ΙΝΔΟΪΣΜΟΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

1. 1
ΙΝΔΟΪΣΜΟΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ
Η χώρα
• Η σύγχρονη Ινδία δημιουργήθηκε το 1947 ως κοσμικό κράτος,
με κοσμικό Σύνταγμα χωρίς αναφορά σε επίσημη ή άλλη
θρησκεία.
• Αποτελεί μια συνομοσπονδία είκοσι τεσσάρων κρατιδίων με τη
δική τους τοπική διακυβέρνηση, που καλύπτουν δεκατέσσερις
διαφορετικές περιοχές με ιδιαίτερη εθνοτοπική και γλωσσική
ταυτότητα.

2. 2
• Η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού είναι ινδοϊστές, ενώ
υπάρχουν μικρότερες θρησκευτικές κοινότητες των
μουσουλμάνων, χριστιανών, τζαϊνιστών, Πάρσων και Σιχ.
• Αν και αποτελεί μια σύγχρονη πολιτική οντότητα η οποία
λειτουργεί με βάση το κοσμικό σύνταγμα, εξακολουθούν να
ισχύουν πολλοί κανόνες που έχουν θρησκευτική προέλευση και
επηρεάζουν τα μέλη των θρησκευτικών κοινοτήτων.
• Πολλοί από αυτούς εμφανίζονται ιεραρχικοί, άδικοι και
άκαμπτοι, αφού συντηρούν παραδοσιακές διακρίσεις εις βάρος
των γυναικών και ευθύνονται, σε μεγάλο βαθμό, για την
παραβίαση βασικών δικαιωμάτων τους, όπως η ζωή, η υγεία, η
ασφάλεια, η αξιοπρέπεια και η ελευθερία.

3. 3

4. 4

5. 5

6. 6

7. 7

8. 8
Ινδοϊσμός
• Ο ινδοϊσμός έχει πολυάριθμους θεούς και θεές, από τους
οποίους καθένας έχει ιδιαίτερες δυνάμεις και παίζει ιδιαίτερο
ρόλο. Στην κορυφή του ινδοϊστικού πανθέου βρίσκονται οι τρεις
μεγάλοι θεοί Βράχμα, Βισνού και Σίβα.
• Στην πραγματικότητα όμως ο Βράχμα έχει αντικατασταθεί
από τη θεά Ντέβι που συμβολίζει τη θηλυκή μορφή του θείου,
τη θεία ενέργεια (σάκτι). Δίπλα στις αντρικές θεότητες υπάρχει
πληθώρα θηλυκών θεοτήτων που παίζουν μεγάλο ρόλο στη
λαϊκή ευσέβεια.
• Στη θεολογική και φιλοσοφική σκέψη, οι θεές συμβολίζουν τη
θεία ενέργεια, ενώ στους μύθους παρουσιάζονται ως σύζυγοι

9. 9
διαφόρων θεών και ο λαός τις λατρεύει. Η Λάκσμι (σύζυγος του
Βισνού), η Σαρασβάτι (σύζυγος του Βράχμα), η Παρβάτι
(σύζυγος του Σίβα) με τις εναλλακτικές της μορφές ως
Ντούργκα και Κάλι αποτελούν τις πιο δημοφιλείς θεότητες,
αντικείμενο λατρείας εκατομμυρίων ινδοϊστών.

10. 10

11. 11

12. 12

13. 13
Η θέση της γυναίκας στην ινδική κοινωνία καθορίζεται
από πολλούς παράγοντες:
• τη θρησκευτική παράδοση στην οποία είναι ενταγμένη
• την κάστα στην οποία ανήκει
• το κρατίδιο από την οποίο προέρχεται,
• το βαθμό κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής στην
οποία ζει.
• Ιδιαίτερα όμως καθορίζεται από το γεγονός ότι η Ινδία παρά
την οικονομική ανάπτυξη των τελευταίων χρόνων, παραμένει,
σε μεγάλο βαθμό, παραδοσιακή χώρα.
Αντιλήψεις για τη γυναίκα στον Ινδοϊσμό
 «Κανένας δεν είναι ανώτερος ή κατώτερος, όλοι είναι αδέλφια,
όλοι πρέπει να αγωνιστούν για το συμφέρον όλων και να
προχωρήσουν συλλογικά» (Ριγκ Βέδα)
 Εντούτοις, αυτό δεν μεταφράζεται σε ίσα δικαιώματα για τις
γυναίκες, αφού οι γυναίκες τυγχάνουν απάνθρωπης
μεταχείρισης και στερούνται βασικών ελευθεριών

14. 14
Βραχμανικός Ινδοϊσμός
 Οι άνδρες πρέπει να ελέγχουν τις γυναίκες και τη δύναμή τους,
ενώ οι γυναίκες πρέπει να υποτάσσονται στους άνδρες.
 Ο μεγάλος νομοθέτης Μανού που προσδιόρισε με ακρίβεια το
σύστημα της κάστας, προσδιόρισε επίσης τη γυναίκα ως
ιδιοκτησιακό αγαθό: αρχικά ανήκει στον πατέρα, έπειτα στον
σύζυγο και στη συνέχεια στο γιο, κατά την περίοδο των
γηρατειών. Έτσι το «πεπρωμένο» της γυναίκας της ορίζει να
υπακούει στον εκάστοτε κύριο του σπιτιού και να τον υπηρετεί
σε κάθε περίσταση
 Στην πραγματικότητα ο Ινδοϊσμός είναι μια βαθιά πατριαρχική
και ανδροκρατική θρησκεία που αναπαράγει την ανισότητα
των δύο φύλων και στην υποταγή της γυναίκας στον άνδρα.
 Μια ινδοϊστρια είναι προορισμένη να κυριαρχείται από τον
άνδρα και υποβάλλεται σε κάθε είδους φρικαλεότητες επειδή
αποτελούν τα πρότυπα ζωής της ιδεώδους γυναίκας
Επιβλαβείς πρακτικές εις βάρος των γυναικών
 η παιδοκτονία κοριτσιών και η επιλογή φύλου εις βάρος των
κοριτσιών, είτε μέσω των εκτρώσεων, είτε μέσω της τεχνητής
γονιμοποίησης,

15. 15
 οι παιδικοί ή καταναγκαστικοί γάμοι,
 τα εγκλήματα τιμής,
 το υψηλό ποσοστό πορνείας και εμπορίας γυναικών, το οποίο
επιτείνεται πολλές φορές από το σύστημα «ντεβαντάσι»,
δηλαδή τους συμβολικούς γάμους κοριτσιών με ινδοϊστικές
θεότητες (το οποίο συνδέεται με βιασμούς ή σεξουαλική
κακοποίηση εκ μέρους ινδοϊστών ιερέων)
 θάνατοι προίκας ή «δολοφονίες από προίκα»
 Η πρακτική του σάτι ή της καύσης των χηρών.
Παιδοκτονία κοριτσιών
 Περίπου 239.000 κορίτσια ηλικίας κάτω των πέντε ετών
πεθαίνουν στην Ινδία κάθε χρόνο, επειδή πολλοί γονείς
προτιμούν τα αγόρια από τα κορίτσια (ιατρικό περιοδικό The
Lancet).
 Νοσηρή αναλογία ανδρών προς γυναίκες, ενώ περισσότερες
από 63 εκατομμύρια γυναίκες «αγνοούνται στατιστικά» σε
ολόκληρη τη χώρα, πιθανώς ως αποτέλεσμα της υπερβολικά
υψηλής γυναικείας θνησιμότητας, σύμφωνα με την ετήσια
οικονομική έρευνα της κυβέρνησης.

16. 16
Λόγοι θηλεοκτονίας
 Η επιλεκτική έκτρωση
 Οι «μεταγεννητικές διακρίσεις κατά των κοριτσιών στην Ινδία»
με διάφορες μορφές παραμέλησης: υποσιτισμός, έλλειψη
φροντίδας και εμβολιασμού.
 Μελέτες έχουν δείξει ότι τα κορίτσια στην Ινδία εκπαιδεύονται
λιγότερο, έχουν φτωχότερη διατροφή και λαμβάνουν μικρότερη
ιατρική φροντίδα από τα αγόρια.
 Η εκτεταμένη επιβαλλόμενη από την κοινωνία και την
οικογένεια πλήρης κλειτοριδοκτομή που γίνεται χωρίς λήψη
μέτρων υγιεινής, χωρίς αντισηψία, από μη ιατρούς και με απλά
βρώμικα μαχαίρια που τα ακονίζουν πάνω σε πέτρες.
Παιδικοί γάμοι
 Η Ινδία είναι η τρίτη χώρα διεθνώς με τον υψηλότερο αριθμό
παιδικών γάμων. Και, παρά τις προσπάθειες να αντιμετωπιστεί
το φαινόμενο, αυτό ακόμα καλά κρατεί.

17. 17

18. 18
Το έθιμο της προίκας
 Το έθιμο της προίκας (απαγορεύεται το 1961) διαιωνίζει την
εξάρτηση των γυναικών από τους άνδρες και αντιμετωπίζει τις
γυναίκες ως μέσο αύξησης των περιουσιακών στοιχείων.
 Παραδοσιακά, η προίκα είχε καθιερωθεί ως αποζημίωση στη
νύφη, από τη στιγμή που οι γυναίκες δεν μπορούσαν να
κληρονομήσουν γη και ως εκ τούτου δεν μπορούσαν να
κατέχουν κάποια περιουσία.
 Σταδιακά όμως μεταβάλλεται σε μέσο εξαγοράς συζύγου και
προσφέρεται στην οικογένειά του ως αποτίμηση της αξίας του
γιού τους (μόρφωση, οικονομικές προσδοκίες, κοινωνική
ιεραρχία).
 Οι απαιτήσεις της προίκας έχουν γίνει αντικείμενο απληστίας
και πληθωρισμού (καταναλωτική κουλτούρα)
 Αυτό σημαίνει ότι τα κορίτσια αντιμετωπίζονται ως οικονομικό
βάρος από τις οικογένειές τους. Ένας γάμος κοριτσιού, ακόμη
και σήμερα, μπορεί να καταστρέψει οικονομικά μια οικογένεια
της μεσαίας τάξης.
Συνέπειες προίκας
 Η γέννηση ενός κοριτσιού είναι ανεπιθύμητη στην οικογένεια,
και γι αυτό αφθονούν οι αμβλώσεις, όταν γίνεται γνωστό το

19. 19
φύλο του παιδιού, ακόμη και οι δολοφονίες νεογέννητων
κοριτσιών.
 Σύμφωνα με τη στάθμιση του παγκόσμιου μέσου όρου
γεννήσεων από τη Unicef, στην Ινδία γεννιούνται κάθε μέρα
περίπου 7000 κορίτσια λιγότερα από το αναμενόμενο (Διεθνής
Αμνηστία). Η Ινδία έχει τη χαμηλότερη αναλογία φύλου στον
κόσμο, αφού σύμφωνα με την Απογραφή του 2001 η αναλογία
γυναικών προς τους άνδρες είναι 933 προς 1000, ενώ το 2011
είναι 940 προς 1000.
 Μετά το γάμο, νεαρές νύφες, απομονωμένες στην οικογένεια
του άνδρα τους, συχνά παρενοχλούνται και κακοποιούνται,
ώστε να ασκηθεί πίεση στους γονείς τους προκειμένου να
ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της προίκας.
 Υπάρχουν πολλές μαρτυρίες για θανάτους που προκαλούνται
από δήθεν ατυχήματα στο σπίτι ή αυτοκτονίες που
προέρχονται από την αφόρητη φυσική και ψυχολογική
κακοποίηση και συνδέονται με τη προίκα.
 Το 2015 καταγράφηκαν από το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων
Δικαιωμάτων 19.973 θάνατοι λόγω προίκας.
Το έθιμο του σάτι
 Σάτι ως κύριο όνομα δηλώνει τη σύζυγο του Σίβα, ενώ ως κοινό
ουσιαστικό σημαίνει την τίμια σύζυγο, αλλά επίσης και τη

20. 20
χήρα που θυσιάζεται πάνω στην επιθανάτια πυρά του νεκρού
συζύγου της.
 Η προέλευση του εθίμου αυτού δεν είναι τόσο γνωστή.
Φαίνεται ότι στην πρώιμη ινδοϊστική παράδοση το έθιμο είχε
συμβολική σημασία και υπονοούσε το συμβολικό θάνατο της
χήρας, αλλά αργότερα απέκτησε πραγματική σημασία.
 Το σάτι επιβεβαιώνει ότι οι σύζυγοι θα ζήσουν αιώνια μαζί,
καθώς η πιστή σύζυγος ακολουθεί το σύζυγο ως το θάνατο.
 Πρόκειται για μια τραυματική τελετουργία που υπογραμμίζει
με ιδιαίτερο τρόπο την υποταγή της γυναίκας στον άνδρα. Η
πράξη της γυναίκας θα καθαρίσει τα αμαρτήματα όχι μόνο του
συζύγου της αλλά και των γονιών της, όπως και της ίδιας
φυσικά. Ο τελικός σκοπός είναι να μην ξαναγεννηθεί ως
γυναίκα, διότι, εάν δεν προσφερθεί στην πυρά, θα
ξαναγεννηθεί ως γυναίκα σε πολλές διαδοχικές αναγεννήσεις.
 Στην πραγματικότητα βέβαια, πολλές φορές, η αυτοθυσία της
συζύγου –θεληματική ή εξαναγκαστική- είναι θέμα διαχείρισης
της περιουσίας του αποθανόντος συζύγου.
Το σάτι σήμερα
 Η πρακτική της σάτι απαγορεύτηκε από τη βρετανική
αποικιοκρατική διοίκηση, το 1829, με τις ενέργειες του

21. 21
κοινωνικού μεταρρυθμιστή Raja Rammohan Roy, συνεχίζεται
όμως σποραδικά ως τις μέρες μας.
 Η συζήτηση για το έθιμο αυτό αναζωπυρώθηκε το 1987, όταν
έγινε γνωστό ότι η 18χρονη Roop Kanwar, από το Ρατζαστάν,
κάηκε στην πυρά μαζί με τον άνδρα της, όταν αυτός πέθανε
ξαφνικά. Το γεγονός αυτό προκάλεσε πολλές συζητήσεις και
πολλές διαδηλώσεις υπέρ η κατά του εθίμου.
 Εκτιμάται ότι, κατά μέσο όρο, συμβαίνει ένα σάτι κάθε χρόνο
και η υποστήριξη αυτού του εθίμου από τον
φονταμενταλιστικό Ινδοϊσμό αποκαλύπτει ότι ένα μέρος του
ινδοϊστικού πληθυσμού αντιδρά στην κατάργησή του.
Η θέση των χηρών
 Η θέση των χηρών στην ινδική κοινωνία ήταν δύσκολη.
 Οι χήρες απαγορευόταν να ξαναπαντρευτούν και επειδή μετά
το γάμο τους ανήκαν πλέον στην οικογένεια του συζύγου τους,
θεωρούνταν οικονομικό βάρος.
 Οι κανόνες που όριζαν τη ζωή τους ήταν τόσο σκληροί, ώστε
πολλές από αυτές να προτιμούν το θάνατο, ο οποίος θα τους
πρόσφερε τουλάχιστον ουράνιες ευλογίες από μια μίζερη ζωή.

22. 22

23. 23

24. 24

25. 25

26. 26

27. 27

28. 28

29. 29
ΠΗΓΗ:
Πανεπιστημιακές σημειώσεις κοινωνιολογίας της θρησκείας
καθηγήτριας κ. Παπαγεωργίου Νίκης
Γιαλίδης Νέστωρ
Ταξίαρχος ε.α.,
Ηλεκτρολόγος Μηχανικός,
Μηχανικός Η/Υ,
Ραδιοηλεκτρολόγος Α’,
Βιβλικός Θεολόγος και Ισλαμολόγος.