1. ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
ΓΙΑ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α΄
ΛΥΚΕΙΟΥ
Παπαθεμιστοκλέους Αργυρώ, φιλόλογος,
2o Λύκειο Γιαννιτσών
2. ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ
ΒΙΒΛΙΟ 3. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 70. ΠΑΡ. 1 - 2
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Να γνωρίσουν οι μαθητές τα ιστορικά γεγονότα που αφορούν
την έναρξη του εμφυλίου πολέμου, τα πρόσωπα και τις ομάδες
που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο.
Να κατανοήσουν τα βαθύτερα αίτια των γεγονότων και τα
κίνητρα ή τις σκοπιμότητες που υπαγορεύουν τις ενέργειες των
προσώπων.
Να αντιληφθούν ότι η αντίθεση λόγῳ - ἔ ργῳ (αντίθεση
θεμελιακή στο έργο του Θουκυδίδη) αποτελεί μέθοδο
διερεύνησης των πραγματικών αιτίων των γεγονότων.
Να μελετήσουν τις επιρρηματικές μετοχές (συνημμένες –
απόλυτες), την αντιστοιχία τους με τις δευτερεύουσες
επιρρηματικές προτάσεις στην αρχαία και τη νέα ελληνική.
Να παρατηρήσουν το ύφος και τη γλώσσα του Θουκυδίδη.
3. • Σύνδεση με τα προηγούμενα:
Η αιχμαλωσία επιφανών Κερκυραίων πολιτών
στα Σύβοτα από τους Κορινθίους.
• Θεματικός πυρήνας:
Η απελευθέρωσή τους και η συνωμοτική τους
δράση
4. Η εμφύλια
διαμάχη στην Οἱ γὰ ρ Κερκυραῖ οι ἐ στασίαζον
Κέρκυρα
Χρόνος της ἐ κ τῶ ν περὶ Ἐ πίδαμνον ναυμαχιῶ ν
έναρξης και οι ἐ πειδὴ οἱ αἰ χμάλωτοι ἦ λθον →αὐ τοῖ ς
υποκινητές ↓
ἀ φέμενοι ὑ πὸ Κορινθίων
Ο τῷ μὲ ν λόγῳ διηγγυμένοι τοῖ ς προξένοις ὀ κτακοσίων ταλάντων
φαινομενικός
και ο τῷ δὲ ἔ ργῳ πεπεισμένοι Κορινθίοις
πραγματικός ↓ Κέρκυραν
λόγος της προσποιῆ σαι ↗
απελευθέρωσή ↘ Κορινθίοις.
ς τους
5. Παρατηρήσεις - σχολιασμός
• Παρουσίαση πραγματολογικών στοιχείων,
απαραίτητων για την ερμηνευτική προσέγγιση της
περιόδου.
• Λόγοι απελευθέρωσης των αιχμαλώτων από τους
Κορινθίους (οικονομικοί, στρατιωτικοί και
πολιτικοί).
• Η αντίθεση λόγῳ - ἔ ργῳ (περιεχόμενο, μέθοδος,
ύφος).
• Η χρήση των μετοχών.
• Παθητική σύνταξη (ποιητικό αίτιο)
6. Η συνωμοτική καὶ οὗ τοι ἔ πρασσον
δράση ↓
μετιόντες → ἕ καστον → τῶ ν πολιτῶ ν
Ο σκοπός τους ὅ πως ἀ ποστήσωσιν → τὴ ν πόλιν
↓
Ἀ θηναίων
7. Παρατηρήσεις - σχολιασμός
• Σχολιασμός της συνωμοτικής δράσης των
αιχμαλώτων (ἔ πρασσον, μετιόντες).
• Ο σκοπός τον οποίο εξυπηρετούν.
• Η χρήση του παρατατικού.
8. Η ανάμειξη των ἀ φικομένης νεὼ ς → Ἀ ττικῆ ς
Αθηναίων και των ↓
Λακεδαιμονίων Κορινθίας
(τῶ ν νεῶ ν) ἀ γουσῶ ν → πρέσβεις
(τῶ ν πρέσβεων) καταστάντων ἐ ς λόγους
κατὰ τὰ ξυγκείμενα
Η απόφαση των Κερκυραῑ οι ἐ ψηφίσαντο → εἶ ναι → σύμμαχοι → Ἀ θηναίοις
Κερκυραίων για ↓
ουδετερότηταρότ (εἶ ναι ) → φίλοι →Πελοποννησίοις
ητα ὥ σπερ (ἦ σαν) καὶ πρότερον.
9. Παρατηρήσεις - σχολιασμός
• Σχολιασμός της άφιξης των Αθηναίων και
Κορινθίων πρέσβεων – αιτιολόγηση.
• Σχολιασμός της απόφασης των Κερκυραίων
• Οι γενικές απόλυτες (πώς αναλύονται; Πώς
εξυπηρετούν το ύφος του Θουκυδίδη;)
10. Ερωτήσεις - ασκήσεις
Ερμηνευτικές ερωτήσεις
1. ὑ πό Κορινθίων ἀ φεθέντες: ποια ήταν τα κίνητρα
της πράξης αυτής των Κορινθίων;
2. Λόγῳ μὲ ν … ἔ ργῳ δέ: Να εξηγήσετε τη σημασία
που έχει η αντίθεση για τη μέθοδο του ιστορικού.
3. ἐ ψηφίσαντο Κερκυραῑ οι … πρότερον: ποιοι λόγοι
υπαγόρευσαν αυτή την απόφαση των Κερκυραίων;
11. Γραμματικές ασκήσεις
1. ἐ στασίαζον, ἔ πρασσον, ἐ ψηφίσαντο: να γράψετε
τους ίδιους τύπους σε όλους τους χρόνους.
2. Αἰ χμάλωτοι, ἀ φεθέντες, οὗ τοι, πολιτῶ ν, νεώς,
ἀ γουσῶ ν: να γράψετε την ίδια πτώση του άλλου
αριθμού.
12. Συντακτικές ασκήσεις
1. Να βρείτε και να αναγνωρίσετε τις δευτερεύουσες
προτάσεις του αποσπάσματος.
2. πεπεισμένοι: να αναλύσετε τη μετοχή στην αντίστοιχη
δευτερεύουσα πρόταση.
3. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους παρακάτω τύπους:
αὐ τοῑ ς, ὑ πὸ Κορινθίων, τῶ ν πολιτῶ ν, Ἀ θηναίων,
ξύμμαχοι.
4. Πεπεισμένοι Κορινθίοις: να μετατρέψετε την παθητική
σύνταξη σε ενεργητική.
13. Λεξιλογικές – σημασιολογικές ασκήσεις
1. Ναυπηγός, άφεση, εγγύηση, πίστη, άφιξη,
οδηγός: με ποιες λέξεις του κειμένου σχετίζονται
ετυμολογικά οι παραπάνω;
2. καταστάντων: να γράψετε δέκα ομόρριζα
ουσιαστικά, απλά ή σύνθετα.
16. Βιβλιογραφία
• Βιβλίο του καθηγητή
• Αξιολόγηση των μαθητών της Α΄ Λυκείου
στην αρχαία ελληνική γραμματεία
• Οδηγίες για τη διδασκαλία και αξιολόγηση
του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής
Γλώσσας και Γραμματείας της Α΄ τάξης
Γενικού και Α΄ και Β΄ τάξεων του Εσπερινού
Γενικού Λυκείου για το σχ. έτος 2012-2013
