...

2. Ο Έ Υ Τ Ο Ν ΙΚ Ο Ι ΜΥΘΟΙ διηγούνται πως, μεχά
από μια μεγάλη μάχη με τους Μογγόλους
ιππν πεδιάδα ίο υ Lechfeld, όπου οι στρατοί
δύο διαφορετικών κόσμω ν συγκρούστηκαν
με αποτέλεσμα τη βίαιη και αιματηρή αλλη-
λοσφαγή τους, τα φαντάσματα τω ν σ κο τω ­
μ έ νω ν μαχητών εξακολουθούσαν να μάχο­
νται στα σύννεφα επί τρεις ακόμη ημέρες.
Το ίδιο συνέβη και στη Νυρεμβέργη από το
1945 μέχρι το 1946. Εκεί όπου οι προσόψεις
τω ν σπιτιών της μαρτυρικής πόλης, έφεραν
τα φρικιά σημάδια τω ν θανάσιμων συγκρού­
σ ε ω ν μεταξύ της Γερμανίας και τω ν εχθρώ ν
της, τα φαντάσματα συνέχιζαν τις συγκρού­
σεις για δεκαέξι επιπλέον μήνες.
Αλλά ο παραλληλισμός τελειώ νει εδώ . Οι
στρατιές δεν ήταν ισοδύναμες. Η μία πλευρά
αφοπλίστηκε και της απέμειναν λίγοι φίλοι.
0 Πρόεδρος Χάρι Τρούμαν διόρισε τον
Robert H. Jackson ως επικεφαλής τω ν Αμερι­
κανών κατηγόρων, προκειμένου να στηρίξει
στη Νυρεμβέργη τις κατηγορίες εναντίον τω ν
Μεγάλων Εγκληματιών Πολέμου του Αξονα.
Το καθήκον του ήταν εκ τω ν προτέρων, σα­
φώς προσδιορισμένο.Ένας αριθμός Γερμα­
νώ ν και Ιταλών ηγετώ ν θα χαρακτηρίζονταν
ως εγκληματίες πολέμου, θα παραπέμπονταν
σε δίκη και θα τιμωρούνταν ανάλογα.
Την εποχή που άρχισε η δίκη, ίο Νοέμβριο
του 1945, πολλά ιδανικά είχαν ήδη προδοθεί.
Υπάρχουν ελάχιστα αδικήματα από αυτά
που αναφέρονται στο κατηγορητήριο της Νυ­
ρεμβέργης για τα οποία δεν θα μπορούσε να
θεω ρηθεί ένοχη μία ή περισσότερες από τις
κατηγορούσες συμμαχικές δυνάμεις. Προ­
κειμένου να συντρίψουν τον Χίιλερ, άμαχος
πληθυσμός ηυρπολήθηκε και κατακάηκε,
δολοφονήθηκε, κακοποιήθηκε, τρομοκραιή-
θηκε, εκτοπίστηκε και υποδουλώ θηκε. Εξα­
πολύθηκαν επιθετικοί πόλεμοι, ουδέτερες
χώ ρες κατακτήθηκαν με δόλια προσχήματα
και απαράγραπτα ανθρώπινα δικαιώματα,
προβλεπόμενα από τις διεθνείς συνθήκες,
παραβιάστηκαν κατάφωρα.
0 Robert Jakson το γ νώ ρ ιζε και αυτό τον
πλήγω νε. Και κατέστρεψ ε οριστικά τη ζω ή
και την καριέρα του.

3. Για τη Jessica
Τίτλος πρωτοτύπου:
Nuremberg, The Last Battle
Copyright © Parforce UK Ltd. 2001
Για την ελληνική γλώσσα:
© 2004 ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Β.Ε.Ε.
Ζωοδόχου Πηγής 21, Αθήνα 106 81
Τηλ. 210.38.15.433,210.38.22.251 - fax: 210.38.16.661
e-mail: cotsos@govostis.gr
http ://www.govostis.gr
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή
τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλ­
λευσή του με οποιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις
διατάξεις του ν. 2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με
το ν. 100/1975. Επίσης, απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης,
εξωφύλλου και γενικΰτερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές,
ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993.
ISBN 960-270-967-7
David Irving
Η QltiH ΤΗΣ
ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗΣ
Η TCACYTAIA ΜΑΧΗ
Μ Ε Τ Α Φ Ρ Α Σ Η
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΡΗΓΑΣ
€ΚΔΟΣ€ΙΣ ΓΚΟΒΟΣΤΗ

4. «Αυτό το ερώτημα εμπεριέχει πολύ περισσότερο δυναμίτη απ’ ό,τι είχε
ποτέ παραγάγει ο Krupp στο εργοστάσιό του».
- Ειπώθηκε από τον Δικαστή Robert H. Jackson, σε μια μυστική συνάντη­
ση με τους επικεφαλής κατηγόρους στη Νυρεμβέργη, 12 Νοεμβρίου
1945
«Ο ρόλος των δικών ήταν διττός: να φωτίσουν και να παραποιήσουν την
Ιστορία. Στα χέρια ενός έμπειρου ιστορικού, τα στοιχεία είναι ένας κα­
λός οδηγός, στα χέρια όμως ενός δημαγωγού είναι ένα επικίνδυνο εργα­
λείο».
- 0 Otto Kranzbühler, σε διάλεξή του στο Πανεπιστήμιο του Gottingen,
το Σεπτέμβριο του 1949

5. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
1. ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΕΙΠΕ Ο ΣΤΑΛΙΝ
ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ
2. Ο ΝΟΜ ΟΣ ΤΟΥ ΛΥΝΤΣ
3. Ο ΚΥΡΙΟΣ MORGENTHAU ΚΑΙ
Ο ΓΝΗΣΙΟΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ ΔΙΚΑΣΤΗΣ
4. ΑΝ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ
ΤΟΥΣ ΛΥΝΤΣΑΡΟΥΜΕ, ΤΟΤΕ
ΑΣ ΤΟΥΣ ΜΑΣΤΙΓΩΣΟΥΜΕ
5. ΑΠΟ ΠΟΥ ΠΡΟΕΚΥΨΑΝ
ΤΑ «ΕΞΙ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ»
6. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΕΝΟΣ ΝΕΟΥ
ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ
7. ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΔΥΟ ΠΡΟΔΟΤΕΣ
8. Η ΣΥΜ ΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ
9. ΑΥΤΑ ΤΑ ΠΑΛΙΚΑΡΙΑ
ΔΙΨΟΥΝ ΓΙΑ ΑΙΜΑ
10. €ΓΩ ΡΥΘΜΙΖΩ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ
11. Ο ΕΣ, ΟΥΤΕ ΠΟΥ ΘΥΜΟΤΑΝ
TON REICHSMARSCHALL
12. ΕΝΑΣ ΕΝΤΙΜΟΤΑΤΟΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΑΣ
13. Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΑΡΧΙΖΕΙ
14. ΓΛΕΝΤΙ ΚΑΙ ΑΦΘΟΝΗ ΒΟΤΚΑ

6. 15. ΤΑ ΕΝ ΑΟΓΩ ΠΤΩΜΑΤΑ σεΑ. 3 06
16. ΣΚΑΒΟΝΤΑΣ ΤΟ ΛΑΚΚΟ
ΤΟΥ ΓΚΑΙΡΙΝΓΚ » 325
17. Ο SCHACHT ΓΛΙΤΩΣΕ
ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΤΙΓΜΗ » 3 48
18. Η ΤΕΛΙΚΗ ΛΥΣΗ » 3 68
19. ΚΕΚΛΕΙΣΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΟΥΡΩΝ » 3 86
20. ΘΑΝΑΣΙΜΕΣ ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ » 4 1 0
21. Η ΜΕΓΑΛΗ ΗΜΕΡΑ » 4 3 2
22. ΤΟ ΛΙΟΝΤΑΡΙ ΞΕΦΕΥΓΕΙ » 4 6 3
ΠΙΝΑΚΑΣ ΟΡΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ
ΠΗΓΕΣ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ
4 8 9
4 9 5
567

7. ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
γ το το βιβλ ίο ΕΙΝΑΙ μ ια επ ισ κ ό π η σ η σ ε β ά θ ο ς τ η ς π ρ ο ε τ ο ι­
μασίας και της διεξαγωγής της πρώτης μεταπολεμικής δί­
κης των σημαντικότερων εγκληματιών πολέμου, που έγινε στη
Νυρεμβέργη και διήρκεσε από το 1945 έως το 1946. 0 αρχικός
πυρήνας του ήταν μια σειρά άρθρων που έγραψα για το γερμανι­
κό εβδομαδιαίο περιοδικό Welt am Sonntag στα τέλη της δεκαε­
τίας του 1960, με τίτλο Nürnberg, die letzte Schlacht. Τα άρθρα αυτά
δημοσιεύθηκαν αργότερα όλα μαζί και συνέθεσαν ένα βιβλίο,
που εκδόθηκε στο Μόναχο με τον ίδιο τίτλο από τον εκδοτικό οί­
κο Wilhelm Heyne - εδώ και πολύ καιρό, έχει εξαντληθεί.
Το διάστημα που ακολούθησε έκανα πολλές έρευνες. Καθώς
προετοίμαζα τις βιογραφίες του Χίτλερ και μερικών από τους
κυριότερους συνεργάτες του (Γκαίρινγκ, Milch, Ες, Ρόμελ) είχα
ήδη συναντήσει πολλούς από αυτούς που συμμετείχαν στην τελι­
κή πράξη του δράματος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου -αυτούς
δηλαδή που γλίτωσαν τη θηλιά της αγχόνης- και βέβαια ήρθα σε
επαφή με πολλούς από τους συνηγόρους τους, οι οποίοι είχαν
συγκεντρώσει και ακόμη κατείχαν σημαντικά ιστορικά έγγραφα.
Αφότου δημοσιεύθηκαν τα προαναφερθέντα άρθρα στη Γερ­
μανία, συγκέντρωσα πρόσθετο σημαντικό υλικό σχετικά με τη
δίκη, συμπεριλαμβανομένων και των ημερολογίων πολλών Γερ­
μανών κατηγορουμένων, καθώς επίσης των κατηγόρων Συμμά­
χων και των δικαστών. Και όταν άνοιξαν τα βρετανικά αρχεία,
μπόρεσα να διασταυρώσω τις πληροφορίες που είχα μέχρι τότε
συγκεντρώσει. Κυρίως όμως βοηθήθηκα από τα αμερικανικά αρ­
χεία.

8. 10 Η ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗΣ
Η πλουσιότερη πηγή στην οποία προσέφυγα επανειλημμένα
τα χρόνια που μεσολάβησαν, ήταν οι φάκελοι του επικεφαλής
των Αμερικανών κατηγόρων, του αείμνηστου Δικαστή Robert Η.
Jackson.
Αν η ιστορία που θα διηγηθούμε χρειάζεται έναν κεντρικό
ήρωα, τότε αυτός είναι ο Jackson. Όπως μπορεί κανείς να διαπι­
στώσει από τις υποσημειώσεις, για πρώτη φορά χρησιμοποίησα
τα προσωπικά του έγγραφα την εποχή που βρίσκονταν στα χέ­
ρια του καθηγητή της Νομικής Σχολής του Σικάγου Philip
Kurland, με τον ευσεβή πόθο να γράψω μια ημέρα τη βιογραφία
του μεγάλου νομικού. Στον τελευταίο χρωστώ μεγάλη ευγνωμο­
σύνη για την υπομονή και τη μεγαλοψυχία του καθώς, πριν από
τριάντα χρόνια, μου επέτρεψε να μελετήσω τους φακέλους του
και να εξετάσω το περιεχόμενο πολλών αρχειοθηκών που ήταν
γεμάτες με προσωπικά και νομικά έγγραφα, τα οποία ανήκαν
στον Jackson και τα φύλαγε στο υπόγειο του σπιτιού του. 0 φά­
κελος με τον συνταρακτικό τίτλο «Ημερολόγιο του Jackson, 27
Απριλίου έως 19 Νοεμβρίου 1945» δεν είχε βρεθεί ακόμη εκείνη
την εποχή, αλλά εμφανίστηκε ξαφνικά μετά από αρκετά χρόνια,
μέσα στο κιβώτιο με τον αρ. 95, που περιείχε τα εμπιστευτικά
του έγγραφα. Μετά, το κιβώτιο αυτό μεταφέρθηκε στο Τμήμα
Χειρογράφων της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου στην Ουάσινγκτον
και ο William Eidred Jackson μου έδωσε την τυπική άδεια που
ήταν απαραίτητη για να μπορέσω να χρησιμοποιήσω τα ημερο­
λόγια του αείμνηστου πατέρα του.
Τα εξίσου πολυάριθμα υπηρεσιακά έγγραφα του Jackson που
χαρακτηρίζονται ως Main Office Files αποτελούν πλέον μέρος του
Record Group 238 στα National Archives στην Ουάσινγκτον. Η
ένδειξη «Σικάγο» που υπάρχει στις υποσημειώσεις των πηγών
μου, δεν σημαίνει ότι μετά από ένα τέταρτο του αιώνα αυτά τα
έγγραφα εξακολουθούν να φυλάσσονται εκεί. Όπως προαναφέ-
ραμε, τα περισσύτερα έχουν μεταφερθεί στη Βιβλιοθήκη του Κο­
γκρέσου και στα National Archives, που και τα δύο βρίσκονται
στην Ουάσινγκτον.
Ελάχιστα μικρότερης σημασίας από τα έγγραφα του Jackson,
είναι τα προσωπικά αρχεία του bete noire (μαύρου πρόβατου) στη
Νυρεμβέργη, του Δικαστή Francis Biddle, του αρχαιότερου μέ­
λους του Δικαστηρίου μεταξύ των Αμερικανών. Η George Arents
Research Library, του Πανεπιστημίου των Συρακουσών στη Νέα

9. ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ 11
Υόρκη, μου επέτρεψε να μελετήσω τα ημερολόγια του, τις προ­
σωπικές του επιστολές και τις σημειώσεις του σχετικά με τη δί­
κη, οι οποίες περιείχαν συχνά καυστικά σχόλια για τους κατηγό­
ρους και τις καταθέσεις που ελήφθησαν παρουσία του.
Αφού αρκετά χρόνια προηγουμένως είχα αλληλογραφήσει με
τον τέως Αμερικανό διοικητή του Στρατοπέδου Εγκληματιών
Πολέμου (ASHCAN) στο Mondorf, και της φυλακής της Νυρεμ­
βέργης, ο γιος του, ο Αντισυνταγματάρχης Burton C. Andrus Jr.,
μου επέτρεψε να χρησιμοποιήσω τα αρχεία του αείμνηστου πα­
τέρα του, που τα φύλαγαν στο πατρικό του σπίτι στο Colorado
Springs, συμπεριλαμβανομένων και των ιδιόχειρων ημερολογίων
του από τις 7 Φεβρουάριου μέχρι και τις 18 Νοεμβρίου 1946.
0 γιος επίσης του αείμνηστου Selkirk Panton, του δημοσιογρά­
φου που κάλυπτε τη δίκη για τη Daily Express, μου επέτρεψε να
χρησιμοποιήσω τα έγγραφα του πατέρα του, που βρίσκονται
στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστραλίας, στην Καμπέρα. Θα
ήθελα να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου στον Ben Swearingen,
έναν ακούραστο ερασιτέχνη ιστορικό, στον οποίο χρωστούν πά-
ρα πολλά οι επαγγελματίες. Μου έδωσε την ένδειξη-κλειδί για
το μυστήριο της αυτοκτονίας του Χέρμαν Γκαίρινγκ, για τον
οποίο είχε ήδη γράψει ένα σπουδαίο βιβλίο. Ο δρ. Daniel Ρ.
Simon, διευθυντής του Κέντρου Τεκμηριώσεως του Βερολίνου,
που υπαγόταν στην εκεί Αμερικανική Αποστολή, άνοιξε για χάρη
μου τα απόρρητα αρχεία τα οποία περιείχαν τις τελευταίες μυ­
στηριώδεις επιστολές του Γκαίρινγκ. Ο John Taylor του Archives
and Reference Branch of the Textual Reference Division at the US
National Archives (Τμήματος Αρχείων και Τεκμηριώσεως της
Υπηρεσίας Τεκμηρίων των Εθνικών Αρχείων των ΗΠΑ), προσφέρ-
θηκε ευγενώς να μου παραδώσει κασέτες μαγνητοφώνου, στις
οποίες είχαν αντιγραφεί, επιλεκτικά, ορισμένες φάσεις της δίκης,
ώστε να μου δοθεί η ευκαιρία να διασταυρώσω τα πολυγραφη-
μένα χειρόγραφα που είχαν ήδη δημοσιευθεί, με αυτά που είχαν
όντως λεχθεί.
Αναφορικά με τα γερμανικά έγγραφα που χρησιμοποίησα για
να γράψω αυτό το βιβλίο, εδώ είναι ο κατάλληλος χώρος για να
εκφράσω τις ευχαριστίες μου στον Henrik Pastor από το Βερολί­
νο, που μου έδειξε το προσωπικό ημερολόγιο το οποίο κρατούσε
μέσα στη φυλακή ο ΑρχιναύαρχοςΈριχ Ραίντερ και άλλα ενδια­
φέροντα έγγραφα από το Spandau, που έχουν διασωθεί. 0 Βολφ

10. 12 Η ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗΣ
Ρούντιγκερ Ες μου παραχώρησε αποσπάσματα από το ημερολό­
γιο που κρατούσε ο πατέρας του στη φυλακή, τα οποία έχω ήδη
παραθέσει στο Hess, the Missing Years (Macmillan, London, 1987).
Ο αείμνηστος Καρλ-Χάιντς Κάιτελ μου επέτρεψε να αντιγράψω
τις σημειώσεις του, οι οποίες περιελάμβαναν τις συνομιλίες που
είχε στη φυλακή με τον πατέρα του· επίσης, είχα την ευκαιρία να
συνομιλήσω επί μακρόν με τους Albert Speer, Erhard Milch, Karl
Bodenschatz και άλλους, για τις δίκες, τη ζωή στη φυλακή και τις
ανακριτικές μεθόδους.
Μεταξύ των Γερμανών δικηγόρων, από τους οποίους πήρα
συνέντευξη, ήταν ο δρ. Alfred Seidl (συνήγορος υπεράσπισης των
Hans Frank, Ρούντολφ Ες, και αργότερα Βαυαρός Υπουργός Δι­
καιοσύνης), ένας γενναίος αγωνιστής και φίλος επί πολλά χρό­
νια. Ο δρ. Otto Nelte (συνήγορος του Στρατάρχη Κάιτελ), ο δρ.
Friedrich Bergold (συνήγορος του ερήμην δικαζόμενου Μάρτιν
Μπόρμαν), ο δρ. Rudolf Merkel (συνήγορος της Γκεστάπο), ο δρ.
Robert Servatius (συνήγορος του πολιτικού σκέλους του κόμμα­
τος των Ναζί) και ο καθηγητής δρ. Hermann Jahrreiss (συνήγορος
του Άλφρεντ Γιόντλ). Μίλησα, επίσης, με τον Konrad Morgen για
τις απόψεις που διατύπωσε στην κατάθεσή του ο Obergruppen­
führer των SS Ernst Kaltenbrunner.
Στη Βρετανία αλληλογράφησα, όπως θα δούμε παρακάτω, με
τον Λόρδο Δικαστή Harry Phillimore και με τον τότε Sir Hartley
Shawcross, ήδη Λόρδο Shawcross. Στις ΗΠΑ είχα συνομιλίες με
τον Ralph Albrecht, ειδικό σε θέματα Διεθνούς Δικαίου στην ομά­
δα του Jackson και με τον Ernst Engländer που ήταν ο επικεφαλής
των ανακριτών της Αμερικανικής Αεροπορίας. Κάπου ανάμεσα σ’
αυτές τις εθνικότητες εμπίπτει ή μάλλον ενέπιπτε ο αείμνηστος
Robert M.W. Kempner, ο οποίος άρχισε την καριέρα του υπηρε­
τώντας για ένα μικρό χρονικό διάστημα ως νομικός σύμβουλος
στο Υπουργείο Εσωτερικών της Πρωσίας επί Γκαίρινγκ- το 1933,
εγκατέλειψε τη ναζιστική Γερμανία, και το 1945 επέστρεψε φο­
ρώντας τη στολή Συνταγματάρχη του αμερικανικού στρατού και
διορίστηκε βοηθύς του Robert Jackson, παρά τη θέληση του τελευ­
ταίου. 0 δρ. Kempner, ο οποίος μετά το 1946 υπηρέτησε ως επι­
κεφαλής των Αμερικανών κατηγόρων στις «μεταγενέστερες δί­
κες», απάντησε στις ερωτήσεις μου με όση υπομονή διέθετε.
Όπως έχω κάνει και με τις προηγούμενες εργασίες μου, συγκέ­
ντρωσα και ταξινύμησα το περισσότερο από το υλικό στο οποίο

11. ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ 13
στηρίχθηκα σε μικροφίλμ, που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι
ερευνητές.* Για παράδειγμα, η «Προφορική Ιστορία», που περιέ­
χει τα, συνήθως, εξαιρετικά ειλικρινή απομνημονεύματα τού
Jackson από τη Δίκη της Νυρεμβέργης, τα οποία είχε υπαγορεύσει
το 1952, βρίσκεται στο μικροφίλμ DI-87. (Ο καθηγητής Kurland
μου επέτρεψε να δανειστώ και να πάρω μαζί μου στην Αγγλία
τον ογκώδη τόμο της «Προφορικής Ιστορίας» για το σκοπύ αυτό.)
Το ανακριτικό υλικό των καταθέσεων του Γκαίρινγκ βρίσκεται
στο μικροφίλμ DI-34. Τα αντίγραφα των ημερολογίων του Στρα-
τάρχη Erhard Milch βρίσκονται στο μικροφίλμ DI-59. Οι αναφο­
ρές σχετικά με τις αρχικές καταθέσεις του Γιόντλ και άλλων ση­
μαντικών κρατουμένων είναι στο μικροφίλμ DI-8. Οι απόρρητες
αναφορές από τα έγγραφα του Jackson σχετικά με τις συνεδριά­
σεις των επικεφαλής των κατηγόρων στη Νυρεμβέργη υπάρχουν
στο μικροφίλμ DI-70 και 71. (Αυτά τα πρακτικά έχουν κρατηθεί
από την αείμνηστη Elsie L. Douglas, την ιδιαιτέρα γραμματέα του
Jackson κατά τη διάρκεια της δίκης, η οποία μου μίλησε επίσης
επί μακρόν για τις δικές της αναμνήσεις.) 0 αυθεντικός φάκελος
του Schmundt σχετικά με τις προετοιμασίες του Χίτλερ για την
επίθεση στην Τσεχοσλοβακία (Επιχείρηση ΠΡΑΣΙΝΗ), έχει κατα-
γραφεί στο μικροφίλμ DI-78. Τα έγγραφα που βρέθηκαν στο κε­
λί του δρ. Robert Ley, μετά την αυτοκτονία του, υπάρχουν στο μι­
κροφίλμ DI-79.
Η δεσποινίς Susanna Scott-Gall διεκπεραίωσε αρκετή από την
πραγματικά κουραστική δουλειά, για την αξιοποίηση και των πε­
ρισσότερο δυσεύρετων συλλογών ντοκουμέντων. 0 Karl Heinz
Höffkes από το Essen, μου επέτρεψε να συμβουλευθώ τα ημερολό­
για και άλλα έγγραφα του Julius Streicher, που είχε στην κατοχή
του. 0 Καθηγητής Ian Maclain του Πανεπιστημίου του Wollongong
στη Νέα Νότια Ουαλία, μου επεσήμανε τη σημασία των εγγράφων
που βρίσκονταν στο Public Record Office, τα οποία αναφέρονταν
στις αρχικές σκέψεις των Βρετανών για την εξόντωση των αρχηγών
του εχθρού.
Αυτός ο κατάλογος των ευχαριστιών, αναγκαστικά, δεν μπο-
ρεί να περιλάβει όλους όσοι με βοήθησαν, και ίσως λυπήσω μερι­
* Σ.τ.Σ.: Από τη Microform Academic Publishers Ltd, Main Street, East Ardsley,
Wakefield, West Yorkshire WF3 2AT, England (tel.: +44 1924 825 700, fax: 829
212).

12. 14 Η ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗΣ
κούς, επειδή είμαι αναγκασμένος να τους παραλείψω. Στο ση­
μείο αυτό όμως, ήλθε πλέον πράγματι η ώρα να εκφράσω για άλ­
λη μια φορά τις ευχαριστίες μου στο φίλο μου δρ. Ralf-Georg
Reuth, επικεφαλής του γραφείου του Βερολίνου, της Εφημερίδας
Bild Zeitung και στον Walter Frentz, που απλόχερα μου παραχώ­
ρησε πολλές από τις μοναδικές έγχρωμες φωτογραφίες που
υπάρχουν σ’ αυτό το βιβλίο. Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω
τους δύο επιμελητές αυτής της έκδοσης, οι οποίοι αναγκαστικά
παραμένουν ανώνυμοι, αλλά των οποίων η πολύπειρη γραφίδα,
συνέβαλε ώστε αυτό το βιβλίο να είναι σχεδόν χωρίς λάθη και
παράλληλα να μην είναι περισσότερο πολιτικά ανορθόδοξο, απ’
ό,τι πραγματικά είναι.
DAVID IRVING
Λονδίνο, Ιούλιος 1996

13. 1
ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΕΙΠΕ Ο ΣΤΑΛΙΝ
ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ
Κ
ΑΘΩΣ το μ ε τ α γω γικ ό α ερο π λ α ν ο C-54 της Αμερικανικής Αε­
ροπορίας κατευθυνόταν ανατολικά, διασχίζοντας τον
Ατλαντικό, το άρωμα του καφέ ξύπνησε τους δεκαέξι επιβάτες
του από έναν άβολο ύπνο. Ο Δικαστής Robert Η. Jackson ύμως
δεν είχε κοιμηθεί από το μεσημέρι που είχαν εγκαταλείψει την
Ουάσινγκτον. Το Ανώτατο Δικαστήριο είχε διακόψει για τις κα­
λοκαιρινές διακοπές, αφού προηγήθηκε μια δύσκολη εβδομάδα
με τις προσφυγές της τελευταίας στιγμής που έπρεπε να εκδι-
κασθούν.
Πίσω από τα γυαλιά του με το στρογγυλό χρυσό σκελετό, το
πλατύ του μέτωπο ζάρωνε καθώς συνοφρυωνύταν ανήσυχος. Τα
συνήθως χαμογελαστά χείλη του είχαν σφιχτεί σχηματίζοντας
μιαν ανέκφραστη γραμμή. Ήταν 18 Ιουνίου του 1945. Πριν απύ
δύο εβδομάδες, ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών του είχε
αναθέσει την (ποινική) δίωξη των κυριοτέρων εγκληματιών πολέ­
μου, που βρίσκονταν στα χέρια των Συμμάχων, και ο ίδιος, μαζί
με το επίλεκτο προσωπικό του από νομικούς, αξιωματικούς πλη­
ροφοριών και ιδιαίτερες γραμματείς, ταξίδευαν στο Λονδίνο για
το πρώτο σκέλος της αποστολής τους.
Για τον Jackson αυτή ήταν μια μοναδική ευκαιρία να προχω­
ρήσει πέρα από τα σύνορα της διεθνούς νομολογίας και θεωρίας

14. 16 Η ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗΣ
και να συμπεριλάβει νέους τομείς, που μέχρι τότε θεωρούνταν
εξωφρενικοί. Θα έθετε τις βάσεις ενός νέου νομικού πλαισίου
που θα θεωρούσε παράνομους τους επιθετικούς πολέμους και θα
καθιέρωνε ως έγκλημα εναντίον του Διεθνούς Δικαίου την οποια-
δήποτε συνωμοσία με σκοπό τον πόλεμο. Ήθελε να τιμωρήσει
όλες τις οργανώσεις που είχαν προσφέρει στον Αδόλφο Χίτλερ
μερικές από τις πρόσκαιρες επιτυχίες του, όπως το Γερμανικύ
Γενικό Επιτελείο και τα SS και όχι μόνο τα άτομα των οποίων η
δίωξη για τις εγκληματικές τους πράξεις θα μπορούσε να στοι-
χειοθετηθεί βάσει του κοινού δικαίου.
Πίσω από την πλάτη του, στις Ηνωμένες Πολιτείες, η πολεμική
ενάντια στις φιλοδοξίες του είχε μόλις αρχίσει. Πώς θα μπορούσε να
πείσει τους Βρετανούς να ομονοήσουν, αλλά ακόμη και τους Γάλ­
λους ή τους Ρώσους; Κάθε κράτος είχε τις δικές του προτεραιότη­
τες. Και ο ίδιος είχε αρχίσει να αμφιβάλλει για τη σπουδαιότητα της
αποστολής που είχε αναλάβει.1
Το βαρύ μεταγωγικό αεροπλάνο άρχισε να κατεβαίνει ανάμε­
σα στα σύννεφα, πέρασε πάνω από την Ιρλανδία και μετά κα-
τευθύνθηκε ανατολικά προς την Αγγλία. 0 πιλότος πήρε την
άδεια να κάνει έναν κύκλο πάνω από το Λονδίνο για να μπορέ­
σουν να δουν οι επιβάτες του τις περιοχές που είχαν βομβαρδι­
στεί από τους Γερμανούς.
Την ώρα που το αεροπλάνο προσγειωνόταν στο αεροδρόμιο
Bovingdon, δεκαοκτώ ώρες μετά την απογείωσή του από το
Labrador, ο Jackson γύρισε προς τον γιο του, τον Σημαιοφόρο
William Jackson, νομικό του Ναυτικού που είχε αποσπαστεί στο
επιτελείο του πατέρα του για να συμμετάσχει σ’ αυτή την ιστορι­
κή αποστολή.
«Bill», τον προειδοποίησε, «θα χρειαστεί να με υπερασπίζε­
σαι για πολύ καιρό, όταν εγώ θα έχω πια φύγει». Πήρε ένα φλι­
τζάνι καφέ που του πρόσφεραν. «Γ ι’ αυτό ήθελα να είσαι κοντά
μου» είπε. «Θέλω να δεις τι πραγματικά συνέβη».
κ ά ν ε ις δ ε ν μ π ο ρει να θεωρηθεί περισσότερο Αμερικανός από τον
Robert H. Jackson.
Κάποτε ειπώθηκε, απρεπώς, για τον Clement Attlee -από τον
Ουίνστον Τσώρτσιλ, αυθεντία στους φαρμακερούς υπαινιγμούς
στο Κοινοβούλιο- πως ήταν ένας άνθρωπος μετριόφρων, με πολ­
λά στοιχεία που δικαιολογούσαν αυτή του τη μετριοφροσύνη. Ο

15. ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΕΙΠΕ Ο ΣΤΑΛΙΝ ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ 17
Jackson ήταν υπερβολικά μετριόφρων, αλλά με πολλά χαρίσματα
για τα οποία θα μπορούσε να είναι υπερήφανος.
Ήταν ένας άνθρωπος απλός, που είχε αρχίσει την καριέρα του
ως επαρχιακός δικηγόρος στην πόλη της Πενσυλβάνιας, όπου γεν-
νήθηκε στις 13 Φεβρουάριου 1892. Ο προπάππος του είχε εγκατα­
σταθεί στην κωμόπολη Spring Creek της Πενσυλβάνιας και ο παπ­
πούς και ο πατέρας του είχαν γεννηθεί στο ίδιο αγρόκτημα που εί­
χε γεννηθεί και ο ίδιος. Το 1913 άνοιξε δικηγορικό γραφείο στο
Jamestown στα βόρεια περίχωρα της Νέας Υόρκης, όπου ο πατέρας
του διατηρούσε μια επιχείρηση σταυλισμού αλόγων. Παρά το γεγο­
νός ότι δεν απέκτησε ποτέ δίπλωμα νομικής, όταν ανέλαβε την
πρώτη του υπόθεση -την υπεράσπιση τεσσάρων συνδικαλιστών-
και την κέρδισε, δεν είχε γίνει ακόμη δεκτός στον Δικηγορικό Σύλ­
λογο. Απέκτησε τις νομικές του γνώσεις μόνος του, στην πράξη.
Παρά το νεαρό της ηλικίας του, ο Jackson ανέπτυξε μεγάλη
δραστηριότητα ως δικηγόρος και γρήγορα έγινε πολύ γνωστός
στα εφετεία της Νέας Υόρκης. Από πολιτική άποψη ήταν προσα­
νατολισμένος στην αριστερή πτέρυγα των φιλελευθέρων. Σύντο­
μα εντάχθηκε στους υποστηρικτές του Ρούσβελτ. Πρότυπο δικη­
γόρου της εποχής του New DeaÜ, ο Jackson πρωτοστάτησε στις
ταραχώδεις αντιδράσεις εναντίον των τραστ των μεγαλοεπιχει-
ρηματιών. Στην Ουάσινγκτον, η καριέρα του απογειώθηκε με τον
αμείλικτο τρόπο που ανατέλλει ο πρωινός ήλιος. Το 1934, ο
Henry R. Morgenthau Jr., ο αβρός και εκλεπτυσμένος Υπουργός
Οικονομικών, τον κάλεσε να αναλάβει το αξίωμα του Γενικού
Νομικού Συμβούλου της υπηρεσίας φορολογίας.
Λέγεται πως ο Jackson ήταν ένας άνθρωπος κατ’ εξοχήν ιδεα­
λιστής, χωρίς όμως να είναι απαλλαγμένος από προσωπικές φι­
λοδοξίες· αλλά ως γνήσιος Δημοκρατικός, δεν έπαψε ποτέ να
υποστηρίζει τον Ρούσβελτ, τον οποίο χαρακτήριζε το 1939 ως «το
σπουδαιότερο κεφάλαιο για τη χώρα». Το 1940 πάντως, οι εφη­
μερίδες προέβαλαν τον Jackson ως τον πιθανό μελλοντικό Πρόε­
δρο των ΗΠΑ.
Για την ώρα, του αρκούσε που ήταν μια από τις σπουδαιότερες
νομικές φυσιογνωμίες. Τον Ιούλιο του 1941, ο Ρούσβελτ τον διόρισε
στο Ανώτατο Δικαστήριο. Σ’ αυτή την υψηλή θέση, ο Jackson δια-
1Σ.τ.Μ.: Πρόγραμμα κοινωνικής και οικονομικής ανασυγκρότησης του Προέ­
δρου Ρούσβελτ..

16. 18 Η ΔΙΚΗ ΤΗ Ι ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗΣ
κρίθηκε και έγινε γνωστός για την ανεξαρτησία της γνώμης του:
για παράδειγμα, στο αποκορύφωμα του ΕΓ Παγκοσμίου Πολέμου,
αποφάνθηκε ότι το Ανώτατο Δικαστήριο κακώς επέτρεψε στους
στρατιωτικούς να αγνοήσουν τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του
Ανθρώπου και να εκδιώξουν όλους τους Αμερικανούς πολίτες ια­
πωνικής καταγωγής από τη δυτική ακτή, μετά την επίθεση των Ια­
πώνων στο Περλ Χάρμπορ - κατά τη γνώμη του αυτό αποτελούσε
«φυλετική διάκριση». Και ως Γενικός Εισαγγελέας του Ρούσβελτ,
είχε απαγορεύσει τις τηλεφωνικές υποκλοπές στον J. Edgar Hoover
του FBI. (Παρ’ όλα αυτά, ο Hoover συνέχισε τις υποκλοπές.)
Με ύψος μόλις ένα και εβδομήντα, καστανά μαλλιά και γαλά­
ζια μάτια, ο Jackson έμοιαζε με τους περισσότερους στενόμυα­
λους επαρχιώτες Αμερικανούς - τα ίδια χαρακτηριστικά είχαν
και ot περισσότεροι από τους αρχηγούς των Ναζί. Είχε ταξιδέψει
ελάχιστα εκτός των ΗΠΑ. Το τελευταίο διαβατήριό του, που είχε
εκδοθεί προ δεκαετίας, το είχε χάσει πριν από μερικά χρόνια και
χρειάστηκε να βγάλει καινούργιο για να κάνει αυτό το ταξίδι.2
Αν υπήρχε ένας άνθρωπος που θα μπορούσαν να εμπιστευ-
θούν οι Γερμανοί για να έχουν μια τίμια δίκη, αυτός φαινόταν
πως ήταν ο Jackson. Πίστευε ακράδαντα ότι οι ΗΠΑ είχαν το ιερό,
σχεδόν θεόπεμπτο, καθήκον να καθοδηγήσουν τον κόσμο, να
ανταμείψουν το καλό και να τιμωρήσουν το κακό, με κύριο μέσο
την ηθική, την οποία η χώρα του το 1945, φαίνεται πως ήταν ακό­
μη σε θέση να υπηρετήσει, περισσότερο από ό,τι στη σύγχρονη
εποχή. Παρομοίως, αν υπήρχε ένας άνθρωπος στον οποίο θα
μπορούσε να υπολογίζει ο Πρόεδρος Χάρι Τρούμαν ότι θα άρχιζε
αυτές τις δίκες και θα τις έφερνε εις πέρας, αυτός ήταν ο Jackson.
πριν ακόμη διοριστεί από τον Τρούμαν, ο Jackson είχε επιτεθεί ενα­
ντίον των κυνικών που πίστευαν πως τα Δικαστήρια Εγκλημάτων
Πολέμου θα ενεργούσαν απλώς, αντικαθιστώντας τα όπλα του πο­
λέμου. Είχε από την αρχή τοποθετηθεί εναντίον μιας τέτοιας δίκης.
«Αν η πρόθεσή μας είναι να εκτελέσουμε τους Γερμανούς για λό­
γους πολιτικής», είχε πει σε μια ομιλία του, όταν οι εχθροπραξίες
στην Ευρώπη πλησίαζαν στο τέλος τους, «ας γίνει έτσι, αλλά να
μην καλύψουμε αυτή μας την ενέργεια με έναν νομικό μανδύα. Αν
είσαστε αποφασισμένοι να εκτελέσετε κάποιον οπωσδήποτε, δεν
υπάρχει λόγος να γίνει δίκη. Ο κόσμος δεν σέβεται τα δικαστήρια
που συγκροτούνται απλώς και μόνο για να καταδικάσουν.3 Κάτι

17. ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΕΙΠΕ Ο ΣΤΑΛΙΝ ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ 19
τέτοιο θα οδηγούσε τον νόμο σε ανυποληψία, αν ψευδοδικαστήρια
συγκαλούνταν με προαποφασισμένη την ετυμηγορία τους». «Ε ί­
πα... πως, κατά τη γνώμη μου», ξαναθυμάται μετά από δύο εβδο­
μάδες, γράφοντας το ημερολόγιό του, «αν αυτοί οι άνθρωποι πρέ­
πει να εκτελεσθούν, αυτό θα πρέπει να γίνει μετά από μια στρα­
τιωτική ή πολιτική απόφαση».4
Στην αρχή, ο Jackson ήταν ο μόνος που ουσιαστικά υποστήριζε
αυτή τη γενναία άποψη, πως πρέπει δηλαδή να ακολουθηθεί μία
κανονική και δίκαιη διαδικασία. Όλα αυτά συνέβαιναν στις αρχές
του καλοκαιριού του 1945, που οι εφημερίδες όλου του κόσμου
ήταν γεμάτες με φωτογραφίες και ζωντανές αφηγήσεις αυτοπτών
μαρτύρων για τη φρίκη που βασίλευε στις χώρες που είχαν κατα­
ληφθεί από τους Ναζί και στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Ο
αέρας ήταν γεμάτος από τις ηχηρές κραυγές αυτών που απαιτού­
σαν άμεση, συνοπτική και βίαιη εκδίκηση για τους δράστες αυτών
των εγκλημάτων. Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι είχαν χαθεί
στη λαίλαπα του πολέμου. 0 Στάλιν ισχυριζόταν, μιλώντας στον
Τσώρτσιλ στο Potsdam, πως για τη Σοβιετική Ένωση οι απώλειες
ανέρχονταν σε 5.000.000 περίπου νεκρούς και αγνοουμένους και
ότι από τους 5.700.000 Ρώσους που πιάστηκαν αιχμάλωτοι από
τη Βέρμαχτ, μόλις γύρω στα 2.000.000 επέζησαν.
Γι’ αυτό, ο Jackson πίστευε πως δεν ήταν αρκετό να διαχωρι­
στούν μεμονωμένες θηριωδίες και να τιμωρηθούν μια δράκα χαμη­
λόβαθμων ενόχων ή έστω και οι αρχηγοί τους, αλλά να κατηγορη-
θούν και οι εγκληματικές οργανώσεις. Οι υπόλοιπες υποθέσεις θα
έπρεπε να δικασθούν, σύμφωνα με την ισχύουσα διαδικασία, από
τα στρατοδικεία. «Θεωρούσα αυτές τις υποθέσεις ως μια μικρή
παραλλαγή της κοινής εγκληματικότητας» ανέφερε σε ιδιωτική
συζήτηση. «Πρόκειται για εγκλήματα που συμβαίνουν πάντοτε,
όταν οι άνθρωποι είναι εμπαθείς, οργισμένοι και φοβισμένοι».5
Ο Jackson μεμφόταν τους ανθρώπους που βρίσκονταν στην κο­
ρυφή, τους αρχηγούς του εχθρού που είχαν σχεδιάσει αυτό το είδος
πολέμου, που τον είχαν εκβαρβαρώσει, και πάνω απ’ όλα, που εί­
χαν μετατρέψει τον ίδιο τον πόλεμο, σε όργανο άσκησης πολιτικής.
Από τον Ιούνιο του 1945, ο Jackson άρχισε να αντιμετωπίζει
την πιο σκληρή πολεμική γι’ αυτά τα θέματα.

18. 20 Η ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗΣ
Αρχικά ήταν ο Πρόεδρος Ρούσβελτ. Ενώ μιλούσε ευφραδέστα-
τα ενώπιον του κοινού για την πρόθεσή του να καταδιώξει τους
εγκληματίες Ναζί ως τα πέρατα της γης, ώστε να παραπεμφθούν
σε δίκη, στις ιδιωτικές του συζητήσεις επέμενε με πάθος πως θα
έπρεπε να τιμωρηθούν χωρίς να δικαστούν. Σε ένα δείπνο μόνο
για κυρίους, που δόθηκε στον Λευκό Οίκο στις 7 Ιουνίου του 1944,
διασκέδασε τον Πολωνό Πρωθυπουργό Stanislas Mikolajczyk με
ιστορίες για τα σχέδια του Στάλιν «να εξολοθρεύσει 50.000 Γερ­
μανούς αξιωματικούς» και ξεκαρδιζόταν στα γέλια καθώς θυμό­
ταν τα γουρλωμένα μάτια των ανθρώπων του επιτελείου του,
όταν άκουσαν αυτή την πληροφορία. Όταν συζητούσαν αργότερα,
το ίδιο βράδυ, για το ποιες από τις νικήτριες Δυνάμεις θα απο­
κτούσαν τα μεγάλα λιμάνια της βόρειας Γερμανίας, ο Henry L.
Stimson, ο Αμερικανός Υπουργός Πολέμου, τον συμβούλευσε να
είναι επιφυλακτικός. «Προαισθανόμουν», ανέφερε ο Stimson στο
ημερολόγιό του, κάνοντας κάποιον υπαινιγμό για τη γενοκτονία
που πίστευε πως θα γινόταν όταν αυτές οι περιοχές θα επιστρέ-
φονταν στους Πολωνούς, «πως ασφαλώς θα επακολουθούσαν
αντίποινα που θα αμαύρωναν αυτή τη σελίδα της Ιστορίας μας
αν, δίκαια ή άδικα, φαινόταν πως είμαστε υπεύθυνοι γι’ αυτό».6
Εξακολουθώντας να ανησυχεί για το λουτρό αίματος που φαινό­
ταν να επιφυλάσσεται στους ηττημένους Γερμανούς, ο Stimson,
έγραψε μετά από δύο ημέρες πως θα ήταν καλύτερα να εγκατα­
σταθούμε στον νότιο τμήμα της Γερμανίας, «γιατί έτσι θα βρισκό­
μαστε μακριά από τους Ρώσους στη διάρκεια της κατοχικής πε­
ριόδου. Αφήνουμε τη Ρωσία να κάνει τη βρομοδουλειά χωρίς να
έχουμε εμείς την ευθύνη».7
Υπήρχε ένα τέτοιο κλίμα μίσους, που ακόμη και ο Cordell
Hull, ο Υπουργός Εξωτερικών του Ρούσβελτ και εξέχων πολιτι­
κός, υποστήριζε τίποτε λιγότερο από την εκτέλεση των επικεφα­
λής του Άξονα με συνοπτικές διαδικασίες, ευθύς μόλις θα έπε­
φταν στα χέρια των Συμμάχων. «Ο Hull με εξέπληξε», παραδέ­
χθηκε ο Βρετανός Πρέσβης, ο Λόρδος Halifax, στο μυστικό του
ημερολόγιο μετά το γεύμα στο οποίο είχαν παρακαθίσει στις 16
Μαρτίου του 1943, «όταν είπε ότι θα ήθελε να πυροβολήσει και
να σκοτώσει με τα ίδια του τα χέρια όλους τους Ναζί, μέχρι τα
κατώτατα κλιμάκια!» Με αυτά που υποστήριζε ο Hull, κατέβαι­
νε στο επίπεδο του κουρέα του Πρέσβη στην Ουάσινγκτον, που
συνεχώς επαναλάμβανε: «Σκοτώστε τους όλους. Αν αφήσετε

19. ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΕΙΠΕ Ο ΣΤΑΛΙΝ ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ 21
ακόμη και έναν —θα πολλαπλασίουστούν ξανά και θα πρέπει να
αρχίσετε πάλι από την αρχή. Είναι σαν να αφήνετε ένα κουνέλι
σε μια φυτεία γεμάτη νεαρά φιντάνια».8Το φθινόπωρο_του 1944,
ο Cordell Hull πρότεινε ξανά με παραστατικό τρόπο: «Αν ήτ«ν
στο χέρι μου, θα έπαιρνα τον Χίτλερ, τον Μουσολίνι και τον Tojo
μαζί με τους κυριότερους συνεργούς τους, θα τους οδηγούσα
μπροστά σε ένα έκτακτο στρατοδικείο και, με την ανατολή της
επόμενης ημέρας, θα γινόμασταν μάρτυρες ενός ιστορικού γεγο­
νότος».9
Ο Στρατηγός Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, που εξωραϊσμένος στα
ιστορικά βιβλία, εμφανίζεται ως ένας κομψός στρατιωτικός ηγέ­
της, προικισμένος τόσο με ευγένεια όσο και με σεμνότητα, ήταν
λίγο καλύτερος. Είπε στον Λύρδο Halifax στις 10 Ιουνίου του
1944, πως κατά τη γνώμη του οι αρχηγοί του εχθρού «θα έπρεπε
να πυροβοληθούν καθώς θα προσπαθούσαν να δραπετεύσουν» -
μια εικύνα απύ τα ευτελέστερα χολιγουντιανά φιλμ, όταν παρου­
σίαζαν θέματα σχετικά με τους Ναζί. Ο υπασπιστής από το Ναυ­
τικό του Αϊζενχάουερ, ο Harry Butcher, άκουσε τον Επιτελάρχη
του, τον Αντιστράτηγο Walter Bedell Smith, ο οποίος έτρεφε φο­
βερό μίσος για τους Γερμανούς, να υποστηρίζει πως η φυλακή
δεν ήταν αρκετή τιμωρία για το Γενικύ Επιτελείο του εχθρού,
που αριθμούσε γύρω στους 3.500 αξιωματικούς. «Υπήρχε κά-
ποια συμφωνία», σημείωνε ο υπασπιστής στο αδημοσίευτο ημε­
ρολόγιό του, «να αφεθεί στη φύση το έργο της εξόντωσης, με
πρωτοβουλία των Ρώσων». «Και γιατί μόνο των Ρώσων;» ρώτη­
σε ο Αϊζενχάουερ. Οι νικήτριες Δυνάμεις θα μπορούσαν να παρα­
χωρήσουν προσωρινά, σε μικρύτερα κράτη, ζώνες στη Γερμανία
για να ξεκαθαρίσουν τους λογαριασμούς τους.10
Επανέλαβε αυτές του τις απόψεις στον Morgenthau όταν εκεί­
νος επισκέφθηκε στο Πόρτσμουθ, την έδρα της διοίκησης του
Ανώτατου Στρατηγείου των Συμμαχικών Εκστρατευτικών Δυνά­
μεων (SHAEF - Supreme Headquarters Allied Expeditionary Force)
στις 7 Αυγούστου - πράγματι ο Morgenthau θα μπορούσε δικαιο­
λογημένα να θεωρήσει τον Αϊζενχάουερ ως τον πατέρα του περί­
φημου σχεδίου του.11 Σύμφωνα με τον Morgenthau, ο Στρατηγός
Αϊζενχάουερ ήταν αντίθετος προς οποιαδήποτε ήπια τακτική.
«Όλος ο πληθυσμός της Γερμανίας είναι ένα παρανοϊκό κατα­
σκεύασμα», έλεγε στον Υπουργό Οικονομικών, «και δεν υπάρχει
λόγος να μεταχειριστεί κανείς με ηπιότητα έναν παρανοϊκό. Η

20. 22 Η ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗΣ
καλύτερη θεραπευτική αγωγή είναι να αφήσουμε τους Γερμανούς
να βράσουν στο ίδιο τους το ζουμί». «Ο Στρατηγύς Αϊζενχάουερ
είχε δηλώσει», όπως είπε ο Morgenthau στους συνεργάτες του
μετά από πέντε ημέρες, «... πως κατά τη γνώμη του πρέπει να
ακολουθήσουμε μια αυστηρή γραμμή με τους Γερμανούς, γιατί
μπορούμε μ’ αυτό τον τρόπο να είμαστε απόλυτα βέβαιοι ότι η
Γερμανία δεν θα μπορέσει ποτέ άλλοτε να εξαπολύσει πόλεμο
εναντίον της ανθρωπότητας».12 Σύμφωνα με μια άλλη μαρτυρία,
ο Αϊζενχάουερ είχε επίσης πει: «Οι αρχηγοί της συμμορίας και
όσοι ανήκουν στα SS πρέπει ασυζητητί να καταδικασθούν σε θά­
νατο, αλλά η τιμωρία δεν θα πρέπει να σταματήσει εκεί».13
Αυτή η συζήτηση με τον Υπουργό των Οικονομικών ώθησε τον
Ανώτατο Διοικητή των Συμμάχων να αναπτύξει περαιτέρω τις
ιδέες του πάνω στον, κατά βάση, παρανοϊκό χαρακτήρα των Γερ­
μανών, τις οποίες ο ίδιος ο Αϊζενχάουερ αργότερα συνόψισε ως
εξής: «Δεν πρέπει να επιτρέψουμε στον γερμανικό λαό να ξεφύ-
γει από ένα προσωπικό αίσθημα ενοχής για τη φοβερή τραγωδία
που κατέστρεψε τον κόσμο. Η πολεμική δυναμική της Γερμανίας
πρέπει να εξαφανισθεί. Ορισμένες ομάδες πρέπει να δικαστούν
από συμμαχικά δικαστήρια: οι αρχηγοί των Ναζί, τα μέλη της
Γκεστάπο, τα μέλη των SS». Και πρόσθεσε: «Το Γερμανικό Γενι­
κό Επιτελείο πρέπει να εξαφανιστεί οριστικά. Όλα τα αρχεία να
καταστραφούν, τα άτομα να διασπαρούν και να καταστούν ανί­
κανα να ενεργήσουν ως σύνολο. Και, αν υπάρχει λόγος, να τιμω­
ρηθούν παραδειγματικά».14
0 Morgenthau έθιξε αυτό το θέμα τρεις ημέρες αργότερα μι­
λώντας με τον Βρετανό Πρωθυπουργό Ουίνστον Τσώρτσιλ, σε ένα
γεύμα στις 10 Αυγούστου του 1944.15Ο Πρωθυπουργός εξέφρασε
την «απόλυτη συμφωνία του» με τις απόψεις του Αϊζενχάουερ.
Κατόπιν, ο Morgenthau σχεδίασε το γενικό πλαίσιο αυτού που θα
αποτελούσε αργότερα το σχέδιό του - «Κατά τη γνώμη του, θα
έπρεπε να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε ένα σημείο: κατά πόσον εί­
ναι επιθυμητό αλλά και εφικτό να μετατραπεί η γερμανική οικο­
νομία σε αγροτική· σύμφωνα με αυτή την άποψη, η Γερμανία θα
μετατραπεί σε μια χώρα με μικρά αγροκτήματα, χωρίς μεγάλης
κλίμακας βιομηχανικές επιχειρήσεις». Ο Morgenthau τα συζήτησε
όλα αυτά με τους συνεργάτες του στην Ουάσινγκτον, μετά από
λίγες ημέρες, και ένας απ’ αυτούς σημείωσε: «Είπε πως κατά τη
συζήτηση που είχε με τον Τσώρτσιλ, ανέκυψε το ερώτημα ποια

21. ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΕΙΠΕ Ο ΣΤΑΛΙΝ ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ 23
τακτική θα έπρεπε να ακολουθηθεί στην κατεχόμενη Γερμανία,
και πως αυτό που αποδείχθηκε από τις παρατηρήσεις του Πρω­
θυπουργού ήταν, ύτι συμφωνούσε με την άποψη την οποία δια­
τύπωσε ο Morgenthau, δηλαδή πως μέσα στους προσεχείς μήνες
η γερμανική οικονομία θα έπρεπε να απομονωθεί εντελώς και να
αφεθεί στην τύχη της. Με άλλα λόγια, να αφεθούν οι Γερμανοί
να βράσουν στο ζουμί τους».16
Ο Morgenthau πληροφόρησε τον Πρόεδρο στις 19 Αυγούστου,
όταν επέστρεψε στην Ουάσινγκτον από την Ευρώπη, πως ορισμέ­
νοι άνθρωποι εκεί, σχέδιαζαν ένα μάλλον ήπιο μέλλον για τη Γερ­
μανία. Ο Ρούσβελτ τον διαβεβαίωσε εμπιστευτικά: «Άφησε με
τριάντα λεπτά με τον Τσώρτσιλ και θα το διορθώσω αυτό». Και
συμπλήρωσε: «Πρέπει να είμαστε σκληροί με τη Γερμανία και εν­
νοώ γενικά, και όχι μόνο με τους Ναζί. Θα πρέπει είτε να ευνουχί­
σεις όλους τους Γερμανούς είτε να τους μεταχειριστείς με έναν τέ­
τοιο τρόπο, ώστε να μην μπορούν να δημιουργήσουν ανθρώπους
που να θέλουν να ακολουθήσουν την ίδια τακτική την οποία είχαν
εφαρμόσει αυτοί στο παρελθόν.17 (Το ενδιαφέρον του Προέδρου
για τον ευνουχισμό, καλό είναι να το έχουμε υπόψη μας.)
Ανήσυχος από τις φήμες που άκουγε, στις 21 Αυγούστου, ο
Υπουργός Πολέμου Henry L. Stimson, ένας Ρεπουμπλικάνος σε
μια καθαρά δημοκρατική κυβέρνηση, μίλησε στο τηλέφωνο με τον
ειδικό σύμβουλο του Ρούσβελτ, τον Harry L. Hopkins. Ο Hopkins
του ζήτησε να στηρίξει τον Morgenthau στα θέματα της Γερμα­
νίας. 0 Stimson είχε κάθε λόγο να διατηρεί τις επιφυλάξεις του
σχετικά με την ανάμειξη του Υπουργού Οικονομικών σ’ αυτά τα
θέματα, και το μεσημέρι στις 23 Αυγούστου επισκέφθηκε τον
Πρόεδρο και του εξέθεσε τις δικές του, περισσότερο μετριοπαθείς
απόψεις. Κατόπιν, ο Stimson και ο αναπληρωτής του, ο John G.
McCloy, γευμάτισαν με τον Morgenthau στο Υπουργείο Πολέμου
και άκουσαν με σκεπτικισμό τον τελευταίο να τους αποκαλύπτει
θριαμβευτικά πως ο διαμελισμός της Γερμανίας είχε ήδη αποφα-
σισθεί από τους τρεις Μεγάλους πριν από δεκαοκτώ μήνες στην
Τεχεράνη. Αποδείχθηκε ότι η είδηση αυτή δεν ήταν νέα μόνο για
τον Stimson. «Αν και αυτή η αποκάλυψη», έγραφε λίγο αργότερα
ο Stimson στο προσωπικό του ημερολόγιο, «ήταν η μεγαλύτερη
έκπληξη για όλους μας, δεν είμαι βέβαιος πως οι τρεις ηγέτες τη
θεωρούσαν ως ένα τετελεσμένο γεγονός».18
Το απόγευμα, ο Stimson προσπάθησε να συγκεντρώσει τις

22. 24 Η ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗΣ
σκέψεις του στο θέμα της Γερμανίας, και συνέταξε ένα προσχέ­
διο εγγράφου με τον τίτλο: «Σύντομο σημείωμα για τη συνδιά­
σκεψη με τον Πρύεδρο στις 25 Αυγούστου», ύπου παρέθεσε
«έναν αριθμό επειγόντων θεμάτων της αμερικανικής πολιτικής»,
στα οποία συμπεριλαμβανόταν, ειδικότερα, η πολιτική τους ανα­
φορικά με «την εξόντωση του Χίτλερ και της συμμορίας του». Η
διατύπωση του Stimson ήταν πολύ σαφής: «Οι υπάρχουσες οδη­
γίες δεν καλύπτουν παρά μόνο την περίπτωση της φυλάκισης. Οι
αξιωματικοί μας πρέπει να προστατεύονται με σαφείς οδηγίες
αν χρειαστεί να πυροβολήσουν. Αν υπάρξει ανάγκη να πυροβο­
λήσουν, αυτό θα πρέπει να γίνει αμέσως· όχι μετά τον πόλεμο».
Έθεσε επίσης το ερώτημα: «Πόσο αποφασισμένοι είναι οι Αμερι­
κανοί αξιωματικοί να προχωρήσουν στην αποτροπή της αυτοδι­
κίας, πριν κατισχύσει ο Νόμος και η Τάξη;»19
Ο Morgenthau συνάντησε αρχικά τον Ρούσβελτ στις 23 Αυγού­
στου στο Λευκό Οίκο, ύπου και γευμάτισαν. Εκεί, συμπλήρωσε
με περισσότερες λεπτομέρειες το σχέδιό του για την τιμωρία και
την αποδυνάμωση της μεταπολεμικής Γερμανίας - χωρίς να λαμ­
βάνει υπόψη του τις επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει αυτή η
«ανοιχτή πληγή» στην υπόλοιπη ευρωπαϊκή οικονομία.
Ο Υπουργός των Οικονομικών επισκέφθηκε τον Ρούσβελτ νω­
ρίς το πρωί στις 25 Αυγούστου και του ενεχείρισε το υπόμνημά
του σχετικά με το γερμανικό πρόβλημα. Αργότερα, την ίδια ημέ­
ρα, αυτός και ο Stimson γευμάτισαν με τον Πρόεδρο. 0 Stimson
τους επέστησε ξανά την προσοχή στον καθορισμό των αμερικα­
νικών και των βρετανικών ζωνών κατοχής στη Γερμανία. Ήδη,
πίεζε τον Ρούσβελτ να φορτώσει την κατοχή της βύρειας Γερμα­
νίας στους Βρετανούς. «Κρατώντας τη νοτιοδυτική Γερμανία»,
έγραφε στο ημερολόγιό του, «θα είμαστε... ακόμη πιο μακριά
από τη βρόμικη δουλειά που μπορεί να κάνουν οι Ρώσοι σχετικά
με τους Πρώσους στην ανατολική Γερμανία» - μια ακόμη χον­
δροειδής αναφορά στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις που θα έκα­
ναν οι Ρώσοι στη δική τους ζώνη κατοχής. Επειδή φοβόταν πως
οι Συμμαχικές Δυνάμεις θα έμπαιναν σύντομα στη Γερμανία, χω­
ρίς οδηγίες για την πολιτική που θα έπρεπε να ακολουθηθεί, ο
Stimson πρότεινε στον Ρούσβελτ τη συγκρότηση μιας επιτροπής

23. ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΕΙΠΕ Ο ΣΤΑΛΙΝ ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ 25
υπουργών. Ο Πρόεδρος συμφώνησε, και αμέσως οι τρεις τους
προχώρησαν σε σύσκεψη.
Μόλις άρχισε η σύσκεψη, ο Ρούσβελτ ανακοίνωσε πως θα διό­
ριζε μέλη αυτής της επιτροπής τους Υπουργούς Hull, Morgenthau
και Stimson.20 Στη συνέχεια, ο Stimson θεώρησε ότι μπορούσε να
θέσει επί τάπητος την άποψή του πως, οι όποιες τιμωρίες θα
έπρεπε να επιβληθούν στα άτομα και όχι «να διαλυθεί η οικονο­
μική δομή της Γερμανίας, γεγονός που ίσως να έχει στο μέλλον
καταστροφικά αποτελέσματα». « 0 Πρόεδρος», ανέφερε υπό
εχεμύθεια, «έδειξε κάποιο ενδιαφέρον για την παραδειγματική
τιμωρία της Γκεστάπο».21
σ ’ ΑΥΤΟ ΤΟ ση μ είο ο Stimson σταμάτησε να ασχολείται με την
υπόθεση για κάποιο διάστημα. Τις τελευταίες ημέρες του Αυ-
γούστου, ο Υπουργός παρέμεινε στη φάρμα του, έχοντας συνε­
χείς κρυπτογραφημένες τηλεφωνικές συνομιλίες με τον McCloy
στην Ουάσινγκτον. «Συγκεκριμένα», έγραφε ο Stimson στο ημε­
ρολόγιό του:
«επεξεργαζόμουν και υποστήριζα σθεναρά τις απόψεις μου σχετικά
με ένα θέμα που είχα ήδη επισημάνει, δηλαδή πως θα έπρεπε να
περιορίσουμε σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως όλα τα μέλη της Γκε­
στάπο και τους αρχηγούς των SS, ίσως και να τους ανακρίνουμε και
να τους δικάσουμε ως τα κύρια όργανα του τρομοκρατικού συστή­
ματος του Χίτλερ στην Ευρώπη. Ενεργώντας με αυτό τον τρόπο, π ι­
στεύω πως ξεκινάμε σωστά, με την τιμωρία των ανθρώπων που ε ί­
ναι άμεσα συνδεδεμένοι με τον μηχανισμό του Χίτλερ, παρατείνο-
ντας τις έρευνες και τις καταδίκες όσο χρειάζεται, για τη διαλεύ­
κανση των σχετικών υποθέσεων. Αλλά διακρίνω γύρω μου, ειδικά
εκ μέρους του Morgenthau, ένα πολύ δυσάρεστο κλίμα μνησικακίας
εναντίον ολόκληρου του γερμανικού λαού, ανεξάρτητα από το βαθ­
μό ευθύνης του καθενός, και φοβάμαι πως αυτό θα έχει ως αποτέ­
λεσμα να πάρουμε, για λογαριασμό του λαού μας, μαζική εκδίκηση
με τη μορφή αδέξιων οικονομικών ενεργειώ ν».22
Πληροφορούμενος αυτή την αντιπαράθεση, ο Βρετανός Πρέσβης
στην Ουάσινγκτον, ο Λόρδος Halifax, έστειλε ένα τηλεγράφημα
στο Βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών την 1η Σεπτεμβρίου, ανα-
φέροντας πως ο McCloy τον είχε ενημερώσει για την επιτροπή

24. 26 Η ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗΣ
του Morgenthau, της οποίας κύριο έργο θα ήταν το θέμα της δί­
κης και της τιμωρίας του Χίτλερ, του Χίμλερ και των άλλων κο­
ρυφαίων Ναζί, «σε αντίθεση με την απλή σύλληψή τους από τις
Συμμαχικές Στρατιωτικές Δυνάμεις».23
Το οικονομικύ μέρος του, ορθότερα, αποκαλούμενου Σχεδίου
του Υπουργείου Οικονομικών, συντάχθηκε από τον πρώτο βοηθό
του Morgenthau, τον Harry Dexter White (ο οποίος αργότερα κα-
τηγορήθηκε ότι ήταν Σοβιετικός κατάσκοπος). 0 White τελείωσε
το πρώτο προσχέδιο την 1η Σεπτεμβρίου και το έστειλε στον
Morgenthau, που είχε αποσυρθεί στο εξοχικό του έξω από τη
Νέα Υόρκη για την αργία της Labour Day. Όταν ο Πρόεδρος Ρού­
σβελτ και η γυναίκα του πήγαν στο σπίτι του Morgenthau για να
πάρουν μαζί το τσάι κάτω από τα δέντρα, ο Υπουργός Οικονομι­
κών του έδειξε το προσχέδιο.
Οι ιδέες που είχε αυτή τη στιγμή ο Ρούσβελτ για τη Γερμανία
ήταν αρκετά απλές: όχι αεροπλάνα, όχι στολές ή παρελάσεις.
Ο Morgenthau απάντησε: «Όλα αυτά είναι πολύ ενδιαφέρο­
ντα κύριε Πρόεδρε, αλλά δεν νομίζω πως μας λύνουν το πρόβλη­
μα». Ήθελε να αφήσει χωρίς δουλειά 18.000.000 ή 20.000.000 αν­
θρώπους και να μεταφέρει στην Κεντρική Αφρική, ως σκλάβους,
εύρωστους και αρτιμελείς Γερμανούς για να δουλέψουν σε κά­
ποιο μεγάλο έργο σαν το TVA (To Tennessee Valley Authority
hydroelectric project, στα πλαίσια του New Deal του Ρούσβελτ, εί­
χε δημιουργήσει θέσεις εργασίας για τη μισή αμερικανική Ήπει­
ρο).
Πόσο διαφορετικός ήταν ο μετριοπαθής, ηλικιωμένος Ρεπου-
μπλικάνος Stimson από τον μνησίκακο Δημοκράτη Morgenthau.
Εκείνη τη Δευτέρα, στις 4 Σεπτεμβρίου, ο Stimson επέστρεψε αε­
ροπορικώς στην Ουάσινγκτον και συσκέφθηκε με τον Στρατηγό
George C. Marshall, αρχηγό του επιτελείου του Ρούσβελτ, σχετικά
με τη μεταχείριση της Γερμανίας και τους τρόπους ανάκρισης και
τιμωρίας της Γκεστάπο. «Ήταν πολύ ενδιαφέρον», έγραψε αργό­
τερα στο ημερολόγιό του ο Stimson, «το γεγονός ότι οι στρατιωτι­
κοί έδειχναν να σέβονται περισσότερο το νόμο σ’ αυτά τα θέματα,
σε αντίθεση με τους πολιτικούς που ανυπομονούσαν να κόψουν
όλα τα κεφάλια χωρίς δίκη ή χωρίς οπωσδήποτε να ακουσθούν οι
κατηγορούμενοι».
Ο Stimson, προσκεκλημένος να δειπνήσει με τον Morgenthau,
το ίδιο βράδυ, συνάντησε τους McCloy και Harry Dexter White,

25. ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΕΙΠΕ Ο ΣΤΑΛΙΝ ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ 27
που βρίσκονταν ήδη εκεί. «Όλοι διαισθανόμασταν ότι σύντομα
θα άρχιζε μια έντονη συζήτηση, σχετικά με τον χειρισμό του θέ­
ματος της Γερμανίας. Ο Morgenthau ήταν φυσικά πολύ οξύς και
καθώς δεν ήταν βαθύς γνώστης ούτε της Ιστορίας αλλά ούτε και
των οικονομικών, ήταν προφανές πως θα κατέληγε σε κάποια
παράλογη λύση».24
Την επόμενη ημέρα, η επιτροπή υπουργών για τα θέματα της
Γερμανίας συνεδρίασε για πρώτη φορά στο γραφείο του Cordell
Hull. Ο Hull ήταν άνθρωπος που δεν μιλούσε πολύ, αλλά στην
πορεία φάνηκε ύτι οι ιδέες του ήταν εξίσου ακραίες με αυτές του
Morgenthau. Ο Stimson απομονώθηκε. «Αυτή η πρύταση», είπε
αναφερόμενος στο Σχέδιο του Morgenthau, «θα μας φέρει μεγά­
λες συμφορές. Οι Γερμανοί θα είναι μονίμως οι παρίες της Ευρώ­
πης και η μακροχρόνια έχθρα και οι εντάσεις που θα δημιουργη-
θούν, θα επισκιάσουν την ενοχή των Ναζί και θα εξαφανίσουν τα
κίνητρα για ειρήνη στο μέλλον».
«Το σχέδιύ μου», απάντησε απτόητος, με έντονο ύφος, ο
Morgenthau, «θα εμποδίσει τους Γερμανούς να επιχειρήσουν άλ­
λη φορά να επεκτείνουν την κυριαρχία τους με τη βία. Μην ανη­
συχείτε! Η υπύλοιπη Ευρώπη μπορεί να επιβιώσει και χωρίς αυ­
τούς».
Ο Stimson δεν πείσθηκε. «Αυτό το σχέδιο θα προετοιμάσει τον
πόλεμο», είπε, «δεν θα τον αποτρέψει».
ε γρ α ψ ε ΣΤΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΟ Marshall: «Είναι πολύ παράξενο. Εγώ είμαι
επικεφαλής του Υπουργείου που έχει αναλάβει να σκοτώνει σ’ αυ­
τόν τον πόλεμο και, προς το παρόν, είμαι ο μόνος που φαίνεται να
διακατέχεται από συναισθήματα οίκτου για την αντίθετη πλευρά».
Ο Stimson επέστρεψε στο γραφείο του και υπαγόρευσε αυτό
το σημείωμα για το ημερολόγιό του:
«Μόλις εμφανίστηκα στο συμβούλιο, αμέσως κατάλαβα πως ο
Morgenthau είχε κινηθεί παρασκηνιακά και είχε καταφέρει να ανοίξει
τον δρόμο υπέρ των απόψεων του, συζητώντας με τον Πρόεδρο και
τους άλλους... Και, προς μεγάλη μου έκπληξη, διαπίστωσα επίσης,
ότι ο Hull ήταν τόσο δριμυς εναντίον των Γερμανών όσο και ο
Morgenthau και ήταν έτοιμος να απαρνηθεί όλες τις αρχές για τις
οποίες είχε αγωνιστεί τα τελευταία δώδεκα χρόνια σχετικά με το
εμπόριο. Αυτός και ο Morgenthau ήθελαν να μετατρέψουν την τερά­

26. 28 Η ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗΣ
στια γερμανική βιομηχανική περιοχή του Ρουρ-Σάαρ, σε μια δεύτερης
κατηγορίας αγροτική περιοχή... Τελικά, ανακάλυψα ότι αποτελούσα
τη μειοψηφία και αγωνίσθηκα, σθεναρά μεν, τελείως αναποτελεσμα­
τικά όμως, εναντίον των συναδέλφων μου. Τα τέσσερα χρόνια που
ήμουν εδώ, δεν είχα ποτέ άλλοτε μια συνάντηση τόσο δύσκολη και τό­
σο δυσάρεστη».25
Αποφασίστηκε ότι ο καθένας από τους τρεις υπουργούς θα υπέ­
βαλε ένα μνημόνιο στον Πρόεδρο σχετικά με τη μεταχείριση της
Γερμανίας. 0 Stimson είχε απορρίψει κατηγορηματικά τις προ­
τάσεις του Hull, που συνέπιπταν σε μεγάλο βαθμό με του Mor­
genthau. «Δεν μπορώ να θεωρήσω ρεαλιστική την πρόταση ότι
θα πρέπει να μετατρέψουμε, κάτω από τις σημερινές παγκό­
σμιες οικονομικές συνθήκες, μια τέτοια περιοχή σε μη παραγωγι­
κή “ περιοχή-φάντασμα”, όταν υπήρξε το κέντρο μιας από τις
περισσότερο βιομηχανοποιημένες ηπείρους του κόσμου, που το
κατοικούσαν άνθρωποι δραστήριοι, ακμαίοι και δημιουργικοί».26
Ο Λόρδος Halifax έστειλε, ύστερα από επιθυμία του McCloy,
ένα ακόμη τηλεγράφημα στο Λονδίνο, σχετικά με τις απόψεις
του Morgenthau, παρέχοντας πληροφορίες στο Υπουργείο Εξω­
τερικών. Τώρα εγείρονταν πλέον δύο καίρια ερωτήματα για τα
οποία ο Πρέσβης ζητούσε επίσημες οδηγίες: «Ποιους θα φυλακί­
σουμε ή θα θέσουμε υπό περιορισμό σε στρατόπεδα συγκεντρώ-
σεως; Και σε ποια έκταση; Πρόκειται για δεκάδες χιλιάδες ή για
εκατοντάδες χιλιάδες;» Και το σοβαρότερο: «Ποιους θα στεί-
λουμε στο εκτελεστικό απόσπασμα ή στην αγχόνη; Η εντύπωση
που επικρατεί είναι ύτι θα ήταν προτιμότερο να μην έχουμε με­
γάλες δημόσιες δίκες, αλλά να προχωρήσουμε με συνοπτικές
διαδικασίες. Σύμφωνα με πρόταση των Άγγλων, που στην αρχή
έγινε δεκτή αλλά σύντομα απορρίφθηκε, θα δίνονταν κατάλογοι
στους στρατιωτικούς για να προβούν σε εκτελέσεις, με μόνη τη
διαπίστωση της ταυτότητας αυτών που θα συλλαμβάνονταν. Και
τι θα γινόταν σ’ αυτή την περίπτωση; Εκτός από μεμονωμένα
πρόσωπα, ποιες άλλες κατηγορίες ατόμων θα έπρεπε να εκτελε-
σθούν;»27
0 Στρατηγός Marshall ήταν ένας σώφρων, ήρεμος στρατιώτης-
πολιτικός. Στις 7 Σεπτεμβρίου, ο Stimson εξασφάλισε την υπο­
στήριξή του. Αφού διάβασε το μνημόνιο που είχε λάβει ο Stimson
από τον Morgenthau, όπου «ζητούσε», όπως ανέφερε εν συντομία

27. ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΕΙΠΕ Ο ΣΤΑΛΙΝ ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ 29
ο Stimson, «να εκτελεσθούν με τυφεκισμό και χωρίς δίκη οι ηγέτες
των Ναζί, καθώς όλος γενικά ο κόσμος θεωρούσε ότι ήταν ένο­
χοι», ο Marshall δέχθηκε αυτή την πρόταση με τον τρόπο που πε-
ρίμενε ο πολιτικός του προϊστάμενος (ο Stimson) - «κατηγορημα­
τική απόρριψη της ιδέας πως δεν θα δώσουμε σ’ αυτούς τους αν­
θρώπους την ευκαιρία μιας τίμιας δίκης».
Παρ’ όλα αυτά, ο Morgenthau δεν παρέδωσε τα όπλα και
έφθασε μέχρι την κορυφή, στον Πρόεδρο, από τον οποίο ζήτησε
καινούργια ακρόαση.
Όταν το έμαθε αυτό ο Stimson, άρχισε να αναζητά άλλους
Συμμάχους. Γευμάτισε με τον Δικαστή Felix Frankfurter, που
ήταν ένα από τα δώδεκα μέλη του Ανωτάτου Δικαστηρίου και
από τους πιο συνετούς συμβούλους του Ρούσβελτ. «Αν και
Εβραίος, όπως και ο Morgenthau», έγραφε αργότερα ο Stimson,
«είδε το θέμα με εξαιρετική αμεροληψία και διάθεση να βοηθή­
σει». Προσέγγισαν από την αρχή το θέμα με τον δικαστή, διαβά­
ζοντας τις προτάσεις του Morgenthau για το μέλλον του Ρουρ και
την εξολόθρευση των Ναζί με συνοπτικές διαδικασίες, χωρίς δί­
κη. 0 Frankfurter, «κατάπληκτος, μούγκρισε απαξιωτικά και τις
απέρριψε χωρίς συζήτηση». Υποστήριξε πλήρως τις απόψεις του
Stimson και εκείνες των στρατηγών του. «Οι κατηγορούμενοι
Γερμανοί», είπε ο Frankfurter, «πρέπει να αντιμετωπισθούν με
μια τίμια διαδικασία: “ Δεν μπορούν να οδηγηθούν στον θάνατο
χωρίς δίκη” ».28
Παρ’ όλα αυτά, η μάχη συνεχιζόταν. Στις 9 Σεπτεμβρίου, ο
Morgenthau είχε ήδη ετοιμάσει το τελικό του σχέδιο, «μια και­
νούργια διατριβή», πάνω στο θέμα της αντιμετώπισης των Ναζί.
Μια ημέρα που συνεδρίασαν υπό τον Ρούσβελτ, ο Stimson επιτέ­
θηκε στον Morgenthau δριμύτατα. Αλλά η συνεδρίαση δεν κατέ­
ληξε πουθενά. Ο Hull καθόταν σιωπηλός.29 Από τα αρχεία του
Morgenthau προκύπτει πως ο Ρούσβελτ είπε ότι ήθελε να μοιρα­
στεί η Γερμανία σε τρία μέρη. Ξεφύλλισε τις σελίδες του Σχεδίου
του Morgenthau και κάποια στιγμή τον ρώτησε: «Υπάρχει η απα­
γόρευση να φορούν στολές και να κάνουν παρελάσεις;» Ο
Morgenthau τον διαβεβαίωσε πως όλα αναφέρονταν.30
0 Πρόεδρος σχεδίαζε να συναντηθεί σε λίγες ημέρες με τη βρε­
τανική πολεμική ηγεσία στο Κεμπέκ του Καναδά, για να λάβουν
αποφάσεις πάνω σ’ αυτό, και σε μερικά άλλα θέματα. Και τώρα,
όπως το διηγήθηκε ο Stimson, «περηφανευόταν γι’ αυτή τη συνά­

28. 30 Η ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗΣ
ντηση που θα είχε στο Κεμπέκ» στην οποία δεν θα έπαιρνε μαζί
του τον Hull και τον Stimson.31 Ο Morgenthau εκμεταλλεύτηκε την
ευκαιρία να συνταξιδέψει με τον Πρόεδρο στο τρένο που πήγαινε
προς τον βορρά, μέχρι την εξοχική κατοικία του, στο Hyde Park,
στα περίχωρα της Νέας Υόρκης. Ήθελε να έχει αυτός τον τελευ­
ταίο λόγο.
Ποιες απόψεις είχε ο Τσώρτσιλ πηγαίνοντας στο Κεμπέκ;
Το Υπουργικό του Συμβούλιο είχε προτείνει κάποιες διαφορε­
τικές απόψεις στο θέμα της τιμωρίας των εγκληματιών πολέμου.32
Μερικοί Γερμανοί αιχμάλωτοι, είχαν εκτελεσθεί στη Βρετανία κα­
τά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά ο φάκελος αυτών των συμβά­
ντων έχει χαρακτηρισθεί απόρρητος.33 Η μεταχείριση των πλέον
σημαντικών από τους ηγέτες του εχθρού ήταν σαφώς μια τελείως
διαφορετική υπόθεση. Όπως προκύπτει από τα αρχεία, ο Τσώρ­
τσιλ, ήδη από το 1942, είχε αποφασίσει πως θα έπρεπε να εκτελε-
σθούν χωρίς δίκη και είχε επανειλημμένα συζητήσει αυτή του την
πρόταση μετά τη λήξη του πολέμου, αν και δεν κάνει καμιά σχε­
τική νύξη στα απομνημονεύματά του.
Για παράδειγμα, όταν ο Βρετανός Πρέσβης στη Μόσχα διαβίβα­
σε στις 5 Νοεμβρίου του 1942 στον Στρατάρχη Στάλιν μια επίσημη
έκθεση του Υπουργείου Εξωτερικών για την υπόθεση του Ρού-
ντολφ Ες, ο Σοβιετικός ηγέτης εξέφρασε απερίφραστα τις ανησυ­
χίες του στον Sir Archibald Clark Kerr: «Μετά τον πόλεμο, κατ’ έθι­
μο, επαναπατρίζονται οι αιχμάλωτοι πολέμου. Σκοπεύετε να στεί­
λετε πίσω στη Γερμανία τον Ες;» και συμπλήρωσε: «Αν προσγειω­
θεί αύριο ο Γκαίμπελς στη Βρετανία, θα τον στείλετε πίσω επίσης
ως αιχμάλωτο πολέμου;» Τον ανησυχούσε το σχέδιο που προέβλε-
πε τη δημιουργία μιας επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για να δι­
κάσει αυτούς τους εγκληματίες. «Δεν θα ήθελα να δω τον Χίτλερ,
τον Μουσολίνι και όλους τους υπόλοιπους να διαφεύγουν σε μια
ουδέτερη χώρα, όπως ο Κάιζερ». (Στον Κάιζερ είχε δοθεί άσυλο
από την Ολλανδία μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.)
Τότε, ο Πρέσβης της Αυτού Μεγαλειότητας διαβεβαίωσε τον
δικτάτορα πως ο Τσώρτσιλ πρότεινε να ληφθεί μια «πολιτική
απόφαση» σύμφωνα με την οποία, οι ηγέτες του εχθρού θα εκτε-
λούνται μόλις συλλαμβάνονται.

29. ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΕΙΠΕ Ο ΣΤΑΛΙΝ ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ 31
Με αυτή την ευκαιρία, και όταν ο Τσώρτσιλ προσπάθησε να
του επιβάλει αυτή τη λύση, ο Στάλιν αντέταξε τις συνετές παρα­
τηρήσεις του. «Σ ε κάθε περίπτωση», είπε ενοχλημένος στον Πρέ­
σβη το Νοέμβριο του 1942, «θα πρέπει να υπάρξει κάποιου εί­
δους δικαστική απόφαση, διαφορετικά ο κόσμος θα πει πως ο
Τσώρτσιλ, ο Ρούσβελτ και ο Στάλιν παίρνουν εκδίκηση ξεσπώ-
ντας πάνω στους πολιτικούς τους εχθρούς».
«Είμαι βέβαιος», αντέταξε λακωνικά ο Πρέσβης, «πως η πο­
λιτική λύση που έχει ο κύριος Τσώρτσιλ κατά νου, θα συνοδεύε­
ται με ύλες τις απαραίτητες τυπικές διαδικασίες».34
Δεν επρόκειτο για μεμονωμένο κείμενο στο οποίο, ίσως, να εξέ-
φρασε κάποια γνώμη ένας Πρέσβης, χωρίς πλήρη εξουσιοδότηση
από τους ανωτέρους του. Τόσο από τα βρετανικά όσο και από τα
αμερικανικά αρχεία, προκύπτει σαφώς πως οι Βρετανοί -από τον
αυταρχικό Πρωθυπουργό τους Ουίνστον Τσώρτσιλ, μέχρι και τον
τελευταίο πολίτη- τάσσονταν υπέρ της εκτέλεσης της ηγεσίας των
Ναζί με έναν τρόπο που μπορεί να περιγράφει μόνο ως εφαρμογή
του νόμου του Λυντς, χωρίς το ουσιαστικό που τη δικαιολογεί, ή
ως δικαστική δολοφονία, χωρίς το επίθετο που τη δικαιώνει.
Ήταν ένα θέμα για το οποίο ο Άντονυ Ήντεν, ο Υπουργός
Εξωτερικών, μιλούσε με τρόπο διφορούμενο. Από τα έγγραφα
του Υπουργείου Εξωτερικών προκύπτει, πως τον Ιούλιο του 1943
πρότεινε, τα Ηνωμένα Έθνη να προειδοποιήσουν όλα τα ουδέτε­
ρα κράτη ότι η παροχή ασύλου στους εγκληματίες πολέμου οπο­
τεδήποτε στο μέλλον, θα θεωρηθεί ως εχθρική πράξη.35
Ένας άλλος Υπουργός, ο Duff Cooper, ανταποκρινόμενος θετι­
κά σ’ αυτή την πρόταση, επεσήμανε πως τα ΗνωμέναΈθνη έπρε­
πε ακόμη να αποφασίσουν για την τύχη του Χίτλερ και του Μου-
σολίνι, αν και όταν θα συλλαμβάνονταν. «Με βάση ποια νομοθε­
σία και ενώπιον ποιου Δικαστηρίου μπορεί να δικαστεί ο επικεφα­
λής ενός ηττημένου κράτους από τους νικητές αντιπάλους του;»
ίσως να ρώτησε αφελώς. Προέβλεψε ότι μια τέτοια δίκη θα διαιω-
νιζόταν, οδηγώντας σε ανυποληψία τους νομικούς και προκαλώ-
ντας τον οίκτο για τους κατηγορουμένους. 0 ίδιος ο Χίτλερ, θύμι­
σε στους συναδέλφους του υπουργούς, είχε αποφασίσει να μην
παραπέμψει σε δίκη τον Αυστριακό Καγκελάριο Kurt Schuschnigg
που είχε καθαιρέσει, για τους ίδιους ακριβώς λόγους.
Ως προς την εναλλακτική λύση, «τιμωρία χωρίς δίκη», ο Duff
Cooper προειδοποίησε ότι αυτό θα αναστάτωνε τη συνείδηση

30. 32 Η ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗΣ
πολλών ανθρώπων εκείνη την εποχή και «πολλούς περισσότε­
ρους εκ των υστέρων». Καθώς, χωρίς αμφιβολία, ο Χίτλερ και ο
Μουσολίνι θα αντιμετώπιζαν τον θάνατο με αξιοπρέπεια, το
αποτέλεσμα θα ήταν «η ανάμνησή τους να μείνει για πάντα φυ­
λαγμένη, με ευλάβεια, στις καρδιές των λαών τους». Υποστήριξε
πως θα ήταν σαφώς προτιμότερο, οι ηγέτες του Άξονα να στα­
λούν, ατιμασμένοι και περιφρονημένοι, στην εξορία, παρά να
παραπεμφθούν σε δίκη, που θα τους οδηγούσε σε κάποια Αγία
Ελένη ή, ακόμη χειρότερα, στο εκτελεστικό απόσπασμα. 0 Duff
Cooper ανέφερε αντίστοιχα ιστορικά γεγονότα, σύμφωνα με τα
οποία, η εξορία του Ιακώβου ΕΓ, του Κάιζερ και του Καρόλου Γ,
είχε αποδειχθεί μοιραία για τις δυναστείες τους, ενώ οι αυστηρό­
τερες ποινές που επιβλήθηκαν στον Ναπολέοντα, τον Λουδοβίκο
ΙΣΤ' και τον Κάρολο τον Α', ευνόησαν τη δημιουργία μύθων που
αργότερα οδήγησαν στην παλινόρθωσή τους.30
Τον Ιούλιο του 1943, μετά την ανατροπή και τη σύλληψη του
Μουσολίνι, υπήρξε μία πολύ σοβαρή πιθανότητα, ο ίδιος και οι φα­
σίστες σύντροφοί του, «ο αρχισατανάς και οι εγκληματίες σύντρο­
φοί του», όπως τους αποκαλούσε ο Ρούσβελτ, να πέσουν στα χέρια
των Συμμάχων. «Πρέπει να αποφασίσουμε τώρα», τηλεγράφησε ο
Τσώρτσιλ στον Ρούσβελτ, «σε συνεννόηση με την... ΕΣΣΔ, πώς θα
πρέπει να τους μεταχειριστούμε. Κάποιος», συνέχισε προσεχτικά,
«ίσως προτιμά την άμεση εκτέλεσή τους, χωρίς δίκη, αφού πρώτα
θα έχει επιβεβαιωθεί η ταυτότητά τους». Άλλοι όμως, ίσως να προ­
τιμούσαν να παραμείνουν ο Μουσολίνι και οι υπόλοιποι υπό περιο­
ρισμό, μέχρι το τέλος του πολέμου στην Ευρώπη και τότε να απο-
φασιστεί η τύχη τους μαζί με τους άλλους εγκληματίες πολέμου.
Μην έχοντας ακόμη συζητήσει αυτό το λεπτό ζήτημα με τον Πρόε­
δρο, ο Τσώρτσιλ δήλωνε πως «το θέμα, του ήταν παντελώς αδιάφο­
ρο», υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα θυσιάζονταν βασικά στρατιω­
τικά πλεονεκτήματα στον βωμό μιας άμεσης εκδίκησης.37
Ο Ρούσβελτ απάντησε πως, κατά τη γνώμη του, μια πρόωρη
προσπάθεια σύλληψης του «αρχισατανά» θα μπορούσε να επη­
ρεάσει αρνητικά τον κύριο στόχο των Συμμάχων που ήταν, του
θύμισε ο Πρόεδρος, να βγει η Ιταλία από τον πόλεμο. Σε εύθετο
χρόνο θα μπορούσαν να οργανώσουν τη σύλληψη του Μουσολίνι
και των συνεργών του. Μόνο τότε θα καταστεί δυνατό να προσ­
διοριστεί ο βαθμός ευθύνης του καθενός, και να επιβληθεί «η κα­
τάλληλη ποινή ανάλογα με το έγκλημα».38

31. ΙΕ ΠΟΙΟΝ ΕΙΠΕ Ο ΣΤΑΛΙΝ ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ 33
Πώς αντιμετώπισε αυτό το ζήτημα ο Λόρδος Καγκελάριος,
επικεφαλής του βρετανικού νομικού συστήματος; Παπαγαλίζο­
ντας τη «φωνή του Κυρίου του», ο Υποκόμης Simon συμφώνησε
με τον Τσώρτσιλ: Το λεπίδι έπρεπε να πέσει στα κεφάλια των
ηγετών του εχθρού. Όταν συνάντησε τον Λύρδο Halifax, στις 9
Σεπτεμβρίου του 1943, ο Simon είπε πως, αν χρειαστεί κάποτε
να αναλάβουμε δράση εναντίον του Χίτλερ ή του Μουσολίνι, αυ-
τύ πρέπει να γίνει μόνο βάσει μιας διακήρυξης των Ηνωμένων
Εθνών ως «πολιτική πράξη» - που σημαίνει απλά, εκτέλεση χω­
ρίς δίκη. «Αν αυτό είναι συνετό ή όχι», παρατηρεί προβληματι­
σμένος ο Λόρδος Halifax στο ημερολόγιό του, «είναι άλλο θέμα.
Κάτι άλλο είναι ακόμη βέβαιο: ότι είναι πολύ δύσκολο να εξηγή­
σεις στο κοινό για ποιο λόγο εκτέλεσες αυτόν που έκαψε το
Lidice, και δεν εκτέλεσες τον Χίτλερ».39
Ένα τμήμα της διαδικασίας λήψεως αποφάσεων ήταν εύκολο:
Σύμφωνα με τις οδηγίες του Τσώρτσιλ στις 8 Οκτωβρίου, το
Υπουργικό Συμβούλιο, σε περιορισμένη σύνθεση, αποφάσισε πως
κάθε ελάσσονος σημασίας εγκληματίας πολέμου που θα συλλαμ-
βανόταν από τους Συμμάχους θα στελνόταν στη χώρα όπου είχε
διαπράξει εγκλήματα, για να δικαστεί επιτόπου. 0 Τσώρτσιλ
αποδέχθηκε ασμένως αυτή την απόφαση. Με αυτόν τον τρόπο, το
βάρος της «ανταπόδοσης του κακού» θα μετατοπιζόταν -απο­
φεύγει τη χρήση των λέξεων απονομή δικαιοσύνης- από τα χέρια
των Συμμάχων, στα χέρια των χωρών που είχαν υποφέρει.40
Όμως ο Ήντεν, ως Υπουργός Εξωτερικών, αντιμετώπισε την
απόφαση με σκεπτικισμό. Βρισκόταν τότε στη Μόσχα, στη Σύνο­
δο των Υπουργών Εξωτερικών των Συμμάχων. «Δεν είμαι καθό­
λου ευχαριστημένος με αυτή την υπόθεση των εγκληματιών πο­
λέμου» σημείωνε την επόμενη ημέρα. «Όταν επιστρέψω, θέλω
να γίνει μια συζήτηση στο Υπουργικό Συμβούλιο για όλα αυτά.
Γενικά, δεν ανησυχώ τόσο για το αν θα αναγκαστώ να εξαπολύ­
σω φωτιά και τσεκούρι εναντίον των εγκληματιών πολέμου και
να υποσχεθώ πως θα τιμωρηθούν όπως τους αξίζει, αλλά μήπως,
μετά από δύο τρία χρόνια, θα πρέπει να βρω κάποια δικαιολογία
για να μην κάνω τίποτα».41
Πάντως, ο Τσώρτσιλ συνέταξε ένα Σχέδιο Διακήρυξης που το
υπέβαλε τόσο στον Ρούσβελτ όσο και στον Στάλιν, στις 12 Οκτω­
βρίου του 1943, σύμφωνα με την οποία, οι μικροεγκληματίες πο­
λέμου από τις τάξεις του εχθρού, θα στέλνονταν στον τόπο όπου