ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΟΣ ΣΧΙΣΜΑ_ΔΥΝΑΜΕΙ Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ; ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ ΤΟΥ ΟΣΙΟΛΟΓΙΩΤΑΤΟΥ ΕΝ ΜΟΝΑΧΟΙΣ π.ΜΑΡΚΟΥ ΧΑΝΙΩΤΟΥ.

1. Ι
ΘΕΟΔΩΡΗΤΟΥ ΜΟΝΑΧοΥ
ArIOPEITOY
ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΙ(ΟΝ
ΣΧΙΣΜΑ
Δ ΥΝΑΜΕΙ 'Ή ΕΝΕΡΓΕΙΑ;
Άπάντησις είς σχετικήν έπιστολήν του δσιολΟΥιωτάτοu
έν Μοναχοίς π. ΜΑΡΚΟΥ ΧΑΝΙΩΤΟΥ
~; '.
. ~
«:Εαν δέ
Μν μή
και άθλη τις diI στεφανοϋται,
ν ο-μ ί μ ro ι;; άθλήστι,»
-~,.~~........
=-,-;..
ΑΠΟΝ OPO~ • ΑθΗΝΑΙ 1973
Ι,.

3. Σεραατέ μοι π. Μάρκε, εόλΟΎεϊτε.
Μετα πολλης προσοχης καΙ θλίψεως αμα, ανεγνώσαμεν την προς ήμας
επιστολήν σας ύπο ήμερομηνίαν «Μά'ίος 1'973». 'Επαναλαμδάνομεν καΙ πά­
λιν, δτι μετα θλίψεως διεξήλθομεν ταύτην, διότι ουδέποτε εφανταζόμεθα δτι
θα εσυνεχΙζετε μέχρι της σήμερον το' αδόκιμον κήρυγμα τού κυρού Ματ­
θαίου, το όποίον, σημειωτέον, ησπάσθητε απο τού ετους 1937 καΙ μετα ζή­
λου ακρίτου διηκονήσατε αχρι τών ήμερών μας!
ΚαΙ ενφ πολλάκις σας εδόθη ή ευκαιρία, ου μόνον θεωρητικώς αλλα
καΙ πρακτικώς, -ν' αντιληφθητε το ήμαρτημένον της πορείας σας, εν τού­
τοις, τελικώς, δεν ηδυνήθητε να ύπερ6ητε την αδυναμίαν σας ταύτην, εμ­
φανιζόμενος την σήμερον καΙ πάλιν μαθητής, Τι μαλλον καθηγητης μιας δι­
δαχης ή όποία εδίχασε τον ίερδν αγώνα, τον όποίον καΙ συνεχίζει εισέτι να
δ~ατηρη διηρημένον ΚιαΙ εν ταπεινώσει!
ΚαΙ πάντα ταύτα, διότι επιθυμείτε ν' απορρίπτετε συνεχώς καΙ πεισμό­
νως~ ου μόνον ύμείς αλλα καΙ οί ποικίλοι συνοδοιπόροι σας, την όρθόδοξον
διδαχην περΙ της δυνατότητος ύπάρξεως «δυνάμει» σχίσματος εν τη 'Εκ­
κλησ~, παρασυρόμενος αποσυναισθηματισμους καΙ παρερμηνείας άγιοπα­
τερικών ρήσεων, εχοντες συμμάχους εις τούτο, ευσεδείς μεν πιστούς, μη
δυναμένους δμως, εν τφ ακρίτφ αυτών ζ'ήλφ καΙ ιδί~ ενεκ.α της ανεπαρκ.ούς
των πραγμάτων γνώσεως, να αντιληφθούν την «6ασιλικην όδον» την όποίαν κ,α,ι
επρεπε ν' ακολουθ'ήσουν, αντιδρώντες εις την ήμερολογιακην καινοτομίαν
τού 1924.
Δια τούτο, πρΙν 11 πραδώμεν εις μίαν λεπτομερη' αναίρεσιν της επιστο­
ληςσας, επιθυμούμεν να είπωμεν καΙ πάλιν όλίγα τινα περΙ σχίσματος εν
τη Όρ{)οδόξφ 'Εκκλησί!b τα όποία, ιος πιστεύομεν, θα διευκολύνουν τα μέ­
γιστα εΙς την κατανόησιν του συνόλου της παρούσης απαντήσεως ήμών.

4. -2­
Ιό έν δυνάμει σΧίσμα.
Ώς γνωστόν, παν σχίσμα χωρίζει της 'Εκκλησίας και άποστερεί τον
δημιουργόν του ως επίσης καΙ τους ακολούθους αυτού τών χαρίτων καΙ δω­
ρεών αυτης. 'Ανεξαρτήτως εαν ή αιτία της δημιουργίας του τυγχάνει διοι­
κητικης η δογματικης φύσεως, 11 κατόπιν δικαίας συνοδικης άποφάσεως εκ­
κοπη τού εναντιουμένου εις την καθολικην διδαχην της 'Eκ~λησίας πιστoiί,
καθιστQ. τούτον αυτομάτως εκτος αυτης με τας σχετικας δαρυτάτας' συνε­
πείας. (1)
ΚαΙ ενφ το ήμερολόγιον άστρονομικό)ς καΙ μόνον κρινόμενο:ν δεν άπο­
τελεί παράδοσιν εν τft 'Eκκλησί~, ως δεν αποτελεί τοιαύτην ή ~Eλληνικη η
ή ~Eδρα'ίκη γλώσσα καΙ συνεπώς οΙονδήποτε .ημερολόγιον είναι δυνατον να
χρησιμοποιηθΏ ύπο της 'Εκκλησίας, άρκεί να μη προσδάλη τας εν προκει­
μένφ παραδόσεις αυτης, ητοι το άπ' αιώνος καθιερωθεν εορτολόγιον, (2) εν
τούτοις, ό τρόπος καθ' ον ενηργήθη ή εισαγωγη τού νέου τοιούτου καΙ τα
άποτελέσματα τα όποία επέφερεν εις την λειτουργικην ενότητα καΙ εκφρα­
σιν της συνόλου 'Ορθοδοξίας, -λόγφ άκριδώς τών διαδλητών και' εφαμάρ­
των σκοπών τών τε εισηγητών καΙ εκτελεστών της πράξεως ταύτης,- δημι­
ουργούν αυτoμά~ως λόγους άντιδράσεως της ορθοδόξου συνειδήσεως κ'αΙ δι­
καίωμα άποκηρύξεως τών καινοτομησάντων. .
~Tyειώς λοιπον καΙ καλώς το «μικρον πο.ίμνιον» ηρνήθη καΙ πάλιν ύπα­
κοην εις μίαν τοιαύτην δάναυσον καΙ λίαν αντορθόδοξον μεταχείρισιν της
Κανονικης ευταξίας της 'Εκκλησίας" -δι' ης άπωλέσθη. το γνώρισμα της
ενότητος αυτης- μιμηθεν εις τουτο τους π·άλαι όμολογητας και' ύπερασπι­
στας της 'Ορθοδόξου πίστεως καΙ τών ίερών παραδόσεων, κακώς δε αί «τυ­
πικώς» εμμείνασαι 'Εκκλησίαι εις την περιοχην τού ακαινοτομήτου επέτρε­
ψαν την εφαρμογην δύο ήμερολογίων, μή, ως καθηκόντως ωφειλε, συνελ­
θούσαι εγκαίρως εν Συνόδφ προς τακτοποίησιν καΙ πάταξιν της δημιουρ­
γηθείσης άντικανονικότητος, της σντως μοναδικής εις τα χρονικα της Όρθq­
δοξίας.
Συμφωνούντες λοιπόν, όσισλογιώτατε, εις το στι δικαίως και' καλώς
άντέδρασεν
μεν ριζικώς
ό Λαος τού Κυρίου δια
ως προς τον επιδοθέντα
την γενομένην καινοτομίαν, διαφωνού­
χαρακτηρισμΟν. τών άποδεχθέντων την ,
1. «ΚαΜσον δε αίρετικοΙ καΙ σχισματικοΙ εν τη προς την 'Εκκλησίαν σχέσει συμ­
πίπτουσι καΙ άποκλείονται άμφότεροι εξ ίσου ά,π' αύτης, καΙ καiJ'όσον το σχίσμα είναι
Τι άφετηρία ώς τα πολλα εΙς έτεροδιδασκαλίας, είναι πρoφανi)ς Τι μ η δ ι ά κ Q 1.­
σ ι ς άμφοτέρων εν τυ πράξει...» Χ. 'Ανδρούτσου, Δογματ., σ. 276 εκδ. 6' 1956.
2. 'Ως γνωστόν, το έορτολόγιον συνιστουν: α) ΑΙ άκίνητοι έορταΙ, β) ΑΙ κινηταΙ
τοιαυται με κέντρον το αγιον Πάσχα καΙ γ) Ή πασχάλιος Κυριακη ήμέρα τοϋ έ6δο­
μαδLαίου κί·κλου.

5. -0­
ανωτέρω πραι;ιν, το-υς οποίους ύμείς θεωρείτε ενεργεία καΙ de facto σχι­
ο σματικούς. (ο ανωτέρω αδόκιμος λογισμός, σάς οδηγεί καΙ εις το ετι χεί­
ρον τούτου -το οποίον δμως αποτελεί αναγκαίαν συνέπειαν της πρώτης
ύμών εκδοχης- εις το να διακηρύξητε δηλαδη' την απώλειαν της θείας Χά­
ριτος εκ πάσης Νεοημερολογιτικης 'Εκκλησίας.
<Ότι τούτο θα εγίνετο μόνον κατόπιν συνοδικης καταδίκης τών καινο­
τομησασών εκκλη~ιών: διατρανοί ,η θεμελιώδης αρχη τού Κανονικού Δικαίου,
καθ' ην~, πάσαν παράοασιν Ι κανόνος 11 ίερας τινος παραδόqεως διεκδικεί
Ο', ο ζώνεπίσκοπος της επαρχίας 11 ή τοπικη αυτης σύνοδος, εν προκειμένφ δε
ή ,πανορθόδοξος τοιαύτη, λόγφ ακριοώς της φύσεως τού παραπτώματος 11
μ5.λλον 'εγκλήματος. 'Άνευ τοιαύτης αποφάσεως, αί καινοτομήσασαι 'Eκκ~η­
σίαι θεωρούνται Δ'Υ'ΝΑΜΕΙ μόνον, σχισματικαί, ητοι ύπόδικοι εις μέλλου­
σαν να' συνέλθη πανορθόδοξον σύνοδον. ~σ ίερος Νικόδημος είναι επ' αυτού
,
σαφεστατος. ο
«Πρέπει να ηξενρωμεν, δτι τα επιτίμια οπού διορίζουν οί Κανόνες,
ηγουν το καθαιρείσθω, το αφοριζέσθω καΙ τό, ανάθεμα εστω, αυτα κατα
την γραμματικην τέχνην είναι γ' προσci'JΠΟυ προστακτικού,. μη παρόντος, εις
, το οποίον δια να μεταδοθfl ή προσταγη αντη, εξ ανάγκης χρειάζεται να
είναι β' πρόσωπον παρόν. ΤΟ εξηγώ καλλιώτερα. Οί Κανόνες προστάζουσι
την σύνοδον το)ν ζώντων επισκόπων να καθαίρουν ταυς ίερείς, Τι να αφο­
ορίζουν, 11 να αναθεματίζουν τους λα"ίκούς, δπου παραοαίνουν τους Κανόνας.
<Όμως αν ή σύνοδος δεν ενεργήση εμπράκτως την καθαίρεσιν τών ίερέων,
"11 τον αφορισμόν, 11 αναθεματισμον τών λα"ίκών, οί ίερείς αυτοι καΙ οί λα"ί­
ο κοί, ουτε καθηρημένοι είναι ενεργεί<t, ουτε αφωρισμένοι Τι αναθεματισμένοι,
ύπόδικοι δμως εδώ μεν εις την καθαίρεσιν καΙ αφορισμόν, Τι αναθεματισμόν,
εκεί δε εις την θείαν δίκην.
Καθως καΙ δταν ενας 6ασιλευς προστάξη τον δούλον του να δε(ΡΉ εναν
5.λλον οπού τού εσφαλεν, iαv δ προσταχθεις δούλος δεν ένεργήση τού 6α­
σιλέως την προσταγήν, 5.δαρτος εμεινεν εκείνος όπού εσφαλεν εις τον 6α­
σιλέα, ύπόδικος δμως εις τον δαρμόν. ΌΘΕΝ ΣΦΑΛΛΟ'Υ'ΣΙ ΜΕΓΑΛΩΣ
εκείνοι οί ανόητοι οπού λέγουσιν, δτι εις τους παρόντας καιρους δλοι οί
" θ ' < , ., , , θ ' (Ι
παρα κανονας χειροτονη εντες ιερωμενοι, ειναι ενεργει<t κα ηρημενοι. ερο­
κατήγορος γλώσσα είναι εκείνη όπού ανοήτως τα τοιαύτα λόγια φλυαρεί, μη
νοούσα δτι, ή προσταγη τ<'iJν Κανόνων, χωρΙς την εμπρακτον ενέργειαν τού
Ο β' προσώπου, ητοι της Σ'Υ'ΝΟΔΟ'Υ', είναι ΑΤΕΛΕΣΤΟΣ, αμέσως καΙ προ
κρίσεως μη ενεργούσα ΚΑΘ' ΕΑΤΤΗΝ.
Αυτοι οί ίδιοι οί θείοι 'Απόστολοι φανερα έξηγούσι τον έαυτόν τους με
τ'ον ΜΣΤ' Κανόνα τους, επειδη δεν λέγουσι πώς ηδη ευθυς ε ν ε Ρ γ ε Ι q.
εύρίσκεται καθηρημένος δποιος επίσκοπος 11 πρεσ6ύτερος δεχθη το τών αί­
ρετικών 6άπτισμα, αλλα «καθαιρείσθαι προστάζομεν», i)youv να _~.iHL~~
εις κρίσιν, καΙ αν αποδειχθfl πώς τούτο εκαμε, τότε ας γυμνωθη μ ε τ η ν
~ δ ι κ-ην σ α ς α π ό φ α σ ι ν απο την ίερωσύνην, τούτο προστάσσο­

6. -4­
μεν». (Σημείωσις εις τον Γ' Άποστ. Κανόνα).
Συνεπως, ό ευσεδης Λαοςτού Κυρίου, καλως διιδών τους αλλοτρίους
και μακραν πάσης αληθούς και γνησίας ποιμαντικης φροντίδος σκοπους τού
δηθεν «Πανορθοδόξου» συνεδρίου τού 1923 και των επικροτησάντων τούτο,
δικαίως λέγομεν και καλως απεμακρύνθη των καινοτόμων ποιμένων ταυ,
α δ ί κ ω ς Όμως εξέφερε τελεσίδικον κρίσιν δια τους νεοημερολογίτας, θεω­
ρήσας καΙ διακηρύξας τούτους ώς σχισματικους εν ένεργείq. καΙ συνεπως
εστερημένους της θ. Χάριτος.
Και ενφ είναι τοίς .πάσι γνωστη ή καταδίκη της ήμερολογιακης καινο­
τομίας της πρεσδυτέρας Ριί)μης ύπο των ορθοδόξων. συνόδων 1583, 1587,
και 1593, εν τούτοις, ή καταδίκη αϋτη των ανωτέρω συνόδων ουδόλως δια­
φέρει τού οίουδήποτε «καθαιρείσθω», «.αφοριζέσθω» 11 και «αναθεματιζέσθω»
" e - ,
παντος ιερου κανονος.
Λέγομεν τούτο, διότι, ώς δια πάσαν παράδασιν απαιτείται σύνοδος ζών­
" , " - , , _ - e , ", ~, , _
των επισκοπων, εν τη επoχτl των οποιων εγενετο αυτη. προς τιμωριαν του
παραδάτου; οϋτω καΙ δια τας αποφάσεις των ανωτέρω συνόδων απαιτείται,
λέγομεν, παρομοίως σύνοδος ζιοντων επισκόπων προς καταδίκην των καινό­
τομησάντων, καθόσόν μάλιστα αυται τυγχάνουν αφ' ένος μεν μικρoτ~ρας
."g.21~~σLας των Οικουμενικων τοιούτων, (Πρδλ. Πηδάλιον σελ. 19, εκδ. 1864)
αφ' ετέρου δε απέχουν 400 δλόκληρα ετη απο της εποχης καθ' ην ελαδεν
, . ,
χωραν η καινοτομια.
fQ; εκ τούτου, ουδεμίαν θέσιν' εχουν δια την εκτίμησιν της ήμερολογια­
. κης καινοτομίας, οί περι σχισμάτων καΙ σχισματικων ίεροΙ κανόνες, δεδο­
μένου Ότι ή επιτευχθείσα καινοτομία κατέστησε δ υ ν ά μ ε ι μόνον σχι­
σ,ματικας τας αποδεχθείσας ταύτην 'Εκκλησίας, εξ οΏ καΙ ή συνεχισθείσα
κoινωνLα των προς τας παραμεινάσα~ εν τη περιοχη του ακαινοτομήτου (πα­
λαιού ήμερολογίου) τοιαύτας.
Δια να γίνωμεν Όμως πλέον αντιληπτοί, παραθέτομεν τ Ρ ί α εισέ1ίΙ
παραδείγματα εχοντα αμεσον σχέσιν με την σημερινην πραγματικότητα καΙ
, ι θ'
το προκειιμενον- εμα.
α) fQ; γνωστόν, οί ίεροΙ κανόνες καθαιρούν πάντα κληρικον δ δποίος
ηθελε διαμείνει ομού μετα γυναικων, εστω 'καΙ μοναζουσων (συνείσακτοι).
Έρωτωμεν' ή ανωτέρω παράδασις ενεργείται εις τας ήμέρας μας καΙ δη
εις τας τάξεις ΓΟΧ; Δυστυχως ναΙ' καΙ μάλιστα εις μεγίστην κλίμακα!
, , • δ' ., ." - 'δ 1583
είναι ίκαναι και αυτάρκεις, μη δεόμεναι ουδεμιάς νεωτέρας αποφάσεως προς
καταδίκην των παραδατων των, κατα την. ιδίαν έρμηνευτικην καΙ μέθοδον
πρέπει να δεχθούν Ότι τυγχάνουν παρομοίως κ α θ τι Ρ η μ έ ν ο ι καΙ
π ά ν τ ε ς οί ανωτέρω παραδάτ.αι των Ιερων κανόνων... ΤΟ τί Όμως θα
Κατα συνεπειαν, οι εχομενοι οτι αι αποφασεις των συνο ων . . ....
, . " " , , _ , e _ , " ,
προεκυπτεν απο την εφαρμογην μιας τοιαυτης ερμηνευτικης, το αφινομεν
" , , , , " "εις τον αναγνωστην να το συμπερανη ....
δ) Κατα τον Θ' Άποστολικον Κανόνα καΙ τον Β' ΆντιoχεCας, άφορίζε­

7. -5~
ται, ώσαύτως, πας πιστος δστις παριστάμενος εν τη Θ. Λειτουργίq. καιι μη
εχων κώλυμά τι, δεν μεταλαμδάνει. Έρωτώμεν και πάλιν. Τίς ό τηρών τον
κανόνα τούτον, Τνα μη είπωμεν, τίς εκ τό)ν ΓΟΧ δεν σκανδαλίζεται, δταν δεν
κατηγορη και διώκη ώ;... κακοδόξους ταυς τηρο'ί",τας τους κανόνας τού­
τους; !...
γ) 'Εκείνο σμως το όποίον αποδεικνύει ήλίου φαεινότερον το ατοπον.....
τού συλλογΙσμού, στι δηλαδη δεν απαιτείται νέα καταδίκη τών καινoτόμω~'
τού 1924, εφ' δσόν εχει καταδικασθη ή καινοτομία αϋτ'Υ) απο το 1583, εΙναι
. αυτη ταύτη ή σύνοδος τού 1583 ώς καΙ αί λοιπαι δύο μετ' αυτήν, ητοι τού
1587 και 1593.
Έρωτώμεν' διατΙ να παρα-στή' ανάγκη συγκροτήσεώς των την στιγμην
δπου η δ η &.πο τον Ζ' Άποστολικον Κανόνα είχε καταδικασθη ή καιν.οτο­
μία της αλλαγης τού Πασσχαλίου ητις θα προεκάλει αναγκαστικον έορτα­
σμον τού Πάσχαόμού μετα 'Ιουδαίων η προ τού Πάσχα τούτων, αμφότερα
απηγορευμένα; ''Η μήπως, φρονείτε, όσιολογιώτατε, στι οί Άποστολικοι κα­
νόνες τυγχάνουν μικροτέρας ισΧ{10ς τών αποφάσεων τών ανωτέρω ορθοδό­
ξων συνόδων καΙ κατα συνέπειαν απητείτο ή συγκρότησίς των; ,Αλλα καΙ
κάτι αλλο' διατί να συνέλθη ή τού 1587, εφ' οσον είχεν προηγηθη ή τού
1583-;! ΔιατΙ δε καΙ ή τού 1;193, εφ' δσον εΤχον προηγηθη αί ετεραι
δύο; ! ! 1...
Έαν δε ληφθη ύπ' Ο-ψιν δτι 'ή καινοτομία αϋτη, το κατ' αρχην (1582),
ελαδε χώραν μόνον εν τη Δυτική 'Εκκλησίq., τη παντελώς απηλλοτριωμένη
προ 5.00 η δ η ετών της 'Ορθοδόξου :Εκκλησίας, τότε πας τις αντιλαμ'δ'ά­
νεται στιή σ{",οδος ntlv επισκόπων έ κ ά σ τ η ς ε π ο χ 11 ς ου μόνον
απαιτείται σπως διατρανοί τα παραδοθέντα καΙ; διδασκόμενα ύπο της 'Εκ­
κλησίας, αλλα καΙ σπως ανανεοί ταύτα, ανάγκης εμφανισθείσης, και συνεχώς
επισείη την απειλην τό)ν επιτιμίων καΙ ,δια τα; ηδη προκατεγνωσμένας Και­
νοτομίας 11 κακοδοξία;. Δια της ανωτέρω διαγωγης της αΠοδεικνύει: α)
την δουλην καΙ διδαχην της 'Εκκλησίας μίαν καΙ καθολικήν' β) την ανάγ­
κην μιας εκ νέου καταδίκης πάσης κακoδoξίας~ προκατεγνωσμένης η μή, προς
διαφύλαξιν, αφ' ένός, τού έκάστοτε ποιμνίου της, δικαίαν τιμωρίαν, αφ"- έτέ~
ρου, οίουδήποτε καινοτόμου η αΙρετικού --δστις πιθανον εξ αγνοίας ·της δι­
δαχης της Έκ~.λησίας να πολεμη ταί,την- καΙ την διατράνωσιν, τέλος, τών
μαρτυρίων τού Θεού μέχρι τερμάτων αιώνος, <1)ς εμφαίνεται τούτο χαρακτ'Υ)­
-ριστικώς &πο τον α' κ~νόνα της Σ Τ' καΙ Ζ Ά OΙκoυ!!~νι~ης.
Έπίσης δέον να σημειωθη δτι ή συγκρότησις συνόδου προς καταδίκην
της α' ηβ' κακοδοξίας -εστω και αν αϋτ/ εχει ΠΡΟΚιαταδεδικασθη ύπο
έτέρας τοιαίιτης,- τυγχάνει α π ο 'λ ύ τ ω ς ε π ι δ ε δ λ η μ έ ν η, καθό­
σον εν αυτη θα δικασθη δ ι α φ ό Ρ ω ς εκαστος τών πρωτεργατών καΙ συν­
εργατών της κακοδοξίας, δάσει πάντοτε ποικίλων κριτηρίων, ώς 6λέπομεν
τούτο εναργέστατα εις τα πρακτικα τών Οικουμενικών Συνόδων και ίδίq.
της Ζ', καΙ συνεπώς, τυγχάνει, το ολιγώτερον, ά φ ε λε ς κ α Ι ά ν τ ι­
/

8. -6­
/
π α Ρ α δ ο σ ι α κ ο ν το φερόμενον ώς επιχείρημα των εναντία φρονούν­
των: «Προς τί ή ανάγκη συγκροτήσεως συνόδου εφ' δσον εχει προκαταδε­
δικασθη 11 α' 11 β' καινοτομία:»
~Tπo Τ11ν ανωτέρω εσφαλμένην λογικήν, δεν απαιτείται, τότε, O'uδE δια
την καταδίκην της αίρέσεως τού συγχρόνου ΟΙ.κουμενισμού Σύνοδος, δεδομέ­
νου στι δλαι αί επι μέρους κακοδοξΙαι α'ίτινες τον συνιστούν, εχουν προκατα­
δεδtma η απο" πλε'ιστας " και , συνο ους.. ~Mπο' ,θ - τοπικας ο'ικουμενικας 'δ" ~ το.ιαυτας
δμως προυποθέσεις ποιμαντικης, πως θα πληροφορηθη Ο Λαος τού Θεοt
δτι οί ποιμαίνοντες α'υτον τυγχάνουν λύκοι δαρείς; Πώς επισήμωζκαΙ τε­
λικώς θα αποδληθούν ουτοι τών θρόνων των ανευ αποφάσεως συνόδΟύ, τηζ"
οπαίας τα μέλη ~ τυγχάνουν ακριδώς οί ζ(ί~ντες γνήσιοι ορθόδοξοιεπίσκοποι
" , , - e l
κατα την εποχην της αιρεσεως;
. Σας ερωτώμεν' Μήπως δεν είναι προκατεγνωσμένον ύπο των ίερων
κανόνων το να διατελίi εν καΙ το αυτο πρόσωπον εκλησιαστικος καΙ πολιτι­
κος αρχων ομού ; 'Ασφαλώς ναί! Ίδου σμως δτι τούτο· δεν, ήτο αρκετον δια , .
να καθαιρεθft Ο πάλαι της Κύπρου Μακάριος, εαν δεν κατεδικάζετο ύπΟ·
τών συγχρόνων του αρχιερέων καΙ πάλιν, ητοι την σήμερον, ωστε να ελθη
εις πραξιν δ,τι ώς λόγος, ητοι δυνάμει, διετάσσετο ύπο τών ίερών Kα~
νόνων. ("Όρα σχετικώς το τέλος της θαυμασίας σημειώ~εως εις τον Γ' 'Α-'
ποστ. Κανόνα τού άγΙου Νικοδήμου ή οποία τυγχάνει ακριδιος παράλληλος
προς τα ανωτέρω λεχ θέντα) .
Ίδαυ σεδαστέ μαι π. Μαρκε, διατΙ α ν α γ κ α ί α π ά ν τ. ο τ ε . ή
συναδικη απόφασις προς καταδίκην οχι τόσ9ν της κηρυττομένης κακοδοξίας,
ή οποία πιθανον να ειναι καΙ JΊiρoκαταδεδικασμένη, ώς εις τη,,: περίπτωσ:ιν
τού ήμερολογίου, δ σ ο ν τ ώ ν κ α κ α δ ο ξ ο ύ ν τ ω ν α τ ό μ ω ν,
τών φορέων δηλαδη καΙ κηρύκων της κακοδξίας, τα οποία δέον σπως πάν~
τοτε δικάζωνται καΙ καταδικάζωνται ύπο σ υ γ Χ Ρ ό ν. ω ν των δρθ..οδόξω;ν
ποιμεναρχών.
Γράφομεν τούτο καΙ έπιμένομεν τοσούτον, διότι το ποίμνιον της ~~κ­
κλησίας ουδέποτε κινδυνεύει απο τάς... προκαταδεδικ.ασμένας αίρέσεις η νιέο­
φανείς τοιαύτας, εστω καΙ καλώς διατετυπωμένας καΙ αρίστως προγραμματι­
σμένας, πλην εύρισκομένας εις τό.... γραφείον του αίρετικου συγγραφέως
καΙ πατρός των!! ('Εκ παραλλήλου πάλιν, ουδεΙς αίρετικος κινδυνεύει εκ
τών.... -γεγραμμένων καΙ εις το... Πηδάλιον εύρισκομένων ίερων Κανόνων,
έαν δ::ν ύπάρχ'!1 ή ζώσα σύνοδος τών επισκόπων ή οποία καΙ θα εφαρμόση
αυτούς).
Δια τούτο καΙ ο ΙΕ' Κανων της Πρωτοδευτέ(>ας Συνόδου παραγγέλλει
,τΊ1ν διακοπην τού μνημοσύνου, συνεπώς δε καΙ της κοινωνίας μετα παντος «γυ­
ί '
μνη τu κεφαλη κηρύσσοντος αϊρεσίν τινα, επειδη ακριδώς α.πΟ της στιγμης
" . " ' δ ' ' , ~O < , Ν 'εκεινης α Ρ Χ ε τ α ι ν α κ ι ν. υ ν ε υ '!1 το ποιμνιον της. ιερος ικο­
δημος σχολιάζων την ανωτέρω πε(>ίπτωσιν σημειοί:
«'Απσ τον λόγον τούτον τού Κανόνος φαίνεται δτι δεν πρέπει τινας να

9. ./
-7­
χωρίζηται, κατα τον Βαλσαμωνα, απο τον 'Επίσκοπόν του, εrι.ν αυτος εχη
μεν καμμίαν αϊρεσιν, την φυλάττει δμως είς το κρυπτον καΙ δεν την κηρύτ­
τει· τυχον γαρ αυτος πάλιν αφ' εαυτού μετα ταύτα να διoρθωθfι».
Συμπερασματικως λοvtό~ επαναλαμΒάνομεν δτι, ανεξαρτήτως εαν μία
κακοδοξία 11 καινοτομία τυγχάνει προκατεγνωσμένη 11 προκαταδεδικιασμένη
ύπο προηγουμένης συνόδου προς καταδίκην των εκάστοτε εμφανιζομένων
φ ο Ρ έ ω ν α υ τ η ς, (οί δποίοι εΙναι πιθανδν να εμφανισθούν μέτα 50,
100 11 400 χρόνια, ως εγένετο καΙ μιε την ήμερολογιακην καινοτομίαν) επ(,­
6άλλεται ,ή εκ ν έ ο υ συγκρότησις συνόδου προς καταδίκην των δ ι α
, . , , , "λ'λ ' ζ' 12 - • , .
π Ρ ω τ η ν cp ο Ρ α ν ουτως η αως εμφανι ομενων παραυατων, ως εν
πλάτειαπεδε(χθη ανωτέρω. (")., .
'''-ΚαιΡ;δς. 'ομως να γνωρίσωμεν καΙ το λοιπον περιεχόμενον της επιστο­
λης σας, το 'όποίον,. δ'.1στυχ(1)ς, τυγχάνει αφ' ένος μ~ν ε κ τ ο" ς π Ρ α γ μ α­
τ ι κ ό τ η τ ο: ς, αφ' έτέρου δε τελείως α σ υ ν ε π ε ς .προς τας λοιπας
ενεργείας ύμων καΙ 'της ΠΡΟ'ίσταμένης σας ,Αρχης.
'Επιχειρήματα έκτόc ΠΡαΥμ~τlκότπτοc.
'Ότι τα επιχειρήματά σας, όσιολογιώτατε, εύρίσκονται έκτος πάσης
πραγματικότητα;, αποδεικνί'εται λίαν ευκόλως'εξ αυτης ταύτης της φύσεώς
των. Γράφαμεν τΟ'υτο, διότι επιθυμoύντ~ς να διακηρύξητε την θεωρίαν της , .
./
απωλείας της χάριτος, χιαταφεύγετε εις τας αντικανονικας χιαΙ τούτ' αυτο"
. δλασφήμους καΙ αίρετικας ενεργεία; ίεραρχων του Ο'ίκουμενικον Πατριαρ­
..χείου καΙ τη; ~Eλλαδικης 'Εκκλησία;, αί δ~oίαι δμως ηρχισαν να εκδηλοϋν­
ται απο τας αρχας τού 1965 διά: των ποικίλων συμπροσευχων μεθ' (Χ:ίρετικων,
της .αφαιρέσεως εικονοστασίων εκ διαφόρων ορθοδόξων Ν αων, της μεταδό­
3. Π t1tavov να μας τε{)η ενταυ-{}α το ακόλου-{}ον ερώτημαJ «ΚαΙ εφ' οσον μέχρι
της σ11μερον ουδεμία πρό-{}εσις τακτοποιήσεως της ήμερο καινοτομίας παρετηρή'6η άλλα
τουναντίον ζωηραΙ καΙ εργώδεις γίνονται προσπά-{}ειαι προς δικαίωσιν εν τη μελλούση
«πανορ60δόξφ» συνόδφ ού μ(Ίνον τών πρωτεργατών της ήμερολογιακης καίνοτομίας,
άλλα καΙ τών κακοδόξων καΙ τουτ' αύτο αΙρετικών Οικουμενιστών, τα ανωτέρω περΙ
δυνάμει σχίσματος καΙ μυστηρίων, μέχρι πότε '6-α ισχύουν;»
'Εν πρώτοις το -&έμα είναι μέγα καΙ δεν λύεται εις μίαν ύποσημείφσιν. 'Εκ' δευτέ­
ρου, δια ν(λ μη πολυπραγμονιομεν, η μαλλον οικοδομωμεν επι σα6ρών -&εμελίων, λ 0­
γ ι κ ω ς επιδάλλεται να γνωρίζωμεν εαν ό ερωτων άπεδέχ'6η τας μέχρι τουδε δια­
τυπω1}είσας -&έσεις ήμων καΙ κ α τ ό π ι ν -&α λά6η την δ έ ο υ σ α ν άπάντησιν.
. Τέλος, δεν -{}α ητο φ Ρ ο ν ι μ ιό τ ε Ρ ο ν κ α Ι ά ν α γ κ α ι ό ~ ε Ρ ~ ν παντός
αλλου, να γνωρίζll ό έρωτών τ ί π ι σ τ ε ύ ε ι εν προκειμένφ ή Ρ. Διασπορά, ή
πνευματικη μήτηρ άμφοτέρων· τών παρατσ.ξεων; ....

10. -8­
σεως των θείων Μυστηρίων εις παπικα,ύς, των αίρετικων κηρυγμάτων τού
aπελθόντoς 'Αθηναγόρου και τούνύν επαξίου διαδόχου του Δημητρίου, τού
Θυατείρων 'ΑθηναΥόρov, του 'Αμερικη; 'Ιακώβου, της καταστρατηγήσεως
των θείων και ίερων Κανόνων επισήμως πλέον και εμφανως δια τού Κατ.α­
στατικού Χάρτου της 'Εκκλησίας της ~Eλλάδoς κ.λ.π.
Πάντα δμως τ' ανωτέρω, σεδαστέ μοι π. Μάρκε, εγένοντο 40 δλα ετη
μ ε τ α τΊ1ν ήμερολογιακην καινοτομΙαν, και' συνεπως αδυνατούν να σάς
διευκολύνουν εις τα άναληθη συμπεράσματά σας, δεδομένου δτι έξετάζομεν
τα αποτελέσματα της ήμερολογιακης καινοτομίας τού 1924 και ουχι τα της
σημερινης κακοδοξίας!
Το πάθημα επίqη; τού μαθητού τού άγίου Πα"ίσίου το δποίον παρου­
σιάζετε εις την σελίδα 3 της επιστολης σας, αναφέρεται ειι; την Π.ρ ο σ 00­
, ~ " " , "θ' ,π ι κ η ν - α τ ο μ ι κ η ν καιμονον σχεσιν χαριτος και αν ρωπου και
ουχι εις την εκ τής χάριτος της ίερωσύνης άπορρέσυσαν δυνατότητα Ί:ελέσεως
των μυσ_τηρίων, Ί:α δποία, ιος γνωστόν, τελούνται και θα τελωνται άνεξαρτ-η­
τως τού οαθμού πίστεως καΙ ηθικης Ί:ού εκάστοτε κληρικού.
'Αντιλαμδάνεσθε κατόπιν Ί:ούτων δποίαν σύγχυσιν δημιουργείτε εις
τους άπλουστέρους :των άναγνωστων σας δια των άνωτέρω θέσεων. Και'.
διατί πάντα .ταύτα; Διότι επι 40 και πλέον ετη δεν .η θ ε λ ή σ α τ ε ν' άντι­
ληφθητε την τεραστίαν διαφοραν ,μεταξυ ενος δυνάμει καΙ ενεργείq. σχίσμα­
, ".'t:l -: , , . , - e - , , 3 , ,
τος, παρεχοντε; ουτω και εις τα γηρατεια υμων ενισχυσει; εις τους Ποικι­
λους εχθρόυς αφ' ενος τού ίερού αγωνας και' tQU; καπηλευτας αυτού άφ'
ετέρου ...
)
ΕΙναι καιρο; πλέον ν' άντιληφθητε, δτι δι' δσων εγράψατε παλαιότερον
και' άνανεώσατε δυστυχώς Κιατ' αυτας δια της, πρό~ μθ επιστολης σας, ουδέν
τι ετερον πράπετε ειμη να εJ1iικροτητε καΙ δικαισίτε το άφελες και' αντι­
παραδοσιακσν κήρυγμα τού π. ΕΙJγενίου, ό όποίας, ευκαίρως - άι!αίρως, εις
πάντα" ελεγκτην ίη; κατακρΤτου θεωρίας του, της εχούσης τοσαύτην όμοιό­
, " " , -" 1937 (4)' θ' , ,τητα προς την υμετεραν τοιαυτην του ετους , απευ υνει τα κα­
τωθι:
«Και αν (QJ νεοημερολογίται) εχουν. χά,ριν, εις ποίον κανόνα θα στηρι­
χθωμεν ήμείς ινα άποκηρύξωμεν την 'Εκκλησίαν ταύτην; Και' διατί να την
αποκηρύξωμεν, άφού εχει χάριν και σωζόμεθα και εκεί; Και' τότε, διατι να
4. «Και έ'' τοιαύΤll περιπτώσει δίκαίως δύναται να έρωτήσl1 πας πιστός: Διατί
τότε ή 'Εκκλησία να εΙναι δΙllρημένη; διατί να ύφίστα1αι άγων Ήμερολογίου και να
ύφίστανται ;οιαύτην ταλαιπωρίαν οΙ πιστοι χριστιανοι έπι τόσα ετη; Διατί τότε οΙ 'Α­
γιορείται να έγκαταλείψουν τα ήσυχαστήριά των και να ύπο6άλλωνται εΙς μυρίους κιν­
δύνους έν μέσφ του κόσμου, έ α ν τ α μ υ σ τ ή Ρ ι α τ ω ν σ Χ ι σ μ α τ ο α ι­
Ρ ε τ ι κ ω ν ν ε ο η μ ε Ρ ο λ ο γ .ι τ ω ν ε l ν α ι έ ν τ ά ξ ε ι; ('Απόσπασμα
της ύμετέρας έπιστολης προς τους άρχιερεί; π. Δημητριάδος Γερμανον και π. Φλωρί­
νης Χρυσόστομον ύπσ ήμερομ. 10 'Ιουλίου 1937).
c •

11. -9­
διωκώμεθα, ταλαιπωρούμεθα, κοπιwμεν, φυλακιζώμεθα, εξoριζώμεθ~, καΙ κα­
κοπαθώμεν ασκόπως; ΚαΙ ~ν, λοιπόν, οί σχισματικοΙ εχουν ακόμη χάριν, τότε
αλλοίμονον εις ήμάς δημισυργήσg.ντας σχίσμα καΙ χωρισθέντας απ' αυ­
τών» !(5)
"Ας ίδωμεν λοιπον προσεκτικως το πέλαγος της συγχύσεως το όποίον
δημιουργούν οί ανωτέρω λόγοι μετα πάσης δυνατης συντομίας.
Εις την ανωτέρω περικoπη~ δεχόμενος τους Νεοημερολογίας de facto
καΙ ενεργείq. σχισματικούς, διαρρηγνύει τα ίμάτιά του καΙ μόνον επι τη
σκέψει ύπάρξεως χάριτος παρ' αυτοίς. <Ότι δμως οί σχισματικοΙ στερούνται
θεΙας Χάριτος τΙς αγνοεί; 'Ασφαλώς ουδείς! 'Ενταύθα δμως, ~λαδη εΙς
την περίπτωσιν τι;)ν Ν εοημερολογιτα>ν, ως σαφώς ε'ίδομεν εκ των λόγων τού
άγίου Νικοδήμου αλλα και των αναφερθέντων τριων ήμετέρων παραδειγμά­
των, ουτοι τυγχάνουν δ υ ν ά μ- ε ι μόνον σχισματικοί, πράγμα το όποίον
ουδόλως λαμβάνει ύπ' Οψιν του oVτε ό π. Ευγένιος ουτε ύμείς, διο καΙ περι­
πίπτετε εις μίαν μακραν αλυσον ανnφάσεων, ως θα δείξτι περαιτέρω ό λό­
γος.
Συνεχίζων τον αντικανονικον συλλογισμόν του ό π. Ευγένιος; τονίζει
δτι, εαν εχουν χ6.ριν οί Ν εοημερολογίται «τότε εις Π.Qίον Κιανόνα θα στηρι­
χθώμεν ήμείς ϊνά αποκηρύξωμεν την 'Εκκλησίαν ταύτην;» Τί τούτου αφε­
λέστερον καΙ aν τ ι Π α Ρ α δα σ ι α κ ώ τ ε Ρ ο ν. ουδέποτε ασφαλως θα
ανέγνωσε τους ώραιοτάτους λόγους ,τού άγίου Νικοδήμου ό όποίος εΙς το
θαυμάσιον εργον του «Περι της συνεχούς θείας MεΤlQλήψεώς~ γράφει τα
κάτωθι λίαν άρμόδια εις τη~ περίπτωσίν μας. </0 χρόνος δiν θέλει με φθά­
σει εΙς το να απαριθμώ μύρια παραδείγματα τόσων και τόσων άγίων οίτινες
ε~ακoπάθησαν καΙ απέθανον δια τους εκκλησιαστικους θεσμσυς ΚιαΙ Κιαν,όνας>Γ
(σελ. 108 εκδ. 1962-). 'Εν αλλοις λόγοις, δια πάντα κιινόνα ,δ ό~oίoς κατα­
πατείται, δια πάντα εκκλησιαστικον θεσμον δστις αΠΟ,τελεί παράδοσιν της
<, 'Ο θ δ ξ Ι θ - , e' λ λ < , - -" δ'
αγιας Ρ ο ο ιας και
,
α ετειται, επ ι υ α ε τ α ι ο πιστος ν αντι ρα­
ση καΙ ν α χ ύ σ τι εΙσέτι καΙ αι.,το Τ Ο α ί μ. α τ ο υ προκειμένου να
φέρη εμπόδιον εΙς το εργ,ον τα>ν καινοτομούντων. Θα ήτο αληθης μωρία να
ανέμενον οί πιστοΙ δπως απωλεσθούν τα μυστήρια πρωτον εκ της καινοτΟ­
μούσης 'Εκκλησίας (πως θα το επληροφορούντο;) καΙ κατόπίν ν' αντιδρά,­
σουν κάΙ χωρίσουν τας ευθύνας των, διότι αυτο ακρι6ώς διδάσκει ό π. Ευ­
γένιος καΙ ύμείς π. Μάρκε δια της πρωτοτύπου θεωρίας σας!
τα σχετικα παραδείγματα, (bς λέγει ανωτέρω ό αγιος είναι αναρίθμη,­
τα καΙ ούδεν ετερον διατρανούν καΙ κηρύττουν εΙμη til" γενικ-ην ύποχρέω­
σιν των πιστων δπως αντιδρούν καιρίως καΙ αμέσως κατα πάσης προσ60­
λης ίερού κανόνος 11 παραδόσεως όποθενδήποτε προερχομένης. 'Αναφέρομεν
μερικα εκ της 'Εκκλησιαστικής ίστορίας.
5. ''Ορα Ε. Τόμπρου, Προς εύλαδέστατον ίερέα μοχi}οϋντα... σελ. 3-'AiH'jvaL
1972.

12. -10­
α) Δια τους ίεροιις κανόνας οίτινες κατεπαΤ11θησαν επι άγίου Χρυσο­
στόμου, οί φ~λoι αυτού «Ίωαννίται» επίσκοποι μετα πλήθους πιστών, αντέ­
δρασαν μεγάλως καΙ μέχρι σχj.σματος δια την απόφασιν της αδίκου εξορίας
του μεγάλου πατρός.
β) Δια τον ανωτέρω λόγον 11 'Εκκλησία της Ρώμης το 407 διέκοψε τας
σχέσεις της μετα τών 'Εκκλησιών '~λεξανδρείας, 'Αντιοχείας καΙ Κων)πό­
λεως. Οί ίστορικοι το χαρακτηρίζουν ώς το πρώτον σχίσμα μεταξυ 'Ανατο­
λης καΙ Δύσεως καΙ τούτο δια την αδικον και μόνον εξορίαν ένας Πατριάρ­
χου ( !) καΙ ερχεται κατόπιν δ π. Ευγένιος ερωτών ανερυθριάστως: «Εις
ποίον κανόνα θα σ τ η Ρ ι Χ θ ώ μ ε ν ή μ ε ί ς, ί ν α α π ο κ η Ρ ύ ξ 00­
μ ε ν την Έκλησίαν ταύτην;» Εις ποίον κανόνα; Εις την π Ρ (i' ξ ι ν
α κ Ρ ι 6 ώ ς τ η ς 'Ε κ κ λ η σ ί α ς, ήτις ΚιαΙ ε θ ε σ μ ο θ έ τ η σ ε ν
αργότερον τους σχεΤΙΚΟΊ"ς ίερους καν'όνας (310ν Άποστ., 150ν της Α'Β'
Συνόδου), ώς αναγλύφως καΙ λίαν παραστατικώς εμφαίνεται εις τας περι­
.γραφομένας νυν qχετικας πεΡΙΠΤC~)σεις. Δυστυχω; αυτα συμ6αίνουνδταν· τοι­
ούτους αγώνας διευθύνουν ανθρωποι ολίγης παιδείας καΙ το χειρότερον όλι­
, , , . , ­
γωτερας συνεσεως και συνεπειας.....
γ) Τον :Η' αιώνα δ αγιος Θεόδωρος ό Στουδίτης δημιουργεί αληθες
σχίσμα όμού μετα κλήρου καΙ λαού προκειμένου ν' αντιδράσυ εις τον παρά­
νομον Δ' γάμον τού ,αυτοκράτορος Κωνσταντίνου τού ΣΤ'.
- δ) Τον Θ' αιωνα ~χoιιεν το σχίσμα μεταξυ των Πατριαρχων, 'Ιγνατίου
καΙ Φωτίου, ακρι6ως δια 1~lν αντικανονικην ανοδον τού δευτέρου εις τον Πα­
τριαρχικον θρόνον, ασχέτως αν τούτο απετέλει την 60υλην καΙ επιθυμίαν τού
διοικούντος τότε τα του Κράτους πανισχύρου Βάρδα. Κατα τους ίστορικούς,
καΙ πάλιν, το ανωτέρω σχίσμα διήρκεσεν υroερ τα- 30 ετη.
ε), Τέλη τού Θ' αιωνος εχομεν πάλιν νέον σχίσμα μεταξυ των οπαδών των
Πατριαρχών Ν ικολάου και τού αντικανονικού διαδόχου του Ευθυμίου, ακρι6ώς
δια τον δ ι γάμον τού αυrω-:ράτορσς Λέοντος τού Σοφού, ώς δηλαδη καΙ έπΙ
άγίου Θεοδώρου.
στ) Τον ΙΓ' αιωνα εξ αιτίας της ένωτικης συνόδου της Λυων (1275) αν­
τιδρά ό λαος και' μέγα μέρο; του κλήρου της Κων-λεως. τα βίαια μέτρα τού αυ­
τοκράτορος Μιχαηλ Η' ,ωΙ του ένωτικου Πατριάρχου 'Ιωάννου Βέκκου εις
ουδΕν 'ίσχυσαν. ΤΟ "Άγιον 'Όρος εις την εν λόγφ περίοδον προσέφερεν ύπερ
τους πεντήκοντα μάρτυρα;, αρνηθέντας να ύποκύψουν εις τας αποφάσεις της
" 'δ'ου.ανωτερω συνο
ζ) τα αυτα συμβαίνΟ'ν καΙ μάλιστα εις μεγαλυτέραν κλίμακα επι τίϊ ψευ­
δενώσει της Φλωρεντίας (1438-9). Οϋτε εις την ανωτέρω περίπτωσιν, οϋτε
ενταύθα εχσμεν μαρτυρίας στι δ λαος Τι δ κληρος ανέμενε σπως απωλεσθούν τα
μυστήρια εκ των φιλενωτl,κων καΙ κατόπιν ν' αντιδράσουν. ΟύδεΙς ίστορικος
αναφέρει δτι εκηρύχθη παρά τινος τοιαύτη διδαχή!

13. -11­
η) Τον ΙΓ' αιώνα εχομεν επίσης το εις πολυ ολίγους γνωστον σχίσμα τών ­
Άρσενιατών (1250-1372) ακρι6(j)ς εξ αιτίας μιάς αντικανον-ικης ανόδου εις
τον Πατριαρχικον θρόνον της Κων-λεως τού 'Εφέσου Νικηφόρου.
θ) Τέλος, προ διακοσίων περίπου ετών (1754-180'9) εν ~Aγίφ'Όρει
λαμοάνει χώραν το περιώνυμον Κολλυοαδικον κίνημα με πλήρη εκκλησιαστικην
διακοπην τών δύο αντιμαχομ"ένων παρατάξεων. ΟΙ σύγχρονοι «Ζηλωταί» ~Aγιo­
ρείται πατέρες αναφερόμενοι υο ετος 1934 εις αυτό, γράφουν τα έξης χαρα­
κτηριστικα εις την «Άπολογίαν» των.
«οι τηρηταΙ της αρχαίας εκκλησι?-στικης παραδόσεως υπέστησαν μαρτύ­
ρια δλόκληρα υπο τών αντιφρονούντων... Τί; μεγάλον πράγμα ήτο εαν παρε­
οίαζον ολίγον την παράδοσιν 01. μακάριοι εκείνοι καΙ ετέλουν τα μνημόσυνα καΙ
κατα Κυριακήν; Δεν το επραξαν δμως προτιμήσαντες τον θάνατον, προξενή­
σαντα αυτοίς την αιώνιον ζωην καΙ τον στέφανον τού μαρτυρίου» (σελ. 36)."
Μήπως πάντα τα ανωτέρω σχίσματα εγένοντο επειδη αΙ αντίθετοι παρα­
τάξεις είχον απωλέσει προηγουμένως την θείαν Χάριν; 'Ασφαλώς οχι, δεδομέ­
νου δη ουδαμού μαρτυρείται τούτο, αλλ' άπλώς διότι παρεοιάσθησαν Ιεροί τινες
κανόνες. 11 καΙ μία μόνον Ιερα παράδοσις. ΚαΙ δμως δσιολογιώτατε, δ παρομοίας
μεθ' υμών νοοτροπίας εν προκειμένφ π. Ευγένιος, στεντορείως διακηρύσσει:
«ΚαΙ διατί να την αποκηρύξωμεν (την ΈλλαδΙΚtιν Έκκλησίαν) αφού εχει χά­
ριν καΙ σωζώμεθα καΙ εκεί;» Ποίος είναι δυνατον ν' αμφιoάλrι δτι τα ~ρήματα
ταύτα δεν αποτελούν κατ' ευθείαν βλασφημίαν της Ιεράς μνήμης πάντων τών
αγωνισθέντων εις τα προ ολίγου αναφερθέντα ε π α ι ν ε τ α σ Χ ί σ μ α τ α,
καΙ 01. δποίοι δια της στάσεώς των αυτης διέσωσαν την 'Εκκλησίαν των απο τα
'ζ , , δ'μει ονα και χειροτερα εινα;
ΚαΙ δμως δια τους συναδέλφους σας π. Μάρκε, οΙ ανωτέρω άγώνες θεω­
ρούνται τελείως «α σ κ ο π ο Ι», ώς άκριοώς γράφουν: <<Διατί να διωκώ­
μεθα, κοπιώμεν, φυλακιζόμεθα... ά σ κ ό π ω ς;» Έρωτώμεν· υπάρχει
πλέον άντιπαραδοσιακον κήρυγμα της άνωτέρω διδαχης; Έαν οΙ πιστοΙ επρεπε
ν' άγωνίζωνται μόνον. δταν εχη πλέον χαθή η χάρις εκ τών Έκκλησιών των,
ερωτώμεν· δεν θα ησαν οΙ πλέον χλιαροΙ καΙ δειλοΙ χριστιανοί, εφ' δσον επέτρε­
ψαν να φθάση η Έκκλησία των εις μίαν τοιαύτην άθλιεστάτην κατάστασιν; Δεν
θα επρεπε κατα τον ίερον Χρυσόστομον ν' άντιδράσουν εφ' δσον. ήτο μικρα
εισέτι η καινοτομία καΙ το κακον νηπιάζον καΙ εν τή άναπτύξει του, δυνάμενον
κατα τον ψαλμφδον «να εδαφισθή» επι την πέτραν της δμολογουμένης άντιδρά­
,
σεως των;
'Ή μήπως φρον.είτε δτι η άντίδρασίς των επρεπε να πεΡlJOρισθή εις λόγους
" ~, ." :), , - , ­και μονον, αρκουμενοι ητοι εις μιαν συγχρονου μορφης «συνεσιν» των συνε­
χώς ... ~ρήμασι μόνον διαμαρτυρομένωνορθοδόξων «συντηρητικών» Ιεραρχών
κατα της αΙρέσεως τού Οικουμενισμού; Δια τούτο άκριοώς πιστεύομεν δτι με­
τέχει της βλασφημίας και' δ ετερος λόγος τού συναγωνιστού σας εν τή προκειμέ­
, Ε" δ 'νη περιπτωσει π. υγενισυ, ιακηρυσσσντσς:
«Τότεάλλοίμονσν εις ημάς δημιουργήσαντας σχίσμα καΙ χωρισθέντας

14. -12­
απ' αΊJτων» (δηλαδη των Νεοημερολογιτι";')ν). 'Όχι, αγαπητέ μοι πάτερ,. ουδεν
αλλοίμονον ανήκει εις ταυς αντιδράσαντας κατα της 11μερολογιακης καινοτο­
, " λλ" θ ,~, " , Τ ,λλ ' ", ~ ,μιας πιστσυς, α αντι ετως επαινος και τιμη. ο α οιμονον ανηκει εις τους
διακηρύσσοντας στι πρέπει να μη διακόπτωμεν κοινωνίαν δια τυχον καινοτο­
μίαν εν τη 'Εκκλησί<ς, αλλα μόνον σταν γίνη τοιαύτη ωστε να προκαλέση την
απώλειαν τής χάριτος!!.. 'Εν τοιαύτη περιπτώσει, αλλοίμονον εις την 'Εκ­
κλησίαν ητις θα εχη τοιούτους πιστους οί οποίοι αληθως εις ο υ δ ε ν θα
διαφέρουν με τους στρατιώτας εκείνους οί οποίοι φυλάσσοντες την πσλιορκου­
μένην πόλιν των, αφήνουν ν' ανέ60υν εις τα τείχη καΙ να εισέλθουν δια της
πύλης της σί εχθροΙ καΙ τ ό τ ε μόνον λαμ6άνουν τα σπλα προς αντιμετώ­
πισίν των! Ποίος δεν διακρίνει το ε ν ο Χ ο ν καΙ μ ά τ α ι ο ν μ.ιας
ι . "Ι ,
τοιαυτης αντιδρασεως;
Ίδου εν ολίγοις π. Μάρκε, η θεολογία των συναγωνιστων σας καΙ ύμων
των ιδίων. "Ας ίδωμεν σμως νυν καΙ τας φο6ερας ασυνεπεία; της πρό.ς με επι­
στολης σας.
~pau,aAέal άνιιφάσειc.
Α) Εις την πσλυγραφηθείσαν αλληλογραφίαν σας, τ-ην διαμειφθείσαν
μετα του Σε6. Πειραιως κ. Χρυσοστόμου εν ετει 1966, επανειλημμένωςπροσε- ­
φωνείτε τουτον ώς έξης:'
(α) «Σ ε6ασμιώτατε, μετα του προσήκοντος σε6ασμου επιφωνQυμεν τα­
πεινω;: Πολλα τα ετη 'Τμων είησαν. 'Εχάρημεν σφόδρα, αναγνόντες μετα
προσοχης αυτην (τ/ν επιστολην) καΙ διαγνόντες εν αυτη το κατ' εξοχην δια­
κριτικον τ ο ϋ α λ η θ ο υ ς π ο ι μ έ ν ο ς γνώρ~σμα ... ».
(β) «Ευλα6ως προσφέρομεν τον προσήκοντα σε6ασμον ευχόμενοι ταπει­
νως, δπως ο Δομητορ της 'Εκκλησίας διαφυλάττει την 'Τμετέραν τιμί~ν Σε6α­
σμιότητα ώς κόρην Οφθαλμου ... » καΙ
(γ) «Συναλγουντες μετα της τιμίας ·Τμετέρας Σε6ασμιότητος, δι' ην
ύπέστητε δοκιμασίαν, κ α Ι ε ν τ 0 π Ρ ο σ ώ π Ψ .Τ, μ ~ ν ή
·Α γ ί α τ ο υ Θ ε ο υ η μ ώ ν 'Ε κ κ λ ησ ία .. "».
Σας ερωτωμεν ·Οσιολογιώτατε· ποίος αναγνώστης των ανωτέρω προσφω­
νήσεών σας είναι δυνατόν ποτε να φαντασθη στι αΌται απευθύνονται εις ίεράρ­
χην ... εστερημένον της θείας χάριτος καΙ συνεπως εις τας τάξεις των σχισμα­
τοαιρετικων διατελούντα;!.. <Όταν δε πληροφορηθη εν συνεχεί~ δτι ο προσ- .
φωνων τυγχάνει καΙ οπαδΟς της θεωρίας της απωλείας της χάριτος, λόγψ της
ημερολογιακης καινοτομίας, δεν θα φρικιάση κυριολεκτικως δια την ασυνέ­
, ,
πειαν του ταυτην;
Β) Εις την μελέτην σας επίσης «·Η 'Ορθοδοξία εν πολέμφ» σ. 16, εξε­
τάζοντες την έπιτελσυμένην διά6ρωσιν της 'Ορθοδοξίας, άρχης γενομένης άπο
1
Ι
ι
ι

15. -13­
το 1924, ο υ δ α μ ο υ αναφέρετε Ό,τι άπωλέσθη ή χάρις εκ τών Νεοημερο­
λογιτών, άλλ' άντιθέτως, ως ε'ίπομεν, τους κατηγορείτε διότι δίδουν τα μυστή­
ριά των εις τους αίρετικσυς Παπικούς... Προς τί τότε μας παραπέμπετε εις
την ανωτέρω μελέτην σας; Δια να ίδωμεν τί; ΤΎlν ϋπαρξιν της χάριτος εν τη
'Ε λ' , ,:) , e , . , '
κκ ησι~ των και την εν συνEχει~ υμεπραν ασυνεπειαν;..
Γ) Πώς πάλιν ~Oσιoλoγιώτατε, κατόπιν τοιούτου πιστεύω, εδέχθητε ώς
αρχιεπίσκοπόν σας τον κυρον,'Ακάκιον Παπαν; την στίγμην δπου ούτος είχε
χειροτονηθη εν ετει 1960 ύπο ίεραρχών της Συνόδου τής Ρ. Διασπορας . κ ο ι­
ν ;; ν ο ύ ν'τ ω ν π λ ή Ρ ω ς μετα τών Νεοημερολογιτών;Πώς είναι δυνα­
τον να διακηρύσσετε αφ' ένος τα ύπεύθυνον καΙ κατακριτέον-τών κοινωνούντων
·τοίς Νεοημερολογίται; καΙ κατόπιν να επαναπαύεσθε διαποιμενόμενος ύπο αρ­
χιεπισκόπου χειροτονηθέντος απο τοιούτους κατακρίτους καΙ ύπευθύνους;!!..
Έαν δε αναμνησθη τις δη ή ανωτέρω Σύνοδος ΜΕΧΡΙ ΤΗΣ ΣΗΜΕ­
ΡΟΝ δΈν εχει ΟΙJδαμού δηλιί)σει ΟΤΙ συμφωνεί προς το κήρυγμα τού κυρού Ματ­
θαίου, αλλ' ουδε καν oτι_δ~ακόπτεικοινωνίαν προς τας λοιπας «ορθοδόξου;?> ~.ε;κ­
κλησίας, πώς είναι δυνατόν, επαναλαμ6άνομεν,να ειρηνεύετε κοινωνοϋντες μετ'
αντης απαθώς, ενό) θα επρεπε άπο την πρώτην στιγμην που το αντελήφθητε
να διαμαρτυρηθητε εντόνως καΙ ύμείς καΙ ή Σύνοδός σας; (6)
Πώς επίσης ή έτέgα παράταξις τών Ματθαι'ίκων, ή δήθεν αυστηρωτέρα
πάσης αλλης, ή διϋλίζουσα τον κci)νωπα, κατα το λόγιον, μήπως καΙ μολυνθη
εστω καΙ ,εξ -άπλού χαιρετισμού νεοημερολογίτου, πώς είναι δυνατον λέγομεν να
μη προκαλΏ τον γέλωτα εις τους αναγνώστας τού περιοδικού της, δταν συνεχώς
σεμνύνεται ε~ αυτψ δια την ~oινωνίαν της μετα της ανωτέρω Συνόδου, ως επί­
-σης καΙ δια τα συλλείτουργα τού Σε6. Καλλίστου μετα επισκόπων της Ρ. Δια­
σποράς, την στιγμην οπου ό ίδιος δ Μητροπολί.της κ. Φιλάρετος συνελειτούρ­
6. 'Ενταυ{}α {}α πρέπη να <1τlμειω{}ί1 προς αρ<1ιν τυχον παρεξηγή<1εως ΟΤΙ, γρά­
φοντες καΙ όμιλοϋντες περι κοινωνίας της Ρ. Δια<1πορας μετα των <1υγχρόνων Νεο­
ημερολογιτων, ούδέποτε ύπελάοομεν ταύτην ώς έ π ί <1 η μ ο ν, γ ε ν ι κ η ν 11 καν
τ α κ τ ι κ ή ν, ώς συμοαίνει με τας λοlJtας «Όρ{}οδόξους» Έκκλη<1ίας. Άπλως, ώς έκ
των πραγμάτων δύναταί τις εύκόλως να διαγνώ<1η, αύτη τυγχάνει π ε Ρ ι <1 τ α τ ι κ ή,
ώς έξαίρεσις έμφανιζομένη καΙ δη μετα κληρικων της Σερβικης Έκκλη<1ίας, λόγφ
ασφαλως της γνω<1της εύεργετικης {}έ<1εως ην ελαοεν εναντι της Ρ. Δια<1πορας κατα
την έμπερίστατον ταύτης προπολεμικην περίοδον.
'Εν τούτοις και ή έξαίρε<1ις αύτη δεν πα{'ει να είναι λίαν έ π ι κ ί ν δ υ ν ο ς
δια την έν Έλλάδι Έκκλη<1ίαν τών Π αλαιοημερολογιτων, ακριβως λόγφ της
μετ' αιΊτης κοινωνίας της - εΙ.ς μίαν μάλΙ<1τα έποχην τοιαύτης οίκουμενΙ<1τικης δραστη­
ριότητος και ά&εΤ1j<1εως των ίερων της -' Ορ&οδοξίας Π αραδό<1εων - <1ημείον iί.λλως
τε ίκανως παρατηρη{}εν ύπο των Ν εοημερολογιτο)ν ω<1τε ανερυ{}ριά<1τως να α.-τοφαί­
νωνται: «Συνεπώς τίνα διαφοραν εχομεν μετα τό)ν Παλ)γιτων, οταν δια μέ<10υ της Ρ.
ΔΙ<1πορας και των Σέροων κληρικων κοινωνοί)ν καΙ οΌτοι, ε<1τω καΙ έμμέσως με{}' ήμων;»
ΤΟ έρώτημα κα{}ί<1ταται τραγικον δια τον μη δυνάμενον να διίδη την πραγματικήν του
αξίαν άπλούν λαον των ΓΟΧ, διο και τον λόγον ώς και την <1χετικην έν προκειμένφ
εΜύνην φέρει κα{}' όλοκληρίαν ή ήγε<1ί~ του... Ι . , '

16. -14­
γησε κ α Ι το 1972 μετα τού ΣέρtJου ίερομονάχου 'Αθαν. Γ,έtJτιτς εν Πα­
ρισίοι;, δστι; κατα τας ιδία; αυτού δηλώσεις, και με το νέον λειτρυργεί, και
τον Οικουμενικον Πατριάρχην μνημονεύει; ,
"Όταν δε σκεφθίi τις δτι ή μ ε ί ς το 19 ί l' δι' εν παρόμοιον ως το ανω­
τέρω συλλείτουργον ,ηρνήθημεν να χειροτονηθωμεν ύπ' αυτόύ του ιδίου Μητρο- .
πολίτου, αί δε Ματθαιϊκοι αρχιερείς την ιδίαν ήμέραν ΕΧΕιροΘΕΤΟΤΝΤΟ
ύπο της ανωτέρω Συνόδου προκειμένου να. γίνουν κοινωνικοι μετ' αυτης, εξ αυ­
τού και μόνον είναι ίκαΥον ν' αντιληφθίi τό μέτρον συνεπείας τη; ανωτέρω πα':
ρατάξ'εως αλλα και ύμων των ιδίων οί οποίοι ύπό τα. γνωστα. συνθ'ήματα τη;
απωλείας σπεύδετε να. ενωθητε μετα των Ματθαι'ίκων, αδιαφορούντες δια J'O
παιζό~ίενoν θέατρον εις βάρος της δλης θεολογικης εμφανίσεως και προ60λης,
του αγωνo~ ! . '
),. .~.
Δ) Προς ενίσχυσιν και πάλιν τ6')ν από'ψεό)Υ σας, μας παραπέμπετε εις την
' 'Α '''λ " δ 1934 " , " ' ,μελετην« π{)στασ~ας ε εγχος», εκ . ~ την οπωαν ω; γραφετε, συνξγρα­
ψαΥ «οί 1Ο πνευματικοι ~Aγιορείται».
'Όντως, εν σελ. 331 είδομεν τας εννέα ύπογραφα.ς των <<συγγραφέων» της
ανωτέρω μελέτης (καθ' ήμας, πάντως, τυγχάνει ε ί ς Ο συγγραφεύς, ή ύμε­
, " λ ' ) " '" ~, 'Α'τερα οσιο ογιοτης , και τεταρτον κατα σειραν ανεγνωσαμεν: κ α κ ι ο ς
π ν ε υ μ α τ ι κ ό ς. Πρόκειται περι τού γνωστού αρχιμανδρίτου, τού ως και
ύμείς, επι αρκετόν διάστημα διατελέσαντος αντιπάλου τού κυρού Χρυσοστόμου,
καΙ κατόπιν γενομένου, ως ανωτέρω είπομεν, 'Αρχιεπισκόπου των ΓΟΧ. Κατό­
πιν δμως της ανωτέρω περιγραφείσης χειροτονίας ταυ, φρονείτε π. J;Iάρκε, δτι
δύνασθε να. ενισχυθητε εις τα.; απόψεις σας απο τοιούτου είδους «επιχειρήμα­
τα»; Ευτυχως το μόνον το οποίον επιτυγχάνετε είναι νά ... επικροτητε τα.ς ιδι­
, θ ' , δ f':f ,
f κας μας εσεις και ου εν ετερον ...
Ε) 'Αλλα το ετι τραγικώτερ,ον είναι εν προκειμένψ το γραφόμενον εν
σε~: 15α της μελέτης σας </Η 'Ορθοδοξία εν πολέμιρ», δπερ μάλιστα επαναλαμ­
βάνετε καΙ εις την σελ. 2 της προς ήμάς ανοικτής επιστολης σας. Εις αμφοτέρας' /
τα.ς ανωτέρω περιπτώσεις διαμαρτύρεσθε εντόνως διότι ή ~Eλλαδικη 'Εκκλησία
παρέ~χε τα. Μυστήρια είς τινας παπικούς. .
Σάς ερωτωμεν, π. Μάρκε' ποία μυστήρια μετέδωκεν, εφ' δσον, ως ισχυ-­
ρίζεσθε, απώλεσεν την χάριν ηδη πρό ίκανων δεκαετιών;!.. Είναι δυνατον Ο
ανευ χάριτος να μεταδίδη ... χάριν; 'Αληθώς οσιολογι(:}τατε καΙ μόνον ήανςu~
τέρ~ αντίφασίς σας είνa.ι ίκανη ν' αποδείξη λ ό γ ο ν' κ ε ν Ο ν ολόκληρον
τον πύργον των 'επιχειρημάτων σας περι απωλείας της χάριτος κ.λ.π.
Αί ένκύκΑlοl 1948 κοί 1950..
~Tπo την επήρειαν τών ανωτέρω αποδειχθεισων αντικανονικών, αντιφα­
τικών και τούτ' αυτο αδοκίμων μαρτυριων, καταλ1Ίγετε ε,ις το τραγικον συμπέ­

17. -15­
ρασμα δτι το κήρυγμα της απωλείας της χάριτος αποτελεί «την ιδεολογίαν Τ9ϋ
ίερου αγώνας», εφ' δσον, ώς γράφετε, καΙ ό κυρος Χρυσόστομος «εκήρυξε
κατ' επανάληψιν» τούτο. "Ας 'ίδωμεν λοιπον εαν αληθεύετε καΙ εις το ανω­
, " , Ί
τερω επιχειρημα σας.
α) 'Εν πρώτοις εις ο υ δ ε μ ί α ν συγγραφήν του ό αείμνηστος ήγέ­
της του ίερου αγώνος εκήρυξε το ανωτέρω αδόκιμον κήρυγμα, ουδε καΙ εν αυτη
τη εν τη εξορίιι; του συγγραφείσll εν ετει 1950,' παρα μόνον εις τρείς περιπτώ­
σεις κατοπιν 4όκηθείσης ΙΗας τ,αυ περιβάλλοντόςτου. 'ΕξηγούμεθαπλατύτεΡον.
ΤΟ 1935 ηναγκάσθη το πΡ(Οτ'ον, όμου μετα των δύο συνεργατών του ίεραρχών
Δημητριάδας καΙ Ζακύν-θου, να όμιλήσll περΙ της ανωτέρω απωλείας, δεδομένου
δτι τουτο απετέλει α π α Ρ α ί τ η τ ο ν π Ρ ο ϋ π ό θ ε σ ι ν προς ανάλη- ,
ψιν της κανονικης ηγεσίας του αγώνος, την, όποίαν κατ' ουδένα λόγον παρέδι­
δον οί άγιορείται ίε ρομόναχο ι, ειμη κατόπιν διακηρύξεως της αδοκίμου θε­
ωρίας τi?ν, της όποίας ή εμφάνισις σημειουται δια πρώτην φοραν εγγράφως
το ετος 1934.
β) Το !948 διακηρύττει επίσης το αυτό, α κ Ρ ι β ώ ς Ο λ ί γ α ς ή­
μέρας μετα τας αντικανονικας χειροτονίας του
κυ Ρ ο υ . Μ α τ θ α ί ο υ, προκειμένου δπως προστατεύσll τον άπλούν πιστον
λαον δστιςηκολούθει τουτον καΙ τον όδηγήσll οϋτω μακραν της επιρροης του
ύπεραρθέντος ύπερ τα οΙκεί.α μέτρα επισκόπου Βρεσθένης. Δυστυχώς δμως
ουδένα καρπον επέφερε καΙ 11 ενέργειά του αύτη,. δια πολλους βεβαίως λόγqυς,
κυριώτεραι τών όποίων τυγχάνουν, καθ' ημας, αφ' ένος μέν, η τυφλη ύπακόη
του λαου εις τον ... μοναδικόν, ιί>ς επίστευε, προστάτην της ΌρθοδοξΙας Ματ­
θαίαν, αφ' έτέρου δέ, η μη ευλογία ταυ Θεου εις τοιαύτας πολιτικάς πως ευε-'
λιξίας...
γ) Τέλος το 1950 επαναλαμδάνει ώς γνωστον το αιπο αδόκιμον κήρυγμα~
ακριβώς 12 ημέρας μετα η1ν κοίμησιν του κυρού Μάτθαίου (14 Μαιον), ελπί­
ζων εις μίαν συσπείρωσι~του λαου του περΙ αυτόν, μια καΙ εξέλιπεν ό αίτιος
της πνευμq.τικη; ανταρσίας του αγώνος. ΚαΙ πάλιν δμως ουδΕν κατωρθώθη,
ασφαλώς δια τους ανωτέρω περιγραφέντα; λόγους.
Δια την τελευταίαν μάλιστα εγκ{ικλιον, ητίς καΙ προεκάλεσε τον μετα
ταυτα βαρυν διωγμον της 'Ελλαδικης 'Εκκλησίας κατα τον ΓΟΧ:, είχε ε'ίπει τα
κάτωθι προ της ύπογραφης καΙ κυκλοφορίας της προς τους επιτελείς alJrov, αί
.. όποίοι, δυστυχώς, επέμενον εις την ανάγκην κυκλοφορίας της. «'Εγω ύπογρά­
φω, αλλ' η βαλίτσα μου είναι ετοιμη δια την εξορίςι.ν που θα ακολουθήσll...»
,)Ι • C 'f " , (7)Και οντως ως ε LJrE και εγενετο. ~ .
7. Π ιστεί'ομεν άπο;ωτως στι iJ'ιx ητο πολ-υ ευεργετικον δια Τ1)ν μέλλQuσαν Κανο­
. νικην πορείαν του άγώνος σπως, οί είσέτι ζιοντες συνεργάται του π. Φλωρίνης κυρου
Χρυσοστόμου και αυτήκοοι γεγονότες μάρτυρες των ανωτέρω ρημάτων, 6 ε 6 α ι ώ­
σ ο υ ν τ α υ τ α τ η ν σ·ή μ ε Ρ ο ν δ ι' έ γ γ ρ ά φ ο υ μ α Ρ τ υ Ρ ί α ς
τω ν, ωστε αυτο το όποίον δεν ηδυνή1}η να πράξη ό αοίδιμος πρΙν η απέλ1}η του
6ίού, τούτου, άναπληρώσουν οί «διαμεμενηκότες μετ' αυτού έν τοίς πειρασμοίς του ...»

18. -16­
Οϋτω βλέπομεν δτι απο το 1937, ετος αποσχίσεως του Ματθαίου μέχρι το
1948, ετος των αντικανονικών χειρoτoνιcί)ν του, ουδόλως {lπέκυψεν δ ευγενης
ούτος γόνος του Πόντου εις το αδόκιμον κήρυγμα της απωλείας της χάριτος,
αλλ' αντιθέτως το επολέμησε με δλας του τα; δυνάμεις. Πώς ήτο λοιπον δυνατον
αυτος δ δποίος επι ενδεκα συνεχη ετη ηρνείτο να ύποκύψrΙ εις τας αντικανονι­
κας αξιώσεις του αποστατήσαντο; Βρεσθένης, ν' αλλάξη αυτοαάτως πιστεύω
, θ ' ,λ' <, ' " , -Ι , -, λκαι πεποι ησεις ο ιγας ημερας μετα τα; αντικανονικας χειροτ6νιας του πα αι
e." - , , c ,
αγΙ9ρειτ~ ιερσμοναχου;
Άπο του 1935 ---' ετος προσχωρήσεώς του εις τον ιερον αγώνα -, αχρι
της τελευτης του, το προσωπικόν του πιστεύω συνεκεφαλαιούτο εις την πρότα­
σιν: «Μακραν των καινοτόμων νεοημερολογιηον, αχρι τελικης δίκης καΙ κατα­
δίκης του σχίσματος ύπο Πανορθσδόξου Συνόδου».
'Ενταυθα δμως π. ,Μάρκε είμεθα ύποχρεωμένοι προ; απόδειξιν τών γρα­
φoμέ~ων μας να αναφερθώμεν ει,ς γεγονας ηκιστα κολακευτικον δι' ύμάς, πλην
δμως λίαν ωφελίμου προς εξαγωγην αληθους συμπεράσματος ει; την παρούσαν
ερευνάν μας. Ποίον; την διαμειφθείσαν αλληλογραφίαν μεταξυ του κυρού Χρυ­
σοστόμου κ,αΙ της ύμετέρας Όσιολογιότητος εν ετει 1937 και δη τας παραμο­
νας τού επαράτου σχίσματος.
'Εν τφ απαντητικψ εγγράφφ τη; Ι Συνόδου εις nΙν πολυσέλιδον'ύμετέ­
ραν επιστολήν, αποκαλείσθε «ηθικος αυτουργός» της πνευματικής ανταρσίας
τών ιερομονάχων Γεδεο)ν καΙ ·Ιλαρίωνος {,πα τον ηδη αρχίζοντα να ανεξαρτο­
ποιείται επίσκοπον Ματθαίον.
Παρα ταύτα, ουτε ή {'μετέρα αποσκίρτησις, ουτε ή του Βρεσθένης μετα
δεκάδος σχεδον άγιορειτών ιερομονάχων καΙ πλήθη λαου, ηδυνήθησαν να 'κάμ­
ψουν τον,.. αοίδιμον ανδρα καΙ να τον αναγκάσουν ν' ακολουθήση'το κήρυγμά
σας! 'Ήλπιζε δτι συντόμως θ' αντελαμ6άνεσθε την αλήθειαν καΙ θα επάνήρ­
χεσθε και' πάλιν εις την όρθην διδαχην την όποίαν ούτος καλώς καΙ ευόρκως,
διηκόνει. Δυστυχώς δμως ή ,μετα ταύτα είσοδος του π. Ευγενίσυ καΙ της Μα­
ριαμ εις τον ιερον αγώνα ώδήγησαν τον Ματθαίον εις τα; αντικανονικας ΧΕΙ­
ροτονίας του, γεγονος το όποίον εμελλε να διευρύνη πλέον επισήμως καΙ θετι­
κώς το εναρξάμενον σχίσμα, ώς ασφαλώς καλλίτερον εμού θα γνωρίζη ή ύμε­
τέρα δσιολογιότης.
Κατόπιν τών ανωτέρω ασφαλώς θα μας ερωτήσητε: Τότf., διατί, αφου
τοσουτον ισχυρώς ηναντιουτο εις το κήρυγμα τού Βρεσθένης συνέγραψεν εν
ετει 1948 καΙ 1'950 ,τα; γνωστα; εγκυκλίους, δια τών όποίων συνεφώνει πλή­
ρως προς τα διακηρυχθέντα l1δη απο το 1937 ύπο του κυρου Ματθαίου; Ά­
παντώμεν' εκ πόνου καΙ μόνον προς τον αγώνα τον όποίον ε6λεπε σχεδΟν ναυ­
αγούντα κατόπιν του εμφυλίου διχασμου. 'Ηθέλησε καΙ την τελευταίαν στι­
γμην να διασώση τους πορευομένους οπισθεν του αρχηγου της ανταρσίας Ματ­
θαίου καΙ οϋτω να προστατεύση το γόητρον καΙ την μέλλουσαν πρσαγωγην της
'Εκκλησίας τών ΓΟΧ, ασχέτως αν τελικό); διεψεύσθη τών ελπίδων του.
<Ότι αχρι τέλους του βίου του παρέμεινε πιστο; ει; το πνευμα καΙ γράμμα

19. -17­
τη; κατωτέρω δημοσιευομένης επιστολης του
, , , , I~ 'Β 'λ
π Ρ ο ς τ Ο ν ε π ι σ κ () π ο ν ε Ρ μ α ν ο ν α Ρ υ κ ο π ο υ ο ν,
(δρet περαιτέρω ταύτην) διαοεοαιοί καΙ το γεγονος της προσωπικής του σ τ ά­
σ ~ ω ς καΙ δ ι α γ ω γ η; μετα Τ11ν κυκλοφορίαν τών ανωτέρω εγκυ­
κλίων. Γράφομεν τούτο διfιτι οι'δαμού εν α'Ι)ταίς ζητεί συγχ(i>ρησιν δια το αχρι
τής στιγμη; εκείνης κήρυγμά του' ουδαμού εκφράζει επιθυμίαν επιστροφής
εις την Πν/άταξιν τού Βρεσθένης, ώς αΠ{lτει ή περίπτωσίς του, αλλ' αντιθε­
τως καλεί απαντας εις ενωσιν ύ π ο την ~Iεραν αυτού Σύνοδον καΙ ουδεν
πλέον!
'Αλλ' ας ίδωμεν λεπτομερέστερον τα γεγονότα. ΚαΙ εν πρώτοις δια την
εγκύκλιον τού 1948 είναι γνωστον τοίς πάσι στι αφορμην εκδόσεώς της εδω­
κε τογεγονος τών αντικανονικών χειροτονΗtJν τού Βρεσθένης.
'Επ' ευκαιρίQ. τοί1 γεγονότος τούτου καΙ θέλων να προστατεύση το πλή­
ρωμα το οποίον ηκολούθει ακρίτως τον επίσκοπον Ματθαίον, κυκλοφορεί την
ανωτέρω έγκί'κλιον, χρησιμοποιών (1J; σωτήριον «δόλωμα» καΙ το κήρυγμα της
απωλείας της χάριτος, ,ανευ σμως οιιδεμιας συνεπείας απέναντι τούτου' άπλώς
καΙ μόνον εστηλίτευσε την διαγωγην τού, ώς τον χαρακτηρίζει, «παρασυναγώ­
γου» Βρεσθένης, καλών ταυς οπαδούς του σπως πάση δυνάμει απομακρυνθούν
το συντομώτe:ρ.ον της παρατάξεώς του. Παραθέτομεν χαρακτηριστικα α~oσπά­
σματα της εν λόγύ) εγκυκλίου.
«Θα εγινε ασφαλώς τοίς πάσι γνωστον δτι προ ήμερων Ο ΣεΟ. Βρεσθ-ένης
Ματθαίος παρα του; ίερους Κανόνας και' μετ' αχαρακτηρίστου ασεοείας προς
τα ύπο τής αιωνοοίου πράξεως τής 'Ορθοδόξον 'Εκκλησίας καθιερωθέντα,
προέοη μόνος εις χειροτονίαν επισκόπων, γεγονος δπερ κατέστησε τούτον καΙ
τους ύπ' αυτού χειροτονηθέντας ενόχους εναντι τού Θεού καΙ της 'Εκκλησίας
ώς καΙ πάντας τους παρ' αυτων δεχομένους ευλογίας.
Διο καΙ εκ ποιμαντορικού καθήκοντος συνιστώμεν εις τους οπαδους της
ορθοδόξου παρατάξεως ήμών σπω; αποφεύγωσι καΙ μηδεμίαν πρσσοχην δίδω­
σιν εις τας φ λ η ν α φ ί α ς καΙ μ ω Ρ α ς σ υ ζ η τ ή σ ε ι ς τού παρα­
συναγώγου 'Επισκόπου Βρεσθένης, δι' ων προσπαθεί ούτος ύπο το π Ρ ό­
σ Χ η μ α δ η θ € ν τ η ς cl κ η Ρ ά τ ο υ ο Ρ θ ο δ ο ξ ί αi ,ς να παγι­
δεύση τους πιστους καΙ ,ια εγχύση εις τας ψυχας αυτών το .δηλητήριον της
πλάνης παρασύρων αυτους εις τον κρημνον της ψυχικης απωλείας ... 'Επίσης εις
τους καλη τη πίστη καΙ εξ αγαθού τού συνειδότο; ακoλoυθoVντα; τον παρασυ­
. νάγωγον 'Επίσκοπον εκ ποιμαντορικής προνοίας, αν θέλωσιν ~ύτoι την ψυχι­
κην αυτών σωτηρίαν, συνιστωμεν σπως αποκηρύξωσιν αυτον καΙ τας α ν τ ι­
κανονικας καΙ ξενοφώνου; διδασκαλίας τας
~ ι , e , , ~ ,
αντικειμενας εις το υγιε; και ακραιφνες
π ν ε ύ μ α τ η ς 'Ο Ρ θ ο δ ο ξ ί α ς».
Έρωτώμεν' είναι δυνατον μετα απο τοιαύτα ~ρήματα να πιστεύσωμεν πο­
<, < 'Χ' δ' -, , , λ' 'ξ δ'λ 'τε οη ο κυρο; ~ ρυσοστσμος ια τη; ανωτερω εγκυκ ωυ του ε ε η ωνε μετα­
' : : ι " " " _ ,
νοιαν και επιστροφην εις τα; αρχα; και το κηρυγμα του «παρασυναγωγου»
Βρεσθένης; !

20. 1
i
-18­
Τίς δεν διακρίνει ευκρινέστατα οτι αποτελεί σ τ η λ ι τ ε υ τ ι κ η ν
εγκί'κλιον ου μόνον τών αντικανονικών χειροτονιο)ν του αλλα και της γενε­
σιουργού αιτίας αυτών,-Ίτοι τού αδοκίμου φρονήματος της απωλείας της χά­
ριτος, δπερ χαρακτηρίζει ό αοίδιμος ανηρ ())ς «ανηκανονικην και ξενόφωνον
διδασκαλίαν» πλήρη «φληναφιών και μωρών συζητήσεων» προσθέτων χαρα­
κτηριστικο)ς: «ύ π Ο τ Ο π Ρ ό σ Χ η μ α δ. η θ ε ν τ η ς α κ η Ρ ά­
τ ο υ Ό Ρ {{ΙΟ δ ο ξ ί α ς»;
Διό,ΤΙ', εαν εις το κήρυγμα τού Βρεσθένης επανεπαύετο ή αλήθεια, έρω­
τώμ,εν' διατί να κατηγορη τον Ματθαίον δια τας γενομένας χειροτονίας, εφ' 0­
σον εκ τών πραγμάτων πλέον (lπεδεικνύετο οτι ήτο ό μόνος αληθεύων και
ακραιφνης ορθόδοξος επίσκοπος εν Tc"tJ κόσμφ, (όμού μετα τού συναδέλφου.
~oυ επί τι διάστημα Γερμανού Βαρυκοπούλου), πάντων τών λοιπών ύπαρχόν­
των εν ποικίλη κακoδoξί~ μηδε αι'τού τού κυρού Χρυσοστόμου εξαιρουμένου,
ακρίβώς διότι δεν συνεφώνει προς το αδόκιμον κήρυγμά του;
Πώς πάλιν είναι δυνατον να δεχθfJ:η.ιεν, το ύπο πολλών ύποστηριζόμενον,
δη δηθεν εν τη ανωτέρω εγκυκλίφ στηλιτεύεται ό Βρεσθένης διότι εχειροτ6­
νησε μ ό ν ο ς και o~Xι τϊΊ συνεργασί~ τού επισκ6που Γερμαν.ού, εφ' δσον
ύπο τού αοιδίμου Χρυσοστόμου και ό Γερμανοςο{jτος θεωρείται δμότροπος καΙ
συνυπεύθυνος τι"tJ lιIατθαίφ, ακριβώς διότι ήκολούθει τΎιν πορείαν του, απο­
κηρύξας τον π. Φλωρίνης;
Συνεπώς δύο αντικανονικοι επίσκοποι ουδέποτε ενεργούν κανονικας χει­
ροτονίας, εστω και αν αυξηθούν εις 3 η 4, εφ' οσον ή αιτία ητις τους απεμά­
- ~ ~ 'δ " " 'λκρυνε της ι. "'"' υνο ου των τυγχανει ανηκανονικη, παρανομος και πεπ ανη­
μένη.
Δια τούτο ακριΩώς και δ~ν {'πεχώρησε ουδΕ επι στιγμην της θέσεώς του
ό πολιος και σεβάσμιος ίεράρχης Χρυσόστομος, πιστεύων απολύτως δη οί απ{',
μ,ακρυνθέντες επρεπε να επανακάμψουν εις την πqοτέραν των εκκλ. αρχην εν
μετανOίιt, και ουχι αυτος να ακολουθήση τούτους εις την ανταρσίαν των.
* * *
"Α "δ ' Ι" , - , λ'ς ι ωμεν εν συνεχειιt και τας περιστασεις συγΊραφης της εΊκυκ ιου
Νο 13 τού 1950. ΚυκλοφΟΡ11σασα, ώς ειπομεν 12 '11μέρας μετα την κοίμησι'.!
τού Βρεσθένης, ητοι την 2Gην ΛΙαιου, ο υ δ α μ ο ύ και πάλιν εν αυτη δια.-·
κρίνει τις διάθεσιν επιστροφης τού συντάκτου της ύ π ο τους διαδόχους
τού Ματθαίου, αλλ' αντιθέτως καλεί πC:ι.ντας προς ενωσιν, ενφ ό 'ίδιος παριJ­
ι , 'θ' " ,μενει εις την εσιν του αναμενων.
Βεβαίως επαναλαμβάνεται και πάλιν εν αυτιΊ το atlTi> κήρυγμα της απω­
' - ι , λλ ' - , οι ο, δ' - Β θ ι
λειας της χαριτο;, α α με τον προφανη σ,ι,οπον οπως οι οπα οι του ρεσ -!'­
νης επιστρέψουν και πάλιν {,πα την σύνοδον τού κυρού Χρυσοστόμου, ώς απο­
δεικνύεται τούτο και εξ ετέρων λόγιον και φρr.ωεων τη; εν λόγφ εγκυκλίου.
Γράφομεν τούτο, διότι ενφ αναγνωρίζει εν αυτη Τ11ν απώλειαν της χάριτος κιι.ι
αρα εδικαίωνε - φαινομενικο>ς τουλάχιστον - τον lιIατθαίoν, εν τούτοις δεν

21. --19­
δυσκολεύεται να προσθέση χαρακτηριστικωςκαΙ τα κάτωθι: «Ταύτα πάντα δη­
λούμεν δι' ύστάτην φοραν χάριν των σκανδαλισθέντων χριστιανών, ων επιΗυ­
- , , " " , ,μουμεν την ψυχικην σωτηριαν ... », χωρις το παραπαν να σπευση εν μετανοιt
προς τήν ... Κερατέαν, ϊνα ενώπιον τών διαδόχων τού κυρού Ματθαίου εκ­
φράση την μετάνοιάν του καΙ ζητήσιι την ύ π' α 1) τ ο υ ς ύπαγωγην α'Ι!'
τού καΙ τών δύο συνεπισκόπων του.
ΠρΌς σωτηρίαν λοιπον τών άπλών ζηλωτών της πολεμουμένης Όρθοδο,ξί­
ας, προετίμησε να οικονομήσιι καΙ πάλιν τους λόγους του, χαριζόμενος εις το
6ίαιον καΙ αμαθες κλήρου καΙ λαού του ώς το πάλαι ό προφήτης 'Ααρών, δστις
ακων καΙ λυπούμενος εμοσχοποίησεν εν τη ερήμφ, προκειμέν.ου να εμποδίση την
επιστροφην τού σκληρού καΙ απειθούς λαού του εις την Αίγυπτον της δουλεί­
, -, θ'
ας και της αποσυν εσεως ...
Δυστυχώς Όμως καΙ πάλιν διεψεύσθη ηον αγαθών του ελπίδων.
'Εαν επίσης, ώς ισχυρίζεσθε, ή «ιδεολογία τού ιερού αγώνος» ητοή απώ­
λεια της χάριτος λόγφ της ήμερολογιακης καινοτομίας, πράγμα Όπερ μετα
φανατισμού ύπεστήριξεν μέχρι τέλους τού βίου του ό κυρος Ματθαίος, τόr~
όσιoλoγι(,~)τατε, κατ' αδήριτον ανάγκην, ή παράταξις τού π. Φλωρίνης Χρυ­
σοστόμου άπο το 1937 μέχρι τού 1948, 11ΤΟΙ επι 11 συνεχη ετη ευρίσκετο
, ι ι: ~ θ - ι: - , , ~ θ ς;.~
ε ν σ Χ ι σ μ α τ ι, ως αποκηρυχ εισα υπο του μ ο ν ο υ τοτε ορ' ·Ouu­
ξούντος επισκόπου, πάντων τών λοιπών ύπαρχόντων εν κακοδοξί<t, κατα την
εκφρασιν τών ιδίων τών Ματθαι·ίκών. (8 )
Συνεπώς τί θα επρεπε να. συμ6ii εις μίαν μέλλουσαν ενωσιν τών δύο πα­
ρατάξεων; ουδεν ετερον ειμη τουλάχιστον '11 ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑ τών Χρυσο­
στομικών ύπο τών Ματθαι'ίκών, προς επανασύνδεσίν των με τήν... 'Εκκλη­
σίαν τού Χριστού, την ακραιφνη καΙ αμωμον! ..
Αι σχετικαΙ Όμως εγκ{'κλιοι τού κυρού Χρυσοστόμου ο υ δ α μ ο ύ πα­
ρουσιάζονται επικροτούσαι εν τοιούτον κήρυγμα' αντιθέτως μάλιστα, ώς είδο­
/lJεν, καλούν «δι' ύστάτην φοραν» -οους σκανδαλισθέντας χριστlιανOυς προς
ενωσιν καί. .. ουδεν πλέον!
Άλλα καΙ ύπο το φώς τών συγχρόνων γεγονότων εαν εξετάσωμεν το κή­
ρυγμα τού Ματθαίου καΙ τών διαδόχων του, θα το εϋρωμεν ΕΝόΧΟΝ καΙ
ύ π ό δ ι κ ο ν ενώπιον της πορείας τού π. Φλωρίνης καΙ τών διαδόχων του,
δεδομένου Ότι ή Σύνοδος της Ρ. Διασποράς την όποίαν αμφότεραι αι παρατά­
ξεις ανεγνώρισαν ώς δυναμένη να παίξιι τον ~ρόλoν δ ι α ι τ η τ ο ύ καΙ
κ Ρ ι ί Ο ύ, αυτη λέγομεν ,η σύνοδος εντέλλε-rαι, αφ' ένος μέν, δι' επισίολης
τηςύπο ήμερομ. 17 Δεκ. 1969 προς τον Άρχιεπ. Αυξένnον, Όπως προσδέχε­
ται lIΙατθαι'ίκους ιερείς δ ι α χ ε ι Ρ ο θ ε σ ί α ς, αφ' έτέρου δέ, μείlJ. την
αναΥνώρισιν άπάσης της ΜατθιΧΙ"ίκης παραίάξεως καΙ πάλιν δια ΧΕΙΡΟΘΕ­
8. Π ρΙSλ. «Κήρυξ 'Εκκλησίας Όρ1tοδόξων», ~I~ρτιoς 1961, σελ. 14., και Β ι
'Ανοικτη Έπιστολη ήμών προς π. Εύγένιον σελ. 13.

22. -20­
ΣΙΑΣ, σπω; ένωθη ΤΠΟ τον. 'ΑΡΧ-ΠΩ" ΛυξένΤΙΩν συμφι;)νω; τη σχετικη
αποφάσει τη; 15 Σεπτ. 1971.
Τί σημαίνουν πάντα τα ανωτέρω; ουχι το αντικανονικον της τών Ματ­
θαιϊκιον παρατάξεως -- εξ Ο'δ και ή χειροθεσία των - πράγμα το όποίον
ουδέποτε επρεπε να συμβ[], εαν οντω; η αιτία αποσχίσεως τού Βρεσθένης εκ
της Συνόδου τού π. Φλωρίνης ·ητο Ύμιολογημένη και δικαία; Διότι, εαν δικαία,
πώς νυν ύπσ χειροθεσίαν; 'Εαν πάλιν αντικανονική, ώς και ητο, διατί να μη
ητο παρομοίως αντικανονικη και η τού κυρου Χρυσοστόμου μετα την αποδοχην
δια τών σχετικι'δν εγκυκλίων τού ανωτέρω πεπλανημένου κηργύματος τού Ματ­
θαίου; Άντικανονικη δε πάλιν οοσα διατι να παραμείνη α χ ε ι Ρ ο θ έ τ η­
τ ο;, και ου μόνον τούτο, αλλ&. να δικαιούται σπω; χειροθετη και τους Ματ­
θαι'ίκους και ηγείται αυτών εν μιι! μελλοί'ση ένώσει των; !
Μη αυταπατώμεθα σεβαστέ μοι π. ΜΕίρκε. ~H Ματθαι'ίκη παράταξις,δια
τούτο παρασυνάγωγο; και αντικανονική, ιJ); αποσχισθείσα αντικανονικώς τού
π. Φλωρίνης και τών επισκόπων Ο[ου. Αι'το δε το αντικανονικη δεν σημαίνει
τηνύφ' ένο; χειροτονίαν τιί)ν οπαδών του, διότι τότε δεν θα επρεπε να απο­
καληται ώς τοιαί'τη και Π Ρ Ο τών χειροτονιών, &λλα την ανευ κανονικού
λόγου .σύμπηξιν ιδίου θυσιαστηρίου, προφάσει μείζονο; Όρθ,οδοξία;, δια τής
διακηρύξεως τη; απωλεία; της χάριτος κ.λ.π.
Αί γινόμεναι μετα ταύτα χειροτονίαι (1948) απλώς επισημοποίησαν το
σχίσμα και ηυξησαν την ενοχην του :Ματθαίου και τών οπαδών του. Το κακον
είχε γίνει ηδη απο το 1937.
Κατόπιν τών ανωτέρω αντιλαμβάνεται πάς συνετος αναγνώστης όποίον
πνευματικον εγκλημα επιτελείτε, ϊνα μη είπωμεν καπηλείαν - διότι 'γνωρίζο­
μεν το άπλούν και αγνον τού ηθους σας - σταν {,ποστηρίζοντες δι' αρθρου
σας υπο τον τίτλον «11 δίκη τΎΊς Κοζάνη;» το εργον της Μοναχής Μαγδαλη­
νης, διακηρύσσετε τα κάτωθι:
«~H συγγραφευς εν τιΤ) ί,π() δίκην βιδλίφ αυτής αναφέρει ο ρ θώ ς,
στι εστερήθη η 'Εκκλησία τών Ν εοημερολογιτών «την ουσίαν, την χάριν, την
αγιότητα, και το πλέον λυπηρον τ11ν oρθl~Iν πίστιν ... ». Δεν δύναται έπομένω;
να διεκδικήση το δικαίωμα οτι τα τελούμενα υπ' αι,της Μυστήρια εχουν την
αγιαστιΚ'ην χάριν τού Παναγίου Πνεύματος, διότι 1Ίθέτησε την πάνσεπτον τής
Έκκλησίας αρχαίαν παράδοσιν ... βλασφημούσα ει; Αυτο το Πανάγιον Πνεύ­
μα». Δηλαδή, εν αλλαι λόγοι;, επικροτείτε το κήρυγμα τού κυρού Βρεσθένης
το τοσούτον πoλεμηθ~ν ύπο τού αοιδίμου π. Φλωρίνης Χρυσοστόμου, τον όποί­
ον ενταύθα, το ολιγι;nερον, εμφανίζετε ενοχον και παραβάτην ενώπιον τού
, , 'λ < ' -"αποστατησαντο; πα αι αγιορειτου πνευματικου....
Έπετρέπετο σμω; δια τ11ν οσιολογιότητά σας, μετα &πο τόσα γεγονότα
τα όποία παρηκολουθ11σατε εκ τού σύνεγγυς και τών οποίων την αλληλουχίαν
μόλις προ ολίγου περιεγράψαμεν, να ερχεσθε και να επαναλαμβάνετε το αμάρ- '
τημα τού ετους 1937;
Προς Θεού! Μη προσπαθείτε εις το τέλος τού βίου σας να επιφέρητε νέον