Կայծակ, շանթարգել

1. Կայծակ:Շանթարգել
Գայանե Օհանյան
Լիանա Վահանյան

2. Առաջինը Բենջամին Ֆրանկլինը
փորձով ապացուցեց, որ
կայծակը մթնոլորտային երևույթ
է՝ պայմանավորված կարճատև
էլեկտրական հոսանքով:
Կայծակը, որպես կանոն,
դիտվում է ամպի ներսում,
ամպերի կամ ամպի և գետնի
միջև: Ամպի ամենավերին
շերտերում, որտեղ
ջերմաստիճանը շատ ցածր է,
ջրի կաթիլները սառչելով
վերածվելով սառցակտորների:

3. • Ամպի լիցքավորված մասերն էլեկտրական դաշտի
աղբյուրներն են: Էլեկտրական դաշտի ազդեցությամբ
ամպի՝ բացասական լիցքավորված ստորին մասից
էլեկտրոնները, արագանալով սլանում են ներքև՝
ձեռք բերելով կինետիկ էներգիա: Արդյունքում
ծնվում են նոր ազատ էլոկտրոններ և իոններ:
Տարանուն լիցքերով էլեկտրականացած ամպն ու
գետինը կարծես միացնում է իրար, անցնում է
կարճատև էլեկտրական հոսանք՝ ամպի և գետնի
միջև առաջացնելով վիթխարի կայծ՝ կայծակ:

4. • Կայծակի երկարությունը կարող է
հասնել մինչև մի քանի կիլոմետրի,
իսկ անցուղու տրամագիծը ՝ մինչև
մեկ մետրի: Կայծակի փայլատակման
ժամանակ տեղափոխված լիցքն
այնքան էլ շատ չէ: Կայծակի անցուղի,
որպես կանոն, գոյանում է այնտեղ,
որտեղ ամպի և գետնի միջակա
օդային շերտի հաստությունն
ամենափոքրն է: Այդ է պատճառը, որ
կայծակը սովորաբար հարվածում է
տեղանքի բարձրադիր մասերին:

5. • Կայծակի հարվածը հաճախ հրդեհների և
մարդկային զոհերի պատճառ է դառնում:
• Հիշե՛ք , որ անտառում կամ դաշտում ամպրոպի
ժամանակ չի կարելի թաքնվել բարձր ծառերի
կամ խոտի դեզերի տակ:
• Շանթարգելը բաղկացած է մետաղե սրածայր
ձողից, որը տեղակայվում է շինությունից
հնարավորինս բարձր: Օդում առկա
էլեկտրոնները, ձգվելով դեպի շանթարգելը,
չեզոքացնում են նրա դրական լիցքը: