εκπαιδευτικό πρόγραμμα στην αρχαία Επίδαυρο

1. 1

2. 2
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα
«Το Θέατροτης Αρχαίας Επιδαύρου» είναιδίωροεκπαιδευτικόπρόγραμμα που
εκπόνησεη εκπαιδευτικόςΠΕΣοφία Κορνηλάκη για την Δ΄ τάξητου6ου
Δημοτικούσχολείου
Ν.ΦιλαδέλφειαςΑθήνας, κατάτηδιάρκεια τηςεκπαιδευτικήςμονοήμερηςεπίσκεψηςτης
τάξηςστηνπεριοχήτης Αργολίδαςστις11 Ιουνίου2016.
Διάρκειαπρογράμματος 2 ώρες : 10.30 – 12:30
Φάσεις προγράμματος: (στοναρχαιολογικόχώρο)
1. Άφιξητων μαθητώνστοναρχαιολογικόχώροτηςαρχαίαςΕπιδαύρου
2. Σύντομηενημέρωση για την ιστορία τηςπεριοχήςκαι τον αρχαιολογικόχώρο.
3. Στονχώρο του θεάτρουενημέρωσηγια τα διάφορα μέρητουχώρουκαθώςκαι τη
λειτουργία τους.
4. Παρουσίασηαπότουςμαθητέςτης θεατρικήςδιασκευήςτης«Ειρήνης» τουΑριστοφάνη
5. Χωρισμός των μαθητώνσεομάδες.Διανομήφύλλων εργασίας.(1ο
φυλλάδιοσχετικόμε
τονχώρο του θεάτρου)
6. Επίσκεψη στοαρχαιολογικόΜουσείοτηςΕπιδαύρου.
7. Σύντομηενημέρωσηγια το Μουσείο,την ιστορία καιτα εκθέματά του.Διανομήτου2ου
φυλλαδίουεργασίαςσχετικούμετο Μουσείο.
8. Αξιολόγηση (στο σχολείο)
Στην επιστροφή στο σχολείο οι μαθητές :
1.εργάζονταιομαδοσυνεργατικά,χρησιμοποιούν όσα ήδηέμαθαν στον αρχαιολογικόχώρο.
2.παρατηρούνκαιεπεξεργάζονταιτουλικόπουσυγκέντρωσαν
3. δημιουργούνπρόπλασμα τουαρχαίουθεάτρουκαιαρχαία αγγεία μεκαλλιτεχνικόπηλό
4. κατασκευάζουνπροσωπεία μεγυψόγαζα
5.ακούνεηχογραφημένα αποσπάσματα αρχαίουθεατρικούλόγου
6.συμπληρώνουντα φυλλάδια εργασίας,ζωγραφίζουν,γράφουν άρθρα για τη σχολική
τους εφημερίδα
7. παρουσιάζουντιςεργασίεςτωνομάδων καιτις αξιολογούν
8. ολοκληρώνουντηθεατρικήτουςπαράσταση«Ειρήνη» τουΑριστοφάνημεκοστούμια και
αυτοσχέδια σκηνικά πουκατασκεύασαν οιίδιοιμέσα στην τάξηκαι παρουσιάζουν έκθεση
με φωτογραφίες,βίντεοκαιεικαστικέςδράσειςαπότην επίσκεψήτουςστοθέατρο της
Επιδαύρου

3. 3
Σκοποί:
1. Να αναδειχθείοχώροςτου ΑρχαίουθεάτρουτηςΕπιδαύρου.
2. Να αποτελέσειτοσυγκεκριμένοθέατροπρότυπογια την κατανόησητηςλειτουργίαςτου
αρχαίουθεάτρουγενικότερα.
3. Να ευαισθητοποιηθούν οιμαθητέςγια την προστασία τηςαρχαίαςκληρονομιάς.
Στόχοι:
1. Γνωριμία με τοαρχαίοθέατροκαιτηγύρω περιοχή.
2. Ενημέρωση για τις ανασκαφέςκαιτα ευρήματα.
3. Συσχέτιση τουτρόπουζωής των αρχαίων μετο σύγχρονοτρόποζωής
Μεθοδολογία
Χωρισμός σε ομάδες (ΘΕΑΤΡΑ ΝΑΟΙ ΠΡΟΣΩΠΕΙΑ)
Οι μαθητέςχωρίζονταισε3 ομάδες.Κάθεομάδα φοράεικαρτέλεςκιέτσιξεχωρίζουν οι
ομάδεςμεταξύτους.Όλεςοι δραστηριότητεςστοθέατροαλλά καιστοΜουσείογίνονται
απότις ομάδες(ομαδοσυνεργατικήδιδασκαλία)
Μελέτηπεδίου
Σκοπόςτης μελέτηςπεδίου είναιη εμπλοκήτων μαθητών/ριών σεάμεσεςπαρατηρήσεις,η
συλλογήκαικαταγραφήστοιχείωντουυπόεξέτασηθέματοςκαιηαξιολόγησήτους.Τα
στάδια πουακολουθούνταιείναιτα ακόλουθα:
1) Προετοιμασία εκπαιδευτικούπρογράμματοςαπότην εκπαιδευτικότηςτάξηςκ.
ΚορνηλάκηΣοφία.
. 2) Προετοιμασία μαθητών/τριώνπριν την επίσκεψηστοπεδίομε τη χρήσηπολυμέσων
στο σχολείο.
. 3) Εργασία στοπεδίο.Τα παιδιά χωρισμένα σεομάδεςαναλαμβάνουν να υλοποιήσουν τις
συγκεκριμένεςδραστηριότητες(παρατήρηση,καταγραφήστοιχείων,φωτογράφηση κ.τ.λ.)
4) Επιστροφήκαιεργασία στοσχολείο,κατασκευές,σύνθεσητων στοιχείων,συμπλήρωση
ερωτηματολογίωνκαικοινοποίηση/παρουσίασηαποτελεσμάτων.
Παιχνίδια ρόλωνκαι προσομοίωσης,δραματοποίηση
Η δραματοποίηση,τα παιχνίδια ρόλων καιπροσομοίωσης,τοθεατρικόπαιχνίδικαιτο
θέατροστηνεκπαίδευσηαποτελούν κοινωνικόεργαλείο.Μεαυτέςτις δραστηριότητεςτα
παιδιά αναπτύσσουν κοινωνικέςδεξιότητεςκαιμαθαίνουν να δουλεύουν σεομάδες.

4. 4
Θέατρο
Ίσως κανένα δημιούργημα τουανθρώπινουπολιτισμούδεν εκμεταλλεύτηκετόσοεπιδέξια
καιμε τέτοια αίσθησητουμέτρουτο Φυσικό Περιβάλλον,όσοτοΑρχαίοΘέατρο. To
θεατρικόοικοδόμημα,άλλοτελαξευμένοκιάλλοτεκτισμένοσεμια πλαγιά με υπέροχη
θέα,αποτελείτηνκορυφαία έκφρασημιαςμοναδικήςισορροπίαςανάμεσαστοΦυσικόκαι
στο Δομημένοπεριβάλλον.Τοθέατρομεαποκρυσταλλωμένατα βασικά χαρακτηριστικά
του γνωρίζειως κατασκευήμεγάληδιάδοσηστα ελληνιστικάκαιΡωμαϊκά χρόνια καισε
αυτήτην κατεύθυνσηθεωρείταιαποφασιστικήησυμβολήτουΜεγάλουΑλεξάνδρου. Ο
υπαίθριοςχώρος τουθεάτρουστηνελληνικήπόλη,αρμονικά πάντοτεενταγμένοςστο
φυσικότοπίο,αποτέλεσεσταδιακάτοκέντροτηςκαλλιτεχνικήςκαιπολιτικήςζωής. Τα 728
αρχαία ελληνικά καιρωμαϊκά θέατραπουέχουν καταγραφείαπλώνονταισε32 σημερινές
χώρες. Τα περισσότερα αρχαία θέατραέχειηΙταλία (169) καιακολουθείη Τουρκία (140).
Τρίτη έρχεταιηΕλλάδα με 134 θέατρα.Απότα 728 θέατρα,ελληνικά είναιτα 190 και
ρωμαϊκά τα 461, ενώ 77 μένουναταξινόμηταγιατίδεν υπάρχουν επαρκήστοιχεία
Μάσκες (Προσωπεία)
Σύμφωνα με τηναρχαία παράδοση,οΘέσπις,τοδεύτερομισότου 6ου αιώνα,έβαψετα
πρόσωπα των υποκριτώνμε διάφορεςχρωστικέςουσίεςκαι δημιούργησεπροσωπεία από
λινόύφασμα. Ωστόσοη χρήσητων προσωπείων ανάγεταισεμια προηγούμενηεποχή,στις
απαρχέςτηςλατρείαςτουΔιόνυσουκαιτης επιβαλλόμενηςσεαυτήν μεταμφίεσηςτου
ανθρώπου,μεσκοπό τηνυπέρβασητηςανθρώπινηςφύσηςτου. Με την αύξησητων
απαιτήσεωντουδράματοςκατά τον5οπ.Χαιώνα το προσωπείοβοηθούσετον ηθοποιό να
υπερβείτηνατομικήτου προσωπικότητα καινα εναλλάσσειδιαφορετικούςανδρικούςκαι
γυναικείουςχαρακτήρεςστα 3διακεκριμέναδραματικάείδη.Μετη σταδιακήεπέκταση
των κοίλωνκαιτην κατασκευήμεγάλων θεάτρων κατάτουςεπόμενουςαιώνεςτα
προσωπεία διευκόλυναντηναπόδοσητηςέκφρασηςσεδυσμενέστεραοπτικά δεδομένα
καιενδεχομένωςβελτίωναντα ακουστικά αποτελέσματα.Ηκοινωνικήθέσητων γυναικών
της Αθήνας,πουτους απαγόρευεκάθεδημόσια εμφάνιση,είχεωςαποτέλεσμα την
ερμηνεία τωνγυναικείωνρόλωναπόάντρες.Τον 4ο αιώνα π.Χ. που η υποκριτικήτέχνη
διεκδικείολοένα καιπερισσότερεςυψηλέςκαλλιτεχνικέςεπιδόσεις,τουςγυναικείους
ρόλουςαναλαμβάνουν ειδικάεκπαιδευμένοιηθοποιοί.Σεόλα τα είδητου δραματικού
λόγουοι υποκριτέςκαιο χορός φορούσαν προσωπεία.Ηγρήγορηεναλλαγήτων ρόλων που
έπρεπενα υποδυθεί ο ίδιοςηθοποιός συνέβαλεστην καθιέρωσητηςθεατρικήςμάσκας.H
χρήση της προσωπίδαςοδηγείτουςθεατέςπρώτα στην εξιδανίκευσητων ηρώων,έπειτα,ο
θεατής,χάρηστοπροσωπείο,απομακρύνεταιαπότην καθημερινότητακαιμεταφέρεταισ’
ένανάλλοκόσμο,όπουοι ήρωες δρουν καιπάσχουν.Έτσι,καθορίζεταικαιοτρόποςτης
υποκριτικήςτουηθοποιού.Ο ηθοποιός πρέπεινα χρησιμοποιήσειτη μεγαλόπρεπη
χειρονομία,τημεγαλόπρεπηστάση.Καθώςμάλιστα τοπροσωπείοδεν επέτρεπε
μορφασμούς,ηυποκριτικήτωνηθοποιών στηριζόταν σεκινητικά καιφωνητικά μέσα.

5. 5
Η ακουστική του αρχαίου θεάτρου
Η ακουστικήποιότητα τωναρχαίωνελληνικών θεάτρων είναιτόσογνωστήκαι
αξιοθαύμαστημεαποτέλεσμανα παίρνειχαρακτήρα μυστικισμού.Η ακουστικήδεν υπήρχε
ως επιστήμηστοναρχαίοΕλληνικόκόσμο.Οι πρόγονοίμαςείχαν την ικανότητα να
παρατηρούντοπεριβάλλονκαινα εξάγουνσυμπεράσματα.Ηπρώτηπαρατήρησηείναιη
σχεδόνομοιόμορφηκατανομήτηςηχητικήςενέργειαςτηςφωνήςγύρωαπόέναν ομιλητή.
Από αυτήπροκύπτειο κυκλικόςχαρακτήραςτουκοίλου.Ηδεύτερηπαρατήρησηείναιη
παρεμπόδισητηςάνετηςακρόασηςόταν οακροατήςδεβλέπειτον ομιλητή.Αυτόοδήγησε
στηνκλίση τουκοίλου..Η τρίτηπαρατήρησηείναιηανάγκηγια ησυχία.Ημεγάληησυχία
καθιστά τηφωνήικανήνα ακουστείσεμεγάλεςαποστάσεις.Γι’αυτόεπιλέγονταιτέτοιες
θέσειςγια τηνκατασκευήτωναρχαίων θεάτρων όπουοπεριβάλλων χώροςπροσφέρει
απόλυτηησυχία.Η ακουστικήτουμαρμάρινουθεάτρουείναιεξαιρετικάικανοποιητική.Η
διαφορά ύψουςτηςκάθεσειράςσεσχέση με την προηγούμενηαπέτρεπετιςαλλοιώσεις
των ηχητικώνκυμάτων,ενώ η μορφήτου κοίλουεπέτρεπετην καλήσυγκέντρωσητου
ήχου. Η ψηλή κατασκευήτουσκηνικούοικοδομήματοςμετα παρασκήνια καιηλεία
επιφάνεια τηςορχήστρας,πουαργότερα φρόντιζαν να είναιπλακοστρωμένη,
λειτουργούσαν ωςενισχυτέςτουήχου Οι δραματικοίαγώνεςΟιδραματικοίαγώνες
συνδέονταιμετηναρχαία Αθήνα καιιδιαίτεραμετοθέατροτουΔιονύσου.Η διεξαγωγή
των αγώνωναυτώνστονιερόχώρο του Διονύσουάρχισενα γίνεταιμετά την οικοδόμηση
του ναούπροςτιμή του θεού.Στο θέατροτουΔιονύσουοι Αθηναίοιποιητέςπαρουσίαζαν
κάθεχρόνοτα νέα τους έργα.Έπαιρνεμάλιστα ηπαράστασηαυτήαγωνιστικόχαρακτήρα,
γιατίκατά τηδιαδικασία αυτήαναδεικνύονταν καιβραβεύονταν τα καλύτερα έργα.Ο
χρόνοςτης διεξαγωγήςτωναγώνωνδεν ήταν τυχαίος.Συνδεόταν μετην άνοιξηκαι
συνεπώς με τονοργιαστικόχαρακτήρα τηςλατρείαςτουΔιονύσου.Παράλληλα
λειτουργούσαν καιάλλοιπρακτικοίλόγοιγια την επιλογήτουχρόνου. Την περίοδοαυτήοι
γεωργικέςεργασίεςήτανπεριορισμένεςκαιοαγροτικόςπληθυσμόςπερισσότερο
ελεύθερος.Άλλωστεηπολυπληθήςπαρουσία στην Αθήνα ξένων καισυμμάχων,κατά το
ίδιο χρονικόδιάστημα,οιοποίοιέρχονταν,για να εκπληρώσουν τιςοικονομικέςτους
υποχρεώσεις,έδινεστηνπόλη τηνευκαιρία να προβάλειμέσα απότουςδραματικούς
αγώνεςτη δόξα καιτομεγαλείο.Οικριτέςτων έργων ήταν 10. Ο νικητήςποιητής αλλά καιο
χορηγόςστεφανώνονταν μεκισσό,τοιερόφυτότου Διονύσου.Οι ποιητέςπου συμμετείχαν
στους δραματικούςαγώνεςέπρεπενα παρουσιάσουν,μαζίμετις τρειςτραγωδίες,καιένα
σατυρικόδράμα,ώστενα τελειώνουν οιπαραστάσειςμεένα θέαμα εύθυμοκαι
ανακουφιστικό.Οιδραματικέςπαραστάσειςεπικράτησενα γίνονταικατάτιςεορτέςτου
Διονύσου,ώστε να συνδέονταιμετηθρησκευτικήτουςπροέλευση.Οιεορτέςαυτέςήταν
τέσσερις:Τα μεγάλα ήεν άστειΔιονύσια,τα μικρά ή κατ’αγρούς Διονύσια,τα Λήναια και
τα Ανθεστήρια.
Λαξευμένα Θέατρα
Το θέατροτηςΕπιδαύρουδενείναιτο μοναδικόδείγμα λαξευμένουθεάτρου.Πιοσυχνά το
κοίλονδιαμορφώνεταισεένα φυσικόπρανές,όπουσταδιακά οιθεατές,απότογυμνό
έδαφοςόπουπαρακολουθούσαν αρχικάτην παράσταση,κάθονταισεεδώλια,πάνωσε
ξύλινεςπρόχειρεςκατασκευέςστηναρχήκαιμετά σε πιο μόνιμες,πέτρινες.Ωστόσο,όταν

6. 6
το ανάγλυφοτουεδάφουςτοεπέτρεπε,τοθέατρολαξευόταν στοπροϋπάρχον πέτρωμα.
Με αυτόντοντρόπογινότανεξοικονόμησηυλικούαλλά καιέργουαφούδεν απαιτούνταν η
μεταφορά όλωντωνυλικώναπό μεγάληαπόσταση.Επιπλέον απόαισθητικήςαπόψεως,
ένα κτήριοτέτοιουμεγέθουςεντασσόταν αρμονικάστοπεριβάλλον,χωρίςνα προκαλεί,
καθώςαποτελούσεένα τμήμα τουφυσικούτοπίου.Παραδείγματαλαξευμένων θεάτρων
στηνΕλλάδα αποτελούντοθέατροτουΆργουςστην Πελοπόννησο,κατασκευήτων
ελληνιστικών χρόνων,τωνΟινιάδωνστην Αιτωλοακαρνανία,τηςΧαιρώνειαςστηΒοιωτία,
της ΛίνδουστηΡόδο.
Λαξευμένα θέατρα,ελληνικάήρωμαϊκά,βρίσκονταικαιεκτόςτουσημερινούελληνικού
χώρου. Τέτοια είναιτηςΠάφουστην Κύπρο,που δεν έχει ανασκαφείπλήρως,τα δύο
θέατρα τωνΣυρακουσώνστηΣικελία.Τέλος,αναφέρουμεκαιένα παράδειγμαρωμαϊκού
λαξευτούθεάτρουστηνΠέτρα τηςΙορδανίας,λαξευμένοπάνωσεψαμμόλιθο.
Θέατρο Επιδαύρου
Το καλύτερα διατηρημένο θέατρο
της αρχαιότητας χτίστηκε τον 4ο αι.
π.Χ. και οφείλει την πολύ καλή του
κατάσταση στο γεγονός ότι για
αιώνες η περιοχή παρήκμασε και
έτσι δε δέχτηκε πολλές εξωτερικές
επεμβάσεις. Συνδυάζει την τέλεια
ακουστική, την κομψότητα και τις
συμμετρικές αναλογίες,
χαρακτηριστικά που επαινεί ήδη
από τον 2ο αι. μ.Χ. ο περιηγητής
Παυσανίας. Κατασκευάσθηκε στη
δυτική πλευρά του Κυνορτίου όρους, στα τέλη της κλασικής εποχής, γύρω στο 340-
330 π.Χ., στο πλαίσιο της γενικής ανοικοδόμησης του ιερού. Είχε χωρητικότητα
12.000 ως 14.000 θεατών και εκπλήσσει με την εξαιρετική ακουστική του. Η
ορχήστρα του είναι τέλειος κύκλος και στο κέντρο της υπάρχει το ίχνος της βάσης
της θυμέλης. Σώζεται η βάση της σκηνής ενώ έχουν αναστηλωθεί οι διπλές θύρες των
παρόδων. Κάθε καλοκαίρι πραγματοποιούνται παραστάσεις αρχαίου δράματος στα
πλαίσια του φεστιβάλ Αθηνών.
Το Ασκληπιείο της Επιδαύρου
Το Ασκληπιείο της Επιδαύρου περιλαμβάνει δύο ιερά, στα οποία λατρεύονταν μαζί
δύο θεραπευτές θεοί: ο Απόλλωνας Μαλεάτας στο παλαιότερο, στο λόφο
Κυνόρτιον, και ο Ασκληπιός στο νεότερο πεδινό ιερό, όπου πραγματοποιούνταν οι
περίφημες τελετουργίες της ίασης.

7. 7
Το πεδινό ιερό είναι το μεγαλύτερο και ευρύτερα γνωστό. Η σημερινή είσοδος του
αρχαιολογικού χώρου βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του ιερού και δεν
αντιστοιχεί στην αρχαία, που βρισκόταν στη βόρεια. Ακολουθώντας την ιερά οδό,
που ξεκινούσε από την παραθαλάσσια πόλη της Επιδαύρου, οι προσκυνητές
εισέρχονταν στο ιερό από τα Προπύλαια, τη μνημειώδη είσοδο δωρικού ρυθμού, του
3ου αι. π.Χ. Μέσα στο ιερό ακολουθούσαν την Ιερά οδό έως το κέντρο του, όπου
βρισκόταν ο δωρικός ναός του Ασκληπιού, του οποίου είναι σήμερα ορατή μόνο η
θεμελίωση. Γύρω από το ναό είχαν οικοδομηθεί τα υπόλοιπα κτίσματα που
συνδέονταν με τη λατρεία του θεού και την τελετουργία της ίασης: το Άβατο, όπου
γινόταν η εγκοίμηση των ασθενών, η θόλος ή θυμέλη, ένα κυκλικό περίστυλο
οικοδόμημα, όπου στεγαζόταν η μυστηριακή χθόνια λατρεία του Ασκληπιού, και το
τελετουργικό εστιατόριο, όπου γίνονταν τα τελετουργικά γεύματα των ασθενών.
Γύρω από το τέμενος του Ασκληπιού υπήρχαν οικοδομήματα για την εξυπηρέτηση
των ασθενών και των προσκυνητών, καθώς και κατασκευές για τις ανάγκες των
Ασκληπιείων, των αγώνων που καθιερώθηκαν τον 4ο αι. π.Χ. και απέκτησαν
πανελλήνιο χαρακτήρα. Σώζονται κατάλοιπα λουτρικών εγκαταστάσεων, ενός
μεγάλου ξενοδοχείου, του Καταγωγίου, που είχε 160 δωμάτια για τη διαμονή των
ασθενών και των συνοδών τους, η παλαίστρα, το γυμνάσιο, το ωδείο, το στάδιο και
το θέατρο, το τελειότερο παράδειγμα ελληνικού θεάτρου, μοναδικό για την
αξιοθαύμαστη προσαρμογή του στο χώρο, την τελειότητα των αναλογιών του και της
ακουστικής του. Σώζονται, επίσης, κατάλοιπα πολλών μικρών ναών αφιερωμένων
στον Απόλλωνα, στην Αρτέμιδα, στην Αφροδίτη και σε δευτερεύουσες λατρείες
συγγενείς με την κύρια λατρεία του Ασκληπιού, στην Υγεία, στο Μαχάωνα, στον
Τελεσφόρο, στον Ύπνο και στην Ηπιόνη. Ορατά εν μέρει είναι και τα κατάλοιπα του
πολύπλοκου υδραυλικού συστήματος μεταφοράς του νερού από τις πηγές του
Κυνορτίου μέσω καναλιών και λεκανών καθίζησης στο βορειοανατολικό τμήμα του
ιερού, σε δύο κόμβους διανομής, τη δωρική κρήνη και την ιερή κρήνη.
Στο βορειοανατολικό τμήμα του ιερού σώζονται κυρίως κατάλοιπα από τη φάση
ανοικοδόμησης του 2ου αι. μ.Χ. Είναι ορατά λείψανα της βιβλιοθήκης, λουτρών,
μικρών ναών, καθώς και του κτηρίου που είναι γνωστό ως στοά του Κότυος και
ταυτίσθηκε πρόσφατα με το ιερό των Αιγυπτίων, που ήταν αφιερωμένο στον
Ασκληπιό, στον Απόλλωνα και στην Υγεία ως Όσιρι, Όρο και Ίσιδα, αντίστοιχα. Τα
υστερότερα ερείπια είναι τμήματα της περιμετρικής στοάς του 4ου αι. μ.Χ., στην
οποία εντάχθηκαν τμήματα παλαιοτέρων κτηρίων, προπαντός του Καταγωγίου.
Το ορεινό ιερό του Απόλλωνα Μαλεάτα είναι μικρότερο σε έκταση. Εδώ έχουν
αναδειχθεί κατάλοιπα των διαδοχικών φάσεων χρήσης του χώρου από την
πρωτοελλαδική περίοδο (αψιδωτά κτίσματα) έως τη ρωμαϊκή. Είναι ορατά τα τρία
άνδηρα του μυκηναϊκού τεμένους με τον υπαίθριο βωμό τέφρας και το χώρο των
τελετουργικών γευμάτων. Στο κατώτερο άνδηρο σώζεται τμήμα της πώρινης
θεμελίωσης του ναού του Απόλλωνα, που κτίσθηκε το 380 π.Χ. πάνω από το βωμό
τέφρας του 9ου αι. π.Χ. και το μικρό αρχαϊκό ναό του 7ου αι. π.Χ. Ανατολικά του
τεμένους οικοδομήθηκε κατά την κλασική εποχή ένας βωμός του τύπου των

8. 8
μνημειωδών κτιστών τετραστύλων βωμών. Στα βόρεια το ιερό οριζόταν με
αναλημματικό τοίχο, που κτίσθηκε κατά τη σημαντικότερη φάση οικοδομικής
δραστηριότητας στο χώρο, τον 4ο και 3ο αι. π.Χ. Στη νότια πλευρά του τοίχου
σχηματιζόταν στοά, η οποία είχε πρόσοψη προς το εσωτερικό του ιερού. Στην ίδια
περίοδο χρονολογείται και ένα μικρό σπανιότατο υπαίθριο τέμενος των Μουσών,
ενώ στο 2ο αι. μ.Χ. χρονολογούνται τα υπόλοιπα ορατά μνημεία του χώρου, το
πρόπυλο στην είσοδο του ιερού, η ανοικοδόμηση της ελληνιστικής κατοικίας των
ιερέων, της Σκανάς, η δεξαμενή του Αντωνίνου, της οποίας είναι διατηρημένο το
μεγαλύτερο τμήμα της οροφής, καθώς και ένα Νυμφαίο
Το αρχαιολογικό Μουσείο Επιδαύρου
Το αρχαιολογικό Μουσείο Επιδαύρου βρίσκεται εντός του Αρχαιολογικού Χώρου
του ιερού του Ασκληπιού στην Επίδαυρο, που αποτελούσε τη μητρόπολη όλων των
ασκληπιείων του αρχαίου κόσμου. Κτίστηκε για να στεγάζει τα πολλά και σημαντικά
ευρήματα της πολυετούς ανασκαφής του Ιερού του Ασκληπιού (1881-1928), η οποία
διεξήχθη από τον αρχαιολόγο Παναγή Καββαδία και την Αρχαιολογική Εταιρεία.
Πρόκειται για επίμηκες κτήριο, κτισμένο μεταξύ του αρχαίου Θεάτρου και του
υπόλοιπου ιερού του Ασκληπιού, στη νότια πλευρά μικρού χειμάρρου,
προσαρμοσμένο με επιτυχία από αισθητικής πλευράς στο φυσικό, κλασσικό τοπίο
του ιερού. Η εμπρόσθια και δυτική πλευρά καταλήγουν σε διώροφες απολήξεις σε
σχήμα διπλού Τ. Το Μουσείο αποτελείται από τον προθάλαμο και δύο μακρόστενες
αίθουσες. Επί πλέον στη νότια του πλευρά κατασκευάστηκε μεταγενέστερα πρόσθετο
υπόστεγο, το οποίο στεγάζει μεγάλο αριθμό επιγραφών.
Τα εκθέματα του Μουσείου χρονολογούνται από την αρχαϊκή ως τη ρωμαϊκή εποχή.
Το είδος των εκθεμάτων ποικίλει και περιλαμβάνει, επιγραφές, ιατρικά εργαλεία,
μακέτες αρχαίων κτηρίων, ακροκέραμα, ανάγλυφα, αγάλματα μεγάλου μεγέθους
αλλά και πολλά αναθήματα μικρού μεγέθους, καθώς και μεγάλα τμήματα
σημαντικών αρχαίων κτηρίων από το ιερό του Ασκληπιού: α) Προπύλαια, β) Ναός
Ασκληπιού, γ) Ναός Άρτεμης, δ) Θόλος Επιδαύρου, ε) καθώς και το σημαντικό
γνωστό ημιτελές Κορινθιακό κιονόκρανο που βρέθηκε κοντά στη Θόλο. Επίσης στο
Μουσείο εκτίθενται και εκμαγεία σημαντικών αγαλμάτων όπως της Υγείας 4ου π.Χ.
αι. της Αφροδίτης (ρωμαϊκό αντίγραφο), του Ασκληπιού (ρωμαϊκής εποχής), των
αετωμάτων του ναού του Ασκληπιού, των ακρωτηρίων του ναού της Άρτεμης καθώς
και ανάγλυφων, τα οποία βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην
Αθήνα.
Το Μουσείο είναι, εκτός των άλλων, ιδιαίτερα σημαντικό και πρωτότυπο για τα
εκτεθειμένα τμήματα των αρχαίων κτηρίων και αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα
Μουσεία της Αρχαίας Ελληνικής Αρχιτεκτονικής.

9. 9
Ερευνώ τις γνώσεις μου για το αρχαίο θέατρο
1.Ποια πόλη θεωρείται η «μητέρα» του αρχαίου δράματος; Α. Η Αθήνα Β. Η Θήβα Γ.
Η Σπάρτη
2. Το αρχαίο θέατρο σχετίζεται με τη λατρεία: Α. του Δία. Β. της Αθηνάς. Γ. του
Διονύσου.
3. Ποιο πολίτευμα ευνόησε την ακμή του αρχαίου δράματος; Α. Η δημοκρατία Β. Η
τυραννίδα Γ. Η αριστοκρατία
4. Ποιο αρχαίο δραματικό είδος εμπνέεται κυρίως από την επικαιρότητα; Α. Η
τραγωδία Β. Η κωμωδία Γ. Το σατυρικό δράμα
5. Ποιο θεωρείται το σημαντικότερο και αρχαιότερο τμήμα ενός θεατρικού
οικοδομήματος; Α. Το κοίλο Β. Η ορχήστρα Γ. Η σκηνή
6. Το όνομα ποιας κωμικής ηρωίδας του Αριστοφάνη σημαίνει «αυτή που σταματάει
τον πόλεμο»; Α. Λυσιστράτη Β. Κλεονίκη Γ. Λαμπιτώ
7. Οι χορηγοί των ποιητών: Α. πρόσφεραν δωρεάν κεράσματα στους θεατές. Β.
αναλάμβαναν όλα τα έξοδα του χορού μιας παράστασης (στέγαση, σίτιση,
κοστούμια, πρόβες κ.ά.). Γ. αναλάμβαναν να πληρώσουν το μισθό των ποιητών.
8. Οι υποκριτές στην Αθήνα ήταν: Α. αθηναίοι άντρες. Β. αθηναίοι άντρες και
γυναίκες. Γ. μέτοικοι.
9. Ποια από τις παρακάτω τραγικές ηρωίδες εναντιώθηκε στους νόμους του κράτους
ενταφιάζοντας το νεκρό αδελφό της, Πολυνείκη; Α. Η Ισμήνη Β. Η Ευρυδίκη Γ. Η
Αντιγόνη
10. Στο Διονυσιακό Θέατρο οι «επίσημοι» παρακολουθούν τους δραματικούς αγώνες
από: Α. το ψηλότερο σημείο του κοίλου (επιθέατρο). Β. μαρμάρινους θρόνους στην
πρώτη σειρά (προεδρίες). Γ. ειδικά διαμορφωμένη κερκίδα.
11. Τα θέατρα τον 5ο αιώνα π.Χ. ήταν συνήθως: Α. ξύλινα. Β. μαρμάρινα. Γ. πέτρινα.
12. Η αναβίωση του αρχαίου δράματος έχει τις ρίζες της: Α. στην Αναγέννηση. Β.
στο Μεσαίωνα. Γ. στη Βιομηχανική Επανάσταση.