2. ნარკოტიკული საშუალებები, ტერმინი, XIX საუკუნის შუა
წლებამდე, მედიცინაში გამოიყენეობდა ნეიროტროპული
სამკურნალო საშუალებების ჯგუფური კუთვნილებისა და იმ
სამკურნალო საშუალებების აღსანიშნავად, რომლებიც იწვევდნენ
ცნობიერების მამოძრავებელი აქტიობისა და მგრძნობელობის
ცალკეული სახეების დარღვევას. ნარკოტიკული საშუალებების
ჯგუფში შედიოდნენ ფარმაკოლოგიური აქტივობის, ლოკალიზაციის
და ცნს-ზე მოქმედების მექანიზმების მიხედვით, ერთმანეთისგან
ძლიერ განსხვავებული პრეპარატები
(მაგ., ალკოჰოლი, ოპიუმის, ბანგის, მანდრაგორის და სხ.
პრეპარატები), რომლებიც სამედიცინო პრაქტიკაში ძირითადად
გამოიყენებოდნენ ზოგადი ანესთეზიისთვის და როგორც
ტკივილგამაყუჩებელი საშუალებები.

3. თავად ნარკომანია ბერძნული სიტყვაა, „ნარკო“ ნიშნავს
ძილს, გაშტერებას, „მანია“–სიგიჯე, ლტოლვა,
მიდრეკილებას. ნარკომანია გამოწვეულია კონკრეტული
ნივთიერებების მოხმარებით, თუმცა, სანამ უფრო
დაწვრილებით განვიხილავდეთ ნივთიერებათა ამ
ჯგუფებს, შევეცადოთ განვსაზღვროთ თუ რამ შეიძლება
მიიყვანოს ადამიანი მათ გამოყენებამდე და გახდეს
დამოკიდებული. საერთოდ, ნარკოტიკის მოხმარების
პასუხისმგებლობასა და მოხმარების დონეს სხვადასხვა
ტერმინი განსაზღვრავს. ზრდადობის პრინციპით თუ
ჩამოვთვლით: „მოხმარება პასუხისმგებლობით“,
„ექსპერიმენტული მოხმარება“, „სოციალური
მოხმარება“, „რეკრეაციული მოხმარება“,
„ავადმოხმარება“, „პრობლემური მოხმარება“ და
„წამალდამოკიდებულება ანუ ნარკომანია“.
სოციოლოგების აზრით, ნარკომანია დევიანტური ქცევაა,
ანუ ისეთი ქცევა, რომელიც გადახრილია ჩვეულებრივი
ნორმებისგან. თუმცა, ჩნდება კითხვა, რატომ უჩნდება
ადამიანს სურვილი დაარღვიოს კანონი და ნორმატიული
ქცევის საპირისპიროდ მოიქცეს? ანუ ამ შემთხვევაში,
მიიღოს ნარკოტიკი? ამის მიზეზი თითოელი
ადამიანისთვის შეიძლება განსხვავებული იყოს. ზოგს
ოჯახური პრობლება აქვს, ზოგს დეპრესია,
მარტოსულობის განცდა, ფიზიკური ან ფსიქიკური
დარღვევები და ა.შ. თუმცა, საბოლოო მიზანი
ყველასთვის ერთია: რეალური სამყაროდან თავის
დაღწევა, ჰარმონიის ძიება, უსაფრთხოების, შინაგანი
წონასწორობის აღდგენის ილუზია.

4. ამ დროს, ფსიქიკური მდგომარეობის შეცვლა ხდება ქიმიური ნივთიერებების მიღებით.
ფსიქოლოგიური კომფორტის აღდგენის ეს საშუალება პრობლემის გადაჭრის
ილუზიას ქმნის და სასიამოვნო ემოციებს ბადებს. რეალობასთან „ბრძოლის“ ასეთი
მეთოდი თანდათან ფიქსირდება ადამიანის ქცევაში. ხელოვნური
საშუალებებით, გუნება–განწყობის შეცვლის სურვილი რეალიზდება სხვადასხვა
საშუალებით, მაგალითად, ფსიქოაქტიური ნივთიერებებით–ნარკოტიკებით.
წამალთან ნებისმიერი ტიპის დამოკიდებულებას ერთი არსი აქვს: ადამიანს არ
შეუძლია უარი თქვას დამოკიდებულების ობიექტზე (კონტროლის დაკარგვა, თავის
შეკავების შეუძლებლობა) ადამიანი ცდილობს დამალოს, ან შეიბრალოს თავისი
მდგომარეობის სერიოზულობა, ასევე უფასურდება სხვა ინტერესები. ადამიანის
ინტერესების სფერო თანდათან ვიწროვდება და ბოლოს, მხოლოდ
დამოკიდებულების ობიექტით შემოიფარგლება.

5. რეალობიდან თავის დაღწევა ძლიერ ემოციურ განცდებთან არის დაკავშირებული. თუკი
ადამიანი ერთხელ წამოეგო „ემოციურ სატყუარას“, შემდეგ მისი მართვა ძალიან
ადვილი ხდება. ნარკომანი, ფაქტობრივად, დამოკიდებულია არა
პრეპარატზე, არამედ ემოციაზე. დიდი მნიშვნელობა აქვს არა ემოციის მოდალობას
(დადებითია თუ უარყოფითი) არამედ მის ინტენსივობას. რაც უფრო ძლიერია
ინტენსივობა, მით უფრო ძლიერი დამოკიდებულება ყალიბდება.
ადამიანთა უმრავლესობას ჰგონია, რომ ნარკოტიკი მარტო მძიმედ მოქმედი
პრეპარატებია, მაგალითად, როგორიცაა ჰეროინი, თუმცა, ნარკოტიკს ყოველდღიურ
ცხოვრებაშიც ვხვდებით, მაგალითად, ვსვამთ ყავას, ჩაის, ადამიანთა უმეტესობა
ეწევა სიგარეტს, იღებს ალკოჰოლს და ა.შ. უბრალოდ, ეს ნივთიერებები უფრო
მსუბუქ და ლეგალურ ნარკოტიკების ჯგუფს მიეკუთვნება. ამიტომ, უკეთ, რომ
გავიგოთ ნარკოტიკთა მოქმედება ადამიანზე, დავყოთ რამდენიმე ჯგუფად.

6.  ნარკოტიკების ჯგუფს ეკუთვნის
განსხვავებული ჯგუფის პრეპარატები
(დამამშვიდებელი, საძილე, და ა.შ)
და ასევე მცენარეული წარმოშობის
ნივთიერებები_
ჰაშიში, მარიხუანა, ოპიუმი და სხვა.
ასევე შიძლება გამოიყენონ
სხვადასხვა ქიმიური ნაერთები
(გამხსნელები, ეთერები, ბენზინი და
სხვა).
ყველა ნარკოტიკული საშუალება
ორგანიზმზე მოქმედების მიხედვით
იყოფა
აღმგზნებ, დამამშვიდებელ, ტკივილგ
ამაყუჩებელ და ჰალუცინოგენურ
ნივთიერებებად.
 აღმგზნებს მიეკუთვნება პირველ
რიგში კოკაინი, მარიხუანა;
მარიხუანის ნეგატიური ზეგავლენა
ადამიანის ფიზიოლოგიურ
მდგომარეობაზე ვლინდება
გულისცემის
გახშირებით, სიმშრალით ყელში და
პირში, ქვეითდება შემეცნების და
მოტივაციის
ცვლილებები, მოკლევადიანი
მეხსიერება; ვლინდება მოძრაობის
კოორდინაციის დარღვევები;
მარიხუანას მოხმარება იწვევს
ბრონქიტს, ემფიზემას და ფილტვების
კიბოს, სასქესო ორგანოების
პათოლოგიებს; შეიძლება
პროვოცირება მოახდინოს ნაყოფის
სიმახინჯეებს.

7.  აღმგზნები ნარკოტიკების მოქმედება დაფუძვნებულია ცნს-ის მოკლევადიან
შეფერხებაზე, რომელიც აგზნებას იწვევს ნარკომანში და ამსათან ერთად
შეუქცევად ფიზიოლოგიურ და ფსიქიურ ცვლილებებსაც.
 აღმგზნები ნარკოტიკული საშუალებების მოხმარების ტიპიური ნიშნებია
აგრესია ქცევაში, ქჩარი და ნერვიული საუბარი, უმადობა, უმიზეზო
სიცილი, აზრების არევა, ჰალუცინაციები, ექსცენტრიული, გაუაზრებელი
ქცევა, ხელების კანკალი, აჩქარებული სუნთქვა.
 ზემოხსენებული ჯგუფის ნარკოტიკების მოხმარება იწვევს მთელ რიგ
დაავადებებს: ფსიქოზს, უძილობას, სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი
ორგანოების დაზიანებას, ხშირად სიკვდილსაც.

8. დამამშვიდებელი ნარკოტიკული
საშუალებები_ ესაა საძილე
პრეპარატები, კუნთების
რელაქსანტები, ტრანკვილიზატორები
ფხვნილების, ტაბლეტების,
ამპულების სახით. ეს პრეპარატები
მოქმედებენ ფსიქიურ მდგომარეობაზე
დამამშიდებლად, მომადუნებლად,
მაგრამ მათ ასევე შეუძლიათ,
გამოიწვიონ ღებინება, კანის
გალურჯება, თავის ტვინის
ნაწილობრივი პარალიზება, რომელიც
აკონტროლებს სუნთქვას.
დამამშვიდებლების გამოყენება
ალკოჰოლთან ერთად აჩქარებს მათ
ნეგატიურ მოქმედებას თავის ტვინზე,
სასუნთქ და გულსისხლძარღვთა
სისტემაზე, იწვევს კომატოზურ
მდგომარეობასაც. ამ ჯგუფის
ნარკოტიკების მომხმარებლებს
აწუხებთ ძილიანობა, გონების
დაქვეითება, მეტყველების უნარის
დაქვეითება (საუბარი ხდება ძნელად
გასაჩევი), გარეგნულად ემსგავსებიან
ალკოჰოლიკებს.

9.  ტკივილგამაყუჩებელი ნარკოტიკული საშუალებები: ამ ჯგუფის
ტიპიური მოქმედების ნარკოტიკებია ოპიუმი და მისი ნაერთები
(ჰეროინი, მორფინი და კოდეინი); შეიძლება იყოს ფხვნილის,
ტაბლეტების, ამპულების სახით. მოქმედებენ ადამიანის ფსიქიურ
მდგომარეობაზე. მათი მოხმარებისას ჩნდება კმაყოფილების
შეგრძნება, ქრება ტკივილის შეგრძნება.
 იმატებს არტერიული წნევა, ჩნდება გამონაყარი კანზე, ზიანდება
ტვინი და ღვიძლი. ოპიუმის მომხმარებლები ჯერ გრძნობენ ძალას
და თვითდაჯერებას, შემდეგ დგება აპათია, ძილიანობა, დეპრესია,
გონებრივი დეგრადაცია, გარეგნულად ადამიანი გავს მთვრალს.
ნარკოტიკის ვენაში შეყვანისას ჩნდება ფილტვების, ტვინის,
ღვიძლის პათოლოგიები.

10.  ჰალუცინოგენები- უფერო, უსუნო, უგემო
კრისტალური ფხვნილის სახის ქიმიური
ნივთიერებებია. მოქმედებენ ფსიქიკაზე,
ირღვევა სმენა და მხედველობა; დიდი დოზებით
ხშირი მოხმარებისას ფართოვდება გუგები,
პულსი აჩქარებულია, წნევა იმატებს.
ნარკოტიკის მიღებისას ნარკომანს
უცივდება კიდურები, ერევა გული, აკანკალებს,
ეიფორიული და დეპრესიული ხდება; ემართება
ჰალუცინაციები.
 ინჰალატორები- კიდევ ერთი ნარკოტიკული
საშუალებების ჯგუფია, რომლებიც მოქმედებენ
ორგანიზმზე, როგორც ნარკოტიკები. შეიძლება
შეფუთული იყოს ფლაკონებში, სპეციალურ
ბალონებში. ორგანიზმში ხვდებიან სასუნთქი
გზებიდან და იწვევენ სიმთვრალის შგრძნებას;
შეიძლება გახდეს სურდოს, ცხვირიდან
სისხდენის და თავის ტკივილის მიზეზიც.
 სისხლის მიმოქცევის სისტემაში მოხვედრისას
ცვლიან ქიმიურ რეაქციებს, რომელმაც შეიძლება
გამოიწვიოს პათოლოგიური პროცესები თავის
ტვინში და ნერვულ სისტემაში. ინჰალატორების
დოზის გადამეტებამ შიძლება მიგვიყვანოს
სუნთქვის, შემდეგ გულისცემის გაჩერებამდე და
სიკვდილამდე.
 ადამიანი, რომელიც ჩაისუნთქავს წებოს, ხდება
აგრესიული, აქვს ჰალიცინაციები; ზიანდება
ფილტვები, ღვიძლი, გული, ტვინი, ნაწლავები,
სისხლის უჯრედები, თირკმელები, საბოლოოდ
ტოქსიკომანს ემართება ანემია, რაც იწვევს
სუნთქვის შეჩერებას და სიკვიდლს.

11. განასხვავებენ
მომონარკომანიას
(დამოკიდებულებას
მხოლოდ ერთი სახის
ნარკოტიკზე) და
პოლინარკომანიას
(დამოკიდებულებას
მრავალი სახის
ნარკოტიკზე). ორივე
შემთხვევაში შედეგი
ერთნაირია: ყველა ორგანოს
და ორგანოთა სისტემების
მძიმე პათოლოგიები და
სიკვდილი. ამიტომაც,
ნარკოტიკულ საშუალებებს
ხშირად თეთრ სიკვდილსაც
ეძახიან მათი თეთრი
შეფერილობის გამო.

14. გამოყენებული ლიტერატურა
 ტ.დევლინი; ბიოქიმია;
 Google.com
 Wikipedia.org
 А.И.Струков, В.В.Серов -
Патологическая анатомия
 პათოლოგია; ყიფიანი თ. პეტრიაშვილი მ.
ნამორაძე მ.
 http://life-way.info