1. გაზეთი
,,ბალავარი“
გამოცემა№1
ილია
ჭავჭავაძე
1837-1907
ილია ჭავჭავაძე (დ. 8 ნოემბერი, 1837,
სოფელი ყვარელი — გ. 12 სექტემბერი,
1907, წიწამური) — ქართველი მწერალი,
პოეტი, პუბლიცისტი, პოლიტიკური და
საზოგადო
მოღვაწე,
საქართველოს
ეროვნულ-განმათავისუფლებელი
მოძრაობის
ლიდერი.
ქართული
მართლმადიდებელი
სამოციქულო
ეკლესიის
მიერ
ილია
ჭავჭავაძე
შერაცხულია წმინდანად, სახელით წმ
ინდა
ილია
მართალი.დაიბადა
გადამდგარი ოფიცრის, თავად გრიგოლ
ჭავჭავაძის
ოჯახში.
10
წლისას
გარდაეცვალა
დედა
—
მარიამ
ბებურიშვილი, 15 წლისას — მამა.
დაობლებული ილიასა და მისი დაძმების მოვლა-პატრონობა მამიდამ —
მაკრინე
ჭავჭავაძე-ერისთავისამ
იტვირთა.
ზე.
სწორედამდიდისულიერიტკივილისგამ
ოადაწერილიჩვენამდემოღწეულიილიას
ყრმობისდროინდელი,
მისიერთერთიპოეტურიცდა “მოთქმასაწყლისა“.
15
წლისგიმნაზიელისცხოვრებაშიმომხდარ
ამღრმატრავმასშეიძლებამიეწეროსისფაქ
ტი,
რომილიასამდროსსაგნებშიარასახარბიე
ლონიშნებიმიუღია,
რისგამოციგიგიმნაზიისიმავემეოთხეკლ
ასშიდაუტოვებიათ. სამაგიეროდ, 1853
წელს
ილიას
მდგომარეობა
საგრძნობლად გამოუსწორებია.
პეტერბურგისუნივერსიტეტი
1857-1861 წლები
თბილისი 1848-1856 წლები
1848
წლისიანვრისთვისგრიგოლჭავჭავაძესთა
ვისიმეორევაჟიშვილიმაშინდელერთერთყველაზესაუკეთესორაევსკისკერძოპ
ანსიონშიმიუბარებია.
1851
წელსსწავლისგასაგრძელებლადილიათბ
ილისისგიმნაზიისმეოთხეკლასშიშევიდ
ა.
1852
წლის
10
დეკემბერს,
როცაილიათბილისშიუკვეგიმნაზიელიი
ყო,
ყვარელშიმამაცგარდაეცვალა.
ამისშემდეგმთელიოჯახისტვირთიდახუ
თიობოლიძმისშვილისაღზრდაპატრონობამამიდამაკრინესდააწვამხრებ
წ
2. 2
გაზეთი,,ბალავარი“ | გამოცემა №1
პეტერბურგის უნივერსიტეტი
1857-1861 წლები
1857 წლის ივლისში ილია ჭავჭავაძე
პეტერბურგში ჩავიდა და წარმატებით ჩააბარა
უნივერსიტეტში მისაღები გამოცდები
(იურიდიული ფაკულტეტი). 1859 წლის
ზაფხულში ავადმყოფი ილია რამდენიმე თვით
ჩამოსულა საქართველოში
გამოსაჯანმრთელებლად და აქ შემოდგომამდე
დარჩენილა. ილიას სტუდენტობის დროის
შესახებ მოიპოვება მოგონებანი ილიას
მეგობრის კოხტა აფხაზისა, რომელიც
ილიასთან ერთად სწავლობდა, როგორც
გიმნაზიაში, ისე უნივერსიტეტშიც, და ნიკო
ნიკოლაძისა, რომელიც ილიას შემდეგ ჩავიდა
პეტერბურგში. ნიკო ნიკოლაძის დროს
პეტერბურგის სტუდენტობაში ჯერ კიდევ
ცოცხალი იყო ხსოვნა სტუდენტ ილიას შესახებ,
რომელიც პეტერბურგის ქართველი
სტუდენტობის ყველას მიერ აღიარებულ
ხელმძღვანელად ითვლებოდა.
კოხტა აფხაზი გადმოგვცემს:“უნივერსიტეტში
ილიას განსაკუთრებით პოლიტიკური და
ეკონომიური სამეცნიერო საგნები
აინტერესებდა. ....... ჩვენ სტუდენტები, ხშირად
ვიკრიბებოდით და ვბაასობდით როგორც
საზოგადო კითხვებზე, აგრეთვე ჩვენს
დაბეჩავებულს სამშობლოს მომავალზე.
ვკითხულობდით ხშირად ქართულ წიგნებს“.
ილიას სტუდენტობის ხანა პეტერბურგში
დაემთხვა რევოლუციებისა და ეროვნულგამანთავისუფლებელი ომების, მათი მუდმივი
გამოძახილის პერიოდს დასავლეთ ევროპის
ქვეყნებში. ახალგაზრდა ილია, თავისი
დამონებული სამშობლოს მომავალ ბედზე
ფიქრით მოცული, მღელვარებით ადევნებდა
თვალყურს ეროვნულ-განმანთავისუფლებელ
მოძრაობას ევროპაში. როდესაც 1860 წლის
გაზაფხულზე გარიბალდიმ აიღო მესინა, ხოლო
შემდეგ იტალიის ნახევარკუნძულზე
გადმოვიდა, ილია ამას აღფრთოვანებული
მიესალმა ლექსით: “მესმის, მესმის სანატრელი,
ხალხთ ბორკილის ხმა მტვრევისა...“
ილიას დროს პეტერბურგის უნივერსიტეტში
სწავლობდა ოცდაათამდე ქართველი
სტუდენტი. ილიას გარშემო შემოკრებილი
ქართველი სტუდენტობა შეადგენდა იმ
ბირთვს, რომელმაც საქართველოში
დაბრუნების შემდეგ, შეადგინა “პირველი
დასი“.ილიას დროს შეიქმნა რუსეთში
ქართველი სტუდენტობის - “თერგდალეულთა“
ტრადიციები.1857-1861 წლები
არაჩვეულებრივად უხვი გამოდგა სტუდენტი
ილია ჭავჭავაძისთვის შემოქმედებითი
ნაყოფიერების თვალსაზრისით.სტუდენტობის
4 წელი უაღრესად მნიშვნელოვანი აღმოჩნდა
ჭავჭავაძის როგორც პიროვნებისა და
მოქალაქის, მოაზროვნისა და მწერლის
ფორმირებისა და სრულყოფისათვის, მისი
პროგრესული სოციალური-პროგრესული,
ფილოსოფიური და ესთეტიკური მრწამსის
შემუშავებისათვის. იგი იმთავითვე ინტენსიურად
და საფუძვლიანად სწავლობდა საქართველოს
ისტორიასა და ქართულ მწერლობას. რუსულ და
ევროპელ მწერალთა და მეცნიერთა
მემკვიდრეობას; გატაცებით დაეწაფა რუსი
რევოლუციონერ დემოკრატების — ბელინსკის,
გერცენის, დობროლიუბოვის, ჩერნიშევსკის
ნააზრევს, რაც დაუკავშირა საკუთარი ხალხის
პროგრესისათვის ბრძოლის მიზნებსა და
ამოცანებს.
,,მხოლოდ წარსულის ცოდნით დაუცავს
ყოველს ერს თავისი ეროვნება, თავისი
არსებობა, თავისი ვინაობა.“
მძაფრიპროტესტიბატონყმობისწინააღმდეგ;
ამავე
შემოქმედება
1859-1872
წლებშიდაიწერაჭავჭავაძისძლიერიმხატვრუ
ლიინდივიდუალობითაღბეჭდილიდამძაფრი
მოქალაქეობრივიპათოსითგამსჭვალული,
ფართოსაზოგადოებრივირეზონანსისმქონენა
წარმოებები,
რომელთაცაღმავალიეტაპიშექმნეს XIX
საუკუნისქართულლიტერატურასადასაერთო
დქართულიმხატვრულიაზროვნებისისტორია
ში: პოემა „აჩრდილი“ (პირველირედაქცია,
1859),
რომელიცუმწვავესეროვნულდასოციალურპრ
ობლემებზეწუხილისნაყოფიადანათელიმერმ
ისისრწმენითააგანმსჭვალული; ეროვნულგანმათავისუფლებელიიდეებითშთაგონებულ
იდრამატულიპოემა "ქართლისდედა".
„სცენამომავალცხოვრებიდან“
(პირველირედაქცია, 1860); პოემა „კაკოყაჩაღი“
—
„რამდენიმესურათიანუეპიზოდიყაჩაღისცხოვ
რებიდან“ (1860) —
პერიოდსგანეკუთვნებაროგორცჭავჭავაძისპო
ეტურითარგმანები ( შილერის, ჰაინეს,
რიუკერტის, ბაირონის, სკოტის, შენიეს,
პუშკინისადალერმონტოვისნაწარმოებისა)
დასატრფიალოლირიკისუდიდესინაწილი,
ასევეპროგრესულისოციალურდაეროვნული
დეალებითადამხატვრულისიახლეებითაღბეჭ
დილისაყოველთაოდცნობილილექსები
„ხმასამარიდან“ (1857), „გუთნის-დედა“,
„ქართვლისდედა“, „ჩემითარიაღალი“ (სამივე
1858), „ნანა“ (1859),
„ქართველსტუდენტებისსიმღერა“, „მუშა“,
„იანიჩარი“ (სამივე 1860);
პატრიოტულილირიკისბრწყინვალენიმუშები
— „ელეგია“ (1859), „მესმის, მესმის“ (1860),
„გაზაფხული“ („ტყემმოისხაფოთოლი“…,
1861); „პოეტი“ (1860),
რომელშიცნათლადარისჩამოყალიბებულიჭავ
ჭავაძისშეხედულებაპოეტისსაზოგადოებრივი
მისიისშესახებ.ამავეხანებშიიქმნებაჭავჭავაძის