілген қос сым
пайдаланылады. TCP/IP хаттамасы. TCP хаттамасы Transfer
Control Protocol, яғни хаттамасына сәйкес жөнелтілетін
мәліметтер шағын пакеттерге бөлінеді де, олардың әрқайсысы
белгілі бір тәртіппен таңбаланады. Бұлай таңбалану тәсілі
мәліметтерді керекті компьютерге жеткізгеннен кейін,
қайтадан біріктіруге мүмкіндік береді

23. іInternet адрестік протокол хаттамасы болып табылады. Оған сәйкес
дүниежүзілік желіге қосылған әрбір компьютердің өзіндік ерекше адресі IP-
адресі болуы тиіс. TCP/IP протоколы бойынша ақпараттарды жіберу схемасы
мынадай: TCP протоколы ақпараттарды пакеттерге бөліп, оларды нөмірлейді,
одан соң IP протоколының көмегімен барлық пакеттер қабылдаушыға
тапсырылады, сол жерде барлық пакеттердің қабылданғаны жайында TCP
протоколының көмегімен тексеріледі. Барлық пакеттер қабылданып болған соң
TCP протоколы оларды қажетті тәртіп бойынша орналастырады және біртұтас
етіп жинайды. Әрбір интернетке қосылған компьютердің бағалары бірдей, өте
сирек кездесетін екі мекен-жайы: сандық IP-мекен-жайы (цифровой IP-адрес)
және символдық домналық мекен-жайы(символический доменный адрес) бар.
Мекен-жайды тағайындау мынадай схема бойынша жүргізіледі. Жүйелі
ақпараттық орталық халықаралық ұйым локальды жүйелердің
қожалары(иелері) мекен-жайлардың топтамасын береді, ал қалғандары нақты
мекен-жайларды өз еріктеріне бөледі. IP-компьютердің адресі, оның ұзындығы
4 байт. Әдетте бірінші және екінші байттар жиі адресін, ал үшінші байт жүйе
бөлімшесінің мекен-жайы, ал төртіншісі – бөлімше жүйенің тармағының
адресін анықтайды

24. IP адреске ыңғайлы болу үшін адрес нүктелерімен бөлініп 0-
ден 255-ке дейінгі төрт таңбалы сандармен жазылады:
мысалы:145.37.5.150. Жүйе адресі – 145.37; адрес жүйе
бөлімшесі – 5; компьтердің жүйедегі адресі – 150. Сандық
мекен-жаймен домналық (ағыл. domain – аумақ, област)
мекен-жайдың айырмашылығы оның символикалығында
және оны адам есте жақсы сақтайды. Ping дегеніміз – TCP/IP
негізінде желілердегі қосылуларды тексеруге арналған
утилита: желінің көрсетілген торабына ICMP хаттамасының
сауалдарын (ICMP Echo-Request) жолдайды және келіп
түсетін жауаптарды тіркейді (ICMP Echo-Reply). Сауалды
жолдау мен жауап алудың аралығындағы уақыт бағдар
бойынша екіжақты кідірістерді (RTT) және пакеттердің
жоғалу жиіліктерін анықтауға мүмкіндік береді, яғни жанама
түрде мәліметтер жөнелту арналары мен аралық
құрылғылардың жүктелімін анықтайды. Жоғары айтылғанды
қолдана отырып компьютерлік желі құруды тәжірибе жүзінде
көрейік.