η εφημεριδα μας

1. στα πλαίσια του ευρωπαϊκού πρoγράμματος
“eTwinning “ και του έργου « Τhinking outside the
box...express yourself» τα σχολεία μας , το 5ο Δημοτικό
Σχολείο Καστοριάς στην Ελλάδα και το Δημοτικό Σχολείο
Τσάδας-Κοίλης « Ευαγόρας Παλληκαρίδης» στην Κύπρο,
αποφάσισαν να συνεργαστούν δημιουργώντας, από κοινού,
αυτή την σχολική εφημερίδα. Στο παρόν τεύχος σας πα-
ρουσιάζουμε πολλά και ενδιαφέροντα θέματα που σχετίζο-
νται με τον τόπο μας, με το σχολείο μας και με τα πράγ-
ματα που μας αρέσουν!
Λόγω εποχής, το πρώτο μας τεύχος είναι άκρως εορτα-
στικό!!!
Σας ευχόμαστε καλή ανάγνωση και ελπίζουμε να σας κρα-
τήσουμε ευχάριστη συντροφιά!
Αγαπητοί μας αναγνώστες
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2016
ΤΕΥΧΟΣ 1ο
Διασχολική εφημερίδα των μαθητών/τριων της Ε΄Τάξης του 5ου
Δημοτικού Σχολείου Καστοριάς, και του Δημοτικού Σχολείου Τσάδας
Κοίλης «Ευαγόρας Παλληκαρίδης» Κύπρου.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΕΥΧΟΥΣ
Ο τόπος μας τα Χριστούγεννα!
Η Καστοριά μας είναι πανέμορφη πόλη!Τα Χριστούγεννα ,
τη στολίζουμε με όμορφα δέντρα. Επίσης, στολίζουμε τα
μαγαζιά, τα σπίτια και τα μπαλκόνια μας…( η συνέχεια στη
σελ.2)
Έθιμα της Κύπρου
Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Φώτα (Θεοφάνεια)
Πολλά έθιμα και παραδόσεις του λαού μας συνδέονται με την περίοδο από την Παραμονή των
Χριστουγέννων μέχρι και τα Φώτα.
Από τα πολύ παλιά χρόνια έφθασαν μέχρι τις μέρες μας και διατηρούνται ζωντανά στα χωριά
μας μερικά έθιμα που δίνουν ένα ιδιαίτερο τόνο στη ζωή των ανθρώπων της υπαίθρου…( η συ-
νέχεια στη σελ.3 )
Ο τόποςμας, η Καστοριά,τα
Χριστούγεννα
Σελ.2
Έθιμα της Κύπρου Σελ.3
Ραγκουτσάρια: Το καστοριανό
καρναβάλι
Σελ.5
Χριστουγεννιάτικες λιχουδιές
(μελομακάρονα)
Σελ.6
Χριστουγεννιάτικες λιχουδιές
(κουραμπιέδες)
Σελ.7
Τα Χριστούγεννα της Κύπρου–
Έθιμα
Σελ.8
Η κόκκινη στολή του Αϊ- Βασί-
λη
Σελ.9
Γράμμα στον Αϊ-Βασίλη Σελ.10
Τα Χριστούγεννα των παιδικών
μας χρόνων
Σελ.11
Καστοριανά κάλαντα Σελ.12
Χριστουγεννιάτικα έθιμα απ’
όλο τον κόσμο
Σελ.14
Παιχνίδια-Ζωγραφιές Σελ.16
Ζωγραφίζω τα Χριστούγεννα Σελ.18

2. Σελίδα 2 Τόμος 1, τεύχος 1
Ο τόπος μας, η Καστοριά ,τα Χριστούγεννα!
Στα παλιά χρόνια δε είχαμε χριστουγεννιάτικο δέντρο. Αυτό δεν είναι δικό
μας έθιμο, είναι ξενόφερτο. Εμείς , σαν ναυτική χώρα, στολίζαμε καραβάκι.
Στην πόλη μας, τις γιορτινές μέρες, στήνεται ένα θεματικό πάρκο ,ένα
«Χωριό Του Αη Βασίλη», με παγοδρόμιο, λούνα παρκ και πολλές δραστηριότη-
τες για μικρούς και μεγάλους!
Στις 6,7 και 8 Ιανουαρίου ξεφαντώνουμε με το παραδοσιακό, γνήσιο, καστο-
ριανό καρναβάλι μας!!
Η πόλη μας είναι όμορφη όλες τις εποχές, όμως το χειμώνα έχει άλλη χάρη!!

3. Σελίδα 3 Τόμος 1, τεύχος 1
ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ (συνέχεια από την 1η σελίδα)
Σε πολλούς από εμάς είναι άγνωστα, γιατί ζούμε στις πόλεις, όπου ο τρόπος ζωής μας έχει
αλλάξει και δεν ακολουθεί την παράδοση. Ο λαός μας έχει υιοθετήσει και μερικά ξενόφερτα
έθιμα.
Χριστουγεννιάτικα έθιμα
Το ζύμωμα των χριστουγεννιάτικων ψωμιών:
Την Παραμονή των Χριστουγέννων όλες οι νοικοκυρές ζυμώνουν και
ψήνουν χριστόψωμα που τα λένε «πίττες», «κουλλούρκα», «δακτυλιές»
και «γρισταρκές» ανάλογα με το σχήμα και το ψήσιμό τους. Όλα αυτά τα
είδη ψωμιού λέγονται σισαμωτά, γιατί είναι σκεπασμένα με σισάμι.
Το ψήσιμο των γλυκών:
Την τελευταία εβδομάδα των Χριστουγέννων σε όλα τα σπίτια φτιάχνονται και ψήνονται
τα χριστουγεννιάτικα γλυκά όπως οι «κουραμπιέδες», τα «μελομακάρονα», το
«χριστουγεννιάτικο γλύκισμα» και τα «σοκολατάκια».
Το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι:
Τα Χριστούγεννα στην Κύπρο η κάθε οικογένεια έσφαζε ένα γουρούνι που το μεγάλωσε
η ίδια. Με το κρέας παρασκεύαζαν ζαλατίνα, λουκάνικα, παστά, αφέλεια και άλλα. Το
λίπος το φύλαγαν και το έκαναν «λαρτί» το οποίο έτρωγαν τις κρύες νύχτες του χει-
μώνα. Επίσης με αυτό τηγάνιζαν πίτες τις οποίες αποκαλούσαν «μιλλόπιτες».
Το τραπέζι του Αϊ-Βασίλη:
Την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς η οικογένεια στρώνει το τραπέζι που «θα φιλοξενήσει»
τον Αϊ-Βασίλη. Πάνω στο τραπέζι οι νοικοκυρές τοποθετούσαν τη βασιλόπιτα, κόλλυβα,
ένα αναμμένο κερί, ένα ποτήρι κρασί και το πορτοφόλι του πατέρα για να έρθει ο Άγιος να
φάει, να πιει και να τα ευλογήσει. Τα μικρά παιδιά προσπαθούσαν να μην αποκοιμηθούν για
να μπορέσουν να δουν τον Άγιο που θα επισκεφτεί το σπίτι αργά το βράδυ της Παραμονής.
Το έθιμο της ελιάς:
Ένα άλλο έθιμο που σώζεται μέχρι τις μέρες μας και που
σχετίζεται με την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς είναι το
έθιμο της ελιάς. Όλη η οικογένεια μαζεύεται γύρω από το
τζάκι και μικροί μεγάλοι ρίχνουν φύλλα χλωρής ελιάς στη
φωτιά για να μαντέψουν αν κάποια πρόσωπα τους αγα-
πούν. Την ώρα που ρίχνουν την ελιά στα κάρβουνα λένε τα
παρακάτω λόγια:
« Αϊ-Βασίλη βασιλιά, δείξε τζιαι φανέρωσε αν μ’ αγαπά ο ................ »
Αν το φύλλο της ελιάς πεταχτεί με κρότο, σημαίνει πως μας αγαπά το πρόσωπο που βάλαμε
στο μυαλό μας κι έτσι όλοι χαιρόμαστε. Αν δεν ακουστεί κανένας κρότος και η ελιά καεί,
τότε συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.

4. Σελίδα 4 Τόμος 1, τεύχος 1
Ο αποχαιρετισμός του παλιού χρόνου και η υποδοχή του νέου:
Το βράδυ της Παραμονής της Πρωτοχρονιάς όλοι οι συγγενείς μαζευόμαστε για να υποδεκτούμε το νέο
χρόνο. Όταν η ώρα πλησιάσει, σβήνουμε όλα τα φώτα και τραγουδούμε «Πάει ο παλιός ο χρόνος... ». Με-
τά αρχίζουμε να μετρούμε αντίστροφα από το δέκα μέχρι το μηδέν μέχρι να μπει ο νέος χρόνος. Εκείνη τη
στιγμή όλοι μαζί τραγουδούμε « Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά... », σπάζουμε μπαλόνια κι αρχίζουμε τη διασκέ-
δαση που κρατά μέχρι τις πρωινές ώρες.
Η Πρωτοχρονιά
Η Πρωτοχρονιά είναι η πρώτη μέρα του νέου χρόνου. Πρωί πρωί μικροί και μεγάλοι πηγαίνουν στην εκ-
κλησία για να παρακολουθήσουν τη Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου.
Το κόψιμο της βασιλόπιτας
Μόλις τελειώσει η πρωτοχρονιάτικη λειτουργία, επιστρέφουμε στο σπίτι, όπου κόβουμε την πατροπαρά-
δοτη βασιλόπιτα. Το πρώτο κομμάτι το προσφέρουμε στο Χριστό, το δεύτερο στους φτωχούς ανθρώ-
πους, το τρίτο στο νοικοκύρη και τα υπόλοιπα μοιράζονται σε όλα τα μέλη της οικογένειας. Τα παιδιά
αγωνιούν για το ποιος θα βρει το κρυμμένο νόμισμα, γιατί όποιος το βρει θα είναι τυχερός όλη τη χρο-
νιά. Κατά το μεσημέρι μαζευόμαστε πάλι όλοι οι συγγενείς για το πρωτοχρονιάτικο γλέντι.
Τα Φώτα
Την ημέρα των Φώτων όλος ο κόσμος πηγαίνει στην εκκλησία για να παρακολουθήσει τη Βάπτιση
του Χριστού μας. Στην εκκλησία ο κόσμος πίνει από το αγιασμένο νερό, το δρόσο. Την ίδια μέρα σε όλες
τις παραλιακές πόλεις ο ιερέας ρίχνει μέσα στη θάλασσα το σταυρό για να αγιαστούν τα νερά και οι πιο
καλοί κολυμβητές βουτούν στα κρύα νερά για να τον πάρουν. Αξιοσημείωτα είναι και τα έθιμα που σχετί-
ζονται με τα Φώτα:
Τα «ξεροτήανα»:
Οι παππούδες κι οι γιαγιάδες μας πίστευαν πως μετά τα Χριστούγεννα εμφανίζονταν στη γη οι καλικάτζα-
ροι σκοπό να ενοχλούν και ν’ αναστατώνουν τον κόσμο μέχρι και τα Φώτα. Οι νοικοκυρές, για να γλιτώ-
σουν από αυτούς, έφτιαχναν «ξεροτήανα», τους γνωστούς λουκουμάδες και τα πετούσαν στις στέγες μαζί
με κομματάκια λουκάνικα για να τα φάνε οι καλικάτζαροι και να φύγουν. Την ίδια ώρα έλεγαν και το α-
κόλουθο τραγουδάκι:
«Τιτσίν τιτσίν λουκάνικο
μασιαίρι μαυρομάνικο,
κομμάτι ξεροτήανο
να φάτε τζιαι να φύετε»
Οι καλικάτζαροι φεύγουν:
Για τα Φώτα ο λαός πιστεύει πως είναι η μέρα που φεύγουν οριστικά οι καλικάντζαροι, γιατί φοβού-
νται την αγιαστούρα του παπά. Ο τρόμος τους αρχίζει από την Παραμονή των Φώτων που γίνεται ο
μικρός αγιασμός των παπάδων.
Το έθιμο της πουλουστρίνας:
Τα Φώτα τα παιδάκια συνηθίζουν να πηγαίνουν στα σπίτια συγγενών και φίλων για να ζητήσουν την κα-
θιερωμένη «πουλουστρίνα» , χρηματικό δώρο που δίνεται με την ευκαιρία των Φώτων. Τα παιδιά στα χω-
ριά χτυπούν τις πόρτες των συγγενών και μόλις ανοίξει η πόρτα τραγουδούν:
«Καλημέρα τζιαι τα Φώτα τζιαι την πουλουστρίνα πρώτα»
ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

5. Kids In Action Σελίδα 5
Η Καστοριά ξεφαντώνει και γλεντά.
όχι δεν είναι αποκριά
τρεις μέρες απ’ τα Φώτα
ραγκουτσάρια μου γλυκά
καρναβάλι στου χειμώνα την καρδιά!
Κάθε χρόνο, στις 6, 7 και 8 Ιανουαρίου, οι δρόμοι της Καστοριάς γεμί-
ζουν από παρέες μεταμφιεσμένων νέων και μεγαλυτέρων
(ραγκουτσάρηδες) που γλεντούν και χορεύουν ανέμελα σαν σε γάμο και
αποκριά. Είναι το γνήσιο καστοριανό καρναβάλι του χειμώνα, τα Ρα-
γκουτσάρια, ένα διονυσιακό γλέντι που όμοιο του δύσκολα θα βρεις. Τα
ραγκουτσάρια κατόρθωσαν να επιβιώσουν στο “δύσκολο” για τέτοια
έθιμα Βυζάντιο, από την επίσης δύσκολη Οθωμανική περίοδο και να έρθουν ως τις μέρες μας με ζωντάνια
και ορμή. Αποτελούν την τελευταία γιορτή του χριστουγεννιάτικου δωδεκαημέρου, μας έχονται όμως από
πολύ παλιά, από τις τελετές των χειμερινών αρχαίων Διονυσίων. Σε αυτά, οι μεταμφιεσμένοι περιφέρονταν
στις γειτονιές πειράζοντας όποιον έβρισκαν μπροστά τους και οι πολίτες κρύβονταν πίσω από κρανία ζώ-
ων, δηλαδή όπως περιφέρονται οι σημερινοί μεταμφιεσμένοι.
Τα ραγκουτσάρια αποτελουν αντίδοτο στις σκοτούρες και τη λύπη, διώχνουν τα δεινά και φέρνουν στη
ζωή το κέφι. Rogatio στα λατινικά σημαίνει “ζητώ” και rogatores είναι οι ζητούντες, δηλαδή οι “ζητιάνοι”.
Αυτοί ντύνονταν όπως τους ερχόταν στο κεφάλι, έβγαιναν στις γειτονιές και τα σοκάκια και ζητούσαν δώ-
ρα ως αντίτιμο για την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων που έδιωχναν.Η γιορτή κορυφώνεται ασφα-
λώς την τρίτη μέρα (8 Ιανουαρίου) όπου τα μπουλούκια των μεταμφιεσμένων παρελαύνουν καρναβαλικά.
Το μπουλούκι που θα σατιρίσει καλύτερα ένα πρόσωπο ή γεγονός της επικαιρότητας παίρνει το πρώτο
βραβείο του δήμου Καστοριάς. Στη γιορτή παίρνουν μέρος ορχήστρες με χάλκινα πνευστά και άλλα
όργανα. Η πόλη ολόκληρη σφύζει από παλμό και ζωντάνια. Καστοριά!
Ραγκουτσάρια: Το καστοριανό καρναβάλι

6. Kids In Action
Μελομακάρονα
Θα χρειαστούμε:
400 γραμμάρια χυμό πορτοκάλι
530 γραμμάρια ηλιέλαιο ή ελαιόλαδο
1.200 γραμμάρια αλεύρι για όλες τις
χρήσεις
30 γραμμάρια άχνη
¼ κουταλιού του γλυκού σόδα
¼ κουταλιού του γλυκού κανέλα
1/6 κουταλιού του γλυκού γαρύφαλ-
λο
50 γραμμάρια λιωμένο βούτυρο
Ξύσμα από 1 πορτοκάλι
Καρύδια χοντροκομμένα
Σελίδα 6
Χριστουγεννιάτικες λιχουδιές!!!!
Θα σας δείξουμε 2 υπέροχες και εύκολες χριστουγεννιάτικες
συνταγές που μπορείτε να κάνετε.
Τώρα τι θα χρειαστούμε για το σιρό-
πι
500 γραμμάρια νερό
700 γραμμάρια ζάχαρη
1 πορτοκάλι κομμένο στα δύο
Εκτέλεση
Πρώτα φτιάχνουμε το σιρόπι. Σε μια κατσαρόλα βράζουμε, για 1 λεπτό, το νερό,
την ζάχαρη, το πορτοκάλι και τα ξυλάκια κανέλας.
Ρίχνουμε το μέλι και το αφήνουμε να κρυώσει.
Μετά φτιάχνουμε τα μελομακάρονα. Σ’ ένα βαθύ σκεύος ρίχνουμε όλα τα υγρά και το
βούτυρο.
Προσθέτουμε την άχνη και όλα τα μυρωδικά μαζί.
Ανακατεύουμε με το χέρι και ρίχνουμε όλο το αλεύρι. Συνεχίζουμε το ανακάτεμα α-
παλά.
Πλάθουμε τα μελομακάρονα σε μικρά οβάλ σχήματα.
Τα τοποθετούμε πάνω σε μια λαδόκολλα και τα ψήνουμε στους 180 βαθμούς για 30
λεπτά μέχρι να πάρουν το σκούρο χρυσαφί χρώμα τους.
Αμέσως μόλις βγουν από το φούρνο ζεστά τα ρίχνουμε στο κρύο σιρόπι. Με μια κου-
τάλα τα γυρίζουμε για ένα λεπτό. Τα βγάζουμε και τα αφήνουμε να στραγγίξουν.
ΚΑΣΤΟΡΙΑ

7. Kids In Action Σελίδα 7
«Το βιβλίο είναι ένα παράθυρο στον κόσμο
Συνταγή για κουραμπιέδες στο Thermomixer
Υλικά:
150 gr αμύγδαλα καβουρδισμένα
100 gr ζάχαρη
160 gr βούτυρο
160 gr βούτυρο φυτικό
1 κρόκος αυγού
1 μεζούρα ούζο
550 gr αλεύρι φαρίνα
1 κ.γ baking powder
1 φακελάκι βανίλια
3 μεζούρες ζάχαρη άχνη για ζαχάρωμα
Εκτέλεση:
Βάζετε στον κάδο τα καβουρδισμένα αμύγδαλα και ανοίγετε στην ταχύτητα 5 για 5 δευ-
τερόλεπτα. Τα αδειάζετε σε ένα δοχείο.
Ρίχνετε στον κάδο τη ζάχαρη και βάζετε ταχύτητα 9 για 10 δευτερόλεπτα για να γίνει
άχνη.
Προσθέτετε το βούτυρο, το κροκάδι, το ούζο και ρυθμίζετε 1 λεπτό και 30 δευτερόλεπτα
στην ταχύτητα 5.
Προσθέτετε το αλεύρι, το baking powder, τη βανίλια και χτυπάτε για 2 λεπτά στο μίξερ.
Πλάθετε τους κουραμπιέδες και τους ψήνετε σε μέτριο φούρνο για 20 λεπτά.
Όταν ψηθούν, αφήνετε να μισοκρυώσουν και πασπαλίζετε με τη ζάχαρη
ΚΥΠΡΟΣ

8. Σελίδα 8 Τόμος 1, τεύχος 1
Τα Χριστούγεννα της Κύπρου – έθιμα
Στην Κύπρο κάθε Χριστούγεννα στολίζουμε δέντρο. Την Παραμονή των Χριστουγέν-
νων έρχεται ο Άγιος Βασίλης και μας αφήνει τα δώρα του κάτω από αυτό.
Την Πρωτοχρονιά φτιάχνουμε βασιλόπιτα και μέσα βάζουμε ένα κέρμα. Όποιος το
βρει θεωρείται ο τυχερός της χρονιάς.
Συνταγή για Βασιλόπιτα
Υλικά:
4 ποτήρια αλεύρι
2 ποτήρια ζάχαρη
3 κουταλάκια baking powder
6 κουτάλια του φρούτου βούτυρο
4 αβγά
1 ποτήρι γάλα
2 φακελάκια βανίλια ή 1 κουταλάκι ξύσμα λεμονιού
1 κουταλιά λεμόνι
αμύγδαλα
ζάχαρη άχνη

9. Kids In Action Σελίδα 9
Η ΚΟΚΚΙΝΗ ΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΑΙ ΒΑΣΙΛΗ
O Aγιος Βασίλης, όπως τον γνωρίζουμε όλοι, δεν υπήρξε ποτέ. Ο Άγιος
Βασίλης είναι εφεύρεση της Κόκα Κόλα ! Μπορείτε να πιστέψετε ότι ο
πιο γνωστός Άγιος στον κόσμο είναι χορηγία μιας μεγάλης αμερικάνι-
κης εταιρίας; Κι όμως δεν είναι αστείο. Μιλάμε για το χοντρούλη και
χαρούμενο γεράκο με το κόκκινο κουστούμι, το καπέλο και την κάπα,
με τη μεγάλη μαύρη ζώνη και τις μπότες, τα ροδαλά μάγουλα, τα φω-
τεινά μάτια και τα ακόμα πιο φωτεινά λευκά δόντια. Αυτός ο καλοσυ-
νάτος άγιος είναι το ευφυέστατο επίτευγμα μιας διαφημιστικής καμπά-
νιας της Κόκα Κόλα γύρω στα 1930. Η Κόκα Κόλα εξακολουθεί να πα-
ραμένει περήφανη για το ρόλο που έπαιξε για να γίνει διάσημος και δη-
μοφιλής αυτός ο άγιος-κατασκεύασμα της. Η εταιρεία μάλιστα επιχο-
ρήγησε μια σειρά εκθέσεων σε γκαλερί με θέμα «η διαφήμιση ως τέ-
χνη» που εξηγεί αυτό το φαινόμενο. Η πιο γνωστή και διάσημη από αυ-
τές τις εκθέσεις είναι αυτή που έγινε στο Carrousel du Louvre στο Πα-
ρίσι το 1996.

10. Σελίδα 10 Τόμος 1, τεύχος 1
Αγαπητέ Αϊ Βασίλη,
Φέτος θα θέλαμε κάτι διαφορετικό από τ’ άλλα δώρα! Θα θέλαμε κάτι όμορφο,
όπως παγκόσμια ειρήνη, αγάπη και ευτυχία για όλο τον κόσμο. Θα θέλαμε φέτος
τα Χριστούγεννα όλα τα παιδιά του κόσμου να έχουν τροφή, ρούχα, φάρμακα,
υγεία...να μην υπάρχει φτώχια και παιδική εργασία! Τα ορφανά παιδιά να βρουν
σύντομα μια οικογένεια και να είναι ευτυχισμένα.
Θα θέλαμε οι δάσκαλοι μας να είναι χαρούμενοι, γιατί προσφέρουν πολλά στα
παιδιά. Και οι γονείς μας να είναι καλά, γιατί μας φροντίζουν, έχουν υπομονή, μας
αγαπάνε και μας βοηθάνε.
Φέτος, αυτά που ζητάμε είναι διαφορετικά από τα άλλα και δύσκολα στην πρά-
ξη…Όμως, αυτό το χρόνο συνειδητοποιήσαμε πως δεν είναι σωστό να σκεφτόμα-
στε και να ζητάμε πράγματα μόνο για τον εαυτό μας.
Υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν αυτά που
χρειάζονται. Γι’ αυτό , σε παρακαλούμε, αν μπορείς, κάντο πράξη!!!
Γράμμα στον Αη Βασίλη

11. Kids In Action Σελίδα 11
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΗΝ ΚΑΣΤΟΡΙΑ
Tα Χριστούγεννα των παιδικών μας χρόνων
Τα Χριστούγεννα έφταναν πάντα χιονισμένα και εμείς ζούσαμε μέσα σε μια καρτ ποστάλ
κατάλευκη, παίζοντας στο χιόνι, φτιάχνοντας χιονάνθρωπους στον κήπο του σπιτιού μας.
Από τις 23 Δεκεμβρίου μετά το μεσημέρι, παίρναμε το καλαθάκι ή το τουρβαδάκι μας
και τρέχαμε στα συγγενικά σπίτια να τραγουδήσουμε τα κάλαντα των Χριστουγέννων.
Ντυμένα πάντα με χοντρά επανωφόρια και σκουφάκια, φτάναμε στα κατώφλια των σπι-
τιών χτυπώντας το τσιουκαλίδι-τορόπτρον- με το κομψό μεταλικό χεράκι……..
<<Αραδιαστείτε έμπρεπα όλοι με την αράδα,
Να πούμε τραγούδια ευγενικά
ν΄αρέσουν στ’αφεντικό μας….>>
Οι θείες και οι συγγενείς μας έπαιρναν μέσα στο χειμωνιάτικο δωμάτιο να μας κεράσουν
και να μας δωρίσουν. Κάστανα, μήλα, πορτοκάλια και μικρές μπιλίτσικες (λουκάνικα)
για το καλαθάκι, χρήματα για το πορτοφόλι.
Σ’ όλα τα σπιτικά σιγόβραζαν οι σαρμάδες και μοσχοβολούσαν τα λουκάνικα με το χοι-
ρινό ντόπιο κρέας. Στους φούρνους της γειτονιάς πηγαινοέρχονταν τα ταψιά με τα κου-
λουράκια και τ’ ανατολίτικα σιροπιαστά γλυκίσματα, το μπακλαβά και το κανταΐφι.
Το χιόνι έπεφτε άφθονο και η Καστοριά μας έμοιαζε με παραμυθένια πολιτεία που ζούσε
με τις χαρές και τα τραγούδια της.
Οι μέρες του δωδεκαήμερου είχαν σα βασική πρωταγωνίστρια τη νοικοκυρά, από τα χέ-
ρια της οποίας περνούσαν όλες οι φροντίδες, καθημερινές και γιορτινές. Τα κελάρια των
σπιτιών είχαν γεμίσει από το φθινόπωρο με όλα τα εφόδια για τον ερχομό του χειμώνα.
Τα καρύδια, τ΄αμύγδαλα, οι σπιτικές μαρμελάδες, το γλυκό του κουταλιού και το φύλλο
που αγοράζαμε απ’ το εργαστήριο του Βασίλη Μυλωνά. Με την εμπειρία και την αξιο-
σύνη της, η μητέρα, η νοικοκυρά της οικογένειας είχε τα πάντα δίπλα της,γ ια να μαγει-
ρέψει και να χρησιμοποιήσει ό,τι ήθελε για τις λιχουδιές των γιορτινών
ημερών……..
Πηγή:
Μαρούλα Γκαμπέση
(Με το απλόχερο της γιαγιάς)

12. Σελίδα 12 Τόμος 1, τεύχος 1
ΚΑΣΤΟΡΙΑΝΑ ΚΑΛΑΝΤΑ
Κάθε χρόνο την παραμονή των Χριστουγέννων & την παραμονή της Πρωτοχρο-
νιάς όλα τα παιδιά παίρνουν το τρίγωνο τους και πάνε να πουν τα κάλαντα!
Η λέξη κάλαντα προέρχεται από τη λατινική «calenda», που σημαίνει αρχή του
μήνα, τραγουδιόνταν στην αρχή του μήνα, ενώ διαμορφώθηκε από το ελληνικό ρή-
μα καλώ.
Η ιστορία τους συνδέεται με την Αρχαία Ελλάδα. Έχουν βρεθεί αρχαία γραπτά
κομμάτια παρόμοια με τα σημερινά κάλαντα.
Πρώτα-πρώτα δεν είναι τραγούδια φτιαγμένα από λόγιους ή ποιητές, αλλά από
τον ίδιο το λαό μας, τραγούδια που, καθώς είναι βγαλμένα μέσ' από την ψυχή του
λαού μας.
Στα Καστοριανά κάλαντα λένε στο κάθε σπιτικό και άλλα λόγια.
Άλλα για τον παπά, άλλα για τον μορφωμένο, άλλα για το σπίτι που έχει ανύπαντρο
κορίτσι ή ξενιτεμένο ή μικρό παιδί
Του οικοδεσπότη
Αραδαστείτε έμπρεπα όλοι με την
αράδα
να πούμε τραγούδια ευγενικά
ν’ αρέσουν τα’ αφεντικό μας.
Αφέντης μας είναι καλός,
στον κόσμο παραδειγμένος
και μες στη μέση του μαχαλά
στύλος μαλαματένιος.
Της οικοδέσποινας
Είπαμε στον αφέντη μας να πού-
με και στην κυρά μας.
Κυρά μ’ κυρά μ’ κι αρχόντισσα κι
αρχοντοπαραδειγμένη,
σε κάλεσαν οι αρχόντισσες στην
εκκλησιά να πάνεις
κι ώσπου να πας κι ώσπου να
‘ρθεις και πίσω να γυρίσεις
οι στράτες ρόδα γιόμισαν, τα μο-
νοπάτια μόσχον.
Αρχός με την αρχόντισσα στη
σκάλα π’ ανεβαίνει

13. Kids In Action Σελίδα 13
ΚΑΣΤΟΡΙΑΝΑ ΚΑΛΑΝΤΑ
Του μικρότερου παιδιού…
“Ένα μικρό μικρούτσικο
σπυρί μαργαριτάρι
για πλένετο, για λούσετο,
για το σχολειό να πάει
Του ξενιτεμένου…
“Ξενιτεμένο μου πουλί και παραπονεμένο
η ξενιτιά σε χαίρεται
κι εγώ ‘χω τον καημό σου
Παραδοσιακά κάλαντα στους δρόμους της Καστοριάς

14. Σελίδα 14 Τόμος 1, τεύχος 1
Χριστουγεννιάτικα έθιμα απ’ όλο τον κόσμο!
(από το διαδίκτυο)
Στη Ρουμανία η παράδοση θέλει τους πιστούς να ντύνονται αρκούδες, να χορεύουν και να
γιορτάζουν τη γέννηση του Θεανθρώπου. Παλιότερα μια αληθινή αρκούδα συμμετείχε στο
χορό. Η συγκεκριμένη παράδοση ονομάζεται Ursul (ο χορός της αρκούδας) και λαμβάνει
χώρα κυρίως στη Μολδαβία και στη Μπουκοβίνα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Μια
ακόμα παράδοση της Ρουμανίας που έχει να κάνει με ταγούδι ονομάζεται Mascatii (οι μα-
σκαρεμένοι) όπου φοράνε περίεργες μάσκες, κρεμάνε κουδούνια και προσπαθούν να τρο-
μάξουν τον παλιό χρόνο για να αποχωρίσει και να έρθει ο καινούργιος.
Στην Ιταλία, η περίοδος των Χριστουγέννων διαρκεί από τις 8 Δεκεμβρίου έως τις 6 Ια-
νουαρίου που είναι και η μέρα των Θεοφανείων. Στις 25 Δεκεμβρίου μετά το παραδοσιακό
γεύμα, τα παιδιά απαγγέλουν ποιήματα και ανταμείβονται χρηματικά. Κατά την Ιταλική πα-
ράδοση, παραμονή Θεοφανείων η καλή μάγισσα Μπεφάνα, πετάει πάνω από τα σπίτια με
την μαγική της σκούπα και αφήνει χριστουγεννιάτικα δώρα στα «καλά» παιδιά, ενώ αντίθε-
τα στα «άτακτα» αφήνει ένα σακί με κάρβουνο.
. Στην Αυστρία, η περίοδος των Χριστουγέννων, ξεκινά από την 1η Δεκεμβρίου. Εκεί τα
δώρα τα μοιράζει στα παιδιά ο Άγιος Νικόλαος, στις 6 Δεκεμβρίου. Οι Αυστριακοί τοποθε-
τούν και αυτοί στο χριστουγεννιάτικο στεφάνι τους, κεριά τα οποία και ανάβουν ένα – ένα
κάθε Κυριακή μέχρι να φτάσει η 24η Δεκεμβρίου.
5. Στη Σουηδία, έχουν το έθιμο της «Λουτσία» – σύμβολο δηλαδή του φωτός. Στις 13 Δε-
κεμβρίου, το πρωί, το μεγαλύτερο κορίτσι της οικογένειας, ντυμένο στα λευκά πηγαίνει από
σπίτι σε σπίτι και μοιράζει ζεστό καφέ με κουλουράκια. Στο κεφάλι φορά στεφάνι με αναμ-
μένα κεριά ενώ τραγουδά κάλαντα, βασισμένα στον ρυθμό του ναπολιτάνικου τραγουδιού
«Σάντα Λουτσία».
Στην Ιαπωνία, τα δώρα στα παιδιά τα φέρνει ο «Hoteiosho». Ο Hoteiosho, είναι μια αρχαί-
α θεότητα του ιαπωνικού πάνθεον με την ιδιαιτερότητα να έχει μάτια και πίσω στο κεφάλι
του και έτσι παρακολουθεί και ξέρει ποια παιδιά ήταν φρόνιμα και ποια όχι στην διάρκεια
της χρονιάς.
7. Στη Μεγάλη Βρετανία, τα παιδιά γράφουν γράμμα στον “Father Christmas”, όπου του
δίνουν ευχές και του ζητούν το δώρο τους. Ρίχνουν το γράμμα μέσα στο τζάκι, ώστε ο κα-
πνός να το πάρει μαζί του και από την καμινάδα να το οδηγήσει στον Βόρειο Πόλο.

15. Kids In Action Σελίδα 15
Στη Γερμανία, είναι ιδιαίτερα σημαντική η περίοδος των Χριστουγέννων. Οι Γερμανοί δί-
νουν ιδιαίτερη έμφαση στο στόλισμα του σπιτιού με πολύχρωμα φωτάκια και χριστουγεν-
νιάτικες φιγούρες, ενώ συνηθίζουν να στολίζουν στο εξωτερικό του σπιτιού φυσικό έλατο.
Ένα από τα κύρια έθιμά τους, είναι το λεγόμενο “Adventskranz”. Σύμφωνα με το έθιμο αυ-
τό τοποθετούν ένα κηροπήγιο με τέσσερις θέσεις, που συμβολίζουν τις τέσσερις τελευταίες
εβδομάδες του έτους. Και κάθε Κυριακή που τελειώνει η εβδομάδα, ανάβουν και το αντί-
στοιχο κερί. Έτσι υπολογίζουν αντίστροφα τις μέρες που απομένουν για τον ερχομό του νέ-
ου έτους.
3. Στη Γαλλία, η παραμονή των Χριστουγέννων είναι εργάσιμη ημέρα. Ο Pere Noel, ο δι-
κός τους δηλαδή Άγιος Βασίλης, δίνει τα δώρα του, το βράδυ της 24ης Δεκεμβρίου. Ιδιαίτε-
ρη βαρύτητα οι Γάλλοι, δίνουν στο εορταστικό τραπέζι τόσο των Χριστουγέννων όσο και
της Πρωτοχρονιάς, το οποίο και γεμίζουν με διάφορα φαγητά και γλυκά. Τα αλεξανδρινά
λουλούδια, τα αποκαλούν «αστέρια των Χριστουγέννων» και τα επιλέγουν τόσο για να
στολίσουν το σπίτι τους, όσο και για δώρο σε αγαπημένα πρόσωπα..
Στην Ιρλανδία, χαρακτηριστικό είναι ότι αντί για μπότες, κρεμούν στο τζάκι μεγάλες τσά-
ντες για να αφήσει μέσα ο Άγιος Βασίλης τα δώρα του. Αφήνουν ένα ποτήρι μπύρα Guin-
ness και ένα κομμάτι κρεατόπιτα στην εξώπορτα του σπιτιού τους, για να τα βρει ο Άγιος
Βασίλης όταν θα τους επισκεφτεί.
9. Στη Ρωσία, έχουν το χριστουγεννιάτικο έθιμο, να ντύνουν μία νεαρή κοπέλα στα λευκά
για να παραστήσει την Παναγία. Στις 6 Ιανουαρίου, πολλές περιοχές της Ρωσίας με ορθό-
δοξους χριστιανούς, βασισμένοι στο Ιουλιανό ημερολόγιο, γιορτάζουν την παραμονή των
Χριστουγέννων, γνωστή και ως «Σοτσέλνικ».
10. Στην Ελβετία, τα παιδιά περιμένουν την 6η Δεκεμβρίου, τον Άγιο Νικόλαο να τους φέ-
ρει δώρα και γλυκά. Την τελευταία Πέμπτη, πριν τα Χριστούγεννα, τα παιδιά παρελαύνουν
τραγουδώντας τα κάλαντα. Επίσης την παραμονή των Χριστουγέννων οι ανύπαντροι
άνδρες του χωριού φοράνε μαύρα κοστούμια και ψηλά μαύρα καπέλα και κάνουν παρέλα-
ση στους δρόμους.
Στην Ισπανία, η χριστουγεννιάτικη περίοδος ξεκινάει με τη μεγάλη κλήρωση της 22ης Δε-
κεμβρίου. Για τους Ισπανούς τα Χριστούγεννα είναι η πιο σημαντική εορτή του χρόνου και
την παραμονή (Noche Buena) γιορτάζει όλη η οικογένεια μαζί. Ακολουθεί η Πρωτοχρονιά,
η οποία ονομάζεται «Noche Vieja», και η 6η Ιανουαρίου ή «Dia de Reyes».
13. Στη Νορβηγία, τα Χριστούγεννα ονομάζονται «Jul» και έχουν τις ρίζες τους σε αρχαία
γεωργικά έθιμα του Χειμώνα και της εποχής της συγκομιδής. Ο Julenissen όπως ονομάζε-
ται ο Νορβηγός Άγιος Βασίλης, μαζί με τους βοηθούς του φέρνει δώρα και καλή τύχη στο
σπίτι και στο στάβλο. Το δώρο του; Ένα μπολ με κουρκούτι από αλεύρι.

16. Σελίδα 16 Τόμος 1, τεύχος 1
Να βρείτε διαγώνια, κάθετα, οριζόντια και αντίστροφα τις 7
κρυμμένες χριστουγεννιάτικες λέξεις!!!
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΦΑΤΝΗ ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΓΑΠΗ
ΙΩΣΗΦ ΜΕΛΟΜΑΚΑΡΟΝΟ ΒΗΘΛΕΕΜ
ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ-ΖΩΓΡΑΦΙΕΣ

17. Kids In Action Σελίδα 17

18. Zωγραφίζω τα Χριστούγεννα!!!