1. ΡΕΠΟΡΤΑΖ
› κείμενο-
φωτογραφίες: Ελένη Αναστασοπούλου
Η Αφρική...
είναι γυναίκα
Η Αφρική είναι γυναίκα. Γεμάτη συναίσθημα
και ζεστασιά. Χαρίζεται απλόχερα. Χαρίζεται και μοιράζεται ή μήπως… διαμελίζεται;
20 ΘΕΣΣΑΛΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ › ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ‹ ΘΕΣΣΑΛΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ 21

2. όταν υπάρχει -των δώδεκα με δεκαπέντε ωρών στους φούρνους αποξήρανσης καπνού ή στις φυτείες είναι
ένα ευρώ, μάλλον κανείς δεν έχει να
πληρώσει το πρόστιμο. Η αναλογία
δασκάλων - παιδιών είναι 1 προς 100.
Η δευτεροβάθμια δεν είναι δωρεάν
και στοιχίζει από 80 μέχρι 150 ευρώ
ανάλογα την τάξη. Η ιεραποστολή, η
Φιλότης και άλλοι εθελοντές βοηθούν
αρκετά παιδιά να φοιτήσουν στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Στην επαρχία της Iringa επισκέφτηκα πολλά χωριά, στην καρότσα του
φορτηγού πάνω στα σακιά με το καλαμπόκι και τα ρούχα. Εκεί μου δόθηκε η ευκαιρία να δω τα πολλά
πρόσωπα της Τανζανίας. Την αγωνία
στο πρόσωπο της μάνας απ το Idodi
για την κόρη της που είναι καλή μαθήτρια αλλά δεν έχει τα χρήματα για το
σχολείο. Την αδιαφορία στα μάτια του
εργάτη. Την απάθεια στα μεθυσμένα,
απ’ το αυτοσχέδιο αλκοόλ, μάτια αρκετών ανδρών. Την κούραση αλλά και
το χαμόγελο στο πρόσωπο της γυναί-
Το δικό μου ταξίδι στην Τανζανία,
δεν ήταν αναψυχής. Ήταν όμως ταξίδι
ψυχής. Εκπροσώπησα το σύλλογο ΦΙΛΟΤΗΣ (λέξη ομηρική, φιλέω: καλωσορίζω, αγαπώ «να συναφθεί η ομηρική
φιλότητα με το νεοελληνικό φιλότιμο
ως ισότιμο και πολύτιμο εταιρικό ζεύγος.» Δ. Ν. Μαρωνίτης). Έναν μικρό
σύλλογο εθελοντών που μας ενώνει η
κοινή διάθεση για αλληλεγγύη και
συμπαράσταση σε συμπολίτες μας και
πολίτες του κόσμου. Ο σύλλογος στηρίζεται καθαρά και μόνο στον εθελοντισμό και στην προσωπική προσφορά.
Μετά από οκτώ ώρες ταξίδι από την
Κωνλη , η Τανζανία με υποδέχτηκε με
όλη την υγρή ζεστασιά της υποσαχάριας Αφρικής. Η ώρα ήταν τρεις και
μισή το πρωί αλλά στους δρόμους του
Dar es Salam -οικονομική πρωτεύουσα- κυκλοφορούσαν πολλοί άνθρωποι σαν να ήταν μέρα. Όταν
ξημέρωσε και βγήκα στους δρόμους
της πόλης κατάλαβα τη διαφορά.
Μέσα από ένα πέπλο σκόνης -παντού κάτι σκάβουν- είδα μιλιούνια αν22 ΘΕΣΣΑΛΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ › ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013
θρώπων και τροχοφόρων παντός
τύπου. Ανάμεσα σε αυτοκίνητα, κάρα
και καρότσια, επάνω σε πεζοδρόμια όπου υπήρχαν, ανάμεσα σε παραπήγματα,
στα
φανάρια
-όπου
λειτουργούσαν, άνδρες, γυναίκες και
παιδιά περπατούσαν με ή χωρίς
σκοπό, ζητιάνευαν, πουλούσαν -δυο
μπανάνες, τρεις σακούλες φιστίκια,
ένα ζευγάρι κάλτσες, ένα παπούτσι- μιλούσαν και γελούσαν κατά παρέες
μέσα σε σκόνες και λάσπες.
Στην παραλιακή ζώνη το σκηνικό αλλάζει. Ηλεκτροφόρα σύρματα προστατεύουν, απ’ τους ξυπόλητους
Τανζανούς που δούλευαν στην κατασκευή πεζοδρομίων - την ευμάρεια
των ενοίκων των πολυτελών κατοικιών. Εμπορικά κέντρα, εστιατόρια και
μπαρ με θαμώνες -κυρίως- λευκούς,
φύλακες κι άλλους εργαζόμενους,
Αφρικανούς.
Απ το Dar es Salam βρέθηκα στην
περιοχή της Iringa, 408 χλμ. νοτιοανατολικά, όπου είναι η έδρα της ιεραποστολής που μας φιλοξένησε και δια
μέσου της οποίας μπορούμε να προσφέρουμε την ελάχιστη βοήθειά μας.
Κάναμε περίπου δέκα ώρες στον μοναδικό ασφαλτοστρωμένο δρόμο μέχρι
να φτάσουμε. Διασχίσαμε το εθνικό
πάρκο Mikumi όπου, όπως και στο
άλλο εθνικό πάρκο Ruaha, με μάγεψε
η θέα των ελεφάντων, καμηλοπαρδάλεων, μπαμπουίνων, ιμπάλα, βουβαλιών, ζέβρων, λιονταριών κι άλλων
ζώων να ζουν στο φυσικό τους περιβάλλον και να είναι εξοικειωμένα με
τους ανθρώπους.
Η εικόνα της επαρχίας με μετέφερε
στη εποχή του Χριστού. Όλα είχαν το
χρώμα της σκόνης. Χωμάτινες καλύβες
με ψάθινες σκεπές, με ή χωρίς πόρτες,
χωρίς νερό και ηλεκτρικό, άνθρωποι
ξυπόλητοι να ξεφυτρώνουν μέσα απ
τις απέραντες φυτείες καλαμποκιού,
παιδιά με στολές να περπατούν χιλιόμετρα για να πάνε στα σχολεία τους. Η
βασική εκπαίδευση είναι υποχρεωτική
και μάλιστα έχει και πρόστιμο αν κάποιο παιδί έχει ελλειπή φοίτηση. Αν
αναλογιστούμε ότι το μεροκάματο-
κας που κουβαλάει ένα κουβά με 15
κιλά νερό στο κεφάλι, από ένα κουβά
των 10 κιλών σε κάθε χέρι, το μωρό
δεμένο με το μαντήλι στην πλάτη κι
ένα μεγαλύτερο παιδί να την τραβάει
απ το πολύχρωμο πανί που φοράει για
φούστα. Tο γέλιο στις γυναικοπαρέες
που εκαναν τα μαλλιά τους ράστα. Το
παραμορφωμένο πρόσωπο απ’ τις
αγιάτρευτες αρρώστιες. Το ισχνό πρόσωπο του AIDS που θερίζει την Τανζανία και κάνει παιδιά να γεννιούνται με
ημερομηνία λήξης. Τη ζεστή φωνή της
Ester. Την υποδοχή των ντόπιων με ευχαριστίες -assante- τραγούδια και χορούς. Το χαμόγελο και την αθωότητα
στα μάτια των παιδιών στα ορφανοτροφεία, όπου τα παιδιά έχουν ένα
κρεβάτι και κι εκτός από ugali, ενίοτε
τρώνε και κρέας. Εκεί φτάνεις σε σημείο να πεις καλύτερα στ’ ορφανοτροφείο παρά νηστικά, ξυπόλητα,
βρώμικα, άστεγα κι εκτεθειμένα σε
άπειρους κινδύνους. To ugali, η βασική ίσως και η μόνη τροφή των Τανζανών, φτιάχνεται από νερό και
αλεύρι καλαμποκιού, σε σκεύος από
αλουμίνιο στηριγμένο σε δύο πέτρες
πάνω στη φωτιά στην κουζίνα του
δρόμου.
Τη γλύκα στα πρόσωπα μικρών και
μεγάλων που μασούν ένα κομμάτι ζαχαροκάλαμο, τη μόνη πηγή γλυκιάς
γεύσης. Την απορία στα μάτια των
παιδιών με τις πρησμένες κοιλιές από
την έλλειψη πρωτεΐνης. Την ελπίδα
και ευγνωμοσύνη, για την ελάχιστη οικονομική βοήθεια προκειμένου να τελειώσουν το λύκειο, στα μάτια του
Jackson, του Antonio, του Papay, της
Upendo. Τη βαθιά και σεμνή ανθρωπιστική αντίληψη στις δράσεις του
Νίκου απ’ τη Θεσσαλονίκη, του Παντελή απ την Κύπρο, της Αμαλίας και
της Ελένης απ την Αθήνα, εθελοντές
με πολύχρονη και συνεπή παρουσία
στην Τανζανία. Την αγάπη στα μάτια
των ιερέων της ιεραποστολής. Τα
όμορφα πρόσωπα και την ηρεμία των
Μασάι που έχουν τα χωριά τους στα
βουνά. Είχα την τύχη να φιλοξενηθώ
σ’ ένα απ’ αυτά. Τι να πρωτογράψω

3. 68|
για τους Μασάι,- τον Musa, τον Rebresi, την Lukia- και για τον πολιτισμό
τους!
Οι Μασάι αποτελούν μια ετεροτοπία. Μέσα στον ίδιο τόπο ένας άλλος
τόπος και κόσμος εντελώς διαφορετικός. Νομάδες, περήφανοι, ανεξάρτητοι, αυτάρκεις, χωρίς AIDS. Στα
βόρεια της χώρας αποφάσισαν το
βίαιο εκτοπισμό χιλιάδων Μασάι,
από τα πατρογονικά τους εδάφη για
να παραδοθούν οι περιοχές τους σε
ξένες επιχειρήσεις!
Επέστρεψα απ’ την Τανζανία με συναισθήματα και σκέψεις, πολλές και
αντικρουόμενες. Συναισθήματα που
εναλλάσσονταν απ την ενσυναίσθηση
στην αποστασιοποίηση, απ’ το θυμό
στην αγανάκτηση, απ’ την αγάπη στην
ενοχή, απ’ τη χαρά στη λύπη… Πήγα
24 ΘΕΣΣΑΛΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ › ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013
με απορίες και γύρισα με πολλά ερωτήματα και προβληματισμούς.
Το βέβαιο είναι ότι στην Τανζανία
με τα διαμάντια, το χρυσό και τον άργυρο, με τα πιο πολλά και τα πιο γευστικά φρούτα του κόσμου, με το
σαφάρι στα εθνικά πάρκα, με το βαμβάκι, τα δέρματα, τον καφέ, το ζαχαροκάλαμο τίποτα σχεδόν απ αυτά δεν
ανήκει στους πολίτες της. Τα μόνα
που τους ανήκουν είναι ένα κομμάτι
χώμα και τα υπολείμματα των καλαμποκιών, τα καλάμια, για να στεγάζουν
τις ζωές τους. Επίσης, ένα κομμάτι ουρανός- ο πιο όμορφος ουρανός που
έχω δει ποτέ- με τον αστερισμό του
Σταυρό του Νότου. Αυτόν δεν θα τον
πάρει κανείς γιατί μόνο η υποσαχάρια Αφρική έχει την τύχη να τον βλέπει.
Το βέβαιο επίσης είναι ότι αν δεν
πάρουν τη ζωή στα χέρια τους καμιά
ανθρωπιστική βοήθεια δεν θ’ αλλάξει
τις συνθήκες διαβίωσής τους. Οι ελπίδες ανήκουν στα παιδιά και στην εκπαίδευση τους. Στα μάτια τους είδα
την προσδοκία για μια καλύτερη ζωή
στη χώρα τους.
Η Αφρική είναι γυναίκα. Γυναίκα
λεηλατημένη. Με τα χέρια στην
απόγνωση, το σώμα ρημαγμένο, το
κεφάλι γερμένο. Έτσι την αγάπησε
ο Ουρανός και της χάρισε έναν
αστερισμό με τέσσερα λαμπερά
καρφιά. Να τη στηρίζουν. Ένα για
το κεφάλι, ένα για κάθε χέρι, ένα
για τα πόδια. Το Σταυρό του Νότου.
Κάθε βράδυ φωτίζει τις ελπίδες
της. Κάθε πρωί την σταυρώνει, απ
την αρχή.