1. ΒΑΡΣΑΝΟΥΦΙΟΥ ΚΑΙ
ΙΩΑΝΝΟΥ
ΚΕΙΜΕΝΑ
ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΑ ΚΑΙ
ΗΣΥΧΑΣΤΙΚΑ
(ΕΡΩΤΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ)

2. ΤΟΜΟΣ Α'
ΠΡΟΟΙΜΙΟΝ
Συγγραφέν πό το γίου Νικοδήμουὑ ῦ Ἀ
το γιορείτου Μερική διήγησις περίῦ Ἁ
το βίου τ ν σίων καί ερ νῦ ῶ ὁ ἱ ῶ
συγγραφέων τ ς βίβλου, Βαρσανουφίουῆ
καί ωάννου.Ἰ
Φωστ ρε δύο κατά τα τόν, σήμερον διά τ ς Τυπογραφίας ν τ τ ςῆ ὐ ῆ ἐ ῷ ῆ
Ο κουμένης νατέλλουσι στερεώματι, Βαρσανούφιος καί ωάννης,ἰ ἀ Ἰ
τ ς σκήσεως ο κανόνες, τ ς συχίας ο πιστήμονες, ο λύχνοι τ ςῆ ἀ ἱ ῆ ἡ ἱ ἐ ἱ ῆ
διακρίσεως, τ ς προοράσεως ο κοίμητοι φθαλμοί, τ ν ρετ ν τάῆ ἱ ἀ ὀ ῶ ἀ ῶ
ταμιε α, το γίου Πνεύματος τά δοχε α καί τ ς παρούσης θεοσόφουῖ ῦ ἁ ῖ ῆ
καί Ψυχωφελεστάτης Βίβλου, ο θεοφόροι ληθ ς καί χριστοφόροιἱ ἀ ῶ
καί πνευματοφόροι Συγγραφε ς καί Πατέρες καί ρχιτέκτονες.ῖ Ἀ
Ο φωστ ρες δέ ο τοι, νοητοί ντες, καί λόγον ζω ς πέχοντες, κατάἱ ῆ ὗ ὄ ῆ ἐ
τόν πόστολον, ο κ χουσι τά τ ν α σθητ ν φωστήρων πάθη καίἈ ὐ ἔ ῶ ἰ ῶ
διώματα˙ χι˙ πειδή α τοί δέν βασιλεύουσί ποτε σάν οἰ ὄ ἐ ὐ ὡ ἱ
φαινόμενοι φωστ ρες, ο τε κλείπουσι˙ διότι καταυγαζόμενοι πόῆ ὔ ἐ ἀ
τάς κτινοβόλους στραπάς τ ς τρισηλίου θεαρχίας, βασίλευτονἀ ἀ ῆ ἀ
καί νέκλειπτον χουσι τό νοητόν φ ς. Καί το το βεβαιοἀ ἔ ῶ ῦ ῖ ἡ
βασίλειος τ ς κκλησίας φωνή, μέγας, λέγω, καί ο ρανοφάντωρῆ Ἐ ὁ ὐ
Βασίλειος, ο τω λέγων (παρά ωσήφ τ Βρυεννί , Τόμ β', σελ.ὕ Ἰ ῷ ῳ ῳ
131). « θλον ρετ ς Θεόν γενέσθαι, καί τ κραιφνεστάτ φωτίἎ ἀ ῆ ῷ ἀ ῳ
καταστράπτεσθαι (σελ.32) τ ς μέρας κείνης Υ όν γενόμενον, οῆ ἡ ἐ ἱ ἤ ὐ
διακόπτεται ζόφ ˙ λλος γάρ ταύτην ποιε λιος τό ληθινόν φ ςῳ ἄ ῖ ἥ ὁ ἀ ῶ
παστράπτων, ς πειδάν παξ πιφαύς μ ν, ο κ τι ν δυσμα ςἀ ὅ ἐ ἅ ἐ ῃ ἡ ῖ ὐ ἔ ἐ ῖ
κρύπτεται˙ λλά πάντα τ φωτιστικ α το δυνάμει περιπτυξάμενος,ἀ ῇ ῇ ὐ ῦ
διηνεκές καί διάδοχον τό φ ς το ς ξίοις μποιε , καί α τούς τούςἀ ῶ ῖ ἀ ἐ ῖ ὐ
μετέχοντας το φωτός κείνου, λλους λίους περγαζόμενος».ῦ ἐ ἄ ἡ ἀ
Ο φωστ ρες ο τοι δέν ε ναι λλος μέγας, καί λλος λάσσων, καθώςἱ ῆ ὗ ἶ ἄ ἄ ἐ
ε ναι λιος καί σελήνη, ο α σθητοί φωστ ρες το στερεώματος˙ἶ ὁ ἥ ἡ ἱ ἰ ῆ ῦ
λλ ε ναι σοι τ μεγέθει, σοι τα ς νεργείαις, σοι τ πνευματικἀ ᾿ ἶ ἶ ῷ ἶ ῖ ἐ ἶ ῇ ῇ
δυνάμει καί σοι τ λαμπρότητι˙ τούς σους γάρ γ νας τ ςἶ ῇ ἴ ἀ ῶ ῆ
σκήσεως διανύσαντες καί τήν συχίαν κρως καί ο δύοἀ ἡ ἄ ἱ
ποθήσαντες, πρεπόντως καί τ ν σων χαρισμάτων το γίουῶ ἴ ῦ ἁ
Πνεύματος ξιώθησαν˙ ξαιρέτως δέ καί μάλιστα το προφητικο ˙ἠ ἐ ῦ ῦ
τούτην μόνην χοντες διαφοράν, τι μέν θε ος Βαρσανούφιος,ἔ ὅ ὁ ῖ
γιος καί μέγας Γέρων πονομάζεται, δέ σιος ωάννης, λλοςἅ ἐ ὁ ὅ Ἰ ἄ
Γέρων πικαλε ται.ἐ ῖ
πειδή δέ πανδαμάτωρ χρόνος καί λήθης βυθο ς τά καλάἘ ὁ ῖ
παραπέμπων, κατέκρυψεν σάν ποκάτω ε ς ρίζοντα τούςὡ ὑ ἰ ὁ

3. θεολαμπε ς φωστ ρας τούτους, μέ τό νά μήν φ κεν ε ς μ ς κανέναῖ ῆ ἀ ῆ ἰ ἡ ᾶ
πόμνημα, διαλαμβάνον περί τ ς ζω ς καί πολιτείας α τ ν. Τούτουὑ ῆ ῆ ὐ ῶ
χάριν μή δυναμία κ τ ς δίας α τ ν ταύτης βίβλου σπούδασεἡ ἐ ἀ ἐ ῆ ἰ ὐ ῶ ἐ
νά συνάξ μερικά τινα, καί τα τα νά παραθέσ ε ς τούς φιλολόγουςῃ ῦ ῃ ἰ
καί ποθο ντας μαθε ν, ποίας ρετάς ο τρισμακάριοι ο τοιῦ ῖ ἀ ἱ ὗ
κατορθώσαντες, φθασαν ε ς τήν κροτάτην καί νδεχομένην το ςἔ ἰ ἀ ἐ ῖ
βροτο ς τελειότητα˙ περ γάρ τ γί Γρηγορί τ Θεολόγῖ ὅ ῷ ἁ ῳ ῳ ῷ ῳ
συνέβη, το το καί ε ς τούς σίους κολούθησε τούτους˙ καί καθώςῦ ἰ Ὁ ἠ ὁ
μετά τα τα συνώνυμος Γρηγόριος, ο κ ξ λλων τιν ν, λλ ξῦ ὐ ἐ ἄ ῶ ἀ ᾿ ἐ
α τ ν τ ν το γίου Γρηγορίου λόγων τήν βιογραφίαν κείνουὐ ῶ ῶ ῦ ἁ ἐ
συνέγραψεν, ο τω κ γώ ξ α τ ν ν ε πον ο σιοι ο τοι, χνη τινάὕ ἀ ἐ ὐ ῶ ὧ ἶ ἱ Ὅ ὗ ἴ
τ ς βιογραφίας α τ ν συνέλεξα.ῆ ὐ ῶ
Περί το μεγάλου Γέροντοςῦ
Βαρσανουφίου.
μέγας τοίνυν Γέροντας, καί ν Πατράσι θε ος Βαρσανούφιος,Ὁ ἐ ῖ
κατήγετο πό τήν Α γυπτον, ς μαρτυρε Ε άγριος σχολαστικός νἀ ἴ ὡ ῖ ὐ ὁ ἐ
τ δ' Βιβλί τ ς κκλησιαστικ ς στορίας, κεφάλαιον λβ'. Φαίνεταιῷ ῳ ῆ Ἐ ῆ Ἱ
δέ τι τον πεπαιδευμένος τά λληνικά καί Α γυπτιακά γράμματα,ὅ ἦ Ἑ ἰ
κατά τήν νε' πόκρισίν του˙ κ νεαρ ς δέ λικίας τόν τ ς σκήσεωςἀ ἐ ᾶ ἡ ῆ ἀ
βίον πόθησεν οίδιμος. Μίαν φοράν δέ τυχε νά περάσ πό τόἐ ὁ ἀ ἔ ῃ ἀ
πποδρόμιον, τοι πό τόν τόπον κε νον, που τρεχον ο νθρωποιἱ ἤ ἀ ἐ ῖ ὅ ἔ ἱ ἄ
μέ τά λογα˙ θεν στάθη καί πρόσεξεν ε ς τά κε γινόμενα, καίἄ ὅ ἐ ἐ ἰ ἐ ῖ
βλέποντας π ς σπούδαζεν κάθε νας νά περάσ τόν λλον (σελ.ῶ ἐ ὁ ἕ ῃ ἄ
33) καί νά τόν νικήσ ε ς τό τρέξιμον, ε πε τα τα μέ τόν λογισμόνῃ ἰ ἶ ῦ
του˙ «βλέπεις, π ς ο το διαβόλου προθύμως γωνίζονται; πόσῶ ἱ ῦ ἀ ῳ
μ λλον με ς ο κληρονόμοι τ ς βασιλείας τ ν ο ραν ν»; καίᾶ ἡ ῖ ἱ ῆ ῶ ὐ ῶ
π λθεν τι προθυμότερος κ το ς τοιαύτης θεωρίας πί τόνἀ ῆ ἔ ἐ ῖ ἐ
πνευματικόν γ να, καθώς το το γράφει λλος Γέροντας ωάννηςἀ ῶ ῦ ὁ ἄ Ἰ
περί α το ( ποκρίσει υμη'). πελθών δέ ε ς τήν περίχωρον Γάζηςὐ ῦ Ἀ Ἀ ἰ
τ ς ν Παλαιστίν , καί κε σε ε ρών τό Κοινόβιον τό πιλεγόμενονῆ ἐ ῃ ἐ ῖ ὑ ἐ
το ββ Σερίδου, κτισε μικρόν κελλίον ξω τ ς Μον ς πρότερον,ῦ Ἀ ᾶ ἔ ἔ ῆ ῆ
ε ς τό πο ον γκλείσας αυτόν, τρύγα καί πελάμβανε τόἰ ὁ ῖ ἐ ἑ ἐ ἀ
γλυκύτατον μέλι τ ς συχίας, ς το το δηλο ται ( ποκρίσει σκ').ῆ ἡ ὡ ῦ ῦ Ἀ
Φαίνεται δέ τι κτισε καί δεύτερον γκλειστήριον καί σύχαζεν νὅ ἔ ἐ ἡ ἐ
α τ ˙ πο δέ το το κτισεν, δηλον ε ναι˙ συμπεραίνεται μως τιὐ ῷ ῦ ῦ ἔ ἄ ἶ ὅ ὅ
καί τό δεύτερον γκλειστήριόν του τον, μέσα ε ς τόπον παράμερονἐ ἦ ἤ ἰ
το νωτέρου Κοινοβίου, ξω, πλησίον το Κοινοβίου.ῦ ἀ ἤ ἔ ῦ
ν τ ρχ δέ τ ς συχίας του, τρε ς μόνους ρτους φερον α τἘ ῇ ἀ ῇ ῆ ἡ ῖ ἄ ἔ ὐ ῷ
τήν βδομάδα κ το Κοινοβίου καί τρέφετο ( πόκρ. οβ')˙ λλἑ ἐ ῦ ἐ Ἀ ἀ ᾿
μως ε ς τόσον κρον πένθος πέδωκεν αυτόν τρισμακάριος καίὅ ἰ ἄ ἐ ἑ ὁ

4. τοσαύτην γλυκύτητα λάμβανεν κ τ ν δακρύων, στε που πόἐ ἐ ῶ ὥ ὅ ἀ
τήν δονήν κείνην τήν νέκφραστον, φθασεν ε ς τό νά τρώγ καίἡ ἐ ἀ ἔ ἰ ῃ
πίν να λίγον. Πολλές φορέες δέ καί λησμόνει τελείως νά φάγῃ ἕ ὀ ἀ ῃ
τό ρτον του, καθώς λεγε καί Δαβίδ διά λόγου του˙ « πελαθόμηνἄ ἔ ὁ ἐ
το φαγε ν τόν ρτον μου˙ πό φων ς το στεναγμο μου κολλήθηῦ ῖ ἄ ἀ ῆ ῦ ῦ ἐ
τό στο ν μου τ σαρκί μου» (Ψαλμ. ρα'6). Διά το το, ποτέ μέν, δύοὀ ῦ ῇ ῦ
φορές τήν βδομάδα τρωγε, ποτέ δέ, μίαν, καί πάλιν ταν ρχετο ε ςἑ ἔ ὅ ἤ ἰ
τήν τράπεζαν, ρχετο σάν νά ε ναι χορτασμένος. Τρώγοντας δέ,ἤ ὡ ἶ
κατέκρινε τόν αυτόν του λέγων˙ «διατί πάντοτε ο κ ε μί ο τως»;ἑ ὐ ἰ ὕ
πό γάρ τ ς γλυκύτητος που ε χεν ε ς τήν πνευματικήν τροφήν,Ἀ ῆ ὅ ἶ ἰ
λησμόνει τήν α σθητήν ( ποκρίσει στ,ζ'). Καί τό παράδοξον τον,ἀ ἰ Ἀ ἦ
τι α τός δύνετο νά μείν καί λην σχεδόν τήν ζωήν του χωρίς νάὅ ὐ ἐ ῃ ὅ
φάγ καί νά πί καί νά νδυθ ˙ πειδή τροφή α το καί πόσιςῃ ῃ ἐ ῇ ἐ ἡ ὐ ῦ ἡ
καί τό νδυμα τον τό Πνε μα τό γιον ( πόκρ. οη').ἔ ἦ ῦ ἅ Ἀ
Προΐοντος δέ το καιρο , καί πί πλέον πλύνοντας τόν αυτόν τουῦ ῦ ἐ ἑ
διά τ ν ειρρύτων δακρύων, καθάρισε τήν καρδίαν τουῶ ἀ ἐ ὁ
τρισόλβιος, χι μόνον πό τά σωματικά πάθη, λλά καί πό τάὄ ἀ ἀ ἀ
ψυχικά, πό τήν ο ησιν λέγω, πό τήν κενοδοξίαν, πό τήνἀ ἴ ἀ ἀ
νθρωπαρέσκειαν, πό τήν πονηρίαν καί πό τά λλα μοια τάἀ ἀ ἀ ἄ ὅ
βαθέως κεκρυμμένα μέσα ε ς τήν καρδίαν, καί ο τως νώτεροςἰ ὕ ἀ
γενόμενος τ ν βελ ν το χθρο , πόκτησε τήν ε ρήνην τ νῶ ῶ ῦ ἐ ῦ ἀ ἰ ῶ
λογισμ ν, τις ε ναι τό χωρητικόν δ ρον το χθρο , πόκτησε τήνῶ ἥ ἶ ῶ ῦ ἐ ῦ ἀ
ε ρήνην τ ν λογισμ ν, τις ε ναι τό χωρητικόν δ ρον τ νἰ ῶ ῶ ἥ ἶ ῶ ῶ
χαρισμάτων το γίου Πνεύματος, ς λέγει τ ς Θεσσαλονίκηςῦ ἁ ὡ ὁ ῆ
θε ος Γρηγόριος (λόγ πρός τήν Ξένην). πόκτησε δέ καί τήνῖ ῳ Ἀ
κοίμησιν, μ λλον ε πε ν, πονέκρωσιν παντός μπαθο ς κινήματοςἤ ᾶ ἰ ῖ ἀ ἐ ῦ
καί φρονήματος˙ διά το το καί τό γκλειστήριόν του, κοιμητήριονῦ ἐ
νόμαζεν. θεν λλος Γέροντας ωάννης, ρωτηθείς διατί τσιὠ Ὅ ὁ ἄ Ἰ ἐ ἔ
νόμασεν α τό, πεκρίθη˙ « τι νεπαύσατο πό τ ν παθ ν λων˙ὠ ὐ ἀ ὅ ἀ ἀ ῶ ῶ ὅ
πέθανε γάρ τελείως τ μαρτί ˙ καί τό κελλίον α το , νἀ ῇ ἁ ᾳ ὐ ῦ ἐ ᾧ
ζώγρηται ς ν τάφ , διά τό νομα το (σελ. 34) ησο , τόποςἐ ὡ ἐ ῳ ὄ ῦ Ἰ ῦ
ναπαύσεως στίν, νθα ο πατε δαίμων, ο δέ ρχων α τοἀ ἐ ἔ ὐ ῖ ὐ ὁ ἄ ὐ ῦ
διάβολος˙ γιαστήριον γάρ γίνετο, τι χώρησε τό κατοικητήριονἁ ἐ ὅ ἐ
το Θεο » ( πόκρ. ογ'). φ ο λοιπόν καθάρισε τήν καρδίαν τουῦ ῦ Ἀ Ἀ ᾿ ὗ ἐ
πό τά πάθη καί ξιώθη νά γίν ναός καί κατοικητήριον το γίουἀ ἠ ῃ ῦ ἁ
Πνεύματος, τίς δύναται νά παραστήσ τά χαρίσματα που ξιώθη νάῃ ὅ ἠ
λάβ ; κ τ ς τοιαύτης καθαρότητος πλουτίσθη μέ τήν ψοποιόν καίῃ Ἐ ῆ ἐ ὑ
ληθινήν καί τελείαν ταπείνωσιν˙ δηλαδή, χι μέ τήν ταπείνωσινἀ ὄ
κείνην, τις συνίσταται μέ τά ξω ταπεινά σχήματα καί τά ταπεινάἐ ἥ ἔ
λόγια, λλά μέ τήν ταπείνωσιν κείνην, τήν ποίαν κτίζει τό Πνε μαἀ ἐ ὁ ῦ
τό γιον το ς γκάτοις γκαινιζόμενον, κατά τόν τ ς Θεσσαλονίκηςἅ ῖ ἐ ἐ ῆ
μέγαν Γρηγόριον (λόγ. ε ς τήν Ξένην)˙ διά το το καί Θεοδώρητονἰ ῦ
α τήν ο Πατέρες καλο σι, καί μάλιστα Σιναΐτης θε ος Γρηγόριος˙ὐ ἱ ῦ ὁ ῖ
«ταπείνωσις γάρ στι, κατά τόν διον Βαρσανούφιον, τό χον αυτόνἐ ἴ ἔ ἑ
γ ν καί σποδόν, ργοις καί ο λόγοις μόνον˙ καί τό ε πε ν˙ γώ τίςῆ ἔ ὐ ἰ ῖ ἐ
ε μι; τίς ψηφίζει με; πρ γμα ο κ χω μετά τινος» ( πόκρ. ρστβ'). κἰ ᾶ ὐ ἔ Ἀ Ἐ
τ ς ταπεινώσεως δέ ταύτης ξιώθη νά λάβ τήν μείζονα πασ ν τ νῆ ἠ ῃ ῶ ῶ
ρετ ν διάκρισιν, τις δόθη παρά Θεο ε ς τόν νθρωπον σάνἀ ῶ ἥ ἐ ῦ ἰ ἄ ὡ
νας κυβερνήτης, κατά τόν α τόν Βαρσανούφιον ( πόκρ. ρο'). Καίἕ ὐ Ἀ
κατά τόν θε ον Μελέτιον τόν μολογητήν, « διάκρισις ε ναι βάσιςῖ ὁ ἡ ἶ
τ ν ρετ ν, ρχή, μεσότης καί τέλος πάντων τ ν καλ ν˙ λύχνοςῶ ἀ ῶ ἀ ῶ ῶ

5. φαίνων ν τ σκοτί ˙ πλανωμένων δηγός, χειμαζομένων λιμήν»ἐ ῇ ᾳ ὁ
(Βαθμίδ. ρξσ')˙ κ δέ τ ς διακρίσεως, ξιώθη νά λάβ τήν διόρασιν,ἐ ῆ ἠ ῃ
διά μέσου τ ς ποίας ρευν νται ο νοητοί καί πόκρυφοι λόγοι τ νῆ ὁ ἐ ῶ ἱ ἀ ῶ
α σθητ ν καί νοητ ν κτισμάτων, κατά τόν κ Δαμασκο σιονἰ ῶ ῶ ἐ ῦ ὅ
Πέτρον.
κ δέ τ ς διοράσεως ξιώθη νά λάβ καί τό τ ς προοράσεως καίἘ ῆ ἠ ῃ ῆ
προφητείας χάρισμα καί νά βλέπ τά μακράν γινόμενα, ς παρόντα,ῃ ὡ
καί τά μέλλοντα, ς νεστ τα˙ λλά τό χάρισμα το το, τόσον πολλάὡ ἐ ῶ ἀ ῦ
πλούσιον δόθη ε ς τόν τρισόλβιον το τον Πατέρα, στε που α τόςἐ ἰ ῦ ὥ ὅ ὐ
προεγίνωσκε καί προέλεγε πρό δύο χρόνων, τι μέλλει νά λθ ε ς τόὅ ἐ ῃ ἰ
Κοινόβιον πό Μηρωσάβης σιος ωάννης ( πόκρ. α'). Α τόςὁ ἀ ὅ Ἰ Ἀ ὐ
προεγίνωσκε καί προέλεγεν, τι μέλλουν νά λθουν πλούσιοι καί νάὄ ἔ
κοινοβιάσουν ε ς τό Μοναστήριον ( ποκρ. λα'). Α τός διά τ ςἰ Ἀ ὐ ῆ
χάριτος γίνωσκε καί τάς βουλάς τ ν καρδι ν, θεν καί πεκρίνετοἐ ῶ ῶ ὅ ἀ
πρός κείνους ου τόν ρώτων, χι μέ λόγον προφορικόν, λλάἐ ὅ ἐ ὄ ἀ
μόνον μέ τόν νο ν καί τήν διάνοιάν τους ( ποκρ. νδ' καί ρξγ'). Καίῦ Ἀ
κε να τά δια λόγια ου ναγινώσκομεν ε ς τήν Γραφήν πως λεγενἐ ῖ ἴ ὅ ἀ ἰ ὅ ἔ
Προφήτης λισσα ος πρός Γιεζί, τόν λαβόντα τά δύο τάλανταὁ Ἐ ῖ
ργυρίου πό τόν Νεεμάν˙ «ο χί καρδία μου πορεύθη μετά σο »;ἀ ἀ ὐ ἡ ἐ ῦ
(Δ' Βασιλ. ε'26) τά α τά λεγε καί θε ος Βαρσανούφιος πρός τόνὐ ἔ ὁ ῖ
πό Μηρωσάβης ωάννην. «Καί το το μάθε, τι τε πάγεις ε ςἀ Ἰ ῦ ὅ ὅ ὑ ἰ
διακονίαν το Κοινοβίου, πάντως πάγει μετά σο καρδία μου»ῦ ὑ ῦ ἡ
( πόκρ. κζ'). πειδή καί το α το Προφητικο χαρίσματος τοἈ Ἐ ῦ ὐ ῦ ῦ ῦ
λισσαίου τον ξιωμένος καί σιος Βαρσανούφιος, θεν καίἘ ἦ ἠ ὁ ὅ ὅ ἡ
πρόρρησις α το ποτέ δέν λάνθανεν, λλά διά τ ν ργωνὐ ῦ ἐ ἀ ῶ ἔ
βεβαιο το˙ προε πε γάρ περί (σελ. 35) το ρχοντος, τοἐ ῦ ῖ ῦ ἄ ῦ
ποσταλέντος παρά το Βασιλέως διά νά καταστήσ ε ς τόν θρόνονἀ ῦ ῃ ἰ
τ ς Γάζης τόν νάξιον πίσκοπον, τι «τήν πόρταν τ ς πόλεως άνῆ ἀ Ἐ ὅ ῆ ἐ
φθάσ , ε ς τήν πόλιν ο κ μβαίνει˙ ο συγχωρε γάρ α τ Θεός»˙ῃ ἰ ὐ ἐ ὐ ῖ ὐ ῷ ὁ
καί τ ληθεί ο τως γινεν. πειδή ξαίφνης κουσθε σα φήμηῇ ἀ ᾳ ὕ ἔ Ἐ ἐ ἀ ῖ ἡ
το θανάτου το Βασιλέως, καμε νά διαλυθο ν λα τά λπιζόμεναῦ ῦ ἔ ῦ ὅ ἐ
καί μελετώμενα παρ α το ( πόκρ. ω').᾿ ὐ ῦ Ἀ
Τίς δέ δύναται νά παραστήσ τήν περβάλλουσαν γάπην που ε χεῃ ὑ ἀ ὅ ἶ
πρός τόν Θεόν Μακάριος; Α τός φερεν ν τ καρδί του τήν πρόςὁ ὐ ἔ ἐ ῇ ᾳ
Χριστόν γάπην κατακαιομένην ς φλόγα πυρός σφοδροτάτου,ἀ ὡ
καθώς τό μαρτυρε διος ( πόκρ. ρι')˙ διά το το καί ς τήνῖ ὁ ἴ Ἀ ῦ ὡ
τοιαύτην γάπην χων, νά πέσ δέν δύνετο˙ πειδή κατά τόνἀ ἔ ῃ ἐ ἐ
πόστολον « τελεία γάπη πτωτός στι, καί κτώμενος α τήνἈ ἡ ἀ ἄ ἐ ὁ ὐ
μένει ν τ θερμότητι, κατακλειόμενος τ γάπ πρός τόν Θεόν καίἐ ῇ ῇ ἀ ῃ
πρός τόν πλησίον» ( πόκρ. ιζ'). Τίς νά φανερώσ δέ καί τήν πρός τόνἈ ῃ
πλησίον γάπην που νεφλέγετο μέσα ε ς τά σπλάγχνα του; δετεἀ ὅ ἀ ἰ ἴ
τήν κάμινον π ς νάπτει πό τήν πολλήν λην˙ τοιαύτη τον πρόςῶ ἀ ἀ ὕ ἦ
λους τούς δελφούς καί χριστομίμητος καρδία το μεγάλουὅ ἀ ἡ ῦ
Βαρσανουφίου˙ διά το το α τός, ς Πατήρ φιλόστοργος, δέν παυεῦ ὐ ὡ ἔ
νύκτα καί μέραν πό τό νά παρακαλ τόν Θεόν, διά νά κάμἡ ἀ ῇ ῃ
θεοφόρους λους τούς δελφούς˙ καί κουσον τά διά του λόγια˙ὅ ἀ ἄ ἴ
« γώ καί πρό το α τήσασθαί με διά τήν κατακαιομένην, ςἐ ῦ ἰ ὡ
σφοδροτάτου πυρός φλόγα, γάπην το Χριστο ν μοί, τοἀ ῦ ῦ ἐ ἐ ῦ
ε πόντος˙ ζήτησον τόν πλησίον σου ς σεαυτόν, πό τ ς καύσεωςἰ ὡ ἀ ῆ
καί το ζέειν τ Πνεύματι, ο παύομαι νύκτα καί μέραν δεόμενοςῦ ῷ ὐ ἡ

6. το Θεο ποι σαι μ ς θεοφόρους, καί ο κ σαι ν μ ν καίῦ ῦ ῆ ὑ ᾶ ἰ ῆ ἐ ὑ ῖ
μπεριπατ σαι καί καταπέμψαι τό Πνε μα τό γιον μ ν καίἐ ῆ ῦ ἅ ὑ ῖ �
γενόμην πρός μ ς ς Πατήρ, σπουδάζων στρατε σαι τά τέκναἐ ὑ ᾶ ὡ ῦ
α το τ βασιλε , ν στρατείαις λαμπρα ς, α τ ν μεριμνούντων»ὐ ῦ ῷ ῖ ἐ ῖ ὐ ῶ ἀ
( ποκρ. ρι'). Ο μόνον δέ δέετο το Θεο πέρ τούτου, λλά καίἈ ὐ ἐ ῦ ῦ ὑ ἀ
πραγματικ ς ποίει τούς δελφούς, θεοφόρους ληθ ς καίῶ ἐ ἀ ἀ ῶ
πνευματοφόρους˙ τόν μέν γάρ γούμενον το Κοινοβίου Σέριδον,ἡ ῦ
φώτισε διά προσευχ ς του καί το νοιξε τόν νο ν διά νάἐ ῆ ῦ ἄ ῦ
καταλαμβάν τά δυσνόητα ( πόκρ. ι'), ν τρόπον «καί Κύριοςῃ Ἀ ὅ ὁ
διήνοιξε τόν νο ν τ ν ερ ν ποστόλων το συνιέναι τάς Γραφάς»ῦ ῶ ἱ ῶ Ἀ ῦ
(Λουκ. κδ'45) καί τόν σιον νδρέαν ποίησε νά λάβ Πνε μα γιονὅ Ἀ ἐ ῃ ῦ ἅ
διά τ ν ε χ ν του, ε ς πομονήν καί ε χαριστίαν ( πόκρ. σιβ')˙ῶ ὐ ῶ ἰ ὑ ὐ Ἀ
πειδή καί α προσευχαί α το νήρχοντο πρός τόν Θεόν ςἐ ἱ ὐ ῦ ἀ ὡ
στραπαί στράπτουσαι καί ς κτ νες λίου, ν α ς ε φραίνετοἀ ἀ ὡ ἀ ῖ ἡ ἐ ἷ ὐ ὁ
Πατήρ, καί χαιρεν Υ ός, καί γάλλετο τό Πνε μα τό γιονἔ ὁ ἱ ἠ ῦ ἅ
( ποκρ. ρια')˙ θεν καί ε σηκούοντο ε ς λα τά πρός συμφέρονἈ ὅ ἰ ἰ ὅ
α τήματα.ἰ
πό ταύτης τ ς πρός τόν πλησίον γάπης καταφλεγόμενοςὙ ῆ ἀ ὁ
ο ράνιος ο τος νθρωπος, τίθει χριστομιμήτως τήν ψυχήν του πέρὐ ὗ ἄ ἐ ὑ
τ ν δελφ ν του, καί πολογίαν διδεν ε ς τόν Θεόν δι α τούςῶ ἀ ῶ ἀ ἔ ἰ ᾿ ὐ
( ποκρ. νθ')˙ θεώρει καί (σελ. 36) σκέπαζε τάς μαρτίας τ νἈ ἐ ἐ ἁ ῶ
νθρώπων, καθώς Θεός θεωρε καί σκεπάζει α τάς ( ποκρ. σλε').ἀ ὁ ῖ ὐ Ἀ
Καί πειδή διά τήν τοιαύτην περβάλλουσαν πρός τόν πλησίονἐ ὑ
γάπην, δόθη α τ μέσως παρά το Θεο τό δεσμε ν καί λύεινἀ ἐ ὐ ῷ ἀ ῦ ῦ ῖ
τάς μαρτίας, τό πο ον ε ναι τελειότης τ ν χαρισμάτων, καθώςἁ ὁ ῖ ἶ ῶ ὁ
διος Βαρσανούφιος λέγει˙ «τό δέ τέλειον χάρισμα, τό φιέναιἴ ὁ ἀ
μαρτίας καί λευθερ σαι ψυχάς κ σκότους καί γαγε ν ε ς τό φ ς»ἁ ἐ ῶ ἐ ἀ ῖ ἰ ῶ
( πόκρ. σιβ'). Διά το το καί Κύριος διάφορα λλα χαρίσματα δούςἈ ῦ ὁ ἄ
πρό τ ς ναστάσεως ε ς τούς ερούς ποστόλους, τήν τελειότηταῆ ἀ ἰ ἱ Ἀ
ταύτην τ ν χαρισμάτων δέδωκεν α το ς στερον μετά τήνῶ ὐ ῖ ὕ
νάστασιν, κατά τόν α τόν Βαρσανούφιον λέγοντα˙ «κατανόησον τάἀ ὐ
ε αγγέλια, π ς καί ποσάκις δέδωκεν Χριστός τά χαρίσματα το ςὐ ῶ ὁ ῖ
μαθητα ς περί άσεων καί κβάσεων δαιμόνων, τήν τελειότηταῖ ἰ ἐ
δέδωκε περί φέσεως μαρτι ν, ε πών α το ς, ν φ τε τάςἀ ἁ ῶ ἰ ὐ ῖ ὧ ἀ ῆ
μαρτίας, φέωνται» ( ποκρ. ι').ἁ ἀ Ἀ
πειδή λέγω καί μέγας Βαρσανούφιος ξιώθη νά λάβη τό χάρισμαἘ ὁ ἠ
το το τό συγχωρε ν μαρτίας, διά το το, ποτέ μέν, λεγεν ε ς τόν νῦ ῖ ἁ ῦ ἔ ἰ ἐ
Κοινοβί σθενο ντα δελφόν καί α τήσαντα φεσιν μαρτι ν˙ῳ ἀ ῦ ἀ ἰ ἄ ἁ ῶ
«λέγει σοι Θεός μέγας Βασιλεύς, φέωνταί σοι π σαι α μαρτίαιὁ ὁ ἀ ᾶ ἱ ἁ
σου» ( ποκρ. ρμε'), ποτέ δέ ε ς λλον μοιον σθενο ντα πόἈ ἰ ἄ ὅ ἀ ῦ ὑ
φθίσεως˙ « δού συνεχώρησεν Θεός λας σου τάς μαρτίας κατάἸ ὁ ὅ ἁ
τήν α τησίν σου, πό παιδός μέχρι το δε ρο˙ ε λογητός θελήσαςἴ ἀ ῦ ῦ ὐ ὁ
Θεός, τι συνεχώρησέ σοι λας» ( πόκρ. ρμζ') καί λλων μένὅ ὅ Ἀ ἄ
βάσταζε τό μισυ φορτίον τ ν μαρτι ν, λλων δέ, καί λονἐ ἥ ῶ ἁ ῶ ἄ ὅ
( ποκρ. σλε' καί ρξσ')˙ καί λλων μέν, διά νά ξαλείψ τήνἈ ἄ ἐ ῃ
βλασφημίαν δρωνε δεόμενος το Θεο , ο τω γάρ πεκρίνατο πρόςἵ ῦ ῦ ὕ ἀ
τόν βλασφημήσαντα δελφόν˙ «τό στόμα σου φύλαξον το μήἀ ῦ
μπεσε ν πάλιν ε ς τήν δεινοτάτην βλασφημίαν, κ ν ως α τ ς τ ςἐ ῖ ἰ ἄ ἕ ὐ ῆ ῆ
ψυχ ς σου φθάσ ς˙ πάνυ γάρ δρωσα δυσωπ ν πέρ ταύτης τόνῆ ῃ ἵ ῶ ὑ

7. Θεόν» ( ποκρ. σκζ')˙ λλων δέ, παρετίθει τάς ψυχάς ποθν σκόντωνἈ ἄ ἀ ῃ
ε ς τήν γίαν καί ζωοποιόν Τριάδα καί ποίει ε ς α τάς λευθέρανἰ ἁ ἐ ἰ ὐ ἐ
πό τούς δαίμονας, τήν ε ς τούς ο ρανούς νοδον ( ποκρ. ρμσ'). Καίἀ ἰ ὐ ἄ Ἀ
διά νά ε π καθολικ ς, μέγας ο τος Βαρσανούφιος φθασεν ε ς τόἰ ῶ ῶ ὁ ὗ ἔ ἰ
μέτρον κε νο τ ς πρός τό πλησίον γάπης, ε ς τό πο ον φθασε καίἐ ῖ ῆ ἀ ἰ ὁ ῖ ἔ
πόστολος Πα λος καί πρό α το μέγας καί θεόπτης κε νοςὁ Ἀ ῦ ὐ ῦ ὁ ἐ ῖ
Μωϋσ ς˙ διότι καί α τός τά δια λόγια το Μωϋσέως λεγε,ῆ ὐ ἴ ῦ ἔ
«Πείσθητί μοι δελφέ, τι τό Πνε μα πρόθυμόν τί στιν ε πε ν τἀ ὅ ῦ ἐ ἰ ῖ ῷ
μ Δεσπότ , χαίροντι πί τ α τήσει τ ν δούλων α το , Δέσποτα,ἐ ῷ ῃ ἐ ῇ ἰ ῶ ὐ ῦ
συνεισένεγκέ μοι τά τέκνα μου ε ς τήν βασιλείαν σου, κ μέἤ ἰ ἤ ἀ
ξάλειψον κ τ ς βίβλου σου» ( ποκρ. ρια').ἐ ἐ ῆ Ἀ
Τί νά περιττολογ ; μακάριος Βαρσανούφιος, ναβάσεις εράς καθῶ ὁ ἀ ἱ ᾿
κάστην ν τ καρδί α το διατιθέμενος, κατά τόν θε ον Δαβίδ, καίἑ ἐ ῇ ᾳ ὐ ῦ ῖ
προσθέτοντας ταπείνωσιν πάνω ε ς τήν ταπείνωσιν, συχίαν πάνωἐ ἰ ἡ ἐ
ε ς τήν συχίαν, θέρμην πάνω ε ς τήν θέρμην καί γάπην πάνω ε ςἰ ἡ ἐ ἰ ἀ ἐ ἰ
τήν γάπην, ξιώθη τέλος πάντων καί νά φθάσ ε ς τό ψηλότατονἀ ἠ ῃ ἰ ὑ
χάρισμα τ ς πρός Θεόν ρπαγ ς, (σελ. 37) ς μέγας Πα λος, καίῆ ἁ ῆ ὡ ὁ ῦ
νά ναβαίν μέχρι το βδόμου ο ρανο , χι μέ τά φανταστικάἀ ῃ ῦ ἑ ὐ ῦ ὄ
πτερά τ ς διανοίας, λλ ν τ ρρήτ δυνάμει το Πνεύματος, καίῆ ἀ ᾿ ἐ ῇ ἀ ῳ ῦ
κε νά ε λογ ται, νά θεωρ καί νά ντρυφ κόμη πό τούτην τήνἐ ῖ ὐ ῆ ῇ ἐ ᾷ ἀ ἀ
ζωήν τά ρρητα καί νεκλάλητα τ ς θείας βασιλείας γαθά καίἄ ἀ ῆ ἀ
μυστήρια, χωρίς νά ξεύρ , ε τε ν σώματι τον, ε τε κτός τοἠ ῃ ἴ ἐ ἦ ἴ ἐ ῦ
σώματος. Καί κουσον α το λέγοντος το το διά λόγου του˙ἄ ὐ ῦ ῦ
«πληροφορήσει μ ς Κύριος, τι ε ς τόν βδομον ο ρανόνὑ ᾶ ὁ ὅ ἰ ἕ ὐ
ναφέρει γάπη τούς νθρώπους τούς χοντας α τήν˙ καθώς τινεςἀ ἡ ἀ ἀ ἔ ὐ
δη μετά παρρησίας νέρχονται καί ε λογο νται, ε τε ν σώματι,ἤ ἀ ὐ ῦ ἴ ἐ
ο κ ο δα, ε τε κτός το σώματος, ο κ ο δα, Θεός γάρ στινὐ ἶ ἴ ἐ ῦ ὐ ἶ ὁ ἐ ὁ
ε δώς˙ καί να μάθητε τήν ρχήν τ ς δο τ ς χαρ ς ταύτης,ἰ ἵ ἀ ῆ ὁ ῦ ῆ ᾶ
κούσατε. Πρ τον ρχεται τ νθρώπ τό Πνε μα τό γιον,ἀ ῶ ἔ ῷ ἀ ῳ ῦ ἅ
διδάσκον α τόν τά πάντα, καί π ς δε ταπεινοφρονε ν, ο δύνασθεὐ ῶ ῖ ῖ ἅ ὐ
ρτι κο σαι˙ ε τα δηγούμενος τ πρώτ καύσει κείνη, νέρχεταιἄ ἀ ῦ ἶ ὁ ῇ ῃ ἐ ἀ
ε ς τόν ο ρανόν τόν πρ τον, καί μετά τα τα ε ς τόν δεύτερον, καίἰ ὐ ῶ ῦ ἰ
κατά πρόβασιν ως το βδόμου, κ κε στι θεωρ σαι ρρηταἕ ῦ ἑ ἀ ῖ ἐ ῆ ἄ
πράγματα καί φοβερά, ο δείς δύναται κο σαι, ε μή ο ρχόμενοιἅ ὐ ἀ ῦ ἰ ἱ ἐ
ε ς τό μέτρον το το, ο Κύριος καταξιώσαι μ ς» ( ποκρ. ρι').ἰ ῦ ὗ ὁ ὑ ᾶ Ἀ
ντε θεν λοιπόν δόθη ε ς α τόν πλουσιώτατον καί τό τ ςἘ ῦ ἐ ἰ ὐ ῆ
θαυματουργίας χάρισμα, γουν τό νά δύναται ν τ νόματι τοἤ ἐ ῷ ὀ ῦ
Δεσπότου ησο Χριστο νά νασταίν νεκρούς, νά διώκ δαίμονας,Ἰ ῦ ῦ ἀ ῃ ῃ
νά ατρεύ σθενείας νιάτους καί λλας δυνάμεις καί θαυμάσια νάἰ ῃ ἀ ἀ ἄ
κάμν , χι λιγώτερα πό τούς ποστόλους, καί νά κλείσ καί νάῃ ὄ ὀ ἀ Ἀ ῃ
νοίξ τούς ο ρανούς σάν τόν λίαν, καθώς α τός διος τα ταἀ ῃ ὐ ὡ Ἠ ὐ ὁ ἴ ῦ
λέγει περί αυτο ˙ μ λλον ε πε ν, καθώς μαρτυρε δούς α τ τόἑ ῦ ἤ ᾶ ἰ ῖ ῖ ὁ ὐ ῷ
χάρισμα, μ λλον δέ τά χαρίσματα, Θεός˙ καί ρα τα τα ν τ ρπβ'ᾶ ὅ ῦ ἐ ῇ
ποκρίσει. Διά το το καί τόν ν τ Κοινοβί Γέροντα, λύτρωσενἈ ῦ ἐ ῷ ῳ ἐ
πό τήν σθένειαν που πασχεν ( ποκρ. ροδ') μοίως καί λλονἀ ἀ ὅ ἔ Ἀ ὁ ἄ
δελφόν δειν ς βασανιζόμενον θεράπευσε ( ποκρ. φι'). ντε θενἀ ῶ ἐ Ἀ Ἐ ῦ
ξιώθη νά γίν , χι μόνον υ ός Θεο κατά χάριν, λλά τόἠ ῃ ὄ ἱ ῦ ἀ
θαυμασιώτερον, καί δελφός το ησο . Καί κουσον α τοἀ ῦ Ἰ ῦ ἄ ὐ ῦ
λέγοντος «ε ξασθε πέρ μο το θλίου, να κρατήσω κ γώ τάὔ ὑ ἐ ῦ ῦ ἀ ἵ ἀ
μέτρα τα τα ως τέλους˙ γάρ κρατ ν α τά, δη γένετο δελφόςῦ ἕ ὁ ῶ ὐ ἤ ἐ ἀ

8. το ησο » ( ποκρ. ρπβ'). λλά καί ταν κοσμικός το γίουῦ Ἰ ῦ Ἀ Ἀ ὅ ὁ ῦ ἁ
τούτου δελφός, γέρων ντας, ζήτησε νά συνομιλήσ μέ α τόν,ἀ ὄ ἐ ῃ ὐ
τα τα πρός α τόν πεκρίνατο˙ « γώ δελφόν τόν ησο ν χω˙ άν δέῦ ὐ ἀ ἐ ἀ Ἰ ῦ ἔ ἐ
καταφρονήσας το κόσμου γίν μοναχός, τότε δελφός μου ε »ῦ ῃ ἀ ἶ
( ποκρ. τμγ').Ἀ
Καί δία νά ε π μέ συντομίαν, ντε θεν ξιώθη νά γίν χι μόνονἰ ῶ ἐ ῦ ἠ ῃ ὄ
υ ός Θεο καί δελφός το ησο , λλά καί θεός κατά χάριν, κατά τόἱ ῦ ἀ ῦ Ἰ ῦ ἀ
« γώ ε πα θεοί στε, καί υ οί ψίστου πάντες» (Ψαλμ. πβ' 6)˙ φηἐ ἶ ἐ ἱ Ὑ ἔ
γάρ τό πετεινόν το ο ρανο , κρυφιομύστης καί ρεοπαγίτηςῦ ὐ ῦ ὁ Ἀ
Διονύσιος˙ ε ρήσεις δέ τι καί θεούς θεολογία (τό νωτέρωὑ ὅ ἡ ἀ
δηλαδή λόγιον το Δαβίδ) καλε , τάς τε ο ρανίας καί πέρ μ ςῦ ῖ ὐ ὑ ἡ ᾶ
ο σίας, καί τούς παρ μ ν φιλοθεωτάτους καί ερούς νδρας, καίτοιὐ ᾿ ἡ ῖ ἱ ἄ
τ ς θεανδρικ ς Κρυφιότητος περουσίως πάντων ξ ρημένης τεῆ ῆ ὑ ἁ ἐ ῃ
(σελ. 38) καί περιδρυμένης καί μηδενός α τ τ ν ντων μφερο ςὑ ὐ ῇ ῶ ὄ ἐ ῦ
νομάζεσθαι κυρίως καί λικ ς δυναμένου˙ πλήν σα τ ν νοερ νὀ ὁ ῶ ὅ ῶ ῶ
τε καί λογικ ν πρός τήν νωσιν α τ ς, ση δύναμις, λικ ςῶ ἕ ὐ ῆ ὅ ὁ ῶ
πέστραπται καί πρός τάς θείας α τ ς λλάμψεις, ς φικτόν,ἐ ὐ ῆ ἐ ὡ ἐ
καταλήκτως νατείνεται τ κατά δύναμιν, ε θέμις ε πε ν,ἀ ἀ ῇ ἰ ἰ ῖ
θεομιμησί , καί τ ς θεϊκ ς μωνυμίας ξίωται» (περί ο ρανίουᾳ ῆ ῆ ὁ ἠ ὐ
εραρχ. κεφ. ιβ').Ἱ
θεν πειδή ε ς τοιαύτην τελειότητα θε ος φθασε ΒαρσανούφιοςὍ ἐ ἰ ὁ ῖ ἔ
καί τοσαύτην καί τηλικαύτην παρρησίαν ε ρε πρός τόν Θεόν, διάὗ
το το καί δύνατο μόνος νά δυσωπήσ τόν Θεόν πέρ μυριάδωνῦ ἐ ῃ ὑ
νθρώπων καί νά μήν θετηθ ˙ πειδή ν «τό θέλημα τ νἀ ἀ ῇ ἐ ἄ ῶ
φοβουμένων α τόν ποι Κύριος», κατά τόν Ψαλμ δόν, πόσὐ ῇ ὁ ῳ ῳ
μ λλον δέν θετ τό θέλημα τ ν τάξιν υ ν καί δελφ ν α τοᾶ ἀ ῇ ῶ ἱῶ ἀ ῶ ὐ ῦ
χόντων; καί ρα τήν ρια' πόκρισιν α το . Διά το το καί ταν ε ςἐ ὅ Ἀ ὐ ῦ ῦ ὅ ἰ
τόν καιρόν το θείου τούτου Πατρός, γίνετο ργή μεγάλη ε ς λονῦ ἐ ὀ ἰ ὅ
τόν κόσμον, καί παρεκάλεσαν α τόν ο ν τ Κοινωβί συχάζοντεςὐ ἱ ἐ ῷ ῳ ἡ
Πατέρες διά νά κάμ δέησιν πρός τόν Θεόν νά καταπαύσ τήν ργήνῃ ῃ ὀ
του, α τός ε πεν, τι τρε ς νδρες τέλειοι στέκουν καί παρακαλο σιὐ ἶ ὅ ῖ ἄ ῦ
τόν Θεόν πέρ λου το κόσμου, πό τούς τρε ς δέ τούτους, ναςὑ ὅ ῦ ἀ ῖ ἕ
τον καί α τός. Καί κουσον τά δια κεχαριτωμένα λόγια τ ςἦ ὐ ἄ ἴ ῆ
ποκρίσεως το γίου˙ «ε σί πολλοί ο παρακαλο ντες τήνἀ ῦ ἁ ἰ ἱ ῦ
φιλανθρωπίαν το Θεο , πα σαι τήν ργήν πό το κόσμου, καίῦ ῦ ῦ ὀ ἀ ῦ
ο δείς φιλανθρωπότερος το Θεο , λλ ο θέλει λε σαι˙ὐ ῦ ῦ ἀ ᾿ ὐ ἐ ῆ
ντισκήκει γάρ τό πλ θος τ ν ν τ κόσμ γινομένων μαρτι ν˙ἀ ῆ ῶ ἐ ῷ ῳ ἁ ῶ
ε σί δέ τρε ς νδρες τέλειοι τ Θε , ο τινες περέβησαν τό μέτρονἰ ῖ ἄ ῷ ῷ ἵ ὑ
τ ς νθρωπότητος καί λαβον τήν ξουσίαν το λ σαι καί δ σαι, καίῆ ἀ ἔ ἐ ῦ ῦ ῆ
φ ναι μαρτίας καί κρατ σαι, καί στήκουσιν ν τ θραύσει, το μήἀ ῆ ἁ ῆ ἐ ῇ ῦ
φέν ξολοθρε σαι λον τόν κόσμον καί διά τ ν ε χ ν α τ ν μετὑ ἐ ῦ ὅ ῶ ὐ ῶ ὐ ῶ ᾿
λέους παιδεύει˙ καί ρρέθη α το ς, τι πί λίγον χρόνον πιμένειἐ ἐ ὐ ῖ ὅ ἐ ὀ ἐ ἡ
ργή˙ σύν α το ς ο ν ε ξασθε. Συναντ σι δέ α ε χαί τ ν τρι νὀ ὐ ῖ ὖ ὔ ῶ ἱ ὐ ῶ ῶ
τούτων ν τ ε σόδ το νωτέρω θυσιαστηρίου το Πατρός τ νἐ ῇ ἰ ῳ ῦ ἀ ῦ ῶ
φώτων καί συγχαίρουσιν λλήλοις καί συν αγάλλονται ν το ςἀ ἐ ῖ
πουρανίοις˙ ταν δέ προσέχωσιν ε ς τήν γ ν, συμπενθο σι καίἐ ὅ ἰ ῆ ῦ
συγκλαίουσι καί συνοδύρονται διά τά κακά τά γινόμενα καί κινο νταῦ
τήν ργήν˙ ε σί δέ ωάννης ν Ρώμ καί λίας ν Κορίνθ καί λλοςὀ ἰ Ἰ ἐ ῃ Ἠ ἐ ῳ ἄ
ν τ παρχί εροσολύμων˙ ( τοι α τός διος Βαρσανούφιοςἐ ῇ ἐ ᾳ Ἱ ἤ ὐ ὁ ἴ
πιστεύω τι νύουσι τό μέγα λεος˙ ναί νύουσιν. μήν» ( ποκρ.ὅ ἀ ἔ ἀ Ἀ Ἀ

9. φξδ'). πειδή δέ τ ν πό Θεο χαριτωθέντων γίων, χι μόνονἘ ῶ ὑ ῦ ἁ ὄ ὁ
νο ς καί ψυχή χαριτώνεται καί γιάζεται, λλά καί τά ερά α τ νῦ ἡ ἁ ἀ ἱ ὐ ῶ
σώματα μεταλαμβάνουσι διά μέσου τ ς ψυχ ς, τήν χάριν καί τόνῆ ῆ
γιασμόν˙ φη γάρ τ ς Θεσσαλονίκης μέγας Γρηγόριος˙ « μέν τοιἁ ἔ ὁ ῆ ὁ
τούτων (τ ν περφυ ν χαρίτων δηλαδή) ε μοιρήσας νο ς, καί πρόςῶ ὑ ῶ ὐ ῦ
τό συνημμένον σ μα πολλά διαπορθμεύει το θείου κάλλουςῶ ῦ
τεκμήρια, χάριτί τε καί σαρκός παχύτητι μεσιτεύων» (Λόγ. ε ς τήνἰ
Ξένην). Διά το το καί το γίου Βαρσανουφίου, χι μόνον ψυχήῦ ῦ ἁ ὄ ἡ
καί νο ς (39) χαριτώθη καί γιάσθη, λλά καί τό ερόν σ μά τουὁ ῦ ἐ ἡ ἀ ἱ ῶ
τ ς θείας πόλαυσε χάριτος καί γιότητος˙ διά το το καί σαῆ ἀ ἁ ῦ ὅ
πράγματα γγιζον ε ς α τό, μετελάμβανον καί α τά κάποιαν θείανἤ ἰ ὐ ὐ
δύναμιν καί χάριν. θεν καθώς ναγινώσκομεν ε ς τάς Πράξεις, τιὍ ἀ ἰ ὅ
τά σουδάρια ( τοι τά μανδήλια) καί τά σιμικίνθια ( τοι τά φακιόλια,ἤ ἤ
ζωνάρια) το ποστόλου Παύλου, ποίουν θαύματα καί άτρευονἤ ῦ Ἀ ἐ ἰ
τούς σθενε ς « στε καί πί τούς σθενο ντας πιφέρεσθαι πό τοἀ ῖ ὥ ἐ ἀ ῦ ἐ ἀ ῦ
χρωτός α το σουδάρια, σιμικίνθια, καί παλλάσσεσθαι πὐ ῦ ἤ ἀ ἀ ᾿
α τ ν τάς νόσους» (Πράξ. ιθ'11), τοιουτοτρόπως καί τό κουκούλιονὐ ῶ
το μεγάλου Βαρσανουφίου πεμπόμενον ε ς τόν πό Μηρωσάβηςῦ ἰ ἀ
ωάννην, σκέπαζεν α τόν πό πολλ ν πειρασμ ν καί κακ νἸ ἐ ὐ ἀ ῶ ῶ ῶ
( ποκρ. α'). λλος δέ σιος στειλεν ε ς α τόν τό κουκούλιον καίἈ Ἄ ὅ ἔ ἰ ὐ
νάλαβόν του ( τοι τό πολυστραύριον) καί παρεκάλεσεν α τόν διάἀ ἤ ὐ
νά τά φορέσ καί διά το φορέματός του νά τά γιάσ , καί ο τω νάῃ ῦ ἁ ῃ ὕ
τά ποστείλ πάλιν ε ς α τόν διά νά τά χ σκέπην του καί βοήθειανἀ ῃ ἰ ὐ ἔ ῃ
( ποκρ. ρκδ'). Πολλοί δέ στελλον καί λάμβανον ε λογίαν, τοιἈ ἔ ἐ ὐ ἤ
μέρος τι πό τόν ρτον που τρωγε καί πό τό δωρ που πινε,ἀ ἄ ὅ ἔ ἀ ὕ ὅ ἔ
καί λαμβάνοντες τα τα, λαφρώνοντο πό τά πάθη που τούςῦ ἐ ἀ ὅ
πολέμουν˙ καί ρα τήν μγ' πόκρισιν καί μζ' καί ροα'.ἐ ὅ Ἀ
Τί λέγω τα τα; καί α τή μόνη φωνή το θείου Βαρσανουφίου, γίαῦ ὐ ἡ ῦ ἁ
πιστεύετο νά ε ναι. θεν πολλοί πεθύμουν καί παρεκάλουν τόνἐ ἶ Ὅ ἐ
γιον νά ξιωθο ν διά νά τόν προσκυνήσουν καί νά κούσουν τήνἅ ἀ ῦ ἀ
γίαν φωνήν του. πίστευον γάρ τι α τή θέλει ε ναι ε ς α τούςἁ Ἐ ὅ ὐ ἶ ἰ ὐ
σκέπη μεγάλη καί βοήθεια ( ποκρ. σκζ'), λλά καί α τό το ψιλόνἈ ἀ ὐ
νομα το ββ Βαρσανουφίου, ν μόν τ διανοί , πικαλούμενονὄ ῦ ἀ ᾶ ἐ ῃ ῇ ᾳ ἐ
νήργει καί βοήθειαν προξένει ε ς τούς α τό πικαλουμένους, καθώςἐ ἐ ἰ ὐ ἐ
να τοιο τον νεργήθη ε ς τήν γούμενον το Κοινοβίου Α λιανόν.ἕ ῦ ἐ ἰ ἡ ῦ ἰ
λεγε γάρ πρός α τόν, ζητο ντα π ς νά δίδ κάστ πόκρισιν,Ἔ ὐ ῦ ῶ ῃ ἑ ῳ ἀ ὁ
λλος Γέρων θε ος ωάννης, « που ο ν φθάσ ς, α τησαι ν τἄ ῖ Ἰ ὅ ὖ ῃ ἴ ἐ ῇ
διανοί σου τόν γιον Γέροντα, τι ββ , τί λαλήσω; καί μήᾳ ἅ ὅ Ἀ ᾶ
μεριμνήσ ς τί ε π ς» ( ποκρ. φπα'). Τοια τα μέν μεγάλα χαρίσματαῃ ἴ ῃ Ἀ ῦ
ξιώθη νά λάβ καί ε ς τοσαύτην τελειότητα ρετ ν νέβη μέγαςἠ ῃ ἰ ἀ ῶ ἀ ὁ
ν Πατράσι Βαρσανούφιος, λλά τά τόσα μεγάλα χαρίσματα τον,ἐ ἀ ἦ
δελφοί μου, συντροφιασμένα καί μέ τόσους μεγάλους πειρασμούς,ἀ
σους δέν δύναταί τινας χι νά πομείν πραγματικ ς, λλ ο δέ νάὅ ὄ ὑ ῃ ῶ ἀ ᾿ ὐ
κούσ μέ μόνην ψιλήν κοήν˙ καί κουσον α το γράφοντος πρόςἀ ῃ ἀ ἄ ὐ ῦ
τόν πό Μηρωσάβης ωάννην˙ « άν γράφω σοι, ο ς πέμειναἀ Ἰ ἐ ὕ ὑ
πειρασμούς, τι λέγω σοι, ο βαστάζουσι τά τα σου˙ λλά τάχαἔ ὐ ὦ ἀ
ο δέ λλου τινός ε ς τόν καιρόν το τον» ( ποκρ. ιγ'). λλά καίὐ ἄ ἰ ῦ Ἀ Ἀ
μεγάλας σθενείας τρισμακάριος δοκίμασε, πλήν μέ τόσηνἀ ὁ ἐ
γενναιότητα, στε που ν τ σθενεί του ποτέ ε ς κλίνην δένὥ ὅ ἐ ῇ ἀ ᾳ ἰ
πεσε νά ναπαυθ , λλ ο τε φηνε ποτέ τό ργόχειρόν τουἔ ἀ ῇ ἀ ᾿ ὔ ἄ ἐ
( ποκρ. ρξζ'). Καί δικαίως το το γινε˙ διότι τά μεγάλα χαρίσματα,Ἀ ῦ ἔ

10. χουσι καί μεγάλους πειρασμούς˙ καί ποιος δέν χύσει α μα, Πνε μαἔ ὅ ἷ ῦ
γιον νά λάβ δέν μπορε ˙ θεν ε πεν Πέτρος Δαμασκηνός,ἅ ῃ ἠ ῖ ὅ ἶ ὁ ὁ
(σελ. 40) «δός α μα, καί λάβε Πνε μα». Καί λλον δέ Πατήρ ε πε˙ἷ ῦ ἄ ἶ
«δε ξον ργα, καί παίτει μισθούς». ζη δέ γιος ο τος πί τ νῖ ἔ ἀ Ἔ ὁ ἅ ὗ ἐ ῶ
χρόνων το Βασιλέως ουστινιανο , κατά τόν κτον α να, τοι ε ςῦ Ἰ ῦ ἕ ἰῶ ἤ ἰ
τούς ξακοσίους χρόνους πό Χριστο . Ε ς διάστημα δέ πεντήκονταἑ ἀ ῦ ἰ
λοκλήρων χρόνων καί πέκεινα, νθρωπος δέν ε δε τόν σιονὁ ἐ ἄ ἶ Ὅ
το τον μέ τό νά το κεκλεισμένος μέσα ε ς να μικρότατον κελλάκι,ῦ ἦ ἰ ἕ
σάν μέσα ε ς να τάφον, ς ε πομεν, καί πλήν το ρτου καίὡ ἰ ἕ ὡ ἴ ῦ ἄ
δατος, λλο τι φαγητόν δέν φαγεν ε ς τούς χρόνους α τούς˙ θενὕ ἄ ἔ ἰ ὐ ὅ
τα τα κούοντας περί α το τότε Πατριάρχης εροσολύμων,ῦ ἀ ὐ ῦ ὁ Ἱ
Ε στόχιος νομαζόμενος, καί μή πιστεύοντας α τά ς παράδοξα,ὐ ὀ ὐ ὡ
θέλησε νά τόν δ . Καί λοιπόν παίρνοντας νθρώπους μαζί του,ἠ ἰ ῇ ἀ
π γεν ε ς τό γκλειστήριον το σίου, καί ε θύς που δοκίμασε νάἐ ῆ ἰ ἐ ῦ Ὁ ὐ ὅ ἐ
χαλάσ τόν το χον καί νά μβ μέσα, το θαύματος; ε γ κε φωτίαῃ ῖ ἔ ῃ ὤ ῦ ὐ ῆ
καί λίγον λειψε νά κατακαύσ καί κε νον καί τούς νθρώπουςὀ ἔ ῃ ἐ ῖ ἀ
που ε χε μαζί του, καθώς τα τα μαρτυρε Σχολαστικός Ε άγριοςὅ ἶ ῦ ῖ ὁ ὐ
ν τ λβ' κεφαλαί το δ' βιβλίου τ ς κκλησιαστικ ς στορίας του,ἐ ῷ ῳ ῦ ῆ Ἐ ῆ Ἱ
πί λέξεως γράφων:ἐ
«Γεγόνασι δέ κατ κε νο καιρο νδρες θεοφόροι, καί μεγάλων᾿ ἐ ῖ ῦ ἄ
σημείων ργάται πολλαχο μέν γ ς, ν δέ τό κλέος κασταχοἐ ῦ ῆ ὧ ἑ ῦ
διέλαμψε, Βαρσανούφιος Α γύπτιος γένος. Ο τος ν σαρκί τόνἰ ὗ ἐ
σαρκον διήθλευσε βίον, ν τινι φροντιστηρί γχο Γάζης τοἄ ἔ ῳ ἀ ῦ ῦ
πολίσματος, στε πολλά μέν, καί μνήμης κρείττοναὥ
θαυματουργ σαι, πιστεύεσθαι δέ καί ζ ν α τόν ν ο κίσκῆ ῆ ὐ ἐ ἰ ῳ
καθειργένον˙ καίτοι γε πό τούτου πεντήκοντα καί πρός γε χρόνων,ἀ
ο τε φθέντα ο τε πί γ ς τινος μετειληφότα˙ ο ς δυσαπιστ νὔ ὀ ὔ ἐ ῆ ἷ ῶ
Ε στόχιος τ ν εροσολύμων πρόεδρος, πειδάν διορύττειν τόνὐ ὁ ῶ Ἱ ἐ
ο κίσκον γνω, ο καθε ρκτο νθρωπος το Θεο , π ρ κθορόν,ἰ ἔ ὗ ῖ ὁ ἄ ῦ ῦ ῦ ἐ
μικρο α τόσε πάντας νέπρησεν». φ ο δέ μέγας Βαρσανούφιοςῦ ὐ ἐ Ἀ ᾿ ὗ ὁ
τόν το ς σίοις πρέποντα πνωσεν πνον καί π λθε πρός ν πόθειῖ ὁ ὕ ὕ ἀ ῆ ὅ ἐ
Χριστόν, βάλθη ε ς τήν θήκην α το Γέρων κε νος ο κ ν νἐ ἰ ὐ ῦ ὁ ἐ ῖ ὁ ἰ ῶ ἐ
τ Κοινοβί , καθώς τι ζ ν προεφήτευσε καί το το α τός θε οςῷ ῳ ἔ ῶ ῦ ὁ ὐ ῖ
Βαρσανούφιος˙ καί ρα τήν ρνγ' ρώτησιν.ὅ ἐ
Πρέπει δέ νά ξεύρουν ο ναγν σται, τι δύο στάθησανἠ ἱ ἀ ῶ ὅ ἐ
Βαρσανούφιοι, νας παρών γιος καί ρθοδόξατος Πατήρ, καίἕ ὁ ἅ ὀ
λλος α ρετικός, κ τ ς α ρέσεως τ ν μονοφυσιτ ν, ο τινες καίἄ ἱ ἐ ῆ ἱ ῶ ῶ ἵ
κέφαλοι καί δεκακέρατοι νομάζοντο, διότι ε χον πολλούςἀ ὠ ἶ
ρχηγούς τ ς α ρέσεώς των, τόν πο ον α τόν α ρετικόνἀ ῆ ἱ ὁ ῖ ὐ ἱ
Βαρσανούφιον ναφέρει θε ος Σωφρόνιος, Πατριάρχηςἀ ὁ ῖ ὁ
εροσολύμων (σελ. 42) ε ς τόν λίβελλον, τοι ε ς τήν γγραφονἹ ἰ ἤ ἰ ἔ
μολογίαν τ ς πίστεως, που στειλε πρός τήν νὁ ῆ ὅ ἔ ἐ
Κωνσταντινουπόλει συγκροτηθε σαν κατά τ ν μονοθελητ ν γίανῖ ῶ ῶ ἁ
καί ο κουμενικήν κτην Σύνοδον. τι δέ θε ος Βαρσανούφιος,ὐ ἕ Ὅ ὁ ῖ ὁ
ν ν μ ν προκείμενος ε ς διήγησιν τον ρθοδοξότατος καί δέχετοῦ ἡ ῖ ἰ ἦ ὀ ἐ
α τόν το Χριστο κκλησία ς γιον, βεβαίωσε καί γιοςὐ ἡ ῦ ῦ Ἐ ὡ ἅ ἐ ὁ ἅ
Πατριάρχης Ταράσιος ρωτηθείς περί τούτου πό τόν γιονἐ ἀ ἅ
Θεόδωρον τόν Στουδίτην. Βεβαιο δέ καί α τός Θεόδωροςῖ ὁ ὐ ὁ
Στουδίτης ν τ α το Διαθήκ ˙ καί τέλος πάντων πιβεβαιο καίἐ ῇ ὐ ῦ ῃ ἐ ῖ
α τή δία γία ε κών το θείου Βαρσανουφίου, ποία ως ε ςὐ ἡ ἰ ἁ ἰ ῦ ἡ ὁ ἕ ἰ

11. τούς καιρούς Θεοδώρου το Στουδίτου, τον ε ς τήν μεγάλην τοῦ ἦ ἰ ῦ
Χριστο κκλησίαν μαζί μέ τάς λοιπάς εράς ε κόνας τ ν γίωνῦ Ἐ ἱ ἰ ῶ ἁ
Πατέρων, ντωνίου, λέγω, φραίμ καί πολλ ν λλων γίων˙ να δέἈ Ἐ ῶ ἄ ἁ ἵ
ξιοπιστοτέρα περί τούτου μαρτυρία γένηται, δού κθέτω δ τάἀ ἡ ἰ ἐ ἐ ῶ
δια λόγια το γίου Θεοδώρου το Στουδίτου, καθώς ε ναιἴ ῦ ἁ ῦ ἶ
γεγραμμένα λληνιστί.ἑ
«Προσέτι καί π σαν βίβλον θεόπνευστον Παλαι ς τε καί Νέαςᾶ ᾶ
Διαθήκης ποδέχομαι. τι μήν καί πάντων τ ν θεσπεσίων Πατέρων,ἀ Ἔ ῶ
Διδασκάλων τε καί σκητ ν τούς βίους τε καί τά θε α συγγράμματα.Ἀ ῶ ῖ
Το το δέ λέγω διά τόν φρενοβλαβ Πάμφιλον, τόν πό νατολ ςῦ ῆ ἀ Ἀ ῆ
φοιτήσαντα καί τούς δε τούς σίους διαβαλόντα˙ λέγω δή, Μ ρκον,Ὁ ᾶ
σαΐαν, Βαρσανούφιον, Δωρόθεόν τε καί σύχιον˙ ο μήνἩ Ἡ ὐ
Βαρσανούφιον καί Δωρόθεον τούς τ ν κεφάλων συνακεφάλους,ῶ Ἀ
καί τούς το λεγομένου Δεκακεράτου συνομοκεράτους καί πό τοῦ ὑ ῦ
ν γίοις Σωφρονίου ν τ Λιβέλλ α το ναθεματιζομένους:ἐ ἁ ἐ ῷ ῳ ὐ ῦ ἀ
τέρων δηλονότι παρά τούς δέ ντων τ ν προειρημένων, ο ς γώἙ ὄ ῶ ὕ ἐ
πατροπαραδότως ποδέχομαι δι ρωτήσεως το δηἀ ᾿ ἐ ῦ ἤ
ρχιερατεύσαντος Ταρασίου το γιωτάτου Πατριάρχου, τέρων τεἀ ῦ ἁ ἑ
ξιοπίστων προσώπων, α τοχθόνων τε καί νατολικ ν, ς τε καίἀ ὐ ἀ ῶ ὥ
τήν ε κόνα Βαρσανουφίου ν τ θεί νδυτ τ τ ς μεγάληςἰ ἐ ῇ ᾳ ἐ ῇ ῇ ῆ
κκλησίας συνίστασθαι το ς γίοις Πατράσιν ντωνί , φραίμ καίἘ ῖ ἁ Ἀ ῳ Ἐ
τέροις˙ καί ς μήτι ν τα ς διδασκαλίαις α τ ν ε ρηκώς σέβημα˙ἑ ὡ ἐ ῖ ὐ ῶ ὑ ἀ
το ναντίον δέ, καί πολλήν ψυχικήν λυσιτέλειαν».ὐ
Περί το σίου ωάννου, τοῦ Ὁ Ἰ ῦ
προφήτου, το λλου Γέροντος.ῦ ἄ
Τα τα που ε πομεν ως τώρα περί το γίου Βαρσανουφίου,ῦ ὅ ἴ ἕ ῦ ἁ
ρμόζουν νά τά ε π τινας καί περί το σίου ωάννου το λλουἁ ἰ ῇ ῦ ὁ Ἰ ῦ ἄ
Γέροντος, καθ τι καί α τός τήν α τήν σύχιον ζωήν ε χε το᾿ ὅ ὐ ὐ ἡ ἶ ῦ
Βαρσανουφίου, καί τ ν α τ ν χαρισμάτων το Πνεύματος ξιώθη˙ῶ ὐ ῶ ῦ ἠ
ξαιρέτως δέ καί μάλιστα το χαρίσματος τ ς προοράσεως καίἐ ῦ ῆ
προφητείας, δι καί Προφήτης πωνομάζετο. θεν μέγας᾿ ὅ ἐ Ὅ ὁ
Βαρσανούφιος λεγε πρός τόν ρωτήσαντα πρ τον τόν θε ονἔ ἐ ῶ ῖ
ωάννην καί λαβόντα παρ κείνου πόκρισιν, πειτα ρωτ ντα περίἸ ᾿ ἐ ἀ ἔ ἐ ῶ
το α το πράγματος καί τόν Βαρσανούφιον˙ τίς δέ τον λόγοςῦ ὐ ῦ ἦ ὁ
που λεγεν, (σελ. 42) « Θεός Βαρσανουφίου καί ωάννου ε ς στι»ὅ ἔ ὁ Ἰ ἷ ἐ
( ποκρ. κ'). Καί πάλιν ρωτηθείς παρά τινων νά διηγηθ τόν βίον τοἈ ἐ ῇ ῦ
ωάννου, πεκρίθη πρός α τούς˙ «περί δέ τ ς διαγωγ ς τοἸ ἀ ὐ ῆ ῆ ῦ
μοψύχου τέκνου, ε λογημένου καί ταπεινο πηκόου, το κατάὁ ὐ ῦ ὑ ῦ
πάντα ρνησαμένου ως θανάτου τά θελήματα α το πάντα, τί χωἀ ἕ ὐ ῦ ἔ
ε πε ν; Ε πεν Κύριος˙ ωρακώς μέ ώρακε τόν Πατέρα˙ καί περίἰ ῖ ἶ ὁ ὁ ἑ ἐ ἑ
το μαθητο ε πεν, τι δύναται κατά τόν Διδάσκαλον α το ˙ χωνῦ ῦ ἶ ὅ ὐ ῦ ὁ ἔ
τα κούειν, κουέτω» ( ποκρ. ρλ'). θέλησε δέ νά φανερώσὦ ἀ ἀ Ἀ Ἠ ῃ ὁ
γιος μέ τά λόγια τα τα, τι θε ος ωάννης τον μοιος κατάἍ ῦ ὅ ὁ ῖ Ἰ ἦ ὅ
πάντα το Πατρός καί διδασκάλου το Βαρσανουφίου. Το τοῦ ῦ ῦ
δείκνυται κόμη καί πό μίαν λλην περίστασιν. θε ος ωάννηςἀ ἀ ἄ Ὁ ῖ Ἰ

12. ταν ρωτ το πό τινας διά κανένα πρ γμα, συνήθιζε νά στέλλὅ ἠ ᾶ ἀ ᾶ ἐ ῃ
τούς ρωτ ντας πρός τόν μέγαν Βαρσανούφιον διά νά δίδ κε νοςἐ ῶ ῃ ἐ ῖ
τάς ποκρίσεις ε ς α τούς˙ ποίει δέ το το διά ταπείνωσιν. θενἀ ἰ ὐ ἐ ῦ Ὅ
νας φιλόχριστος ε πε ποτέ τ θεί ωάνν ˙ «τί χλευάζεις μ ςἕ ἶ ῷ ῳ Ἰ ῃ ἡ ᾶ
Πάτερ ωάννη, χων τήν α τήν το Πνεύματος δύναμιν καίἸ ἔ ὐ ῦ
παραπέμπων τ γί καί μεγάλ Γέροντι, τ Πατρίῷ ἁ ῳ ῳ ῷ
Βαρσανουφί »; ( ποκρ. ψπ'). γκαλά λοιπόν καί σα περί τοῳ Ἀ Ἀ ὅ ῦ
γίου ωάννου, μως ς ε πο μεν καί μερικά ξεχωριστά περί α το ,ἁ Ἰ ὅ ἄ ἰ ῦ ὐ ῦ
χάριν τ ν φιλολόγων ναγνωστ ν. Ο τος σιος πό ποίανῶ ἀ ῶ ὖ ὁ ὅ ἀ
πατρίδα κατάγετο δηλον ε ναι ε ς μ ς˙ κατοίκησε δέ ε ς τόἑ ἄ ἶ ἰ ἡ ᾶ ἐ ἰ
πρ τον κελλίον, τό πο ον κτισεν μέγας Βαρσανούφιος ξω τοῶ ὁ ῖ ἔ ὁ ἔ ῦ
ν Γάζ Κοινοβίου καί κε σύχασε χρόνους δεκαοκτώ ως τήνἐ ῃ ἐ ῖ ἡ ἕ
τελευτήν του ( ποκρ. σκ'). Δέν ε δεν α τόν ποτέ τινας νάἈ ἶ ὐ
χαμογελάσ , νά ταραχθ , χωρίς δάκρυα νά κοινωνήσ τά θε αῃ ἤ ῇ ἤ ῃ ῖ
Μυστήρια, καθώς μαρτύρησε περί α το το Κοινοβίουἐ ὐ ῦ ὁ ῦ
γούμενος ( ποκρ. φξε')˙ πρόβλεπε πολλά καί προέλεγε περί ζω ςἩ Ἀ ἐ ῆ
καί θανάτου ( ποκρ. ψοζ'), άτρευσε μετά το ΓέροντοςἈ ἰ ῦ
Βαρσανουφίου να φιλόχριστον καί φιλόξενον χριστιανόν πουἕ ὅ
ε ρίσκετο ε ς σθένειαν ( πόκρ. ψπα')˙ διάλεγε διά προγνώσεωςὑ ἰ ἀ Ἀ ἐ
κείνους που τον ξιοι διά νά χειροτονηθο ν κληρικοί ( ποκρ.ἐ ὅ ἦ ἄ ῦ Ἀ
ωε'). θεν διά τό πλούσιον χάρισμα τ ς προφητείας, που δόθηὍ ῆ ὅ ἐ
α τ πό το Κυρίου, πεκαλε το, ς ε πομεν, πό πολλούς,ὐ ῷ ὑ ῦ ἐ ῖ ὡ ἴ ἀ
ωάννης Προφήτης˙ διά το το καί σιος Νίκων, που ναφέρειἸ ὁ ῦ ὁ ὅ ὅ ἀ
τάς ποκρίσεις το Πατρός τούτου, ν το ς δυσί τόμοις α το ,ἀ ῦ ἐ ῖ ὐ ῦ
πιγράφει α τόν, ωάννην τόν Προφήτην.ἐ ὐ Ἰ
πειδή δέ Θεός, κρίμασιν ο ς ο δεν, κρυψεν πό τόν σιον το τονἘ ὁ ἷ ἶ ἔ ἀ ὅ ῦ
ωάννην τόν θάνατον το ββ Σερίδου, το γουμένου τοἸ ῦ Ἀ ὰ ῦ Ἡ ῦ
Κοινοβίου το ν Γάζ , προεγνώρισε τήν τελευτήν του, καί ε πε τάῦ ἐ ῃ ἶ
λόγια τα τα˙ «ε ς τά βδομα το ββ Σερίδου τελευτ ˙ ε γάρῦ ἰ ἕ ῦ Ἀ ᾶ ῶ ἰ
μεινεν ββ ς Σέριδος, ε χον με ναι λλα πέντε τη, πειδή δέἔ ὁ Ἀ ᾶ ἶ ῖ ἄ ἔ ἐ
κρυψέ μοι Θεός καί λαβεν α τόν, ο κ τι μεν », πειδή μωςἔ ὁ ἔ ὐ ὐ ἔ ῶ ἐ ὅ
καί ββ ς Α λιανός νέος τότε, κουρευθείς το Κοινοβίουὁ Ἀ ᾶ ἰ ῦ
γούμενος, δέν ξευρε τάς τάξεις το Μοναστηρίου καί π ς νάἩ ἤ ῦ ῶ
διοικήσ τούς δελφούς, παρεκάλεσε τόν θε ον ωάννην λέγων˙ (σελ.ῃ ἀ ῖ Ἰ
43) «κ ν δύο βδομάδας χάρισαί μοι να ρωτήσω σε περί τοἄ ἑ ἵ ἐ ῦ
Μοναστηρίου καί τ ς διοικήσεως α το »˙ θεν σπλαγχνισθείςῆ ὐ ῦ ὅ ὁ
Γέρων καί κινηθείς πό το ν α τ ο κο ντος γίου Πνεύματος,ὑ ῦ ἐ ὐ ῷ ἰ ῦ ἁ
ε πε τα τα. « δού χεις με τάς δύο βδομάδας». φ ο δέ Α λιανόςἶ ῦ Ἰ ἔ ἑ Ἀ ᾿ ὗ ὁ ἰ
ρώτησεν α τόν σα τον χρεία πρός τήν διοίκησιν το Κοινοβίου,ἠ ὐ ὅ ἦ ῦ
καί τελειώθησαν α δύο βδόμαδες, κάλεσεν σιος λους τούςἐ ἱ ἑ ἐ ὁ ὅ ὅ
δελφούς το Μοναστηρίου καί ποχαιρετήσας α τούς, τούς φ κεἀ ῦ ἀ ὐ ἀ ῆ
νά πάγ καστος ε ς τό κελλίον του, καί τσι παρέδωκεν ν ε ρήνὑ ῃ ἕ ἰ ἔ ἐ ἰ ῃ
καί συχί τό πνε μά τους ε ς χε ρας Θεο ( ποκρ. σκα').ἡ ᾳ ῦ ἰ ῖ ῦ Ἀ
Πο οι σαν ο γιοι, Βαρσανούφιος καίῖ ἦ ἱ Ἅ
ωάννης. (σελ. 43)Ἰ
Κατά λήθειαν, δελφοί, γώ γράφοντας καί ναγινώσκοντας τα τα,ἀ ἀ ἐ ἀ ῦ

13. θαυμάζω καί πορ , ποταπή χάρις καί δόξα ε ναι τούτη˙ τι οἀ ῶ ἶ ἐ ὅ ἱ
θνητοί καί πήλινοι νθρωποι ε χον τοιαύτην ξουσίαν, νά ζο ν σονἄ ἶ ἐ ῦ ὅ
θέλουν, καί νά ποθνήσκουν πόταν θέλουν. Λύει μως τόνἀ ὁ ὅ
θαυμασμόν καί τήν πορίαν μου φερωνύμως μέγιστος καίἀ ὁ
θεοφόρος Μάξιμος λέγων˙ «πάντα σα Θεός, καί κατά χάρινὅ ὁ ὁ
τεθεωμένος σται, χωρίς τ ς κατ ο σίαν ταυτότητος». θεν, πειδήἔ ῆ ᾿ ὐ Ὅ ἐ
καί ο Πατέρες ο τοι θεώθησαν κατά χάριν καί τόν Θεόν ε χον ε ςἱ ὗ ἐ ἶ ἰ
τήν καρδίαν τους νοικον, διά το το καί τά το Θεο πόκτησανἔ ῦ ῦ ῦ ἀ
διώματα˙ καθώς γάρ Θεός χει τήν ξουσίαν ζω ς καί θανάτου,ἰ ὁ ἔ ἐ ῆ
τσι ο καθ μοίωσιν Θεο γεγονότες γιοι μετέλαβον καί α τοίἔ ἱ ᾿ ὁ ῦ Ἅ ὐ
κατά χάριν πό τόν Θεόν τήν α τήν ξουσίαν. φ ο δέ σιοςἀ ὐ ἐ Ἀ ᾿ ὗ ὁ ὅ
ωάννης τελείωσεν, σιώπησε τελείως καί γιος ΒαρσανούφιοςἸ ἐ ἐ ὁ ἅ
καί πλέον ποκρίσεις δέν διδεν, ς λέγει ββ ς Δωρόθεος ε ς τήνἀ ἔ ὡ ὁ Ἀ ᾶ ἰ
πιγραφήν το β' λόγου α το . γκαλά καί ε ς τήν βίβλον ταύτηνἐ ῦ ὐ ῦ Ἀ ἰ
ε ρίσκονται ποκρίσεις το Βαρσανουφίου γεγραμμένες μετά τήνὑ ἀ ῦ
τελευτήν το ωάννου, ο δέ μεταγραφε ς δέν φύλαξαν τήν τάξιν,ῦ Ἰ ἱ ῖ ἐ
λλά τά πρός τ ς τελευτ ς του γραψαν μετά τήν τελευτήν του,ἀ ῆ ῆ ἔ
τελευτήσαντος δέ το ωάννου καί σιωπήσαντος το Βαρσανουφίου,ῦ Ἰ ῦ
νεχώρησε καί ββ ς Δωρόθεος πό τό Κοινόβιον κε νο καίἀ ὁ Ἀ ᾶ ἀ ἐ ῖ
σύστησεν δικόν του Κοινόβιον.ἐ ἐ
Τοιαύτη, γαπητοί μου δελφοί, στάθη ζωή καί πολιτεία τ νἀ ἀ ἐ ἡ ἡ ῶ
θεοφόρων Πατέρων τούτων Βαρσανουφίου καί ωάννου˙ τοια ταἸ ῦ
περφυσικά καί ο ράνια χαρίσματα ξιώθησαν νά λάβουν παράὑ ὐ ἠ
Θεο , καί τοιο τον μακάριον τέλος λαβον. Καί ν ν νελθόντες ε ςῦ ῦ ἔ ῦ ἀ ἰ
τούς ο ρανούς, τ ς νωτάτω κατατρυφ σι μακαριότητος, Θεόνὐ ῆ ἀ ῶ
ρ ντες πρόσωπον πρός πρόσωπον, ν κ ψυχ ς πί γ ς γάπησαν,ὁ ῶ ὅ ἐ ῆ ἐ ῆ ἠ
καί τ νεκλαλήτ φωτί τ ς τρισηλίου Θεότητος καταλαμπόμενοι,ῷ ἀ ῳ ῆ
καί πέρ το κόσμου παντός διαλείπτως πρεσβεύοντες. Καί διά νάὑ ῦ ἀ
τελειώσω τήν διήγησιν τ ν μακαρίων τούτων Πατέρων μέ τά διαῶ ἴ
λόγια το θείου Βαρσανουφίου, λέγω τι ο τρισόλβιοι ο τοι γιοι,ῦ ὅ ἱ ὗ ἅ
ε ς ο ρανούς δη ε ρισκόμενοι « λοι γένοντο νο ς, λοι φθαλμός,ἰ ὐ ἤ ὑ ὅ ἐ ῦ ὅ ὀ
λοι φωτεινοί, λοι τέλειοι, (σελ. 44) λοι θεοί, μεγαλύνθησαν,ὅ ὅ ὅ ἐ
δοξάσθησαν, λαμπρύνθησαν, ζησαν, καί πειδή πρ τον πέθανον,ἐ ἐ ἔ ἐ ῶ ἀ
ε φραίνονται καί ε φραίνουσιν˙ ε φραίνονται ν τ χωρίστὐ ὐ ὐ ἐ ῇ ἀ ῳ
Τριάδι καί ε φραίνουσι τάς νω δυνάμεις. Ποθήσωμεν λοιπόν καιὐ ἄ
με ς τήν α τ ν τάξιν˙ δράμωμεν τόν α τόν δρόμον˙ ζηλώσωμεν τήνἡ ῖ ὐ ῶ ὐ
α τ ν πίστιν˙ κτησώμεθα α τ ν τήν ταπείνωσιν˙ τήν πομονήν νὐ ῶ ὐ ῶ ὑ ἐ
π σιν, να καταλάβωμεν τήν α τ ν κληρονομίαν. Τήν πτωτονᾶ ἵ ὐ ῶ ἄ
α τ ν γάπην κρατήσωμεν, να ε ρεθ μεν ν το ς νεκλαλήτοιςὐ ῶ ἀ ἵ ὑ ῶ ἐ ῖ ἀ
γαθο ς, φθαλμός ο κ ε δε, καί ο ς ο κ κουσε, καί πί καρδίανἀ ῖ ἅ ὀ ὐ ἶ ὖ ὐ ἤ ἐ
νθρώπου ο κ νέβη» ( ποκρ. ρκα').ἀ ὐ ἀ Ἀ

14. Περί τ ς Ψυχωφελεστάτης Βίβλου τ νῆ ῶ
σίωνὉ
πειδή δέ ο μακαριστοί Πατέρες ο τοι γάπησαν κ ψυχ ς τόνἘ ἱ ὗ ἠ ἐ ῆ
πλησίον, δέν ε χαριστήθησαν νά τόν φελήσουν μόνον ε ς τήν ζωήνὐ ὠ ἰ
τους, λλά καί μετά θάνατον˙ θεν καί φ καν ε ς λους τούςἀ ὅ ἀ ῆ ἰ ὅ
δελφούς τήν εράν ταύτην Βίβλον τους, σάν μίαν κληρονομίανἀ ἱ ὡ
πατρικήν ε ς τούς πνευματικούς υ ούς των, διά νά τήν ναγινώσκουνἰ ἱ ἀ
συνεχ ς καί νά λαμβάνουν ξ α τ ς μεγάλην φέλειαν ε ς α ναῶ ἐ ὐ ῆ ὠ ἰ ἰῶ
α νος. Βίβλους δέ α τη περιέχει ποκρίσεις κτακοσίαςἰῶ Ἡ ὕ ἀ ὀ
τριάκοντα κτώ, γενομένας πρός λλας τόσας ρωτήσεις πουὀ ἄ ἐ ὅ
ποίουν πρός α τούς διάφορα πρόσωπα ρχιερέων, ερέων, μοναχ ν,ἐ ὐ ἀ ἱ ῶ
λαϊκ ν, γερόντων, νεωτέρων, σθεν ν καί γι ν. Τάς ποκρίσεις δέῶ ἀ ῶ ὑ ῶ ἀ
ταύτας, λλας μέν γραψεν λλος Γέρων ωάννης, τάςἄ ἔ ὁ ἄ Ἰ
περισσοτέρας δέ γραψε, μ λλον ε πε ν παγόρευσεν, μέγας Γέρωνἔ ᾶ ἰ ῖ ὑ ὁ
Βαρσανούφιος, χι μέ θέλημα δικόν του, λλά μέ προσταγήν τοὄ ἐ ἀ ῦ
γίου Πνεύματος πρός φέλειαν τ ν ψυχ ν, καθώς το το λέγειἁ ὠ ῶ ῶ ῦ
μόνος του˙ «τα τα πάντα ο κ ξ δίου θελήματος γράφω, λλ κῦ ὐ ἐ ἰ ἀ ᾿ ἐ
κελεύσεως το γίου Πνεύματος˙ λα δέ πρός διόρθωσιν καίῦ ἁ ὅ
φέλειαν τ ς ψυχ ς καί συνειδήσεως το σω νθρώπου» ( ποκρ.ὠ ῆ ῆ ῦ ἔ ἀ Ἀ
ιγ').
Πρ γμα δέ θαυμαστόν κολούθησεν, ταν μέγαρ Βαρσανούφιοςᾶ ἠ ὅ ὁ
καμεν ρχήν νά παγορεύ τάς ποκρίσεις ταύτας πρός τόν σιονἔ ἀ ὑ ῃ ἀ ὅ
Σέριδον, τόν γούμενον το Μοναστηρίου, καθώς διος Σέριδος τόἩ ῦ ὁ ἴ
μαρτύρησε πρός τόν πό Μηρωσάβης σιον ωάννην. μέν γάρἐ ἀ ὅ Ἰ Ὁ
γιος Βαρσανούφιος καλέσας τόν θε ον Σέριδον τόν α το γραφέα,ἅ ῖ ὐ ῦ
ε πεν α τ νά γράψ πόκρισιν πρός τόν πό Μηρωσάβης ωάννην,ἶ ὐ ῷ ῃ ἀ ἀ Ἰ
λλ Σέριδος μή δυνάμενος νά κρατήσ ε ς τόν νο ν του λα τάἀ ᾿ ὁ ῃ ἰ ῦ ὅ
λόγια που τ ε πεν γιος, διαλογίζετο καί πόρει, π ς χει νάὅ ῷ ἶ ὁ Ἅ ἐ ἠ ῶ ἔ
γράψ τόσα πολλά λόγια˙ καί πώς, νίσως καί θελεν Γέρων,ῃ ἀ ἤ ὁ
πρεπε νά μοί ε π νά φέρω μελάνι καί χαρτί διά νά κούω να ναἔ ἰ ῇ ἀ ἕ ἕ
λόγον καί νά τόν γράφω. Το τον τόν διαλογισμόν το Σερίδουῦ ῦ
γνώρισεν μέγας Βαρσανούφιος τ διορατικ χαρίσματι το γίουἐ ὁ ῷ ῷ ῦ ἁ
Πνεύματος, καί ε θύς λαμψε τό πρόσωπόν του καί γινεν σάνὐ ἔ ἔ ὡ
π ρ, καί λέγει τ Σερίδ ˙ παγε γράψον καί μή φοβηθ ς˙ τιῦ ῷ ῳ ὕ ῇ ὅ
νίσως καί σοί ε π μυρίους λόγους, ξευρε τι τό Πνε μα τό γιονἀ ἰ ῶ ἤ ὅ ῦ ἅ
δέν θέλει σέ φήσει νά γράψ ς ο τε παραπάνω, (σελ. 45) ο τεἀ ῃ ὔ ὔ
παρακάτω, ως νός λόγου καί γράμματος, κ ν καί σύ θέλ ς το το˙ἕ ἑ ἄ ἐ ῃ ῦ
λλά θέλει δηγε τό χέρι σου, διά νά γράψ ς σα σοί ε πον μέἀ ὁ ῖ ῃ ὅ ἶ
κολουθίαν καί τάξιν ( ποκρ. α').ἀ Ἀ
Κανένας δέ πό τούς περιέργους καί τό πνε μα το κόσμου καί τ ςἀ ῦ ῦ ῆ
σαρκός χοντας, ς μή κατηγορήσ τά λόγια τα τα το γίου, ςἔ ἄ ῃ ῦ ῦ Ἁ ὡ
τάχα περήφανα. πειδή σαρκικός νθρωπος, πο ος ε ναι τα ταὑ Ἐ ὁ ἄ ὁ ῖ ἶ ὁ ῦ
λέγων, ο χωρε τά το Πνεύματος˙ «μωρία γάρ α τ στι, καί οὐ ῖ ῦ ὐ ῷ ἐ ὐ
δύναται γν ναι»˙ καθώς λέγει πόστολος˙ δέ Πνευματικός,ῶ ὁ Ἀ ὁ
πο ος ττον χαθε ος Βαρσανούφιος, νακρίνει μέν πάντα, α τόςὁ ῖ ἦ ὁ ῖ ἀ ὐ
δέ π ο δενός νακρίνεται» (Α'Κορ. β' 14).ὑ ᾿ ὐ ἀ
Καί λοιπόν ν Βίβλος α τη γράφη κ προσταγ ς το γίουἄ ἡ ὕ ἐ ἐ ῆ ῦ ἁ

15. Πνεύματος, ς συμπεράν πλέον καθ νας, πόσον α τή ε ναιἄ ῃ ὁ ᾿ ἕ ὐ ἶ
ψυχωφελεστάτη καί μεγαλωφελεστάτη˙ πόσον ε ναι γλυκυτάτη καίἶ
κεχαριτωμένη καί πόσον ε ναι γεμάτη πό διάκρισιν πνευματικήν.ἶ ἀ
πειδή, κατά τό φιλοσοφικόν ξίωμα, ο ον ε ναι τό α τιον, τοιο τονἘ ἀ ἷ ἶ ἴ ῦ
ε ναι καί τό α τιατόν˙ καί πο ον ε ναι τό δένδρον, τοιο τος ε ναι καίἶ ἰ ὁ ῖ ἶ ῦ ἶ
καρπός. Καί κατά λήθειαν το το τό γνωρίζει καθ νας μέ τήνὁ ἀ ῦ ὁ ᾿ ἕ
πε ραν α τήν˙ διότι ταν ναγινώσκ τήν Βίβλον ταύτην, κούει μένῖ ὐ ὅ ἀ ῃ ἀ
λόγια ρρητόρευτα καί πλοϊκά, α σθάνεται μως κρυφίως μέσα ε ςἀ ἁ ἰ ὅ ἰ
τήν καρδίαν του μίαν θαυμαστήν χάριν καί γλυκύτητα το γίουῦ ἁ
Πνεύματος, τις ς μαγν τις δραστική λκει τήν θέλησιν ε ςἥ ὡ ῆ ἕ ἰ
συγκατάθεσιν καί πειθώ τ ν ναγινοσκομένων˙ καί πλ ς ε πε ν,ῶ ἀ ἁ ῶ ἰ ῖ
καί ναγινώσκων τά λόγια τ ς Βίβλου ταύτης, νομίζει πώς νοο νταιἀ ῆ ῦ
πό να πεφωτισμένον καί θεοφόρον νο ν˙ πώς διατίθενται πό μίανἀ ἕ ῦ ἀ
καρδίαν που ε χεν γκάτοικον ε ς τόν αυτόν της καί τόν ησο νὅ ἶ ἐ ἰ ἑ Ἰ ῦ
Χριστόν, καί τό το ησο Χριστο γιον Πνε μα, καί πώςῦ Ἰ ῦ ῦ ἅ ῦ
ξέρχονται πό μίαν ψυχήν λην ε ρηνικήν, λην γαληνόμορφον,ἐ ἀ ὅ ἰ ὅ
λην χριστοειδ καί λην μπνεομένην πό τάς λεπτάς α ρας τοὅ ῆ ὅ ἐ ἀ ὔ ῦ
ε ρηνικο καί φωτιστικο Πνεύματος˙ καί γνωρίζει τι κατά τόἰ ῦ ῦ ὅ
δαβιτικόν « Θεός λάλησεν ν τ γί α το » (Ψαλμ. νθ'6), καίὁ ἐ ἐ ῷ ἁ ῳ ὑ ῦ
τι πληρο ται καί ε ς τά λόγια τ ς Βίβλου ταύτης τό «ο χ με ς στεὅ ῦ ἰ ῆ ὐ ὑ ῖ ἐ
ο λαλο ντες, λλά τό Πνε μα το Πατρός μ ν τό λαλο ν ν μ ν»ἱ ῦ ἀ ῦ ῦ ὑ ῶ ῦ ἐ ὑ ῖ
(Ματθ. α'20). Καί κε νο τό λλο που ε πεν α τός Δαβίδ περί τ ςἐ ῖ ἄ ὅ ἶ ὁ ὐ ῆ
χάριτος τ ν λογίων τ ς θεοπνεύστου Γραφ ς « ξεχύθη χάρις νῶ ῆ ῆ ἐ ἐ
χείλεσί σου» (Ψαλμ. μδ' 3), περ ρμηνεύων μέγας Βασίλειος «οὅ ἑ ὁ ἱ
μέν, λέγει, ξω το λόγου τ ς ληθείας, μωρίαν νομάζουσι τοἔ ῦ ῆ ἀ ὀ ῦ
Ε αγγελίου τό κήρυγμα, τήν ε τέλειαν τ ς φράσεως τ ν Γραφ νὐ ὐ ῆ ῶ ῶ
ξουθενο ντες˙ με ς δέ ο καυχώμενοι ν τ Σταυρ το Χριστο ,ἐ ῦ ἡ ῖ ἱ ἐ ῷ ῷ ῦ ῦ
ο ς φανερώθη διά το Πνεύματος τά πό το Θεο χαρισθέντα μ ν,ἷ ἐ ῦ ὑ ῦ ῦ ἡ ῖ
ο κ ν διδακτο ς νθρωπίνης σοφίας λόγοις, ο δαμεν τι πλουσίαὐ ἐ ῖ ἀ ἴ ὅ
χάρις στίν κκεχυμένη παρά Θεο , ν το ς περί Χριστο λόγοις, διάἐ ἐ ῦ ἐ ῖ ῦ
το το ν λίγ τ χρόν π σαν σχεδόν τήν ο κουμένην δι λθε τόῦ ἐ ὀ ῳ ῷ ῳ ᾶ ἰ ῆ
κήρυγμα˙ πειδή πλουσία καί φθονος χάρις κκέχυται πί τούςἐ ἄ ἡ ἐ ἐ
κήρυκας το Ε αγγελίου».ῦ ὐ
Δεχθ τε λοιπόν περιχαρ ς καί μετ πιθυμίας, δελφοί μουῆ ῶ ᾿ ἐ ἀ
γαπητοί, τήν (σελ. 46) ψυχωφελεστάτην α τήν Βίβλον, καί συνεχ ςἀ ὐ ῶ
ταύτην ναγινώσκετε καστος ποίας τάξεως καί βαθμο ε ναι˙ στιἀ ἕ ὁ ῦ ἶ ἔ
γάρ χρησιμωτάτη καί ε ς ρχιερε ς καί ε ς ερε ς καί ε ς ρχοντας καίἰ Ἀ ῖ ἰ Ἱ ῖ ἰ Ἄ
ε ς Κριτάς, μάλιστα δέ ε ς Μοναχούς συχαστάς, καί ε ς κοινοβιάταςἰ ἰ ἡ ἰ
καί πλ ς ε ς ρχαρίους, ε ς μέσους καί ε ς τελείους˙ ξαιρέτως δέἁ ῶ ἰ ἀ ἰ ἰ ἐ
ε ς σθενε ς καί πάσχοντας πό διαφόρους πειρασμούς καί πάθη, καίἰ ἀ ῖ ἀ
διά το το χρειαζομένους παρηγορίαν ψυχικήν, διότι α τή λύει τάῦ ὐ
δύσλυτα ρωτήματα μέ μίαν διάκρισιν θαυμαστήν˙ α τή ε ναιἐ ὐ ἶ
διδάσκαλος τ ς πομον ς˙ κριζώτρια το γογγυσμο ˙ μάχαιραῆ ὑ ῆ ἐ ῦ ῦ
κκοπτική το δίου θελήματος˙ τ ς νθρωπαρεσκείας τιμητικώτατοςἐ ῦ ἰ ῆ ἀ
πέλεκυς˙ τ ς ληθο ς καί τελείας ταπεινώσεως φηγήτρια, τοῆ ἀ ῦ ὑ ῦ
ψηφίστου ε σηγήτρια, τ ς μετανοίας διαλαλήτρια, το πένθουςἀ ἰ ῆ ῦ
γεννήτρια καί τ ς τ ν ψυχ ν σωτηρίας καί ν Χριστ τελειότητοςῆ ῶ ῶ ἐ ῷ
προξενήτρια. Διά το το καί ς τοιαύτην πολυωφελ , νεγίνωσκονῦ ὡ ῆ ἀ
α τήν συνεχ ς καί ο παλαιοί κε νοι θε οι Πατέρες, καί πολλάς κὐ ῶ ἱ ἐ ῖ ῖ ἐ
τ ν ρωταποκρίσεων α τ ς ε ς τά αυτ ν συγγράμματαῶ ἐ ὐ ῆ ἰ ἑ ῶ
ναφέρουσιν˙ τσι σιος Πα λος Ε εργετινός πολλά κ τ ςἀ ἔ ὁ ὅ ῦ ὁ ὐ ἐ ῆ

16. Βίβλου ταύτης ε ς τήν βίβλον του μετωχέτευσεν˙ τσι σιος Νίκωνἰ ἔ ὁ ὅ
ν τ μέλανι ρει τ ς ντιοχείας σκήσας πί Κωνσταντίνου τοὁ ἐ ῷ ὄ ῆ Ἀ ἀ ἐ ῦ
Δουκός καί ωάννου ντιοχείας, κατά τό χιλιοστόν ξηκοστόν τος,Ἰ Ἀ ἑ ἔ
πολλάς μαρτυρίας ξ α τ ς ναφέρει, καί ε ς τούς δύο τόμους τ ςἐ ὐ ῆ ἀ ἰ ῆ
Συλλογ ς που φιλοπόνησεν. τσι γιος Θεόδωρος Στουδίτηςῆ ὅ ἐ Ἔ ὁ ἅ ὁ
ν τ Διαθήκ του λέγει, τι ε ς τήν Βίβλον ταύτην τοἐ ῇ ῃ ὅ ἰ ῦ
Βαρσανουφίου, δέν η ρε κανένα π δον καί τοπον˙ μέμνηται δέὗ ἀ ᾷ ἄ
α τ ς καί Συμεών Νέος Θεολόγος, καί Πέτρος Δαμασκηνός,ὐ ῆ ὁ ὁ ὁ
καί λλοι Πατέρες.ἄ
Χειρόγραφα καί α' κδοση τ ς Βίβλουἔ ῆ
Βαρσανουφίου καί ωάννου.Ἰ
Ε πον νά τήν δεχθ τε περιχαρ ς καί μετ πιθυμίας˙ διότι, κατά τήνἶ ῆ ῶ ᾿ ἐ
κοινήν παροιμίαν, π ν σπάνιον πιθυμητόν˙ δέ Βίβλος α τη τόσονᾶ ἐ ἡ ὕ
τον σπανία, στε που, χι μόνον ποτέ ο δέποτε ξεδόθη, καίἦ ὥ ὅ ὄ ὐ ἐ
κολούθως δέν γινε κοινή ε ς τούς πολλούς διά το τύπου, λλά καίἀ ἔ ἰ ῦ ἀ
νέκδοτος καί ν χειρογράφοις σωζομένη, πολλά σπανία ν˙ ς ε ναιἀ ἐ ἦ ἄ ἶ
χάρις πολλή ε ς τήν μεγίστην, σεβασμίαν, καί βασιλικήν Μονήν τοἰ ῦ
ν γίοις μεγάλου καί θεοφόρου Πατρός μ ν θανασίου το ν τἐ ἁ ἡ ῶ Ἀ ῦ ἐ ῷ
θ ˙ ε ς ταύτην γάρ τήν ε αγ Μονήν, πρός το ς λλοις ξιολόγοιςἌ ῳ ἰ ὐ ῆ ῖ ἄ ἀ
καί συσσευρέτοις βιβλίοις, περ ε σί τεθησαυρισμένα ν τ πλουσίἅ ἰ ἐ ῇ ᾳ
ταύτης Βιβλιοθήκ χειρόγραφα, ε ρέθη καί ν μόνον πρωτότυπονῃ ὑ ἕ
τ ς Βίβλου ταύτης παμπάλαιον, σάν νας μονογενής φοίνιξ, πό τόῆ ὡ ἕ ἀ
πο ον ντέγραφον σοι Πατέρες ν τ ρει τήν Βίβλον ταύτηνὁ ῖ ἀ ὅ ἐ ῷ ὄ
χουσι. (Καί τούτη ε ναι φορμή, διά τήν ποίαν ε ς μερικά μέρηἔ ἶ ἡ ἀ ὁ ἰ
τ ς Βίβλου ε ρίσκονται τινά λόγια ναμεταξύ λλιπ , μέ τό νά μήνῆ ὑ ἀ ἐ ῆ
ε χομεν λλο ντίγραφον τελειότερον (σελ. 47) νά τά παραβάλλωμενἴ ἄ ἀ
καί νά τά προσθέσωμεν). θεν ε μαι βέβαιος τι πολλοί, βλέποντεςὍ ἶ ὅ
δη κδεδομένην ε ς τό φ ς τ ς τυπογραφίας, τήν ν τ σκότει καίἤ ἐ ἰ ῶ ῆ ἐ ῷ
γνοί μέχρι το δε ε ρισκομένην Βίβλον το θείου Βαρσανουφίου,ἀ ᾳ ῦ ὑ ῦ
χουν νά πάθουν τό διον κε νο σύμβαμα καί τήν πορίαν, πουἔ ἴ ἐ ῖ ἀ ὅ
παθον ο βρα οι ν τ ρήμ , ταν παραδόξως ε δον τό ο ράνιονἔ ἱ Ἕ ῖ ἐ ῇ ἐ ῳ ὅ ἶ ὐ
μάννα, καί νά λέγουν καί α τοί νας πρός τόν λλον, ς κε νοιὐ ἕ ἄ ὡ ἐ ῖ
πορο ντες λεγον˙ «Μάν; Μάν;» τοι τί στι το το, τί στι το το;ἀ ῦ ἔ ἤ ἐ ῦ ἐ ῦ
« δόντες δέ ο Υ οί σραήλ, ε παν τερος τ τέρ ˙ τί στι το το; οἰ ἱ ἱ Ἰ ἶ ἕ ῷ ἑ ῳ ἐ ῦ ὐ
γάρ δεισαν τί ν» ( ξοδ. ις'). Τί ε ναι Βίβλος α τη; πο τονᾔ ἦ Ἔ ἶ ἡ ὕ ῦ ἦ
κεκρυμμένη καί παντελ ς γνωστος καί τώρα νεκαλύφθη; με ςῶ ἄ ἀ ἡ ῖ
ο τε Βαρσανούφιον κόμη κούσαμεν τί στιν, ο τε βιβλίον α τοὔ ἀ ἠ ἐ ὔ ὐ ῦ
ωράκαμεν πώποτε˙ συνηθίζουσι γάρ φυσικ τ τρόπ τά κοινά καίἑ ῷ ῷ ῳ

17. γνωστα πράγματα νά προξενο σιν πορίαν ε ς τήν ψυχήν.ἄ ῦ ἀ ἰ
Τίνες δέ ε σιν ο τήν Βίβλον ταύτην τύποις κδεδωκότες; ο σιώτατοιἰ ἱ ἐ ἱ ὁ
καί πανοσιώτατοι, καί διά το θείου καί γγελικο σχήματος κατάῦ ἀ ῦ
πνε μα ντες δελφοί, ο συγκάτοικοι καί μότροποι ν Χριστ καίῦ ὄ ἀ ἱ ὁ ἐ ῷ
σύμψυχοι, τε σιώτατος ν Μοναχο ς κύρ νανίας καί οὅ ὁ ἐ ῖ Ἀ ἱ
πανοσιώτατοι ν ερομονάχοις καί πρεσβυτέροις, παπ ς λέγωἐ Ἱ ὁ ᾶ
Κυπριανός καί παπ ς Ε θύμιος, ο γιορε ται καί σταυροποιοί, καίᾶ ὐ ἱ Ἁ ῖ
τήν τ ν γκολπίων τέχνην μεταχειριζόμενοι˙ ο τοι γάρ θερμήν καίῶ ἐ ὗ
νδιάθετον ε λάβειαν χοντες πρός τούς σίους καί θεοφόρουςἐ ὐ ἔ ὁ
Πατέρας, πρός τε τόν γιον Βαρσανούφιον καί γιον ωάννην καίἅ ἅ Ἰ
γάπην περβάλλουσαν σώζοντες πρός τήν εράν α τ ν Βίβλον, ςἀ ὑ ἱ ὐ ῶ ὡ
πολύ τι φεληθέντες ξ α τ ς, ε ς τε τάς λλας θεουργούς ρετάς,ὠ ἐ ὐ ῆ ἴ ἄ ἀ
καί μάλιστα ε ς τήν τελειοποιόν πακοήν, ε ς τήν θλητικήν κκοπήνἰ ὑ ἰ ἀ ἐ
το θελήματος καί ε ς τήν ψηποιόν ταπείνωσιν, ξώδευσαν καίῦ ἰ ὑ ἐ
ντέγραψαν α τήν καί ε χον ε ς δικήν τους χρ σιν. Δένἀ ὐ ἶ ἰ ἰ ῆ
ε χαριστήθησαν μως νά πολαμβάνωσιν α τοί μόνοι τό καλόν καίὐ ὅ ἀ ὐ
τήν κ τ ς Βίβλου φέλειαν, λλ θέλησαν νά μεταδώσουν τήνἐ ῆ ὠ ἀ ᾿ ἠ
φέλειαν α τ ς καί ε ς τούς λλους δελφούς ς φιλάδελφοι. θεν,ὠ ὐ ῆ ἰ ἄ ἀ ὡ Ὅ
χι μόνον μέ, τόν κατά πνε μα δελφόν α τ ν, παρεκίνησαν νάὄ ἐ ῦ ἀ ὐ ῶ
διορθώσω α τήν καί μέ τήν βιογραφίαν τ ν σίων καί μέ τόνὐ ῶ Ὁ
πίνακα νά τήν πλουτίσω, λλά καί κ το στερήματος α τ νἀ ἐ ῦ ὑ ὐ ῶ
ξοδεύσαντες καί σχεδόν κ το καθημερινο ρτου, ο σθιον,ἐ ἐ ῦ ῦ ἄ ὗ ἤ
περικόψαντες μόλις γάρ κ το ργοχείρου α τ ν πορισμός� ὁ ἐ ῦ ἐ ὑ ῶ
ξαρκε α το ς καί το ς ξενουμένοις π α τ ν δελφο ς, καί κατάἐ ῖ ὐ ῖ ῖ ὑ ᾿ ὐ ῶ ἀ ῖ
τήν κοινήν παροιμίαν «τό μεροδούλιόν τους ε ναι μεροφάγιόνἡ ἶ ἡ
τους», ς λέγει καί κκλησιαστής «π ς μόχθος νθρώπου ε ςὡ ὁ Ἐ ᾶ ἀ ἰ
στόμα α το , καί γε ψυχή ο πληρωθήσεται» (σελ. 48) ( κκλ. ς'7)ὐ ῦ ἡ ὐ Ἐ
- κ το ρτου, λέγω, α τ ν περικόψαντες, ξέδωκαν λίγα τινάἐ ῦ ἄ ὑ ῶ ἐ ὀ
σώματα τ ς Βίβλου ταύτης, πειδή ο κ ε χον τόν τρόπον διά νάῆ ἐ ὐ ἶ
κδώσουν πολλά. ναγκασθέντες σχεδόν ε ς το το, πειδή μαρτίανἐ Ἀ ἰ ῦ ἐ ἁ
μεγάλην στοχάσθησαν τό νά φήσουν μίαν τοιαύτην εράν καίἐ ἀ ἱ
πολυωφελ Βίβλον νά ε ρίσκεται νέκδοτος ε ς να παντοτεινόνῆ ὑ ἀ ἰ ἕ
σκότος, καί ο μέν σκώληκες νά διαφθείρουν α τήν, ο δέ δελφοί νάἱ ὐ ἱ ἀ
στερο νται τήν ξ α τ ς φέλειαν˙ κολούθως δέ καί ο θε οιὑ ῦ ἐ ὐ ῆ ὠ ἀ ἱ ῖ
Πατέρες καί εροί συγγραφε ς νά μένουν φανε ς καί γνωστοι ε ςἱ ῖ ἀ ῖ ἄ ἰ
τόν κόσμον, ο δίκην φωστήρων ν ρετα ς, καί το ς το γίουἱ ἐ ἀ ῖ ῖ ῦ ἁ
Πνεύματος χαρίσμασι διαλάμψαντες.
ποδεξάμενοι λοιπόν καί ποδεξάμενοι τήν φιλάδελφον γνώμην τ νἈ ὑ ῶ
νωτέρω δελφ ν, ναγινώσκετε πιμελ ς τήν παρο σαν Βίβλον,ἀ ἀ ῶ ἀ ἐ ῶ ῦ
καί το μέλιτος καί τ ν χαρίτων α τ ς πολαύετε˙ καρπούμενοι δέῦ ῶ ὐ ῆ ἀ
τήν ξ α τ ς φέλειαν, δεήθητε το Θεο , δελφοί μου χριστιανοί,ἐ ὐ ῆ ὠ ῦ ῦ ἀ
διά τήν ψυχικήν σωτηρίαν τ ν ταύτην κδεδωκότων, ε ς δόξαν Θεο ,ῶ ἐ ἰ ῦ
ε ς τιμήν τ ν σίων καί ε ς τήν δικήν σας φέλειαν˙ καί τόἰ ῶ Ὁ ἰ ἰ ὠ
παράδειγμα τούτων μιμησάμενοι, προθυμοποιηθ τε, γαπητοί, καίῆ ἀ
με ς, ε ς τό νά κδίδετε τύποις τοια τα ψυχωφελ βιβλία, καίὑ ῖ ἰ ἐ ῦ ῆ
μάλιστα τά μέχρι το δε ντα νέκδοτα, ε ς κοινήν σωτηρίαν τ νῦ ὄ ἀ ἰ ῶ
ρθοδόξων˙ ο γάρ τοια τα βιβλία κδίδοντες, δέν κάμνουσιν λλο,ὀ ἱ ῦ ἐ ἄ
παρά κδίδουσιν ε ς τόν κόσμον, καί πολλαπλασίαζουσι φ ταἐ ἰ ῶ
ο ράνια τ ν ψυχ ν, καί πλανε ς δηγούς σωτηρίας. ρρωσθε.ὐ ῶ ῶ ἀ ῖ ὁ Ἔ

18. ωγ'. ουνίου κβ'.ᾳ Ἰ
λος τ ς μετέρας γάπης ξηρτημένοςὍ ῆ ἡ ἀ ἐ
ν Μοναχο ς λάχιστοςὉ ἐ ῖ ἐ
Νικόδημος γιορείτης .ὁ Ἁ
ΕΙΔΗΣΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ
ΑΝΑΓΙΝΩΣΚΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΒΙΒΛΟΝ
ΤΑΥΤΗΝ
(Παλαιο τινος γίου νδρός νωνύμου,ῦ ἁ ἀ ἀ
το τάς ρωταποκρίσεις ταύτας γραφῦ ἐ ῇ
παραδεδωκότος).
Παρακαλο μεν τούς ντυγχάνοντας ταύτ τ Βίβλ , μετ ε λαβείαςῦ ἐ ῃ ῇ ῳ ᾿ ὐ
καί πίστεως τά ν α τ γεγραμμένα δέχεσθαι, καί μ λλον ε ς μίμησινἐ ὐ ῇ ᾶ ἰ
βίου καί πράξεων γαθ ν τ ν τα τα ε ρηκότων, χάριτι Χριστοἀ ῶ ῶ ῦ ἰ ῦ
σπουδάζειν λθε ν˙ τόν γάρ αυτ ν βίον ν πολλ τ χρόν , κατάἐ ῖ ἑ ῶ ἐ ῷ ῷ ῳ
Θεόν δι πομον ς καί πίστεως ξασκήσαντες, καί, κατά τόν γιον᾿ ὑ ῆ ἐ ἅ
πόστολον, νομίμως γωνισάμενοι καί κατά πάντα τ δ τ νἈ ἀ ῇ ὁ ῷ ῶ
γίων Πατέρων κολουθήσαντες, ξιοι γεγόνασι τ ν τηλικούτωνἁ ἀ ἄ ῶ
παρά Θεο χαρισμάτων. Μέλποντες δέ ντυγχάνειν το ςῦ ἐ ῖ
γεγραμμένοις ν ταύτ τ Βίβλ , ε δέναι φείλομεν, τι, τά μέν πρόςἐ ῃ ῇ ῳ ἰ ὀ ὅ
ναχωρητάς ρρέθη, τά δέ το ς ν Κοινοβίοις˙ λλα δέ, το ς νἀ ἐ ῖ ἐ ἄ ῖ ἐ
συμφωνί ˙ τερα δέ ερε σι καί φιλοχρίστοις λαϊκο ς. Καί τά μένᾳ ἕ ἱ ῦ ῖ
νεωτέροις, τοι ρχαρίοις, τά δέ προβεβηκόσιν δη καίἤ ἀ ἤ
γεγυμνασμένοις τήν ξιν˙ καί λλα, το ς ε ς τελείωσιν τ ς ρετ ςἕ ἄ ῖ ἰ ῆ ἀ ῆ
γγίζουσι, καθώς κάστ ρμοζεν κο σαι. Ο γάρ τά α τά το ςἐ ἑ ῳ ἥ ἀ ῦ ὐ ὐ ῖ
π σιν ρμόττει διδάγματα˙ σπερ γάρ πί τ ς σωματικ ς λικίας,ᾶ ἁ ὥ ἐ ῆ ῆ ἡ
λλα τά βρώματα το γαλακτοτροφουμένου καί λλα το β ντοςἄ ῦ ἄ ῦ ἠ ῶ
καί το προβεβηκότος τερα˙ ο τω καί πί τ ς πραγματικ ς λικίας.ῦ ἕ ὕ ἐ ῆ ῆ ἡ
Πολλάκις δέ καί πρός τήν σθένειαν το λογισμο το ρωτ ντοςἀ ῦ ῦ ῦ ἐ ῶ
πεκρίνοντο, ο κονομικ ς συγκαταβαίνοντες, να μή ε ς πόγνωσινἀ ἰ ῶ ἵ ἰ ἀ

19. πέσ ρωτήσας˙ καθώς καί ν το ς βίοις τ ν Γερόντωνῃ ὁ ἐ ἐ ῖ ῶ
ε ρίσκομεν˙ καί ο χρή ς κανόνα καθολικόν δέχεσθαι τά ο τωὑ ὐ ὡ ὕ
συγκαταβατικ ς πρός τινας, διά τήν σθένειαν α τ ν, ε ρημένα,ῶ ἀ ὐ ῶ ἰ
λλ ε θέως διακρίνειν τι πρός τόν ρωτήσαντα πάντως καίἀ ᾿ ὐ ὅ ἐ ἡ
πόκρισις παρά τ ν γίων ρμοδίως ρρέθη. Συμβαίνει γάρ καί τόνἀ ῶ ἁ ἁ ἐ
τοιο τον νανήψαντά ποτε ε χα ς γίων λθε ν ε ς κατάστασινῦ ἀ ὐ ῖ ἁ ἐ ῖ ἰ
πρέπουσαν μοναχο ς, καί τότε κο σαι πάλιν τά α τ συμφέροντα.ῖ ἀ ῦ ὐ ῷ
Παρακαλ δέ μ ς ν Κυρί , να καί τ ς μ ς ταπεινώσεωςῶ ὑ ᾶ ἐ ῳ ἵ ῆ ἐ ῆ
μνημονεύητε ν τα ς σίαις μ ν προσευχα ς, το ταύτας τάςἐ ῖ ὁ ὑ ῶ ῖ ῦ
ποκρίσεις διά τ ς το Θεο βοηθείας ταύτ τ γραφἈ ῆ ῦ ῦ ῃ ῇ ῇ
παραδεδωκότος, ε ς φέλειαν τ ν ταύτας ν φόβ Θεοἰ ὠ ῶ ἐ ῳ ῦ
ναγινωσκόντων, πως μή ε ς κρίμα μοι γένωνται ο λόγοι τ ν γίωνἀ ὅ ἰ ἱ ῶ ἁ
λλά σκεπασθ διά τ ν ε χ ν α τ ν τε καί μ ν, ν ν καί ε ςἀ ῶ ῶ ὐ ῶ ὐ ῶ ὑ ῶ ῦ ἰ
μέραν κρίσεως. μήν.ἡ Ἀ
Α'. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ
ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΒΒΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΤΗΣ
ΜΗΡΩΣΑΒΗΣ
α'
πόκρισιςἈ το μεγάλου Γέροντος (ε τουν το Βαρσανουφίου) πρόςῦ ἴ ῦ
τόν πό Μηρωσάβης ββ ν ωάννην, α τήσαντα λθε ν καί ο κ σαιἀ Ἀ ᾶ Ἰ ἰ ἐ ῖ ἰ ῆ
παρ α το ς ν τ κοινοβί .᾿ ὐ ῖ ἐ ῷ ῳ
Γέγραπται ν τ ποστόλ , τι « ναρξάμενος ν μ ν ργουἐ ῷ Ἀ ῳ ὅ ὁ ἐ ἐ ὑ ῖ ἔ
γαθο , α τός καί τελειώσει ως τ ς μέρας το Κυρίου μ νἀ ῦ ὐ ἕ ῆ ἡ ῦ ἡ ῶ
ησο Χριστο ». Καί πάλιν Δεσπότης μ ν ε πε τ προσελθόντιἸ ῦ ῦ ὁ ἡ ῶ ἶ ῷ
α τ . «Ε τις ο κ ποτάσσεται π σι το ς πάρχουσιν α το καί τὐ ῷ ἴ ὐ ἀ ᾶ ῖ ὑ ὐ ῦ ῷ
γένει, τι δέ μή μισε καί τήν αυτο ψυχήν, ο δύναταί μου ε ναιἔ ῖ ἑ ῦ ὐ ἶ
μαθητής». Δυνατόν δέ στι τ Θε <πληροφορ σαι> φ μ ς τόνἐ ῷ ῷ ῆ ἐ ᾿ ἡ ᾶ
λόγον. τι « δού δή τί καλόν καί τερπνόν, λλ τό κατοικε νὍ ἰ ἀ ᾿ ἤ ῖ
δελφούς πί τό α τόν»; Ε χομαι δέ να φθάσ ς τό μέτρον τόἀ ἐ ὐ ὔ ἵ ῃ
γεγραμμένον ν τα ς Πράξεσιν˙ τι σοι ε χον κτήματα, πώλουν καίἐ ῖ ὅ ὅ ἶ ἐ
φέροντες τό τίμημα τ ν πιπρασκομένων, τίθουν πρός το ς ποσί τ νῶ ἐ ῖ ῶ
ποστόλων.Ἀ
Καί ε δώς σου τήν προθυμίαν, κατά Θεόν ο σαν, < ε πον > τἰ ὖ ἶ ῷ
γαπητ υ μ ν Σερίδ , τ μετά Θεόν σκεπάσαντι μ ς πόἀ ῷ ἱῷ ἡ ῶ ῳ ῷ ἡ ᾶ ἀ
τ ν νθρώπων˙ ( λπίζομεν δέ ε ς τόν Θεόν, τι καί σέ μεθ μ νῶ ἀ ἐ ἰ ὅ ᾿ ἡ ῶ
σκεπάζει) τι δέξαι τόν δελφόν ωάννην μετά γάπης πολλ ς, καίὅ ἀ Ἰ ἀ ῆ
μή διακριθ λως. Πρό γάρ δύο τ ν (σελ. 54) πεκάλυψέ μοιῇ ὅ ἐ ῶ ἀ ὁ
Θεός, τι μέλλει ξειν ντα θα˙ καί τι πολλοί τ ν δελφ νὅ ἥ ἐ ῦ ὅ ῶ ἀ ῶ