Α1

1. 2ο
ΓΕΛ Μεγάρων
Τμήμα Α1
Σχ. Έτος 2015-2016

3. BIG BANG
 Η Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang) είναι κοσμολογική θεωρία
σύμφωνα με την οποία το Σύμπαν δημιουργήθηκε από μια
υπερβολικά πυκνή και θερμή κατάσταση, πριν από περίπου
13,8 δισεκατομμύρια χρόνια.
 Εισηγητής της θεωρίας υπήρξε ο Βέλγος Αββάς και ο
αστρονόμος Ζωρζ Λεμαίτρ. Ύστερα από τις διαπιστώσεις ότι:
 Οι λύσεις της Θεωρίας της Σχετικότητας προέβλεπαν ως αρχή
του Σύμπαντος μια μαθηματική ανωμαλία.
 Εφόσον η εντροπία (το μέτρο της αταξίας) του Σύμπαντος ολοένα
και αυξάνει θα υπήρχε στιγμή στο παρελθόν με ελάχιστη εντροπία
όπου η ύλη θα είχε τη μέγιστη δυνατή πυκνότητα.

4.  Ένα δευτερόλεπτο μετά την Ώρα Μηδέν, το Σύμπαν αποτελείται
από έναν ωκεανό ατομικών σωματιδίων, κατάσταση που
συνεχίζεται για τρία ακόμη λεπτά.
 Αμέσως μετά, και καθώς η θερμοκρασία του Σύμπαντος έχει πέσει
στο ένα δισεκατομμύριο βαθμούς Κελσίου, τα πρωτόνια και τα
νετρόνια αρχίζουν να ενώνονται μεταξύ τους, σχηματίζοντας τους
πυρήνες του υδρογόνου, αλλά η θερμοκρασία είναι ακόμη πολύ
υψηλή για τη δημιουργία ατόμων.
 Στη διάρκεια των πρώτων 15 λεπτών της δημιουργίας το Σύμπαν
μεγάλωσε κατά 30 φορές, ενώ την ίδια χρονική περίοδο
δημιουργήθηκε όλο το υδρογόνο που υπάρχει σήμερα σε αυτό,
καθώς και όλο το πρωταρχικό ήλιο.
 Έκτοτε, οποιαδήποτε πυρηνοσύνθεση (δημιουργία δηλαδή
χημικών στοιχείων), γίνεται μόνο στο εσωτερικό των άστρων και
στις εκρήξεις των σουπερνόβα.

6. Πώς δημιουργήθηκε η ζωή;
 Αν και πρόκειται για συναρπαστικά ερωτήματα, είναι δύσκολο να
διατυπωθούν με ένα τρόπο που να μπορούν να ερευνηθούν
επιστημονικά.
 Το μεγαλύτερο κομμάτι της σχετικής έρευνας επικεντρώνεται στα
μόρια που αποτελούν τους ζωντανούς οργανισμούς, την αυτό-
οργάνωση, την αυτοκατάλυση και εν γένει στις χημικές
αντιδράσεις που συμμετέχουν στο φαινόμενο της ζωής. Αλλά
ακόμη και τότε είναι δύσκολο να συμφωνήσουμε για έναν ορισμό
της ζωής
 Από όλα τα επιστημονικά μυστήρια αυτό είναι πιθανότατα το
μεγαλύτερο: Πώς ξεκίνησε η ζωή στη Γη; Στο προαιώνιο αυτό
ερώτημα ακόμα προσπαθούν να δώσουν μια απάντηση οι
ερευνητές.

8. Ζωή σε άλλους πλανήτες
 Μόνο ένας πλανήτης μπορεί αποδεδειγμένα να υποστηρίξει τη
ζωή, και δεν είναι άλλος από τη Γη. Ωστόσο, με τους
τουλάχιστον 11 δισεκατομμύρια κόσμους στο μέγεθος της Γης
που υπάρχουν στο γαλαξία μας και τα καινούργια στοιχεία
παράξενων ειδών ζωής που ευδοκιμούν σε ακραίες
περιβαλλοντικές συνθήκες, οι πιθανότητες να μην είμαστε
μόνοι μας στο σύμπαν όλο και αυξάνονται.
 Γενιές και γενιές επιστημόνων και οπαδών της επιστήμης
πίστευαν πάντα ότι θα βρίσκονταν δείγματα ζωής στο σύμπαν,
αν όχι κι ολόκληροι πολιτισμοί, τουλάχιστον στρώματα
βακτηρίων ή θηρία με πλοκάμια στους ωκεανούς, κάτι τέλος
πάντων που θα έδειχνε ότι υπάρχει ζωή και πέρα από τη Γη.
Για δεκαετίες ολόκληρες, τα στοιχεία ήταν λίγα και φτωχά,
αλλά πλέον οι ενδείξεις συνηγορούν με εκείνους που πίστεψαν
σε αυτό το σενάριο. Τα στοιχεία είναι αδιάσειστα από τις
εξερευνήσεις, τα διαστημικά τηλεσκόπια και τα ρόβερ

9.  Παλιότερα, οι πλανήτες θεωρούνταν σπάνιοι, αλλά το
διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler απέδειξε ότι οι εξωγήινοι
κόσμοι όχι απλά υπάρχουν, αλλά είναι δισεκατομμύρια. Οι
επιστήμονες είχαν φανταστεί ότι το σύμπαν είναι στεγνό από
νερό, αλλά νέες έρευνες έδειξαν ότι είναι γεμάτο με πλανήτες
που έχουν νερό και η έκπληξη ήταν ότι η ύπαρξη ζωής δεν
είναι κάτι τόσο εύθραυστο όσο νόμιζαν, αλλά κάτι πολύ
ανθεκτικό, που αντέχει και στα πιο σκληρά περιβάλλοντα. Τα
συναρπαστικά νέα, όμως, δεν σταματούν. Πρόσφατα οι
αστρονόμοι εντόπισαν τρεις πλανήτες που έδειχναν ότι θα
μπορούσαν να υποστηρίξουν την ύπαρξη ζωής και οι οποίοι
περιστρέφονται στις βιώσιμες ζώνες των αστέρων τους,
δηλαδή στις ακριβείς αποστάσεις όπου το νερό ούτε παγώνει
ούτε βράζει, αλλά συγκεντρώνεται σε ωκεανούς φιλικούς
προς την ύπαρξη ζωής.

12. Ηλιακό σύστημα
 Το Ηλιακό σύστημα περιλαμβάνει
τον Ήλιο και όλα τα αντικείμενα τα οποία
κινούνται σε τροχιά γύρω από αυτόν
μέσα στο πεδίο βαρύτητάς του, είτε
περιστρεφόμενα άμεσα γύρω από αυτόν
είτε κινούμενα σε τροχιές γύρω από
άλλα σώματα που κινούνται γύρω από
τον Ήλιο.

14. Οι πρώτες θεωρίες
 Οι πρώτες συστηματικές θεωρίες, πέρα από το μύθο και τις
δοξασίες, για τη δημιουργία του ηλιακού συστήματος εμφανίζονται
το 18ο αιώνα κυρίως, με τις θεωρίες του Καντ και του Λαπλάς. Ο
Γερμανός φιλόσοφος Εμμάνουελ Καντ το 1755 πρότεινε για πρώτη
φορά τη θεωρία ότι οι πλανήτες προέκυψαν από τη συμπύκνωση
ενός τεράστιου νέφους αερίων και σκόνης. Στη συνέχεια και άλλοι
επιστήμονες, επέκτειναν και συμπλήρωσαν τη θεωρία αυτή,
γνωστή και ως νεφελική θεωρία.
 Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, το αρχικό νέφος συμπυκνώθηκε και
συρρικνώθηκε με αργό ρυθμό κάτω από την επίδραση της
βαρύτητάς του, ενώ ταυτόχρονα άρχισε να περιστρέφεται. Το
αποτέλεσμα της περιστροφής και της βαρυτικής κατάρρευσης ήταν
το νέφος να αποκτήσει τη μορφή ενός πεπλατυσμένου δίσκου. Στο
κέντρο του δίσκου σχηματίστηκε ένας πρωτοαστέρας από τον
οποίο προήλθε ο Ήλιος.

15.  Στα εξωτερικά στρώματα του δίσκου
δημιουργήθηκαν περιοχές με πιο συμπυκνωμένη
ύλη από τις οποίες σχηματίστηκαν οι
πρωτοπλανήτες και τελικά οι πλανήτες. Τα κομμάτια
που απέμειναν αποτέλεσαν τους αστεροειδείς και
τους κομήτες.
 Με ανάλογο τρόπο σχηματίστηκαν και οι δορυφόροι
των πλανητών. Παράλληλα, με τη βοήθεια
ηλεκτρονικών υπολογιστών κατάφεραν να
κατασκευάσουν μοντέλα προσομοίωσης αυτού του
φαινομένου και να μελετήσουν τον τρόπο
συμπύκνωσης και σχηματισμού των πλανητών και
των δορυφόρων τους.

16. Η θέση της γης στο σύμπαν
 Η γη είναι ο τρίτος σε απόσταση
πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος.
Eίναι ένας από τους οκτώ γνωστούς
πλανήτες, που βρίσκεται σε συνεχή
τροχιά γύρω από το αστέρι που
ονομάζουμε Ήλιος. Η Γη μοιράζεται από
κοινού την χρήση του ηλιακού μας
συστήματος με τον ήλιο, τους πλανήτες,
τα φεγγάρια, αστεροειδείς, μετεωρίτες,
κομήτες, τις σκόνες, τα αέρια, τους
δορυφόρους και τον πολύ κενό χώρο.

17. Οι κινήσεις της γης
 Η Γη έχει σχήμα σφαιρικό, πιο σωστά
ελλειψοειδές. Είναι δεσμευμένη με διάφορες
κινήσεις μέσα στο χώρο της. Αυτές οι
κινήσεις μπορούν να διαιρεθούν σε δύο
κατηγορίες:
Ευρείας κλίμακας η Μεγάλης κλίμακας κίνηση.
Που βασικά είναι η «επανάσταση» του ηλιακού
μας συστήματος γύρω από το κέντρο του
Γαλαξία.
Μικρής κλίμακας κινήσεις που αυτές βασικά
προκαλούν τη γη να αλλάξει τη θέση της
σταθερά σε σχέση με τον ήλιο

18. Η «επανάσταση» γύρω από τον ήλιο
 Η περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο,
είναι η βάση του ημερολογιακού έτους. Για
να είμαστε πιο ακριβείς, το χρονικό διάστημα
που απαιτείται για μία πλήρη περιφορά γύρω
από τον ήλιο είναι 365 ημέρες 5 ώρες και 49
λεπτά. Έτσι, τα περισσότερα χρόνια είναι
365 ημερών. Επειδή οι επιπλέον 5 ώρες και
49 λεπτά που απαιτούνται για μια πλήρη
περιφορά είναι πολύ κοντά σε ένα επιπλέον
τέταρτο της ημέρας, άρα κάθε τέταρτο έτος,
προσδίδει μια προστιθέμενη ημέρα -
Φεβρουάριος 29 - και χαρακτηρίζεται με τον
όρο " δίσεκτο έτος" με 366 ημέρες

20. Μετεωρίτες
• Ο μετεωρίτης είναι ένα κομμάτι από μεταλλικό υλικό
μερικές φορές μεγέθους χαλικιού ή πιο μεγάλο που να
ζυγίζει τόνους.
• Αποτελεί θραύσμα από έναν κομήτη. Όπως είναι λογικό,
λόγω του μικρού του μεγέθους, δεν είναι ορατό από εμάς
από τη γη, εκτός κι αν εισέλθει στην ατμόσφαιρα και καεί:
τότε αν είναι σχετικά μεγάλος, μπορεί να δούμε τη λάμψη
του.
• Εκρήγνυνται στη διάρκεια της πτώσης του μέσα στη γήινη
ατμόσφαιρα πριν φτάσει στην επιφάνεια της Γης. Η
ενέργεια που εκλύεται μπορεί να φτάσει να είναι ίση με
την έκρηξη πέντε ατομικών βομβών, όπως αυτές που
έπληξαν τη Χιροσίμα

21. Κομήτες
 Ο κομήτης, είναι κάτι σαν αστέρι με μία μεγάλη
ουρά που κινείται σε κάποια τροχιά σε ένα δικό
του μοναδικό μονοπάτι (πχ γύρω από κάποιον
πλανήτη, ή γύρω από τον ήλιο)
 Ο κομήτης αποτελείται από τον πυρήνα, το κώμα
και την ουρά.
i. Ο πυρήνας ενός κομήτη, δεν είναι τίποτα άλλο από
ένα σύνολο μετεωριτών.
ii. Το κώμα είναι ένα "πέπλο" που τον περιβάλλει και
αποτελείται από αέρια και αστερόσκονη.
iii. Η ουρά, είναι ένα σύνολο μικροσκοπικών σωματιδίων
που φωτίζονται έντονα από τον ήλιο και ενώ κινείται ο
κομήτης.

22. Διαφορά μετεωρίτη-κομήτη
 Ο μετεωρίτης είναι απλά ένα κομμάτι, που
αποτελεί μέρος του πυρήνα ενός κομήτη
 Ο κομήτης είναι μια ολοκληρωμένη οντότητα
με χιλιάδες-εκατομμύρια μετεωρίτες μέσα του
σε συνδυασμό με αέρια-αερόσκονη και
κάποια ακόμα σωματίδια που τον
ακολουθούν στην πορεία του.

23. Ηλιακό Σύστημα
 Το Ηλιακό σύστημα περιλαμβάνει τον ήλιο και όλα τα αντικείμενα
τα οποία κινούνται σε τροχιά γύρω από αυτόν μέσα στο πεδίο
βαρύτητάς του, είτε περιστρεφόμενα άμεσα γύρω από αυτόν είτε
κινούμενα σε τροχιές γύρω από άλλα σώματα που κινούνται γύρω
από τον Ήλιο.
 Σχηματίστηκε πριν από 4,6 δισεκατομμύρια έτη, από την βαρυτική
κατάρρευση ενός γιγάντιου μοριακού νέφους. Τα αντικείμενα με τη
μεγαλύτερη μάζα που περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο, είναι οι
οκτώ πλανήτες που σχηματίζουν το πλανητικό σύστημα, των
οποίων οι τροχιές είναι σχεδόν ελλειπτικές.
 Οι τέσσερις εσώτεροι, ο Ερμής, η Αφροδίτη, η Γη και ο Άρης
αποτελούν τους λεγόμενους γήινους πλανήτες και αποτελούνται
κυρίως από πετρώματα και μέταλλα.
 Οι τέσσερις εξώτεροι πλανήτες ονομάζονται αέριοι γίγαντες. Από
αυτούς, οι δύο μεγαλύτεροι, ο Δίας και ο Κρόνος αποτελούνται από
υδρογόνο και ήλιο και οι άλλοι δύο, ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας
αποτελούνται από νερό, αμμωνία και μεθάνιο.

24.  Το Ηλιακό σύστημα χοντρικά χωρίζεται σε τέσσερις
περιοχές:
Στους Εσωτερικούς(ή Γήινους) Πλανήτες, με τέσσερις
πλανήτες που έχουν στέρεα επιφάνεια και σύσταση
παρόμοια με αυτή της Γης (πυρίτιο και σίδηρο)
Στη Ζώνη των Αστεροειδών, που περιέχει μικρά σώματα
 Στους Εξωτερικούς Πλανήτες ή Γίγαντες Αερίων, με
τέσσερις πλανήτες που αποτελούνται κυρίως από αέρια και
είναι πολύ μεγαλύτεροι απ' τη Γη και
Στην εξωτερική περιοχή , που περιλαμβάνει τον Πλούτωνα,
τη Ζώνη του Κάιπερ και το Νέφος του Όορτ.

25. Πλανήτες
 Ήλιος : Βρίσκεται στο κέντρο του Ηλιακού συστήματος. είναι ένα
κίτρινο αστέρι ηλικίας σχεδόν 5 δισεκατομμυρίων χρόνων.
 Ερμής : Ο μικρότερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος.
Είναι γεμάτος κρατήρες, δεν έχει ατμόσφαιρα και, καθώς είναι
πολύ κοντά στον Ήλιο, έχει στην επιφάνειά του θερμοκρασίες
που αγγίζουν τους 400 °C.
 Αφροδίτη : Έχει σχεδόν το ίδιο μέγεθος με τον δικό μας
πλανήτη. Καλύπτεται από μια πυκνή ατμόσφαιρα θειικού οξέος
και διοξειδίου του άνθρακα, με αποτέλεσμα η επιφάνειά της να
μην είναι ποτέ ορατή.
 Γη : Είναι ο μοναδικός πλανήτης στο σύστημα που έχει
θάλασσες. Ο μόνος με έντονη γεωλογική δραστηριότητα και ο
μοναδικός που φιλοξενεί ζωή. Η ατμόσφαιρά της αποτελείται από
άζωτο και οξυγόνο και είναι ο μεγαλύτερος από τους εσωτερικούς
πλανήτες.

26.  Άρης : Έχει την μισή διάμετρο από τη Γη και έχει μια αραιή ατμόσφαιρα από
διοξείδιο του άνθρακα. Στην επιφάνειά του έχουν παρατηρηθεί γεωλογικοί
σχηματισμοί όπως φαράγγια και κοιλάδες, που σημαίνουν ότι ο πλανήτης ήταν
γεωλογικά ενεργός κι ότι κάποτε ήταν θερμότερος και στην επιφάνειά του
υπήρχε νερό σε υγρή μορφή.
 Δίας : Είναι ο μεγαλύτερος από τους πλανήτες και περιστρέφεται τόσο
γρήγορα, ώστε η μέρα και η νύχτα του διαρκούν λιγότερο από 10 γήινες ώρες.
Η διάμετρός του είναι 11 φορές αυτή της Γης. Αποτελείται από τεράστιες
ποσότητες αερίων -κυρίως υδρογόνο και ήλιο.
 Κρόνος : Είναι λίγο πιο μικρός από τον Δία και του μοιάζει σε αρκετά
χαρακτηριστικά. Αποτελείται και αυτός κυρίως από αέρια -με λιγότερο υδρογόνο
και περισσότερη αμμωνία. Είναι ίσως ο πιο εντυπωσιακός απ' τους πλανήτες
αλλά κι ο ελαφρύτερος, με μέση πυκνότητα μικρότερη απ' αυτή του νερού.
 Ουρανός : Αποτελείται κυρίως από αμμωνία και μεθάνιο, έχει και αυτός
δακτυλίους. Σε αντίθεση με τον Ουρανό, η ατμόσφαιρά του παρουσιάζει έντονη
δραστηριότητα, κάτι απρόσμενο, μιας και βρίσκεται πολύ μακριά από τον Ήλιο
και η θερμότητα που λαμβάνει από αυτόν είναι ελάχιστη. Σαν τον Δία, έχει κι
αυτός μια χαρακτηριστική κηλίδα στην ατμόσφαιρα, μόνο που η δική του είναι
σκούρα μπλε.

27. Δορυφόροι
 Γη : Σελήνη
 Άρης : Δείμος και Φόβος
 Δίας: 67 φυσικοί δορυφόροι. Οι μεγαλύτεροι : Γανυμήδης,
Καλλιστώ, Ιώ και Ευρώπη (Είναι ορατοί ακόμη και με μικρό
τηλεσκόπιο)
 Κρόνος : 62 φυσικοί δορυφόροι και ένα σύστημα δακτυλίων σαν
σύνολο από χιλιάδες μικροσκοπικοί δορυφόροι. Οι μεγαλύτεροι
είναι: Τιτάνας, Ρέα, Ιαπετός, Διώνη, Τηθύς, Εγκέλαδος και Μίμας
 Ουρανός : 27 φυσικούς δορυφόρους . Οι μεγαλύτεροι: Τιτάνια,
Όμπερον, Ουμβριήλ, Άριελ και Μιράντα
 Ποσειδώνας: 14 φυσικούς δορυφόρους. Οι μεγαλύτεροι:
Τρίτωνας, Πρωτέας και Νηρηίδα

29. ΠΟΛΥΣΥΜΠΑΝ
Eίναι το υποθετικό σύνολο των άπειρων ή πεπερασμένων
δυνατών Συμπάντων που περιλαμβάνει όλα όσα υπάρχουν και
όλα όσα θα μπορούσαν να υπάρχουν:
τα σύνολα του διαστήματος
τα σύνολα του χρόνου
τα σύνολα της ύλης και της ενέργειας
τους φυσικούς νόμους
σταθερές που τα περιγράφουν.
Τα διάφορα σύμπαντα μέσα στο πολυσύμπαν συχνά
ονομάζονται και παράλληλα σύμπαντα.
Ο όρος «Πολυσύμπαν» επινοήθηκε το 1895 από τον Αμερικανό
φιλόσοφο και ψυχολόγο Γουΐλιαμ Τζέιμς σε ένα διαφορετικό
όμως πλαίσιο.

30. ΘΕΩΡΙΕΣ
 Θεωρία Multiverse:
 Η αντίληψή μας για τον κόσμο δεν είναι ποτέ πραγματική. Η
“Πραγματικότητά” μας σε μία συγκεκριμένη στιγμή σε ένα παράλληλο
σύμπαν θα είναι τελείως αντίθετη από αυτή ενός παράλληλου κόσμου
 Αρχή της Απροσδιοριστίας του Χάιζεμπεργκ:
 Η πράξη της παρατήρησης διαμορφώνει παραμέτρους όπως η
ταχύτητα και η θέση.
 Θεωρία του Έβερετ
 Το σύμπαν δημιουργεί αντίγραφα του εαυτού του για να είναι έτοιμο
για κάθε πιθανότητα και από εκεί το κάθε αντίγραφο λειτουργεί
ανεξάρτητα.
 Κάθε πράξη που έχει παραπάνω από ένα πιθανό αποτέλεσμα
παράγει ένα συμπαντικό χάσμα. Έτσι υπάρχει ένας άπειρος αριθμός
από παράλληλα σύμπαντα και απεριόριστα αντίγραφα του κάθε
ανθρώπου. Αυτά τα αντίγραφα έχουν πανομοιότυπα χαρακτηριστικά
προσώπου και σώματος αλλά δεν έχουν τις ίδιες προσωπικότητες
γιατί κάθε ένα αντίγραφο βιώνει μία διαφορετική κατάληξη.
 Ακόμη, η θεωρία υπονοεί πως είμαστε πρακτικά απέθαντοι. Αν
αποβιώσεις σε ένα κόσμο, μία άλλη εκδοχή του εαυτού σου σε κάποιο
παράλληλο σύμπαν θα επιβιώσει.

31. ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΙ
 Αστερισμό ονομάζουμε το κάθε αυθαίρετο τμήμα της ουράνιας
σφαίρας ή θόλου που περιέχει μια κάπως ξεχωριστή
ομάδα άστρων. Αυτή η κατάτμηση στηρίχθηκε στα σχήματα
που δημιουργούσαν οι πιο φωτεινοί αστέρες.
 Οι αρχαιότεροι αστερισμοί ορίσθηκαν στην αρχαία
Μεσοποταμία και υιοθετήθηκαν από τους αρχαίους Έλληνες, οι
οποίοι τους εμπλούτισαν με τη μυθολογία τους, και μας
παρέδωσαν σχεδόν όλους τους αστερισμούς που είναι ορατοί
στα βόρεια γεωγραφικά πλάτη.
 Οι δύσκολα ορατοί ή αόρατοι από την Ευρώπη νότιοι
αστερισμοί, ορίσθηκαν από τους πρώτους Ευρωπαίους
ναυτικούς που ταξίδεψαν στις νότιες θάλασσες, μετά την
Αναγέννηση, γι' αυτό και έχουν ονόματα όχι μυθολογικά, αλλά
πολλές φορές οργάνων ή εργαλείων του πλοίου, κρίσιμων
κάποτε για την επιβίωσή τους

32. Οι αποδεκτοί αστερισμοί στη σύγχρονη εποχή
 Σήμερα γίνονται επίσημα αποδεκτοί από τους
αστρονόμους 88 αστερισμοί , μετά από απόφαση της
Διεθνούς Αστρονομικής Ενώσεως (IAU).
Συγκεκριμένα, η IAU ανέθεσε στον Βέλγο αστρονόμο
Εζέν Ντελπόρτ (Eugène Delporte) το καθήκον αυτό.
 Η επίσημη διεθνής ονομασία που δέχεται η IAU για
τον κάθε αστερισμό είναι η λατινική, και οι
επαγγελματίες αστρονόμοι χρησιμοποιούν συνήθως
την επίσημη συντομογραφία αυτής της ονομασίας,
που αποτελείται πάντα από τρία γράμματα.

33. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΥ
 Χαρακτηριστικό παράδειγμα αστερισμού αποτελεί η
Μεγάλη Άρκτος (Μεγάλη Αρκούδα) που στη Γαλλία
ονομάζεται «Κουτάλα» και στην Αμερική Big Dipper
(σκεύος για άντληση νερού).

34. ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
 Η Αστρονομία (αγγλικά Astronomy, διεθνής όρος εκ των
ελληνικών λέξεων « στρον» + «νέμω») είναι η φυσικήἄ
επιστήμη που ερευνά όλα τα ουράνια σώματα
 Η Αστρονομία είναι μια από τις αρχαιότερες επιστήμες.
Γενικά, η Αστρονομία γεννήθηκε με την εμφάνιση του
«διανοούμενου ανθρώπου».
 Οι προϊστορικοί πολιτισμοί και οι πρώτοι ιστορικοί πολιτισμοί
άφησαν αστρονομικά τεχνουργήματα, όπως αυτά που
άφησαν οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι, οι Νούβιοι, οι Βαβυλώνιοι, οι
Αρχαίοι Έλληνες, οι Αρχαίοι Κινέζοι, οι Αρχαίοι Ινδοί, οι
Αρχαίοι Ιρανοί και οι Μάγιας, που δείχνουν ότι ασχολούνταν
με μεθοδικές παρατηρήσεις του νυκτερινού ουρανού.

35. ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
 Για τους Αρχαίους Έλληνες, η «Αστρονομία»
γεννήθηκε ακριβώς την ίδια εκείνη στιγμή που
γεννήθηκε και η ελληνική μυθολογία και μάλιστα
σε μια αμφίδρομη σχέση, γιατί η «θεία» Μούσα
Ουρανία ήταν προστάτιδά της.
 Ωστόσο, πρακτικά απαιτούνταν η εφεύρεση και
η εξέλιξη του τηλεσκοπίου, ώστε η Αστρονομία
να μπορέσει να εξελιχθεί σε σύγχρονη
επιστήμη.

36. ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ
 Αστρολογία ονομάζεται το σύνολο των παραδόσεων και συστημάτων,
τα οποία ισχυρίζονται πως η φαινόμενη θέση διάφορων ουρανίων
σωμάτων σχετίζεται με τη ζωή του ανθρώπου με τρόπο άγνωστο στη
σημερινή επιστήμη και την λογική της αιτιοκρατίας.
 Η Αστρολογία είναι μια τέχνη με μακραίωνη παράδοση και σήμερα
αναγνωρίζεται ως ψευδοεπιστήμη, παραεπιστήμη ή απλή
προκατάληψη μιας και απέτυχε επανειλημμένα να αποδείξει την αξία
της σε αριθμό ελεγχόμενων μελετών.
 Έχουν πραγματοποιηθεί πολλαπλές επιστημονικές δοκιμές σχετικά με
τη φερεγγυότητα της αστρολογίας, και ουδέποτε βρέθηκε αποδεικτικό
στοιχείο που να υποστηρίζει τις θέσεις ή τα δήθεν αποτελέσματα που
περιγράφονται στην αστρολογική παράδοση.
 Επιπλέον, δεν υπάρχει προτεινόμενος μηχανισμός δράσης μέσω του
οποίου οι θέσεις και οι κινήσεις των άστρων και των πλανητών θα
μπορούσαν να επηρεάσουν τους ανθρώπους και τα γεγονότα στη Γη
που να μην αντιφάσκει πλήρως με τις βασικές πτυχές της βιολογίας και
της φυσικής.

37. ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει συχνά σύγχυση μεταξύ της
Αστρονομίας και της Αστρολογίας.
Παρότι έχουν κοινή καταγωγή:
 η Αστρονομία βασίζεται στην επιστημονική μεθοδολογία
(επαναληψιμότητα των παρατηρήσεων, διατύπωση νόμων που
ερμηνεύουν τις παρατηρήσεις), ενώ
 η Αστρολογία είναι μία ψευδοεπιστήμη που ανήκει στη σφαίρα της
«προνοητικής δεισιδαιμονίας» και που διατυπώνει νόμους για την
εξέλιξη της καθημερινής ανθρώπινης ζωής, βασιζόμενη κυρίως στις
μεταξύ των ουρανίων και επίγειων σωμάτων μαγνητικές δυνάμεις. Οι
νόμοι αυτοί, όμως, πολλές φορές στερούνται συνέπειας φθάνοντας
και στα όρια της απάτης.

39.  Ο Explorer I αποτέλεσε τον πρώτο τεχνητό δορυφόρο των
Η.Π.Α. Εκτοξεύθηκε στις 31/1/1958
 Πρόγραμμα Μέρκιουρι
Ξεκίνησε το 1958 και έβαλε τη NASA στο μονοπάτι της
εξερεύνησης του διαστήματος από τον άνθρωπο
Οι αποστολές ήταν σχεδιασμένες απλά για να ανακαλύψουν τη
δυνατότητα επιβίωσης του ανθρώπου στο διάστημα
Ο Τζον Γκλεν ήταν ο πρώτος Αμερικανός που έκανε το γύρο της
Γης σε μια πτήση 5,25 ωρών, στις 5/2/1962, με το Friendship 7
 Πρόγραμμα Τζέμινι
Αφού αποδείχθηκε ότι οι επανδρωμένες διαστημικές πτήσεις
είναι εφικτές, άρχισε η εκτέλεση πειραμάτων για τις αποστολές
στη Σελήνη.
Η πρώτη επανδρωμένη πτήση έγινε από της Βέρτζιλ Γκρίσομ και
Τζον Γιανγκ στις 23/3/1965
Από τις αποστολές που ακολούθησαν συγκεντρώθηκαν ιατρικά
δεδομένα για την επίδραση της έλλειψης βαρύτητας στον
ανθρώπινο οργανισμό

40.  Πρόγραμμα Απόλλων
Ήταν το τρίτο επανδρωμένο διαστημικό πρόγραμμα της NASA
Σκοπός του ήταν η εξερεύνηση της Σελήνης
Ο στόχος εκπληρώθηκε όταν οι αστροναύτες Νηλ Άρμστρονγκ
και Μπαζ Όλντριν, προσεληνώθηκαν στις 20/7/1969. Ήταν οι
πρώτοι άνθρωποι που περπάτησαν στην επιφάνεια της Σελήνης
 Δυσκολίες των ταξιδιών στο διάστημα
Επιστρέφοντας ένα διαστημικό λεωφορείο στη Γη, θα πρέπει να
εκτονωθεί όλη η ενέργεια που δαπανήθηκε για να μεταφερθεί σε
τροχιά γύρω από τη Γη
Στο τέλος της αποστολής, οι πυραυλικές μηχανές λειτουργούν
σαν φρένο και πυροδοτούνται 25 λεπτά πριν το σκάφος
συναντήσει τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, δηλαδή
περίπου 1 ώρα πριν την προσγείωση
Στην επιστροφή του στη Γη το διαστημικό λεωφορείο
συμπεριφέρεται περισσότερο σαν ανεμόπτερο.

41. Τεχνητοί δορυφόροι
 Είναι οποιαδήποτε κατασκευή που δημιουργείται από
τον άνθρωπο και τίθεται σε τροχιά γύρω από ένα
ουράνιο σώμα
 Το σώμα ενός δορυφόρου («λεωφορείο
δορυφόρου»), περιέχει όλο τον επιστημονικό
εξοπλισμό και άλλα απαραίτητα συστατικά του
δορυφόρου
 Κάθε δορυφόρος χρειάζεται κάποια πηγή ενέργειας
που συνήθως είναι:
Ηλιακοί συλλέκτες
Μπαταρίες
Πυρηνική ενέργεια
Γεννήτριες θερμότητας

42. Τροχιές τεχνητών δορυφόρων
 Ανάλογα με το είδος της τροχιάς και το ύψος,
υπάρχουν οι εξής τροχιές:
LEO: χαμηλής τροχιάς (100-300 μίλια από την
επιφάνεια της Γης, κύκλος τροχιάς 15 λεπτά)
ΜΕΟ: μεσαίας τροχιάς (6000-12000 μίλια από την
επιφάνεια της Γης, κύκλος τροχιάς 2-4 ώρες)
GEO: γεωσύγχρονης τροχιάς (22300 μίλια από
την επιφάνεια της Γης, κύκλος τροχιάς 24 ώρες),
οι οποίοι φαίνονται ακίνητοι επειδή έχουν την ίδια
ταχύτητα με τη Γη

43. Χρήση τεχνητών δορυφόρων
 Σήμερα υπάρχουν σε τροχιά πάνω από 2.000
τεχνητοί δορυφόροι, αλλά χρησιμοποιούνται μόνο
γύρω στους 500
 Εξυπηρετούν σκοπούς:
Τηλεπικοινωνιακούς
Επιστημονικούς (π.χ. μετεωρολογία)
Στρατιωτικούς (π.χ. κατασκοπευτικοί)
 Κατά καιρούς, τεχνητοί δορυφόροι έχουν τεθεί σε
τροχιά γύρω από τους περισσότερους πλανήτες
του Ηλιακού Συστήματος αλλά και τη Σελήνη

44. Διαστημικοί σταθμοί
 Διαστημικός σταθμός ονομάζεται κάθε διαστημόπλοιο ικανό να φέρει
πλήρωμα και να παραμείνει στο διάστημα για μεγάλες χρονικές περιόδους.
 Για να παραμείνει στο διάστημα χωρίς δαπάνη καυσίμων, πρέπει να
βρίσκεται σε τροχιά γύρω από κάποιο ουράνιο σώμα και γι’ αυτό
αποκαλείται και τροχιακός σταθμός (orbital station)
 Σήμερα, δύο διαστημικοί σταθμοί βρίσκονται σε τροχιά: ο μεγάλος Διεθνής
Διαστημικός Σταθμός που κατοικείται μόνιμα και ο Κινεζικός Τιάν-Γκονγκ Ι
 Οι σύγχρονοι διαστημικοί σταθμοί είναι ερευνητικές βάσεις που μελετούν τις
επιπτώσεις της μακρόχρονης παραμονής στο διάστημα στο ανθρώπινο
σώμα, διεξάγουν επιστημονικά πειράματα και αποτελούν εξέδρες για
κατασκευή και εκτόξευση σκαφών σε άλλους πλανήτες
 Η μέγιστη διάρκεια παραμονής στο διάστημα σε μια μόνο αποστολή είναι
437,7 ημέρες και επιτεύχθηκε από τον Βαλερί Πολιακόφ στο σταθμό Μιρ
(1994-1995)

45. Κατοικησιμότητα
 Υπάρχουν περιορισμοί στην κατοικησιμότητα των
διαστημικών σταθμών, όπως:
Ο μικρός βαθμός ανακύκλωσης
Η αίσθηση έλλειψης βαρύτητας κ.ά.
 Κάποιοι από αυτούς προκαλούν έλλειψη άνεσης και
μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία
 Μελλοντικές διαστημικές κατοικίες ίσως να
φιλοξενούν πολύ μεγαλύτερους αριθμούς
ανθρώπων και να αποτελούν «διαστημικές πόλεις»,
τέτοια όμως σχέδια δεν έχουν υλοποιηθεί εξαιτίας
του τεράστιου οικονομικού και πολιτικού κόστους

46. Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ΔΔΣ)
 Είναι ένας ερευνητικός σταθμός σε τροχιά γύρω από τη Γη
 Επανδρώθηκε για πρώτη φορά το Νοέμβριο του 2000
 Είναι ορατός από τη Γη με γυμνά μάτια και φαίνεται καλύτερα τη νύχτα
 Η απόστασή του από τη Γη είναι γύρω στα 330 χιλιόμετρα κατά μέσο όρο
και κάνει 15,7 περιστροφές την ημέρα
 Αποτελεί κοινό πρόγραμμα μεταξύ των διαστημικών οργανισμών NASA
(Η.Π.Α.), Roscosmos (Ρωσία), JAXA (Ιαπωνία), CSA (Καναδάς) και ΕΟΔ
(Ευρώπη)
 Είναι η πιο δαπανηρή ανθρώπινη κατασκευή, με κόστος περίπου 120
δισεκατομμύρια ευρώ
 Χρησιμοποιείται ως ερευνητικό εργαστήριο μικροβαρύτητας και βιολογίας
και εκτελούνται πειράματα στους τομείς φυσικής, αστρονομίας,
μετεωρολογίας, ιατρικής κ.ά.