Պատմության նախագիծ

1. Հայոց պատմության կարևոր վերնագրերից մեկը․․․

2.  ,,Նեմեսիս,, գործողության հիմնական նպատակը՝ 1915
թվականին կատարած Հայոց ցեղասպանությունը
կազմակերպող Երիտթուրք կուսակցության
պարագլուխներին պատժելն էր։ Գործողության միտքը
ծնվել է 1919 թվականին, ,,Հայ Հեղափոխական
Դաշնակներ,, կուսակցության IX հավաքի
ժամանակ։Մտահղացումը ծնվեց այն ժամանակ,երբ
1919թ․ Ստամբուլի դատարանը որոշեց մահապատժի
ենթարկել երիտթուրքերի պարագլուխներին,սակայն
նրանք,օգտվելով իշխանության
թողտվությունից,փախան Եվրոպա և Ամերիկա։
 Ընդհանուր հաշվարկվել է 650 երիտթուրք,որոնցից
առանձնացվել են 41 գլխավոր հանցագործները։

3.  Արդյունքում սպանվել են՝
 Նասիֆ Յուսիֆբեյլի-Բաքվի ճանապարհին
 Ֆաթալի Խան Խոյսկի-Թբիլիսի,Արամ Երկանյան
 Հասան Բեկ Ագաև-Թբիլիսի,Արամ Երկանյան
 Թալեաթ շուն- Բեռլին, Սողոմոն Թեհլերյան
 Բևբութ Ջեվանշիր Խան-Կոստանդնուպոլիս,Միսակ
Թոռլակյան
 Սայիդ Հալիմ-Հռոմ,Արշավիր Շիրակյան
 Ջեմալ Ազմի-Բեռլին,Արամ Երկանյան,Արշավիր Շիրակյան
 Բեհաեդդին Շաքիր-Արշավիր Շիրակյան,Արամ Երկանյան
 Ջեմալ Փաշա-Թիֆլիս,Պետրոս Տեր-Պողոսյան,Արտաշես
Գևորգյան

4.  1919 թ., Թիֆլիսի Երևանյան հրապարակում տա-
կավին պատանի Արամ Երկանյանը գնդակահարեց
մուսաֆաթական դահիճ Ղասիմբեկովին:

5.  1920թ․ Հունիսի 19-ին Արամ Երկանյանը
գնդակահարեց Ադրբեջանի նախկին վարչապետ
Ֆաթալի Խան Խոյսկուն , և նրա գործակից ,Շուշիի
հայերի ջարդարար Սաֆարովին։

6.  1921 թ. հուլիսի 21ին Ստամբուլում Միսաք Թոռլաք
-յանը գնդակահարեց Ադրբեջանի ներքին գործերի
նախկին նախարար Բեհբութ Ձևանշիր խանին:

7.  1921թ․ Մարտի 17-ին Թեհլերյանի Բեռլինում՝ Թալեաթի սեփական
տան մոտ սպանեց Թալեաթ փաշային։ Սողոմոնի պատիվը այնքան
բարձր էր,որ անգամ ելիտթուրքերի պարգլուխին և Հայոց
ցեղասպանության գլխավոր պատասխանատուին չսպանեց մեջքի
ետևից,այլ ասելով․
 -Թալեա՛թ․
 Թալեաթը պտտվում է դեպի Սողոմոնը, և տեսնում նրա այրող
հայացքը,այդ պահին Սողոմոնը գնդակահարում է նրան։ Հետո
կայանում է դատ,որում Սողոմոնի ճրագործությունը արդարանում
է, և հենց դատարանի դահլիճից էլ Սողոմոնը գնում է։ Բայց դա դեռ
Նեմեսի գործողության սկիզբն էր․․․

8.  1921 թ. դեկտեմբերի 5-ին Հռոմում Արշավիր
Շիրակյանը, հընթացս նետվելով կառքը, որով
երթևեկում էր երիտթուրքերի կառավարության
վարչապետ Սայիդ Հալիմ փաշան, տապալեց նրան
և կանգնեցնելով կառքը` հեռացավ:

9.  Դրանից մի քանի ամիս հետո՝ 1922 թ․ապրիլի 15-ին
սպանվեց Տրապիզոնի հայերի ջարդի
կազմակերպիչներ դոկտոր Ջեմալ Ազմին և
Բեհադդիր Շաքիրը,որոնց սպանեցին՝ Արշավիր
Շիրակյանը և Արամ Երկանյանը,հենց Թալեաթի
կնոջ աչքի առջև։

10.  1922 թ․ Չէկայի շենքի դիմաց սպանվեց Օսմանյան
Թուրքիայի ռազմածովային ուժերի նախկին
ղեկավար՝ Ջեմալ փաշան,որին սպանեցին՝ Պետրոս
Տեր-Պողոսյանը,Արտաշես Գևորգյանը,Ստեփան
Ծաղիկյանն ու Զարեհ Մելիք-Շահնազարյանցը։

11.  1․Հարություն Մկրտչյան-1920,Սողոմոն Թեհլիրյան
 2․Վահե Իհսսանին(Եսայան,դավաճանը անգամ
փոխել է իր ազգանունը),Մարտի 27,Արշավիր
Շիրակյան
 3․Արշավիր(Արթուր) Յասյան,1920,Արշակ
Եզդանյան

12.  Գործողությանը մասնակցել է 11 ոճրագործ․
 Արմեն Գարո-1872-1923
 Շահան Նաթալի-1884-1983
 Միսաք Թորլաքյան-1894-1968
 Արշավիր Շիրակյան-1902-1973
 Արամ Երկանյան-1895-1930
 Արտաշես Գևորգյան-
 Պետրոս Տեր-Պողոսյան-
 Ստեփան Ծաղիկյան-1886-?
 Սողոմոն Թեհլերյան -1897-1960

13.  Ցավոք ,,Նեմեսիս,,-ը երկար կյանք չունեցավ, և մի
նախագծի ստորագրումը դադարեցրեց նրա
գործողությունների շարունակությունը։ 1922թ․
Հայաստանի,Վրաստանի և Ադրբեջանի
կառավարությունները ստորագրեցին ,,Պրոմեթևս,,
նախագիծը,որը դեմ էր բոլշևիզմին։Հետո ՀՅԴ
Բյուրոն կատարեց որոշում դադարեցնել
,,Նեմեսիս,,-ի գործողությունները։
Դժգոհությունները շատ էին,քանի որ դա ՀՅԴ-ի
ամեանսխալ որոշումներից էր։
 Դրանով ՀՅԴ-ն ոչ միայն հաշության ձեռք մեկնեց
դարավոր ոսոխին,այլ ստվեր նետեց դարավոր և
փառահեղ անցյալի վրա։