2. ნინო იორამაშვილი ,,აკაკი წერეთელი’’
აკაკი დაიბადა სოფელ სხვიტორში ახლანდელ საჩხერის რაიონში ცნობილი
ქართული პოეტი , საზოგადო მოღვაწე და საქართველოს ეროვნულ-
განმათავისუფლებელი მოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერი , ბავშობის წლები
სოფელ სავანეში , გლეხის ოჯახში , ძიძასთან გაატარა, 1852 წლიდან ქუთაისის
კლასიკურ გიმნაზიაში სწავლობდა .
1859 წლიდან კი პეტერბურგის უნივერსიტეტის აღმოსავლური ენების
ფაკულტეტზე , რომელიც 1863 წელს დაამთავრა კანდიდატის ხარისხით.
ლექსების წერა აკაკი წერეთელმა ჯერ კიდევ ყრმობის ასაკში დაიწყო, 1859
წელს იგი უკვე რამდენიმე დაბეჭდილი ლექსის ავტორი იყო , ხოლო 1860 წელს
გამოქვეყნებულმა ლირიკულმა ლექსმა - ,,საიდუმლო ბარათი’’ რომელიც მალევე
სიმღერის სახითაც გავრცელდა , ახალგაზრდა პოეტს დიდი პოპულარობა
მოუტანა.
3. ლუკა ანიაშვილი ,,ილია ჭავჭავაძე’’
,,ჩემზედ ამბობენ : ,,ის სიავეს ქართლისას ამბობს
ჩვენ ცუდს არ მალავს, ეს ხომ ცხადი სიძულვილია?’’
ბრიყვნი ამბობენ... კარგი გული კი მაშივე გრძნობს
ამ სიძულვილში რაოდენიც სიყვარულია-’’
დიდი ქართული მწერალი, პოეტი, საზოგადო მოღვაწე საქართველოს ეროვნულ-განმანთავისუფლებელი
მოძრაობის ლიდერი, ქართული მათრთლმადიდებლური სამოციქულო ეკლესიის მიერ წმინდა ილია მართლის
სახელით წმინდანად შერაცხული-ილია ჭავჭავაძე 1837 წლის 8 ნოემბერს დაიბადა.
მთელი თავისი მოღვაწეობით ილია დიადი მიზნის განხორციელებას-ქართველი ხალხის გაერთიანებას ,
ეროვნული შეგნების გამოცოცხლებასა და ამაღლებას, ეროვნულ-სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობისათის
ბრძოლას ემსახურებოდა ის საქართველოს უდიდესი ეროვნული მოღვაწე, ქართველი ერის
ეროვნულგანმანთავისუფლებელი და განმანათლებელი მოძაობის სულისჩამდგმელი და წინამძღოლი იყო. თემები,
რომლებზეც ილია საუბრობდა, დღესაც ასევე აქტუალურია საქართველოს, ასევე აქტუალურია საქართველოსთვის,
როგორც მაშინ. სწორედ ამიტომ, მას თანამედროვე საქართველოს დამფუძნებელ მამად მოიხსენიებენ.
მისი, როგორც პიროვნებისა და მოქალაქის მოაზროვნისა და მწერლის ფორმირებისა და სრულყოფის პროცესში,
უარესად დიდი როლის სტუდენტობის ოთხმა წელმა შეასრულა. ის 1857-1861 წლებში პეტერბურგის უნივერსიტეტში
სწავლობდა მისი მეგობარი. და შემდგომში საქართველოს ეროვნულ- განმათავისუფლებელი მოძრაობის ერთ-ერთი
ლიდერი კოხტა აფხაზი იხსენებს: უნივერსიტეტში ილიას განსაკუთრებით პოლიტიკური და ეკონომიური
სამეცნიერო საგნები აინტერესებდა. ჩვენ სტუდენტები, ხშირად ვიკრიბებოდით და ვსაუბრობდით როგორც
საზოგადო კითხვებზე, აგრეთვე ჩვენს დაბეჩავებულს სამშობლოს მომავალზე. ხშირად ვკითხულობდით ქართულ
წიგნებს.
4. ლუკა ანიაშვილი ,,ილია ჭავჭავაძე
პეტერბურგიდან საქართველოსკენ მომავალმა, სამშობლოსთან შეხვედრის მოლოდინით აღძრული
ფიქრები მხატვრულად ,,მგზავრის წერილებში’’ 1863 წელს, ილია ჭავჭავაძის მიერ დაარსებული
ჟურნალი ,, საქართველოს მოამბე’’ 1877 წელს დაარსა პროგრესული პერიოდული გამოცემა-,,ივერია’’
რომელიც 30 წლის მანძილზე საქართველოს ეროვნული, სულიერი და ინტელექტუალური
ცხოვრების უმნიშვნელოვანესი იყო.
ილია ჭავჭავაძემ თავის პუბლიცისტურ შემოქმედებასა და საზოგადოებრივ მოღვაწეობაში
დიდი ადგილი დაუთმო სახალხო განათლებისა და მოზარდი თაობის აღზრდის საკითხებს.
აქტიურად იყო ჩართული ,, ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების’’
საქმიანობაში 1885 წლიდან სიცოცხლის ბოლომდე შეუცვლელად თავმჯდომარეობდა. ამბობდა ,,
ქვეყანა იმით კი არ არის უბედური, რომ ღარიბია, არამედ იმით, რომ მცოდნე, გონებაგახსნილი,
გულანთებული კაცები არა ჰყავს.“
იგი აღნიშნავდა: ,, სამი ღვთაებრივი საუნჯე დაგვრჩა ჩვენ მამა-პაპათაგან: მამული, ენა,
სარწმუნოება. თუ ამათაც არ უპატრონეთ, რა კაცები ვიქნებით, რა პასუხს გავცემთ შთამომავლობას?
ილია ამბობდა, რომ ამ მარადიულ ფასეულობებს თვალისჩინივით უნდა გავუფრთხილდეთ, რათა
ჩენი მთლიანობა და თვითმყოფადობა არ დავკარგოთ.
ილიას ეროვნული იდეები სრულიად მიუღებელი იყო რუსეთისთვის. 1907 წლის 12
სექტემბერს, თბილისიდან საგურამოსაკენ მიმავალ ილიას და ოლღას წიწამურთან ექვსკაციანი
ჯგუფი დაესხა თავს. თავდამსხმელებმა ილია მოკლეს და მიიმალნენ. ილიას მკვლელობა
საქართველოსთვის ეროვნული ტრაგედია იყო.
5. ანანო ფალელაშვილი ,, ალექსანდრე
ყაზბეგი’’
აღიზარდა სტეფანწმინდაში , ხევის მმართველის
მიხეილ გაბრიელის ძე ჩოფიკაშვილისა და ელისაბედ
თარხნიშვილის ოჯახში . მშობლებმა მიაბარეს
თბილისში ჯერ ჰაკეს შემდეგ კანონიჩის პანსიონს. 1863
წლიდან სწავლობდა კლასიკურ გიმნაზიაში 1879 წელს
თბილისში გადმოვიდა საცხოვრებლად. ამ დროიდან
იწყებს აქტიურ მოღვაწეობას ქართულ მწერლობასა და
თეატრში ამ დროიდან იგი განახლებული ქართული
თეატრის მსახიობი და დრამატრუგი იყო. მწერალი
კარგად იცნობდა საქართველოს მთიანეთის ისტორიასა
და ეთნოგრაფიას.
6. თიკა კევლიშვილი ,,ვაჟა ფშაველა’’
ცნობილი მწერალი ვაჟა-ფშაველა იგივე ლუკა რაზიკაშვილი დაიბადა 1861 წლის 14
ივლის, სოფელ ჩარგალში მდინარეს ჩარგულის ნაპირას პატარა ქვითკირის სახლში.
ვაჟას გარდა მის მშობლებს კიდევ ხუთი შვილი ჰყავდათ : გიორგი, მართა,
ნიკო(ბაჩანა) თედო და ალექსანდრე(სანდრო)
ვაჟა რვა წლამდე იზრდებოდა მამის, სოფლის მღვდლის, და დედის, გულქანის,
წვრილშვილიან
ოჯახში. ვაჟას ძმები თედო და ბაჩანა რაზიკაშვილები -ცნობილი მწერლები გახდნენ.
ვაჟა სწავლობდა თელავის სასულიერო სასწავლებელში.1877-1879 წლებში- თბილისის
სამასწავლებლო ინსტიტუტთან არსებულ ორკლასიან სამოქალაქო სასწავლებელში ,
შემდეგ კი-გორის სამასწავლებლო (საოსტატო) სემინარიაში, რომელიც 1882 წელს
დაამთავრა. ერთხანს სოფლის სკოლაში მასწავლებლობდა. 1883-84 წლებში
პეტერბურგის უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტის თავისუფალი მსმენელი
იყო. მაგრამ ხელმოკლეობის გამო მალე მიატოვა უნივერსიტეტი და სამშობლოში
დაბრუნებული ჯერ შინა მასწავლებლად , შემდეგ დიდი თონეთის სკოლის
მასწავლებლად მუშაობდა.
7. ლიზი იორამაშვილი ,, კონსტანტინე
გამსახურდია’’
1926 წელს მწერალი მესამედ დააპატიმრეს ,,შპიონაჟის’’ ბრალდებით
და მიუსაჯეს საკონცენტრაციო ბანაკში 10 წლით გადასახლება. 1927
წლის დეკემბერში რეპრესირებული მწერალი ავადმყოფობის გამო
პატიმრობიდან გაანთავისუფლეს და სამშობლოში დაბრუნების
უფლება მისცეს.
1926 წელს კონსტანტინე გამსახურდიას დაპატიმრების წინ მიუძღოდა
მისი გამოსვლა საქართველოს მწერალთა პირველ ყრილობაზე, სადაც
მან გაილაშქრა საბჭოთა ხელისუფლების პოლიტიკის წინააღმდეგ. ამ
გამოსვლის გამო მას უწოდეს ,,შინაური ემიგრანტი’’.
1931 წელს მწერალთა ფედერაციამ კონსტანტინე გამსახურდია თავისი
ორგანიზაციის რიგებიდან ერთხმად გარიცხა.
