1. ΝΟΜΟΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ
Ο νομός Ευρυτανίας είναι ένας από τους πενήντα ένα νομούς της Ελλάδας και ανήκει στην
περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας. Πρωτεύουσα του νομού είναι το Καρπενήσι.
Ο νομός είναι σχεδόν ολοκληρωτικά καλυμμένος από βουνά, συμπεριλαμβανομένων του
Τυμφρηστού και του Παναιτωλικού στα νότια και ποτάμια συμπεριλαμβανομένων του
Αγραφιώτη και του Μέγδοβα στα ανατολικά και του Αχελώου στα δυτικά, που εκβάλει στο
Ιόνιο Πέλαγος. Είναι ένας από τους πιο αραιοκατοικημένους νομούς στην Ελλάδα.
Ο νομός συνορεύει με την Αιτωλοακαρνανία στα δυτικά, νοτιοδυτικά και νότια (δυτικά πάνω
από τον Αχελώο ποταμό), με την Καρδίτσα στα βόρεια, και με τη Φθιώτιδα στα ανατολικά.
Διοικητικά ο νομός υπάγεται στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, της οποίας αποτελεί
Περιφερειακή Ενότητα, σύμφωνα με τις μεταρρυθμίσεις του νόμου 3852/2010 «Σχέδιο
Καλλικράτης».

2. ΙΣΤΟΡΙΑ
Οι αρχαίοι Ευρυτάνες κατοικούσαν την τραχειά ορεινή περιοχή της Βόρειας Αιτωλίας και
εθεωρούντο ως ο ισχυρότερος αλλά και ωμότερος από τους Αιτωλικούς λαούς. Γύρω τους
ζούσαν οι Απεραντοί, οι Οφιονείς, οι Θεστιείς, οι Δόλοπες, οι Αινιάνες και οι Ακαρνάνες. Η
ονομασία της περιοχής οφείλεται μάλλον στον μυθικό ήρωα Εύρυτο, ο οποίος βασίλευε στην
πόλη Οιχαλία, που είχε κτίσει ο Μελανεύς, βασιλιάς των Δρυόπων. Η τοποθεσία της Οιχαλίας
δεν έχει προσδιοριστεί ακριβώς, μερικοί την τοποθετούν στο Παλαιόκαστρο του χωριού
Κορυσχάδες, κοντά στο Καρπενήσι, ενώ άλλοι την ταυτίζουν με την τοποθεσία Αντάνια στο
απόκρημνο όρος Κόμπολο.
Οι Ευρυτάνες συμμετείχαν στην εκστρατεία της Τροίας, άλλοι με αρχηγό τον Γουνέα, βασιλιά
της Κύφου, άλλοι με τον Φοίνικα ως συμπολεμιστές του Αχιλλέα και άλλοι με τον Θόαντα, τον
Ποδαλείριο και τον Μαχάονα. Το 429 π.Χ. ο Αθηναίος στρατηγός Δημοσθένης επιτέθηκε
εναντίον των Λοκρών και των Ευρυτάνων, αλλά νικήθηκε από τους Ευρυτάνες και τους
Αιτωλούς, που μιλούσαν τότε μια δική τους διάλεκτο δυσνόητη από τους άλλους ΄Ελληνες. Οι
Ευρυτάνες, μαζί με τους Θεστιείς και Οφιονείς, υπήρξαν ισχυρά στοιχεία της Αιτωλικής
Συμπολιτείας, η οποία αντιστάθηκε και υπέκυψε τελευταία από τις ελληνικές περιοχές στους
Ρωμαίους.
Στην τουρκοκρατία, η Ευρυτανία ανήκε στη διοικητική περιφέρεια (σατζάκι) των Τρικάλων, και
είχε χριστιανικό πληθυσμό περί τις 40 χιλ., ενώ εκκλησιαστικώς ανήκε στην επισκοπή Λιτζάς και
Αγράφων που υπαγόταν στη Μητρόπολη Λαρίσης. Οι Τούρκοι παραχώρησαν στους Ευρυτάνες
προνόμια αυτονομίας και αυτοδιοικήσεως, επέτρεψαν να υπάρχουν ομάδες αρματολών και
αναγνώρισαν τα αρματολίκια τους. Τα δυσπρόσιτα βουνά της Ευρυτανίας έγιναν ασφαλές
καταφύγιο των κλεφτών. Οι αρματολοί Χορμόπουλος των Αγράφων και Λιβίνης του
Καρπενησιού ξεσήκωσαν επανάσταση το 1684 – 1696 και ο Λιμπεράκης Γερακάρης το 1688 -
1699. Ευρυτάνες ήταν ο Κατσαντώνης, ο Γεροδήμος, ο Μπουκουβάλας και άλλοι αγωνιστές. Η
Επανάσταση του 1821 κηρύχθηκε στο Κεράσοβο στις 10 Μαΐου και η συμβολή των Ευρυτάνων
στον Αγώνα ήταν γενική και ενθουσιώδης. Στην Ευρυτανία συνήφθησαν σκληρές και
αποφασιστικές μάχες υπό τον Γεώργιο Καραϊσκάκη,τον Μάρκο Μπότσαρη κ.α.
ΑΞΙΩΘΕΑΤΑ
Το Καρπενήσι είναι πρωτεύουσα του νομού, χτισμένο στις νότιες πλαγιές του Τυμφρηστού -
υψόμετρο 960-, πνιγμένο στα έλατα, τα πεύκα και τις καστανιές, το Καρπενήσι είναι από τις
ωραιότερες πόλεις της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Για την παλαιότερη ιστορία της πόλης δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία. Στη σημερινή θέση και με
το σημερινό όνομα το Καρπενήσι δημιουργήθηκε μάλλον στην πρώιμη Τουρκοκρατία από τη
συνένωση πέντε ποιμενικών συνοικισμών. Επί Τουρκοκρατίας βρισκόταν σε ακμή και ήταν
σημαντικό εμπορικό - βιοτεχνικό, διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο της περιοχής. Στα μέσα
του 17ου αι. ο Ευγένιος Γιαννούλης ο Αιτωλός ίδρυσε στην πόλη την πρώτη Σχολή Γραμμάτων.
Το Καρπενήσι διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821.
Τις τελευταίες δεκαετίες η πόλη απέκτησε μικρή βιομηχανική ζώνη και τεχνική υποδομή,
παράλληλα δε γνώρισε αξιόλογη τουριστική κίνηση.

3. Αξίζει να επισκεφθείτε την Εκκλησία της Αγίας Τριάδας, μητρόπολη, με πλούσια συλλογή
αξιόλογων βυζαντινών και μεταβυζαντινών εικόνων. Στην εκ βάθρων ανακατασκευής της, στα
μέσα του 17ου αι., συνέβαλε ο Ευγένιος Γιαννούλης ο Αιτωλός.
Την προτομή του Μάρκου Μπότσαρη, στη θέση "Κεφαλόβρυσο". Στην ομώνυμη μάχη έχασε τη
ζωή του, στις 8 Αυγούστου 1823, ο ήρωας της Επανάστασης του 1821. Η περιοχή είναι γεμάτη
πλατάνια και κρύα νερά.
Το παραδοσιακό οικισμό Γοριανάδες, με πλατάνια και κρύα νερά, 4 χλμ. ΝΔ.
Το χωριό Βουτύρο, με έλατα και πολλά νερά, 7 χλμ. Ν. Στην Πλατεία του, η Αγία Παρασκευή
(1926), με παλαιές εικόνες, είναι η μεγαλύτερη εκκλησία της Ευρυτανίας. Στην κορυφή του
χωριού δεσπόζει το ξωκλήσι της Παναγίας (1830).
Το χωριό Νόστιμο, με πέτρινα σπίτια και πεζούλες.
Το χιονοδρομικό κέντρο Τυμφρηστού, στη θέση "Διαβολότοπος", 12 χλμ. Β.
Η Ανατολική Φραγκίστα είναι ένα από τα ωραιότερα χωριά της Ευρυτανίας, με τρεχούμενα
νερά, πλούσια βλάστηση και θαυμάσιο κλίμα, χτισμένο σε υψόμετρο 680. Σε απόσταση 4 χλμ
βρίσκεται η Δυτική Φραγκίστα, με πολλά πλατάνια και τρεχούμενα νερά. Αξίζει να
επισκεφθείτε το εκκλησάκι του Σωτήρα, (1725) τρίκογχο, σταυρεπίστεγο, με νάρθηκα και
κλειστό λιθόχτιστο τρούλο. Έχει ξύλινο τέμπλο και πολύ ενδιαφέρουσες (βυζαντινής
τεχνοτροπίας) αγιογραφίες άγνωστου ζωγράφου.
Η τοποθεσία Σωτήρας, με τα ψηλά πλατάνια, τις βελανιδιές, τα πουρνάρια και τη νερομάνα.
Συγκεντρώνει πολλούς παραθεριστές.
Στην ποταμιά, 10 χλμ Δ από το χωριό, το εκκλησάκι της Παναγίας, καθολικό παλαιού
μοναστηριού.
Η μεγάλη σύγχρονη γέφυρα της Επισκοπής, 15 χλμ. Ν., πάνω από την τεχνητή λίμνη των
Κρεμαστών. Συνδέει την Ευρυτανία με την Αιτωλοακαρνανία.
Η Γρανίτσα ορεινό χωριό (υψόμετρο 810), χτισμένο σε δασωμένη περιοχή δίπλα στο μικρό
ποταμό Γρανιτσιώτη. Παντού ρέουν πλούσια χωνευτικά νερά. Το χωριό διατηρεί την παλαιά
όψη του. Ήταν η ιδιαίτερη πατρίδα των λογοτεχνών Στέφανου Γρανίτσα και Ζαχαρία
Παπαντωνίου. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι επτά εκκλησίες του χωριού.
Η Δομνίστα είναι ορεινό χωριό - υψόμετρο 1000- πνιγμένο στο πράσινο. Στη κεντρική πλατεία
του υπάρχουν θεόρατα βαθύσκιωτα πλατάνια - τα νερά κελαρύζουν.
Οι Κορυσχάδες είναι ένα από τα γραφικότερα χωριά της Ευρυτανίας, χτισμένο σε υψόμετρο
240, κυκλωμένο από έλατα. Είναι διατηρητέος οικισμός και έχει αξιόλογα δείγματα
παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Σε μικρή απόσταση, πάνω σε λόφο σώζονται αρχαία ερείπια.

4. Το Κρίκελλο είναι ελατοσκέπαστο χωριό με παλαιά πέτρινα σπίτια και κεραμιδένιες στέγες,
χτισμένο στα 1100 μ.
Αξίζει να επισκεφθείτε την ιστορική τοποθεσία Κοκκαλιά κοντά στο χωριό. Είναι γνωστή από το
299 π.Χ., όταν οι Ευρυτάνες με τους Αιτωλούς σύντριψαν τους Γαλάτες επιδρομείς.
Η τοποθεσία ονομάζεται έτσι από τα οστά των νεκρών εκείνης της μάχης. Το Μεγάλο χωριό
είναι χτισμένο τις βορειοδυτικές πλαγιές της Καλιακούδας - υψόμετρο 720- σε τοπίο μοναδικής
ομορφιάς, το μεγάλο χωριό διατηρεί ωραία αρχοντικά, και έχει αξιόλογη τουριστική κίνηση.
Στα πόδια του απλώνεται καταπράσινη περιοχή, που καταλήγει στο κλειδί άγριο φαράγγι. Το
μικρό χωριό είναι χτισμένο μέσα στα έλατα στις πλαγιές της Χελιδόνας. Βρίσκεται κοντά στον
κεντρικό δρόμο που διασχίζει την κοιλάδα του Καρπενησιώτη.
Ο Προυσός είναι ένας εξαιρετικός παραθεριστικός οικισμός - κέντρο της ιδιαίτερης περιοχής-
χτισμένος ανάμεσα σε ψηλά βουνά σε υψόμετρο 860.
Το Τριπόταμο είναι χωριό χτισμένο στην ανατολική όχθη της λίμνης των Κρεμαστών, στο τμήμα
των Αγράφων που ανήκει στην Ευρυτανία, σε υψόμετρο 550.
Τα Φουρνά με θέα στα δοξασμένα βουνά των Aγράφων και το φαράγγι του Μέλδοβα
πλημμυρισμένο από καστανιές, καρυδιές πλατάνια και έλατα σε υψόμετρο 840 είναι ένα
γραφικό και ιστορικό χωριό, ιδανικό παραθεριστικό κέντρο όλο το χρόνο. Ιδιαίτερη πατρίδα
πολλών πολιτικών και διανοουμένων της νεότερης Ελλάδας, έχει χαρακτηριστεί διατηρητέος
οικισμός και έγινε δήμος για λόγους ιδιαίτερης ιστορικής σημασίας.
Η αλλοτινή πρωτεύουσα Κτημενίων ανέπτυξε σπουδαία πολιτιστική και εμπορική δράση από
τον 16ο αιώνα. Εδώ γεννήθηκε γύρω στο 1670 ο ιερομόναχος, φημισμένος αγιογράφος
"Διονύσιος εκ Φουρνών", συγγραφέας της "ερμηνείας της ζωγραφικής τέχνης".
Η περιοχή υπήρξε κέντρο θρυλικών κλεφτών της Ρούμελης κατά την επανάσταση του 1821.

5. ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ
ΤΟ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

6. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ Ε1

7. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ Ε1