SlideShare a Scribd company logo
Երկաթ
Զոլյան Տիգրան
Երկաթը՝ ոչ միայն ամբողջ աշխարհի հիմքն է,
այլ նաև մեզ շրջապատող բնության
ամենակարևոր տարրն է։
Այն մշակույթի և արդյունաբերության հիմքն է։
Այն պատերազմի և խաղաղ աշծատանքի
գործիքն է, և ամբողջ Մենդելեեվի աղյուսակում
անհնար է գտնել ուրիշ այդպիսզի տարր, որը
այդպես կապնված կլինի մարդկության
անցյալի,ներկայի և ապագայի հետ ինչպես
երկաթը։
Ակադեմիկոս Ֆերսման Ա․Ե. (1883-1945) –
հայտնի երկրաքիմիկոս և հանքաբան
• Մթա II հազարամյակի
կեսերին Եգիպտոսում
հիմնվեց երկաթի
մետալուրգիան, նրա
ստացումը հանքերից
• Դա դկիզբ դրեց երկաթե
դարի առաջացմանը
Մարդիկ առաջին անգամ
յուրացրեցին երկաթը մթա
IV-III հազարամյակներում
հավաքելով երկնքից ընկած
երկաթյա երկնաքարերը,
ստեղծելով դրանցից զարդեր
և գործիքներ։
Երկաթի ստացման պատմությունը
Երկաթի հանքաքարերից առավել մեծ պրակտիկ
նշանակություն ունեն
Գորշ երկաթահանք ՝լիմոնիտ
FeOOH·(Fe2O3·nH2O
Պարունակում է մինչև 65% Fe
Կարմիր երկաթահանք՝ հեմատիտ
Fe2O3
Պարունակում է մինչև 70 % Fe
Մագնիսական երկաթահանք՝ մագնետիտ
Fe3O4
Պարունակում է 72,4 % Fe
Գլխավոր հանքավայրերը
1
2
3
4
5
6
6
7
Fe
№ 26 տարրը
4- րդ պարբերության տարր է
Երկրակեղևում տարածվածությամբ
չորրորդ տարրն է, իսկ մետաղների
մեջ երկրորդը
Գտնվում է
8 խմբի
երկրորդական
ենթախմբում
Ֆիզիկական հատկությունները
Անվանում: Երկաթ
Նշան : Fе
Կարգաթիվ: 26
Ատոմային զանգված: 55,847
Հալման ջերմաստիճան: 1 538°C
Եռման ջերմաստիճան: 2 862°C
Պրոտոնների և էլեկտրոնների թիվը: 26
Նեյտրոնների թիվը: 30
Գույն: արծաթագույն
Կայուն իզոտոպները
• Երկաթը ունի 4 կայուն իզոտոպ ՝
• 54Fe ( տարածվածությունը 5,845 %)
56Fe (տարածվածությունը 91,754 %)
57Fe (տարածվածությունը 2,119 %)
58Fe (տարածվածությունը 0,282 %)
Նույնպես հայտնի են երկաթի ավելի քան 20 անկայուն իզոտոպներ 45-ից
մինչև 72 զանգվածներով, որոնցից համեմատաբար կայունը 60Fe-ն է։
Երկաթի էլեկտրոնային կառուցվացքը
Քիմիական հատկությունները
Պարզ նյութերի հետ փոխազդեցությունը
Այրվում է մաքուր թթվածնում
Fe +3O2=2Fe2O3
Տաքացնեիս փոխազդում է ծծմբի
փոշու հետ
Fe +S = FeS
Փոխազդում է ազոտի հետ
6Fe +N2= 2Fe3N
Քիմիական հատկությունները
Հալոգենների հետ փոխազդեցությունը
Այրումը քլորում
Fe + 3CL2=2FeCL3
Փոխազդեզությունը բրոմի հետ
2Fe+3Br2=2FeBr3
Փոխազդեզությունը յոդի հետ
2Fe+4I2=Fe3I8
Քիմիական հատկությունները
Թթուների հետ փոխազդեցությունը
Աղաթթվի հետ
2HCL + Fe = FeCL2 + H2
Նոսր ծծմբական թթվի հետ
H2SO4+ Fe = FeSO4 + H2
Երկաթի Քայքայում
Երկաթը քայքայվում է շրջակա միջավայրի
ազդեցության տակ՝ այն ժանգոտվում է
4Fe + 3O2 + 2n·H2O = 2Fe2O3·nH2O
Երկաթի միացությունները
FeO →Fe(OH)2 – հիմնական միացություններ
FeO + H2SO4 = FeSO4 +H2O
Fe2O3 → Fe(OH)3 – ամֆոտեր միացություններ
Fe(OH)3 + NaOH =t Na[Fe(OH)4]
Երկաթը արյան մեջ
Երկաթը առկա է բոլոր կենդանի օրգանիզմներում, սակայն
փոքր քանակությամբ միջինում 0,02%։Երկաթի հիմնական
ֆունկցիան ՝ մասնակցությունն է թթվածնի փոխադրման մեջ և
օքսիդիչ գործնթացներում։
Օրգանիզմում երկաթը մտնում է հեմոպրոտեին
սպիտակուցների կազմի մեջ։ Մարդու օրգանիզմում երկաթի
զանգվածը մոտ 4,2 գրամ է, իսկ արյան 1 լիտրի մեջ՝ 450
միլիգրամ։ Օրգանիզմում երկաթի պակասության դեպքում,
զարգանում է Երկաթդեֆիցիտային սակավարյունությունն։
Երկաթի կիրառումը
Դեղագործության մեջ
Արդյունաբերության
մեջ՝մասնավորապես
մեքենայաշիության
Շինարարության մեջ
Մտնում է որոշ
ձուլվածքների
բաղադրության մեջ

More Related Content

Viewers also liked

էվոլյուցիայի ուղիները
էվոլյուցիայի ուղիներըէվոլյուցիայի ուղիները
էվոլյուցիայի ուղիները
tigran2001
 
Պղնիձ
ՊղնիձՊղնիձ
Պղնիձ
tigran2001
 
հալոգեն
հալոգենհալոգեն
հալոգեն
tigran2001
 
Ապակու արտադրությունը
Ապակու արտադրությունըԱպակու արտադրությունը
Ապակու արտադրությունը
tigran2001
 
ոսկի
ոսկիոսկի
ոսկի
HasmikPetrosyan
 
Presentation1
Presentation1Presentation1
Presentation1
Aslanian ZHora
 
էվոլյուցիոն փոփոխություններ
էվոլյուցիոն փոփոխություններէվոլյուցիոն փոփոխություններ
էվոլյուցիոն փոփոխություններ
Elen Janoyan
 
блюдо
блюдоблюдо
блюдо
tigran2001
 
Նատրիում
ՆատրիումՆատրիում
Նատրիումmskh00
 
Ազոտ
ԱզոտԱզոտ
Ազոտ
Janna Hakobyan
 
Գայանե Վարդանյան
Գայանե ՎարդանյանԳայանե Վարդանյան
Գայանե ՎարդանյանBnagetnet
 
ռուզան մինասյանաա
ռուզան մինասյանաառուզան մինասյանաա
ռուզան մինասյանաա
Gohar Gasparyan
 
ալկալիական մետաղները
ալկալիական մետաղներըալկալիական մետաղները
ալկալիական մետաղներըGayane Karagyozyan
 
ռւզան մինասյան կակտուս
ռւզան մինասյան կակտուսռւզան մինասյան կակտուս
ռւզան մինասյան կակտուս
Gohar Gasparyan
 
ռուզան մինասյան
ռուզան մինասյանռուզան մինասյան
ռուզան մինասյան
Gohar Gasparyan
 

Viewers also liked (20)

էվոլյուցիայի ուղիները
էվոլյուցիայի ուղիներըէվոլյուցիայի ուղիները
էվոլյուցիայի ուղիները
 
Պղնիձ
ՊղնիձՊղնիձ
Պղնիձ
 
հալոգեն
հալոգենհալոգեն
հալոգեն
 
Ապակու արտադրությունը
Ապակու արտադրությունըԱպակու արտադրությունը
Ապակու արտադրությունը
 
ոսկի
ոսկիոսկի
ոսկի
 
Presentation1
Presentation1Presentation1
Presentation1
 
էվոլյուցիոն փոփոխություններ
էվոլյուցիոն փոփոխություններէվոլյուցիոն փոփոխություններ
էվոլյուցիոն փոփոխություններ
 
блюдо
блюдоблюдо
блюдо
 
Ոսկի (Au)
Ոսկի (Au)Ոսկի (Au)
Ոսկի (Au)
 
պղինձ
պղինձպղինձ
պղինձ
 
Նատրիում
ՆատրիումՆատրիում
Նատրիում
 
Ազոտ
ԱզոտԱզոտ
Ազոտ
 
Ալյումին
ԱլյումինԱլյումին
Ալյումին
 
Գայանե Վարդանյան
Գայանե ՎարդանյանԳայանե Վարդանյան
Գայանե Վարդանյան
 
ռուզան մինասյանաա
ռուզան մինասյանաառուզան մինասյանաա
ռուզան մինասյանաա
 
ալկալիական մետաղները
ալկալիական մետաղներըալկալիական մետաղները
ալկալիական մետաղները
 
Քիմիա
ՔիմիաՔիմիա
Քիմիա
 
ռւզան մինասյան կակտուս
ռւզան մինասյան կակտուսռւզան մինասյան կակտուս
ռւզան մինասյան կակտուս
 
ռուզան մինասյան
ռուզան մինասյանռուզան մինասյան
ռուզան մինասյան
 
երկաթ
երկաթերկաթ
երկաթ
 

Recently uploaded

Մարիա Սահակյան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Մարիա Սահակյան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՄարիա Սահակյան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Մարիա Սահակյան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Վիլլիամ Արթհանիան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Վիլլիամ Արթհանիան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՎիլլիամ Արթհանիան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Վիլլիամ Արթհանիան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Իմ տարվա ամփոփումը․ Ռուզաննա Սարգսյան.pptx
Իմ տարվա ամփոփումը․ Ռուզաննա Սարգսյան.pptxԻմ տարվա ամփոփումը․ Ռուզաննա Սարգսյան.pptx
Իմ տարվա ամփոփումը․ Ռուզաննա Սարգսյան.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Աննա Մովսիսյան․ ուսումնական տարվա ամփոփում.pptx
Աննա Մովսիսյան․ ուսումնական տարվա ամփոփում.pptxԱննա Մովսիսյան․ ուսումնական տարվա ամփոփում.pptx
Աննա Մովսիսյան․ ուսումնական տարվա ամփոփում.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Գևորգ Պողոսյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Գևորգ Պողոսյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxԳևորգ Պողոսյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Գևորգ Պողոսյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Նոեմի Մելքոնյանի 2023-20244 տարեկան ամփոփոմը.pptx
Նոեմի Մելքոնյանի 2023-20244 տարեկան ամփոփոմը.pptxՆոեմի Մելքոնյանի 2023-20244 տարեկան ամփոփոմը.pptx
Նոեմի Մելքոնյանի 2023-20244 տարեկան ամփոփոմը.pptx
Manushak Abrahamyan
 

Recently uploaded (6)

Մարիա Սահակյան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Մարիա Սահակյան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՄարիա Սահակյան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Մարիա Սահակյան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
 
Վիլլիամ Արթհանիան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Վիլլիամ Արթհանիան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՎիլլիամ Արթհանիան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Վիլլիամ Արթհանիան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
 
Իմ տարվա ամփոփումը․ Ռուզաննա Սարգսյան.pptx
Իմ տարվա ամփոփումը․ Ռուզաննա Սարգսյան.pptxԻմ տարվա ամփոփումը․ Ռուզաննա Սարգսյան.pptx
Իմ տարվա ամփոփումը․ Ռուզաննա Սարգսյան.pptx
 
Աննա Մովսիսյան․ ուսումնական տարվա ամփոփում.pptx
Աննա Մովսիսյան․ ուսումնական տարվա ամփոփում.pptxԱննա Մովսիսյան․ ուսումնական տարվա ամփոփում.pptx
Աննա Մովսիսյան․ ուսումնական տարվա ամփոփում.pptx
 
Գևորգ Պողոսյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Գևորգ Պողոսյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxԳևորգ Պողոսյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Գևորգ Պողոսյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
 
Նոեմի Մելքոնյանի 2023-20244 տարեկան ամփոփոմը.pptx
Նոեմի Մելքոնյանի 2023-20244 տարեկան ամփոփոմը.pptxՆոեմի Մելքոնյանի 2023-20244 տարեկան ամփոփոմը.pptx
Նոեմի Մելքոնյանի 2023-20244 տարեկան ամփոփոմը.pptx
 

Երկաթ

  • 2. Երկաթը՝ ոչ միայն ամբողջ աշխարհի հիմքն է, այլ նաև մեզ շրջապատող բնության ամենակարևոր տարրն է։ Այն մշակույթի և արդյունաբերության հիմքն է։ Այն պատերազմի և խաղաղ աշծատանքի գործիքն է, և ամբողջ Մենդելեեվի աղյուսակում անհնար է գտնել ուրիշ այդպիսզի տարր, որը այդպես կապնված կլինի մարդկության անցյալի,ներկայի և ապագայի հետ ինչպես երկաթը։ Ակադեմիկոս Ֆերսման Ա․Ե. (1883-1945) – հայտնի երկրաքիմիկոս և հանքաբան
  • 3. • Մթա II հազարամյակի կեսերին Եգիպտոսում հիմնվեց երկաթի մետալուրգիան, նրա ստացումը հանքերից • Դա դկիզբ դրեց երկաթե դարի առաջացմանը
  • 4. Մարդիկ առաջին անգամ յուրացրեցին երկաթը մթա IV-III հազարամյակներում հավաքելով երկնքից ընկած երկաթյա երկնաքարերը, ստեղծելով դրանցից զարդեր և գործիքներ։ Երկաթի ստացման պատմությունը
  • 5. Երկաթի հանքաքարերից առավել մեծ պրակտիկ նշանակություն ունեն Գորշ երկաթահանք ՝լիմոնիտ FeOOH·(Fe2O3·nH2O Պարունակում է մինչև 65% Fe Կարմիր երկաթահանք՝ հեմատիտ Fe2O3 Պարունակում է մինչև 70 % Fe Մագնիսական երկաթահանք՝ մագնետիտ Fe3O4 Պարունակում է 72,4 % Fe
  • 7. Fe № 26 տարրը 4- րդ պարբերության տարր է Երկրակեղևում տարածվածությամբ չորրորդ տարրն է, իսկ մետաղների մեջ երկրորդը Գտնվում է 8 խմբի երկրորդական ենթախմբում
  • 8. Ֆիզիկական հատկությունները Անվանում: Երկաթ Նշան : Fе Կարգաթիվ: 26 Ատոմային զանգված: 55,847 Հալման ջերմաստիճան: 1 538°C Եռման ջերմաստիճան: 2 862°C Պրոտոնների և էլեկտրոնների թիվը: 26 Նեյտրոնների թիվը: 30 Գույն: արծաթագույն
  • 9. Կայուն իզոտոպները • Երկաթը ունի 4 կայուն իզոտոպ ՝ • 54Fe ( տարածվածությունը 5,845 %) 56Fe (տարածվածությունը 91,754 %) 57Fe (տարածվածությունը 2,119 %) 58Fe (տարածվածությունը 0,282 %) Նույնպես հայտնի են երկաթի ավելի քան 20 անկայուն իզոտոպներ 45-ից մինչև 72 զանգվածներով, որոնցից համեմատաբար կայունը 60Fe-ն է։
  • 11. Քիմիական հատկությունները Պարզ նյութերի հետ փոխազդեցությունը Այրվում է մաքուր թթվածնում Fe +3O2=2Fe2O3 Տաքացնեիս փոխազդում է ծծմբի փոշու հետ Fe +S = FeS Փոխազդում է ազոտի հետ 6Fe +N2= 2Fe3N
  • 12. Քիմիական հատկությունները Հալոգենների հետ փոխազդեցությունը Այրումը քլորում Fe + 3CL2=2FeCL3 Փոխազդեզությունը բրոմի հետ 2Fe+3Br2=2FeBr3 Փոխազդեզությունը յոդի հետ 2Fe+4I2=Fe3I8
  • 13. Քիմիական հատկությունները Թթուների հետ փոխազդեցությունը Աղաթթվի հետ 2HCL + Fe = FeCL2 + H2 Նոսր ծծմբական թթվի հետ H2SO4+ Fe = FeSO4 + H2
  • 14. Երկաթի Քայքայում Երկաթը քայքայվում է շրջակա միջավայրի ազդեցության տակ՝ այն ժանգոտվում է 4Fe + 3O2 + 2n·H2O = 2Fe2O3·nH2O
  • 15. Երկաթի միացությունները FeO →Fe(OH)2 – հիմնական միացություններ FeO + H2SO4 = FeSO4 +H2O Fe2O3 → Fe(OH)3 – ամֆոտեր միացություններ Fe(OH)3 + NaOH =t Na[Fe(OH)4]
  • 16. Երկաթը արյան մեջ Երկաթը առկա է բոլոր կենդանի օրգանիզմներում, սակայն փոքր քանակությամբ միջինում 0,02%։Երկաթի հիմնական ֆունկցիան ՝ մասնակցությունն է թթվածնի փոխադրման մեջ և օքսիդիչ գործնթացներում։ Օրգանիզմում երկաթը մտնում է հեմոպրոտեին սպիտակուցների կազմի մեջ։ Մարդու օրգանիզմում երկաթի զանգվածը մոտ 4,2 գրամ է, իսկ արյան 1 լիտրի մեջ՝ 450 միլիգրամ։ Օրգանիզմում երկաթի պակասության դեպքում, զարգանում է Երկաթդեֆիցիտային սակավարյունությունն։