1. ΕΣΠΑ 2007-13Ε.Π. Ε&ΔΒΜΑ.Π. 1-2-3
«Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών στις 8 Π.Σ., 3 Π.Σ.Εξ., 2 Π.Σ.Εισ.»
Με συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε. Κ. Τ.)
ΜΕΙΖΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ
www.epimorfosi.edu.gr
ΕΝΤΥΠΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ∆Ι∆ΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ
(Σχέδια Μαθήµατος, Εκπαιδευτικά Σενάρια)
1) ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ∆Ι∆ΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ
1.1 Τίτλος ∆ιδακτικής Πρακτικής
Του νεκρού αδελφού: διαχρονικές και διαθεµατικές προεκτάσεις από την παραλογή.
1.2 ∆ηµιουργός/-οι
Ονοµατεπώνυµο: Χάρις Γιαλοψός…………………………………………
Πατρώνυµο: Λεωνίδας……………………………………………………………………….
Ιδιότητα: Εκπαιδευτικός
Χ Σχολικός Σύµβουλος
Στέλεχος ∆ιοίκησης
Στοιχεία Οργανικής Θέσης: ……………………………………….
Ταχυδροµική ∆ιεύθυνση: ……………………
E-mail: cgialopsos@sch.gr…………………………………………………
∆ικτυακός τόπος / blog: ………………………………………………………………...
Η συγκεκριµένη ∆ιδακτική Πρακτική έχει αναπτυχθεί στο πλαίσιο κάποιου
εκπαιδευτικού προγράµµατος;
ΝΑΙ
ΟΧΙ
X
Αν ναι, να αναφέρετε την ονοµασία του: ………………………………………………..
1

2. Ιστοσελίδα / blog: …………………………………………………………………………..
1.3 Εµπλεκόµενες γνωστικές περιοχές
Γνωστικό/-ά αντικείµενο/-α της ∆ιδακτικής Πρακτικής:
Νεοελληνική Λογοτεχνία Α΄ Λυκείου…………………………….
Ιδιαίτερη Περιοχή του γνωστικού αντικειµένου:
1η Περίοδος, Το δηµοτικό τραγούδι, Παραλογές……………………………………..
Συµβατότητα µε το ΑΠΣ & το ∆ΕΠΠΣ.
Η προσέγγιση είναι συµβατή µε τα ΑΠΣ και ∆ΕΠΠΣ (σύµφωνα µε το ΦΕΚ Β 1562
27.06.2011) διότι επιτυγχάνεται ανασύσταση της σχολικής τάξης ως µιας κοινότητας
αναγνωστών, που διέπεται από τις αξίες της δηµοκρατίας, της ισότητας, του σεβασµού
της διαφοράς, του πλουραλισµού, του διαλόγου, της κριτικής εγρήγορσης και
αυτογνωσίας, της διαπολιτισµικής συνείδησης.
Συνειδητοποιείται η σχέση της λογοτεχνίας µε την ανθρώπινη εµπειρία και την
κατανόηση του κόσµου στον οποίο ζούµε και του εαυτού µας.
∆ιερευνούνται όλοι οι αναγκαίοι συντελεστές και παράγοντες που συµβάλλουν στην
παραγωγή και στην πρόσληψη των λογοτεχνικών κειµένων.
Εντοπίζονται και αναγνωρίζονται οι αξίες και οι ιδέες που ενυπάρχουν στα λογοτεχνικά
κείµενα.
Συµβατότητα µε τις αρχές και τους στόχους των νέων προγραµµάτων σπουδών
του Νέου Σχολείου
Οι µαθητές µαθαίνουν να αναζητούν απαντήσεις στα προβλήµατα που έχουν τεθεί.
Να αναλύουν και να συνθέτουν δεδοµένα.
Να µπορούν να δώσουν παραδείγµατα που αναφέρονται σε συγκεκριµένες έννοιες
Να µπορούν να κατανοούν και να αξιοποιούν διαδικασίες.
Να επικοινωνούν και να µοιράζονται ιδέες, σκέψεις και συναισθήµατα.
Να συνεργάζονται προκειµένου να αναπτύσσουν συλλογικά επιχειρήµατα, να κατανοούν
έννοιες.
Να παράγουν έργα
Να δηµοσιοποιούν τις παραγωγές τους στην κοινότητα και να δέχονται την κριτική της.
1.4 Βαθµίδα Εκπαίδευσης / Τάξεις στις οποίες θα το εφαρµόσατε
Βαθµίδα εκπαίδευσης στην οποία αφορά η ∆ιδακτική Πρακτική:
Χ
2

3. Πρωτοβάθµια
∆ευτεροβάθµια
Τάξη ή τάξεις στις οποίες θα το εφαρµόσατε: Α΄ Λυκείου
Υπήρξε
συνεργασία
τάξεων
του
ίδιου
σχολείου
ή
συνεργασία
τάξεων
διαφορετικών σχολείων;
ΝΑΙ
ΟΧΙ
Χ
Αν ναι, να αναφερθούν τα συνεργαζόµενα σχολεία/τάξεις.
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………
1.5 Είδος ∆ιδακτικής Πρακτικής
Σηµειώστε αυτό / αυτά που κρίνετε ότι ανταποκρίνονται καλύτερα στην πρότασή σας:
1. Σχέδιο Μαθήµατος (σχέδιο για διδασκαλία 45’ ή λιγότερο ή διδακτικό
δίωρο).
2. Ακολουθία
Σχεδίων
Μαθήµατος
µε
µεγαλύτερη
διάρκεια
(Σενάριο
Χ
∆ιδασκαλίας).
3. Ολοκληρωµένη παιδαγωγική δραστηριότητα στη σχολική τάξη.
4. Επιτυχηµένο project που υλοποιήθηκε στη διάρκεια του σχολικού έτους.
5. Λειτουργικός
τρόπος
υπέρβασης
των
δυσκολιών
του
αναλυτικού
προγράµµατος.
6. Εκπαιδευτικό υλικό που χρησιµοποιήθηκε σε κάποιο διδακτικό αντικείµενο
ή σε κάποια δράση.
7. Επιτυχηµένο παράδειγµα συνεργατικής διδασκαλίας στο σχολείο.
8. Αποδοτική περίπτωση ευρύτερης συνεργασίας µεταξύ συναδέλφων.
9. Πρακτική λειτουργικής συνεργασίας µε τους γονείς / κηδεµόνες των
µαθητών ή την τοπική κοινωνία.
10. Πρακτική αποδοτικής αντιµετώπισης και διαχείρισης προβληµατικών
καταστάσεων και κρίσεων στο σχολείο ή στην τάξη.
11. Καλές Πρακτικές µε την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών ή την εφαρµογή
σύγχρονων µεθόδων διδασκαλίας (συνεργασία µε άλλες τάξεις / µε άλλα
σχολεία).
12. Άλλο ……………………………………………………………………....
……………………………………………………………………..............
……………………………………………………………………..............
1.6 Σκοπός & Στόχοι της ∆ιδακτικής Πρακτικής
Γενικός Σκοπός: Κατανόηση παραλογών στα µορφολογικά και θεµατικά τους
3

4. χαρακτηριστικά, αντιλήψεις για τον θάνατο
Επιµέρους Στόχοι ως προς το γνωστικό αντικείµενο και ως προς τη µαθησιακή
διαδικασία.
ς προς τη µαθησιακή διαδικασία:
Να µάθουν να χρησιµοποιούν την υπάρχουσα βιβλιογραφία.
Να µάθουν να συνεργάζονται.
Να εκφράσουν τεκµηριωµένες κρίσεις.
Να λειτουργήσουν δηµοκρατικά.
Να εκφράσουν συναισθήµατα.
ς προς το διδακτικό αντικείµενο:
Να µάθουν τα χαρακτηριστικά του δηµοτικού τραγουδιού και των παραλογών, να
εντοπίσουν αφηγηµατικές τεχνικές και να εξηγήσουν τη λειτουργία τους.
Να αναδείξουν το ρόλο και τη λειτουργία της οικογένειας και των κοινωνικών
φαινοµένων που ενυπάρχουν στο κείµενο.
Να εντάξουν το θέµα της επίκλησης του νεκρού (ανακαλέµατος) στη διαχρονία της
ελληνικής λογοτεχνίας.
Να συνειδητοποιήσουν την υπερεθνική διάσταση κειµένων και αντιλήψεων.
Να εκφραστούν δηµιουργικά και να κινητοποιήσουν το συναίσθηµά τους.
Σηµειώστε αν
αξιοποιούνται εκπαιδευτικά λογισµικά και υπηρεσίες των
Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ)
Όχι
1.7 Εκτιµώµενη διάρκεια
Υπολογίζεται ο χρόνος που θα διαρκέσει η ∆ιδακτική Πρακτική σε σχέση µε τις
εκπαιδευτικές ανάγκες των µαθητών, των εκπαιδευτικών, το ΑΠΣ και το συνολικό
πρόγραµµα του σχολείου.
Συνήθως περιλαµβάνει τις παρακάτω πληροφορίες:
•
Ώρα έναρξης
Αρχή της διδακτική ώρας.
4

5. •
∆ιάρκεια:
2 διδακτικές ώρες (πιθανά και µία τρίτη για την έβδοµη φάση του σεναρίου)
•
Συχνότητα: εξαρτάται από το θέµα της ∆ιδακτικής Πρακτικής. Μπορεί να
διενεργηθεί σε συνεχόµενη σχολική περίοδο ή σε χωριστές σχολικές περιόδους,
κατά τη διάρκεια του χρόνου.
…………………………………………………………………………………………
2) ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ∆Ι∆ΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ
2.1 Γενική Περιγραφή ∆ιδακτικής Πρακτικής
Θεωρητικό Πλαίσιο: Το µάθηµα της λογοτεχνίας αποβλέπει στην καλύτερη επαφή του
µαθητή µε τη µητρική του γλώσσα και στην περαιτέρω εξάσκησή του σε αυτή. Ο
µαθητής καλείται να αναπτύξει τις κοινωνικές του δεξιότητες µέσα από την
ενσυναίσθηση µε τους χαρακτήρες των κειµένων και την επαφή του µε τους
συµµαθητές του στα πλαίσια της οµάδας κατά την εργασία. Αναδεικνύεται το
πολιτισµικό υπόβαθρο των κειµένων και η πολυπολιτισµικότητα µέσα στην οποία ενίοτε
µπορούν να ενταχθούν. Τέλος, ως κυριότερο προτέρηµα, προκύπτει η µεταγνωστική
ικανότητα, η ικανότητα δηλαδή του µαθητή να µαθαίνει πώς να µαθαίνει και να
αξιολογεί την νεοαποκτηθείσα γνώση. Βέβαια πριν και πάνω από όλα αυτά το µάθηµα
της λογοτεχνίας, η οποία ουσιαστικά αποτελεί µία τέχνη, αποβλέπει στην αισθητική
απόλαυση και στην όξυνση των αισθητηρίων των δεκτών της.
Παιδαγωγικό Πλαίσιο: οι µαθητές εντάσσονται σε ένα κλίµα αναγνώρισης και
αποδοχής. Μαθαίνουν να συνεργάζονται και να αλληλεπιδρούν. Κατακτούν τις νέες
γνώσεις στηριζόµενοι στις προγενέστερες µέσα από την αυτενέργεια. Ενθαρρύνονται
στην έκφραση των προσωπικών τους απόψεων, σκέψεων και συναισθηµάτων και
ενεργοποιείται η κριτική τους ικανότητα στην διατύπωση κρίσεων για τα πορίσµατα των
συµµαθητών τους.
Μεθοδολογικό Πλαίσιο: Η προσέγγιση του κειµένου είναι η ερµηνευτική –
κειµενοκεντρική. Για την αφόρµηση χρησιµοποιείται ο καταιγισµός ιδεών και οι
στοχευµένες ερωτήσεις, ενώ στη φάση ενασχόλησης των µαθητών µε τα φύλλα
εργασίας οι στοχευµένες ερωτήσεις. Η οµαδοσυνεργατική µέθοδος σε όλη τη
διαδικασία είναι η κυρίαρχη και ενεργοποιείται από ένα µέρος των µαθητών η
δραµατοποίηση, προκειµένου να προχωρήσουν στην ενσυναίσθηση και στην
καλλιέργεια της φαντασίας και της δηµιουργικότητάς τους.
Αναλυτική Περιγραφή φάσεων και δραστηριοτήτων:
1η διδακτική ώρα
Στην πρώτη φάση ως αφόρμηση θα γίνει αναφορά στις παραλογές και στο Γεφύρι της Άρτας,
το κείμενο που είχαν διδαχθεί στην προηγούμενη τάξη. Μέσα από ένα καταιγισμό ιδεών
αρχικά και στη συνέχεια με στοχευμένες ερωτήσεις θα αναδειχθούν βασικές γνώσεις για τις
παραλογές.
Στη δεύτερη φάση θα γίνει η ανάγνωση του κειμένου Του νεκρού αδελφού. Για λόγους
σωστής εκφοράς του λόγου, οικονομίας χρόνου και συγκέντρωσης των μαθητών το κείμενο θα
διαβάσει ο διδάσκων.
5

6. Στην τρίτη φάση (προαιρετική, ανάλογα με τις ανάγκες τις τάξεις) θα υπάρξει μία σύντομη
γλωσσική εξομάλυνση σε τυχόν απορίες μαθητών.
Στην τέταρτη φάση θα ανακοινωθούν τα ονόματα των ομάδων και οι μαθητές θα χωριστούν
σε αυτές ανάλογα με τις επιθυμίες τους. Η τάξη στην οποία θα εφαρμοστεί το σενάριο
αποτελείται από 25 μαθητές, οπότε θα χωριστούν σε πέντε ομάδες των πέντε ατόμων με
τυχόν αποκλίσεις λόγω απουσιών. (εκτιμώμενος χρόνος για τις φάσεις 1-4, 15 λεπτά)
Στην πέμπτη φάση θα μοιραστούν τα φύλλα εργασίας και η κάθε ομάδα θα επικεντρωθεί
στην αποστολή της. (εκτιμώμενος χρόνος 30 λεπτά)
Τα φύλλα εργασίας περιληπτικά θα ζητούν:
1: Φιλόλογοι: τεχνικά χαρακτηριστικά δημοτικού τραγουδιού, στοιχεία αφήγησης και
λειτουργία τους.
2: Κοινωνιολόγοι: Παρουσίαση της δομής και λειτουργίας της οικογένειας και κοινωνικών
φαινομένων όπως η αποδημία και η εγκληματικότητα.
3: Θρησκειολόγοι: Ο ρόλος της θρησκείας και του όρκου στην παραλογή, σ΄ένα χορικό από
τους Πέρσες του Αισχύλου και σ’ ένα απόσπασμα από το Αμάρτημα της μητρός μου, του Γ.
Βιζυηνού.
4: Υπεύθυνοι διεθνών σχέσεων: Διάδοση της παραλογής στα βαλκάνια με εξέταση των
παραλλαγών της, σύγκριση με τη μπαλάντα Λεονώρα του Burger.
5: Θεατρική ομάδα: Δραματοποίηση της συζήτησης της οικογένειας για το γάμο της Αρετής
και ενός άλλου αποσπάσματος, επιλογής των μαθητών.
2η διδακτική ώρα
Στην έκτη φάση οι ομάδες καλούνται να ανακοινώσουν τα αποτελέσματά τους στην
ολομέλεια με τη σειρά των φύλλων εργασίας. Η σειρά είναι προεπιλεγμένη με στόχο την
διατήρηση του ενδιαφέροντος και της προσοχής των μαθητών. Οι μαθητές θα ξεκινήσουν από
τα πιο τεχνικά και συνήθως, γι’ αυτούς, πιο ανιαρά στοιχεία του κειμένου για να καταλήξουν
στη δραματοποίηση που θα λειτουργήσει ως εκτόνωση για την ομάδα. (6-7 λεπτά για κάθε
ομάδα, συνολικός χρόνος 30-35 λεπτά.)
Στην έβδομη φάση συζήτηση και αναστοχασμός για τα πορίσματα των ομάδων. (εκτιμώμενος
χρόνος 10-15 λεπτά). (Για την έκτη και έβδομη φάση προβλέπεται η 2η διδακτική ώρα. Εάν
όμως οι μαθητές κινητοποιηθούν ιδιαίτερα από τα όσα άκουσαν στην έκτη φάση, καλό είναι η
έβδομη να καταλάβει μία διδακτική ώρα εξ ολοκλήρου.)
2.2 Φύλλα Εργασίας
Τα φύλλα εργασίας βρίσκονται στο τέλος του εντύπου υποβολής της διδακτικής
πρακτικής.
2.3 Υλικοτεχνική Υποδοµή
Σχολικά εγχειρίδια: Κείµενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου, ΟΕ∆Β
Νεοελληνική Λογοτεχνία Γ΄ Λυκείου Θεωρ. Κατεύθυνσης, ΟΕ∆Β
Λεξικό λογοτεχνικών όρων, ΟΕ∆Β
Βιβλίο του καθηγητή για τα Κείµενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου, ΟΕ∆Β
Οι Τραγωδίες του Αισχύλου, µτφ Ι.Ν. Γρυπάρη, εκδ. Εστίας, 2001
6

7. Λορέντζος Μαβίλης, Τα 'Eργα, Αλεξάνδρεια, εκδ. του λογ. περ. Γράµµατα, 1915
3) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ∆Ι∆ΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ
•
•
Η αξιολόγηση δύναται να είναι διαµορφωτική εάν προκύψει πρόβληµα στα
φύλλα εργασίας µε τις οµάδες.
Εντούτοις η αξιολόγηση θα είναι κατά βάση τελική. Μετά το πέρας του
δίωρου οι µαθητές θα αναλάβουν για το σπίτι κάποια από τις ερωτήσεις
του σχολικού βιβλίου. Επιπλέον µπορεί να ζητηθεί (ανάλογα µε την
έκβαση της 7ης φάσης) ένα αναστοχαστικό κείµενο 10-15 γραµµών για τις
εντυπώσεις τους από την επαφή τους µε την παραλογή.
4) ΥΠΕΥΘΥΝΗ ∆ΗΛ ΣΗ
Με ατοµική µου ευθύνη και σύµφωνα µε το άρθρο 8 ν. 1599/1986, ο ∆ηµιουργός
που αναφέρεται στην παρ. 1.2 του παρόντος εντύπου, δηλώνω ότι:
1. Το Σχέδιο ∆ιδακτικής Πρακτικής που υποβάλλω είναι δικό µου πρωτότυπο
δηµιούργηµα και δεν προσκρούει σε κανένα δικαίωµα πνευµατικής ή
βιοµηχανικής ιδιοκτησίας τρίτων.
2. ∆ίνω το δικαίωµα και την άδεια στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, το οποίο θα
ενεργεί κατά την απόλυτη και ελεύθερη κρίση του, να αξιοποιεί, να διαθέτει, να
αναπαράγει ή να διανέµει το υποβληθέν Σχέδιο ∆ιδακτικής Πρακτικής, ολόκληρο
ή τµήµα του ή συντετµηµένο ή ενσωµατωµένο σε άλλο υλικό, για εκπαιδευτικούς
και διδακτικούς σκοπούς, µε κάθε πρόσφορο µέσο, ιδίως έντυπο ή ηλεκτρονικό.
3. ∆ηλώνω ότι η πιθανή αξιοποίηση του υλικού αυτού για ερευνητικούς σκοπούς
επιθυµώ να γίνει (επιλέξτε αυτό που επιθυµείτε):
Χ
Επώνυµα
Ανώνυµα
Αν δεν καταγράψετε την επιθυµία σας αυτό σηµαίνει ότι αποδέχεστε η πιθανή
αξιοποίηση να γίνει ανώνυµα.
*Για πρακτικούς λόγους, η χρήση του αρσενικού γραµµατικού γένους θεωρείται ότι συµπεριλαµβάνει και το
θηλυκό.
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: …4/10/2011……………..
ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ∆ΗΜΙΟΥΡΓΟΥ: …………………………………….
7

8. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Οµάδα Α΄: Φιλόλογοι
Στην οµάδα σας χρειάζεστε ένα συντονιστή, ένα γραµµατέα, ένα διαµεσολαβητή για την
επαφή σας µε τον καθηγητή και έναν εκφωνητή. Επιλέξτε το ρόλο που επιθυµείτε να
αναλάβετε.
Αποστολή σας είναι να εντοπίσετε τα κύρια χαρακτηριστικά του δηµοτικού τραγουδιού
καθώς και τον τρόπο οργάνωσης της αφήγησης. Εντοπίστε ένα στοιχείο από το κείµενο που
ανταποκρίνεται στον παρακάτω πίνακα:
Ιαµβικός 15σύλλαβος:
Λιτός και πυκνός λόγος:
Επανάληψη ή ολοκλήρωση του πρώτου ηµιστίχιου στο δεύτερο:
Το θέµα του αδυνάτου:
Προσωποποιήσεις:
Σχήµα των τριών:
Αφηγηµατολογικά στοιχεία:
Σε ποιο πρόσωπο γίνεται η αφήγηση;
Πού έχουµε αλλαγή προσώπου, γιατί;
Ο αφηγητής είναι παντογνώστης. Αυτό πώς φαίνεται; Τι αποτέλεσµα έχει στο
κείµενο;
Να ανατρέξετε στο λεξικό λογοτεχνικών όρων στο λήµµα προοικονοµία.
Να καταγράψετε τον ορισµό του όρου:
Παρουσιάστε το στοιχείο προοικονοµίας που υπάρχει στην παραλογή:
Παρουσιάστε τα αποτελέσµατα της µελέτης σας στην τάξη.
Μέλη της οµάδας:
3:
1:
4:
2:
5:
8

9. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Οµάδα Β΄: Κοινωνιολόγοι
Στην οµάδα σας χρειάζεστε ένα συντονιστή, ένα γραµµατέα, ένα διαµεσολαβητή για την
επαφή σας µε τον καθηγητή και έναν εκφωνητή. Επιλέξτε το ρόλο που επιθυµείτε να
αναλάβετε.
Αποστολή σας είναι να αποτυπώσετε την κοινωνία της εποχής που προκύπτει από το
κείµενο, καθώς και τη σηµασία των χαρακτήρων.
Οι παρακάτω ερωτήσεις µπορούν να σας διευκολύνουν να σχηµατίσετε µία εικόνα για τα
παραπάνω.
Πόσα µέλη έχει η οικογένεια και ποια είναι αυτά;
Ποια κατονοµάζονται; Ποια είναι τα σηµαντικά;
Πώς λαµβάνονται οι αποφάσεις στην οικογένεια;
Πόσο δηµοκρατικός σας φαίνεται ο διάλογος που γίνεται;
Ποιος ο ρόλος της ξενιτειάς;
Ποιος είναι ο πιο ισχυρός δεσµός ανάµεσα στα µέλη της οικογένειας;
Ποιοι ήταν οι κίνδυνοι που καραδοκούσαν για τους ανθρώπους εκείνης της εποχής;
Παρουσιάστε τα αποτελέσµατα της µελέτης σας στην τάξη.
Μέλη της οµάδας:
3:
1:
4:
2:
5:
9

10. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Οµάδα Γ΄: Θρησκειολόγοι
Στην οµάδα σας χρειάζεστε ένα συντονιστή, ένα γραµµατέα, ένα διαµεσολαβητή για την
επαφή σας µε τον καθηγητή και έναν εκφωνητή. Επιλέξτε το ρόλο που επιθυµείτε να
αναλάβετε.
Αποστολή σας είναι να αναδείξετε το ρόλο της θρησκείας και των αντιλήψεων για τους
νεκρούς στο κείµενο, όπως και σε δύο ακόµα κείµενα από την ιστορία της ελληνικής
λογοτεχνίας.
Σε ποιο σηµείο οι θρησκευτικές αντιλήψεις των χαρακτήρων είναι καθοριστικές για
την εξέλιξη της ιστορίας; Με ποιο τρόπο;
Η 7η ερώτηση του εγχειριδίου σας αναφέρει τον όρο ανακάλεµα.
Πού εµφανίζεται το ανακάλεµα και ποιο αποτέλεσµα έχει;
∆ιαβάστε τα λόγια του ΧΟΡΟΥ από τους Πέρσες του Αισχύλου στις σελίδες 70-73
(µετάφραση Γρυπάρη, εκδ. Εστίας), καθώς και τις σελίδες 136-137 από το βιβλίο
λογοτεχνίας της θεωρητικής κατεύθυνσης Γ΄ Λυκείου (Τότε ευρέθην ενώπιον παραδόξου
σκηνής… Εγώ υπήκουσα µηχανικώς)
Τι συµβαίνει στα δύο κείµενα;
Ποιο είναι το κοινό στοιχείο των τριών κειµένων;
Σε τι διαφέρει το ανακάλεµα στην παραλογή, από τα αντίστοιχα στα δύο άλλα
κείµενα;
Ποιο συµπέρασµα µπορείτε να αντλήσετε από αυτό;
Τα κείµενα έχουν γραφτεί σε διάστηµα 24 αιώνων; Τι µπορείτε να πείτε για το ρόλο
της θρησκείας διαχρονικά;
Παρουσιάστε τα αποτελέσµατα της µελέτης σας στην τάξη.
Μέλη της οµάδας:
1:
2:
3:
4:
5:
10

11. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Οµάδα ∆΄: Υπεύθυνοι διεθνών σχέσεων
Στην οµάδα σας χρειάζεστε ένα συντονιστή, ένα γραµµατέα, ένα διαµεσολαβητή για την
επαφή σας µε τον καθηγητή και έναν εκφωνητή. Επιλέξτε το ρόλο που επιθυµείτε να
αναλάβετε.
Αποστολή σας είναι να αναδείξετε τη διάδοση του µύθου του νεκρού καβαλάρη σε άλλες
χώρες τόσο των Βαλκανίων, όσο και της υπόλοιπης Ευρώπης.
Αναζητήστε στο Βιβλίο του καθηγητή των κειµένων νεοελληνικής λογοτεχνίας της Α΄
λυκείου στις σελ. 44-46 παραλλαγές του ποιήµατος από τα Βαλκάνια.
Παρουσιάστε τις παραλλαγές στους συµµαθητές σας:
Ποιες διαφοροποιήσεις υπάρχουν από την ελληνική;
Ποια είναι τα κοινά στοιχεία;
Ποια πιστεύετε εσείς ότι είναι η παλιότερη παραλλαγή (συµπεριλαµβανοµένη της
ελληνικής); Γιατί;
Αναζητήστε την µπαλάντα Λεονώρα (1773) του Γερµανού Burger σε µετάφραση
Λορέντζου Μαβίλη και παρουσιάστε την συνοπτικά στην τάξη:
Ποια είναι τα κοινά στοιχεία µε την παραλογή;
Σε τι πιστεύετε ότι οφείλεται η διάδοση του θέµατος του νεκρού καβαλάρη;
Παρουσιάστε τα αποτελέσµατα της µελέτης σας στην τάξη.
Μέλη της οµάδας:
3:
1:
4:
2:
5:
11

12. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Οµάδα Ε΄: Θεατρική οµάδα
Στην οµάδα σας χρειάζεστε ένα συντονιστή, ένα γραµµατέα, ένα διαµεσολαβητή για την
επαφή σας µε τον καθηγητή, έναν σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς. Επιλέξτε το ρόλο/ους που
επιθυµείτε να αναλάβετε.
Το ποίηµα αποτελείται από πολλές σκηνές – επεισόδια (τη συζήτηση της οικογένειας µε τον
όρκο του Κωνσταντή, το ανακάλεµά του από τη µητέρα του, το ταξίδι του µε την αδελφή
του, την τελική συνάντηση µητέρας και κόρης).
Μαζί µε τη συζήτηση της οικογένειας, επιλέξτε µία ακόµη σκηνή για να τη
δραµατοποιήσετε. Ερωτήσεις που µπορούν να σας διευκολύνουν είναι οι εξής: (Οι ερωτήσεις
είναι ενδεικτικές, όπως και ο χώρος που προσφέρεται για σηµειώσεις.)
Πόσα άτοµα συµµετέχουν- χρειάζονται για τη δραµατοποίηση;
Ποια είναι οµιλούντα πρόσωπα και ποια βωβά;
Ποια είναι η συναισθηµατική τους κατάσταση;
Πως προβάλλεται ο χαρακτήρας τους;
Πώς φαντάζεστε τη στάση του σώµατός τους;
Πώς κινούνται µέσα στο χώρο;
Προετοιµάστε τη δραµατοποίηση την οποία θα παρουσιάσετε αφού οι υπόλοιπες οµάδες
αναφέρουν τα αποτελέσµατα των δικών τους ερευνών. Εντωµεταξύ, µπορείτε να λάβετε
υπόψη σας στοιχεία που ενδεχοµένως θα σας βοηθήσουν από τις αναφορές των οµάδων.
Μέλη της οµάδας:
3:
1:
4:
2:
5:
12