Թթվային անձրևներ

1. Թթվային անձրևներ
Պատրաստեց՝ Հրաչ Եղիազարյանը

2. Թթվային Անձրևներ
• Թթվային անձրևները մթնոլորտում արդյունաբերական արտանետումների
(քլորաջրածին (HCl), ծծմբի (ՏO2) ու ազոտի երկօքսիդների) և խոնավության
փոխազդեցության հետևանքով առաջացած թթվային (թթու պարունակող)
տեղումներն են (անձրև, ձյուն)։
• Թթվային անձրևները թթվեցնում են ջրային ավազանները, հողերը՝
հանգեցնելով ձկների և մյուս ջրային օրգանիզմների ոչնչացման,
անտառների և մշակաբույսերի աճման կտրուկ նվազման և չորացման։

3. Տերմինի պատմություն
• Առաջին անգամ թթվային անձրև տերմինը օգտագործել է անգլիացի գիտնական
Ռոբերտ Սմիթը 1872 թվականին իր «Օդ և անձրև. քիմիական կլիմայագիտության
սկիզբը» գրքում։Նրա ուշադրությունը գրավեց մի սմոգ Մանչեսթերում։ Թեև այդ
ժամանակվա գիտնականները մերժել են թթվային անձրևների գոյության
տեսությունը, այսօր ոչ ոք չի կասկածում, որ թթու անձրևները անտառների,
մշակաբույսերի և բուսականության ոչնչացման պատճառներից մեկն են։ Բացի
այդ թթվային անձրևները ոչնչացնում են շենքեր և հուշարձաններ, իջեցնում են
հողի բերրիությունը և կարող են հողի շերտերում հանգեցնել թունավոր
մետաղների արտահոսքի։
• 1883 թվականին շվեդ գիտնական Սվանտե Ավգուստ Արենիուսը գործածության
մեջ դրեց երկու տերմիններ՝ թթուներ և հիմքեր։ Նա թթու կոչեց այն նյութը, որը
լուծվում է ջրում, ցուցաբերում է ազատ ձևով դրական լիցքավորված ջրածնի
իոններ։ Հիմք կոչեց այն նյութը, որը լուծվում է ջրում և ձևավորում է ազատ
բացասական լիցքավորված հիդրօքսիդ իոններ։

4. H2O + SO2
H2SO3
H2SO3 + O3 (օզոն,որը առաջանում
է ամպրոպի ժամանակ)
H2SO4 (ծծմբականթթու)+O2
2NО2 + Н2О НNО3 (ազոտական
թթու) + НNО2 (ազոտային թթու)

6. Էկոլոգիական և տնտեսական
ազդեցություններ
• Թթվային անձրևների ազդեցությունները նկատվել են Ամերիկայի
Միացյալ Նահանգներում, Գերմանիայում, Չեխիայում,
Սլովակիայում, Նիդերլանդներում, Շվեյցարիայում,
Ավստրալիայում, Ռուսաստանի Դաշնությունում և շատ այլ
երկրներում։ Թթվային անձրևները բացասական ազդեցություն ունեն
լճերի, գետերի, ճահիճների վրա՝ դրանց թթվայնությունը հասցնելով
այնպիսի մակարդակի, որ ոչնչացնում է ֆլորան և ֆաունան։

7. Հետևանքներ
• Թթվային անձրևները թթվեցնում են ջրային ավազանները և հողերը, որի
հետևանքով ոչնչանում են ջրային օրգանիզմները, վնասվում կամ չորանում
են բույսերն ու ծառատեսակները։ Թթվային անձրևների ազդեցությամբ
ստորերկրյա ջրերում մեծանում է մետաղների, օրինակ՝ կապարի, պղնձի,
ցինկի, կադմիումի, ալյումինի պարունակությունը, որոնք արմատների
միջոցով ներծծվում ու վնասում են բույսերը։
• Թթվային անձրևներից խուսափելու ամենահուսալի միջոցը մթնոլորտը
չաղտոտելն է, քանի որ մթնոլորտ արտանետված նյութը նորից որսալ
անհնար է։ Դրա համար պետք է արտանետվող գազերն առավելագույնս
զտվեն, ավտոմեքենաների համար ստեղծվեն վառելիքի այնպիսի տեսակներ,
որոնք վնասակար նյութեր չեն պարունակում։