1. ΤΟ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟ ΔΑΣΟΣ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ

2. ΧΛΩΡΙΔΑ
Από τη συστηματική μελέτη των απολιθωμένων κορμών και φύλλων
προσδιορίσθηκε το γένος και το είδος των φυτών που συμμετείχαν στη σύνθεση
του δάσους της Λέσβου πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια. Τα απολιθωμένα φυτά
περιλαμβάνουν κωνοφόρα, αγγειόσπερμα – ανθοφόρα φυτά, και λίγα
πτεριδόφυτα.
Τα κωνοφόρα περιλαμβάνουν προγονικές μορφές της σεκόιας, του πέυκου, του
κυπαρισιού, του τάξου και άλλων σπάνιων ειδών των οποίων δεν υπάρχουν
σύγχρονοι απόγονοι. Πολλοί απολιθωμένοι κορμοί ανήκουν σε προγονικές
μορφές του σύγχρονου είδους Σεκόια η αειθαλής που φύεται στις δυτικές ακτές
των Ηνωμένων Πολιτειών. ‘Έχουν προσδιορισθεί επίσης πρωτοπευκίδες, που
αποτελούν προγονική μορφή του σύγχρονου πεύκου, κυπαρισίδες και το σπάνιο
κωνοφόρο Κουνιχάμια η μειοκαινική.
Τα αγγειόσπερμα – ανθοφόρα φυτά περιλαμβάνουν αντιπρόσωπους των ειδών
Λεύκη, Δάφνη, Κανελλόδενδρο, Πλάτανος, Δρύς, Οξιά, Φοίνικας, Σκλήθρο,
Βάτος, Σφένδαμος και Καρυδιά. Επίσης έχουν προσδιοριστεί πολλά είδη
φοινικίδων.

3. ΠΑΝΙΔΑ
Οι ερευνητικές εργασίες, που πραγματοποιήθηκαν από το Μουσείο Φυσικής
Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου το 1999 στην περιοχή του Γαβαθά
Άντισσας, έφεραν στο φως τα οστά του πρώτου ζώου που βρέθηκε μέχρι σήμερα
στην περιοχή του Απολιθωμένου Δάσους. Τα ευρήματα ανήκουν σε δεινοθήριο,
μεγάλο προβοσκιδωτό, προγονική μορφή των σημερινών ελεφάντων. Οι
ανασκαφικές εργασίες αποκάλυψαν μεγάλη ακέραιη γνάθο με το σύνολο της
οδοντοστοιχίας καθώς και οστά του ζώου.
Η μελέτη του παλαιο-περιβάλλοντος της περιοχής πιστοποίησε ότι, το
Δεινοθήριο ζούσε στις παρυφές μιας λίμνης που υπήρχε εκεί πριν 25 περίπου
εκατομμύρια χρόνια και τρεφόταν από την πλούσια βλάστηση του υποτροπικού
δάσους.. Όταν πέθανε, ο σκελετός του μεταφέρθηκε μέσα στη λίμνη και
απολιθώθηκε εξαιτίας της κάλυψής του από τα ιζήματα της λίμνης. Τα
απολιθώματα αυτά αποτελούν σπανιότατο εύρημα, αφού μέχρι σήμερα έχουν
εντοπισθεί ελάχιστα δείγματα μεγάλων σπονδυλόζωων ηλικίας Κατωτέρου
Μειόκαινου όχι μόνο στον ελληνικό αλλά και στον ευρωπαϊκό χώρο.

4. Η γεωλογική ιστορία
Το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου, αποτελεί ένα απολιθωμένο δασικό
οικοσύστημα που περιλαμβάνει εκατοντάδες ιστάμενους και
κατακείμενους απολιθωμένους κορμούς δένδρων τα οποία
σκεπάσθηκαν από ηφαιστειακά υλικά και απολιθώθηκαν στη θέση
τους πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια. Μέσα σε στρώματα
ηφαιστειακής στάχτης αποκαλύπτονται τμήματα κορμών, κλαδιά,
ρίζες, καρποί και φύλλα δένδρων καθώς και απολιθωμένα οστά
ζώων. Σημαντικές απολιθωματοφόρες περιοχές συναντώνται επίσης
στην παράκτια ζώνη αλλά και στην θαλάσσια περιοχή δυτικά της
Λέσβου. Στην περιοχή του απολιθωμένου δάσους συναντώνται
επίσης εντυπωσιακοί ηφαιστειακοί γεώτοποι, που μαρτυρούν την
έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα κατά το παρελθόν. Θα μπορούσε
να χαρακτηρισθεί παράθυρο στην γεωιστορική εξέλιξη της περιοχής
του Αιγαίου τα τελευταία 20.000.000 χρόνια. Με Προεδρικό
Διάταγμα (ΠΔ 433/1985) ανακηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο της
φύσης. Το 2004 εντάχθηκε στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της
UNESCO, ενώ αποτελεί ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου
Γεωπάρκων από το 2000.

5. Η ΦΥΣΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Η περιοχή «Δυτική Χερσόνησος Λέσβου - Απολιθωμένο Δάσος»
περιλαμβάνεται στον κατάλογο των περιοχών κοινοτικής σημασίας
για την προστασία της φύσης, γνωστό ως Δίκτυο «Natura 2000» της
Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην περιοχή διακρίνονται τρεις σημαντικές
οικολογικές ενότητες, τη δυτική χερσαία ζώνη που περικλείει την
έκταση του Απολιθωμένου δάσους με τα σχηματιζόμενα
μικροπεριβάλλοντα που φιλοξενούν σπάνια και πολλές φορές
απειλούμενα είδη φυτών και ζώων, ένα σημαντικό θαλάσσιο τμήμα
γύρω από την βραχονησίδα Νησιώπη ή Μεγαλονήσι, και το
πευκοδάσος Πτερούντας - Παρακοίλων στο οποίο συναντώνται το
μοναδικό στην Ελλάδα Ροδόδεντρο (Rhododedron luteum).