2. Агуулга
• Харшил буюу аллерги гэж юу вэ?
• Харшлын төрлүүд
• Арьсны харшил
• Хоолны харшил
• Шавжны харшил
3. Харшил гэж юу вэ?
• Австрийн хүүхдийн эмч К.Пирке:
Харшил-Аллерги (allos–өөр, ergon-vйлчлэх)
• Харшил гэдэг нь тодорхой хvчин зvйл
нэвтрэхэд бие махбодь байвал зохихоос хэт
эмзэг, хүчтэй хариу vзvvлж, өөрөөр
үйлчилж байгаа хэрэг юм.
7. Харшлын гаралтай арьсны өвчнүүд
• Гадны ямар нэг цочруул арьсанд шууд
үйлчилсний улмаас үүсч буй арьсны хурц
үрэвслийг дерматит гэнэ.
• хавьтал харшлын дерматит
• хордлого харшлын дерматит
• атопийн дерматит
• чонон хөрвөс
8. Экзем гэж юу вэ?
• "Экзем" нь "eczeo-буцлах“, Грек
• арьсны хамгийн тархмал эмгэг
• арьс хуурайших, загатнах, арьсны
үрэвслийн шинж тэмдгүүдтэй
9. Явцаар нь:
• Хурц
• хурцавтар
• архаг
Төрлөөр нь:
• Жинхэнэ
• Нянгийн
• Хажираст
• Хүүхдийн
• варикозон
• хэсэг газрын (чихний, нүдний,
хөхний, дисгидроз, эвэршсэн,
мэргэжлийн, живхний,
хуурайшсан)
10. Үүсгэдэг хүчин зүйлс
Экзем үүсгэгч
хүчин зүйлс
Саван, цэвэрлэгээний
бодисууд
Гоо сайхны
бүтээгдэхүүнүүд
хувцас
Гоёл чимэглэл Их хөлрөх
Биеийн дулаан
өөрчлөгдөх
стресс Харшил үүсгэгчид
11. Хэрхэн сэргийлэх вэ?
• Шимэгч хорхойг устгах
• архаг халдварын голомтуудыг эмчлэх
• харшил төрүүлэгч хоол хүнс болон нийлэг.
нейлонон, ноосон цагаан хэрэглэл үл
хэрэглэх
• арьсны эмчийн хяналтанд байх нь экзем
өвчин сэдрэхээс сэргийлэх чухал арга
хэмжээ юм.
12. Эмчилгээ
• Харшил төрүүлэх шинжтэй хоол хүнсийг
хориглоно. Үүнд: халуун ногоо, хоол
амтлагчууд, өндөг, зөөлөн чихэр, даршилсан,
давсалсан хүнсний бүтээгдэхүүн, нимбэг,
мандарин г.м.
• Экземтэй өвчтөний арьсыг байнга чийгшүүлж,
тослохын зэрэгцээ өрөө тасалгааг чийгшүүлэх
шаардлагатай
• Хэт ягаан А ба В туяа (UYA, UVB), цитостатик эм
болох циклоспориныг бага тунгаар хэрэглэж
болно.
14. Хүнсний харшил
• Өдгөө дэлхий дээр 220-250 сая хүн хүнсний
харшилтай болох нь илэрсэн байна.
• 2013 онд Дэлхийн харшлын нийгэмлэг “Хүнсний
харшил-дэлхийн тулгамдаж буй эрүүл мэндийн
асуудал” сэдвийн дор 93 оронд зохиогдсон
байна.
• Дэлхийн хүн амын 30% нь харшилтай, 24-30%
нь ургамлын тоосных бол 2020 он гэхэд
дэлхийн хүн амын 50% нь ямар нэг харшлаар
өвчлөх магадлалтай судалгаа гарсан байна.
15. Хүнсний харшил гэж юу вэ?
Хүнсний харшил нь
аллерген шинж бүхий
хүнсэнд үзүүлж буй бие
махбодын дархлааны
урвал.
иммуноглобулин E (IgE)
хамааралт урвал юм.
16. Хэлбэрүүд
• Эмнэл зүйн шинж тэмдэг хөнгөн, эсвэл
хүнд (anaphylaxis) хэлбэрээр илэрнэ.
• Зарим тохиолдолд хүнсэнд тэвчилгүй
байх (intolerance) хэлбэр байдаг.
17. Шалтгаан
1. хүүхдэд:
хүүхдийг хөхнөөс эрт гаргах
гэдэсний халдвараар өвчлөх
2. бусад насныханд
хэт цөөн төрлийн хоол, хүнс хэрэглэх
ходоод гэдэсний мэс засал хийлгэх
ходоод гэдэсний үрэвсэл
эмийг хэтрүүлэн хэрэглэх нь
хүнсний харшлаар өвчлөхөд шууд нөлөө үзүүлэх халгаат
хүчин зүйлс болдог.
18. Харшил үүсэх эмгэг жам
Хоол хүнсний харшлын эмгэг жам нь үндсэн 2 үе
шатаар явагдана.
• Таны биед харшил төрүүлэх хүнсний аллерген
ороход дархлааны систем ажиллаж IgE эсрэг бие
тухайн алллергений эсрэг үүсдэг. Уг аллерген нь
таны цусаар дамжин шилбүүрт мөхлөгт эс болон
базофил эстэй холбогддог. Шилбүүрт мөхлөгт
эсүүд нь ихэвчлэн хамар, хоолой, уушиг, арьс, хоол
боловсруулах замд байдаг. Базофил эсүүд нь цус
болон эдүүдэд байрладаг.
• Дараагийн удаа та тухайн хүнсний бүтээгдэхүүнийг
хэрэглэхэд эсүүдээс гистаминууд их хэмжээгээр
ялгарна.
20. Арьсны сорил
(prick test, puncture test, epicutaneous test)
Skin Tests
21. • Атопийн дерматиттай хүмүүст IgE –н түвшин ихэссэн
байна. Эмнэлзүйн шинж тэмдэгтэйгээ заавал тохирох
албагүй.
• Tryptase-н түвшин мөн ихэснэ. Энэ нь шигүү мөхлөгт
эсийн дегрануляци болсныг илтгэдэг. Хуурамч – сөрөг
хариу гарч болно.
• Мөн атопитай өвчтөнүүдэд эозинофилийн тоо
олширно.
• RAST/CAP FEIA (fluorenzymeimmunoassay): антиген
өвөрмөц IgE-г хэмждэг.
Лабораторийн шинжилгээ
