1. Հայկական հարց

2. Ներածություն
Հայկական հարցը Հայաստանի
ազատագրման, Հայկական լեռնաշխարհում անկախ
հայկական պետականության վերականգնման, հայ
ժողովրդի ազգային-ազատագրական պայքարի և
համախմբման հիմնահարցերի ամբողջությունն է:
Միջազգային դիվանագիտության խնդիր է դարձել
1877–78 թթ-ի ռուս-թուրքական պատերազմից
հետո՝ որպես Արևելյան հարցի բաղկացուցիչ մաս:
Ահա այսպիսի ընդհանուր բացատրություն է տրված
հայկական հարցին: Նյութի մնացած մասում
կուսումնասիրենք՝
1.Հայկական հարցի առաջացումը և պատմությունը
2.Հայկական հարցի հիմանահարցերը անցյալում
3.Եզրահանգում

3. Հայկական հարցի առաջացումը
Հայկական հարց առաջին անգամ ասպարեզ է իջել 1877-78-ի ռուս-
թուրքական պատերազմից հետո: Պատերածմը ավարտվեց
ռուսների հաղթանակով: Դրանից հետո հայ ժողովուրդը ոտքի ելավ
և սկսեց արծարծվել միջազգային վեհաժողովներում հայ
քաղաքական գործիչների կողմի: Հայկական հարցը մաս է կազմել
Արևելյան հարցի, երբ 1878թ-ի փետրվարի 19-ին Սան-Ստեֆանո
բնակավայրում կնքվեց հաշտության նախնական պայմանգիր:
Պայմանագիրի մեջ անդրադառնվում էր Օսմանյան կայսրության
տակ գտնվող ազգերին: Պայմանաագրի 16-րդ հոդվածով Օսմանյան
կայսրությունը պարտավորվում էր բարեփոխումներ անցկանցնել
հայբնակ վայրերում: Սակայն պայմանագիրը կնքումով հարցը
չլուծվեց և ավելի ուշ բեռլինում վերանայվեց պայմանագիրը և հայ
ազգային պատվիրարկությունը որոշեց աջակցություն հայցել
եվրոպական պետություններից: Ավելի ուշ հայկական
պատվիրարկությունը որոշում կայացրեց ռուսաստանին զրկել
հայկական գործերը տնօրինելու մենաշնորհից: Սակայն այս
ժամանակշրջանում կատարված աշխատանքենրը իրենց
արդյունքները չտվեցին և հայերի երազանքները իրականություն
չդարձան:

4. Հայկական հարցի պատմությունը
Բեռլինի վեհաժողովը իր արդյունքը չտվեց և հայկական տարածքների մի
մասը անցավ ռուսաստանին մյուս մասը Օսմանյան թուրքիային: Չնայած
վեհաժողովի վատ արդյունքենրի հայ քաղաքական գործիչները որոշեցին
որգևորել ժողովրդին: Սակայն սա միայն խնդիրը բարդացրեց: Աբդուլ
Համիդ II-ը որոշեց Հայկական հարցը լիովին վերացնելու նպատակով սկսի
ջարդեր: Առաջին թիրախը եղավ Սասունը: Սասունի զանգվածային
ջարդերը բերեցին եվրոպական երկրների ուշադրությունը, որոնք
կազմակերպեցի հանդիպում Կոստանդնուպոլսում որտեղ որոշում
կայացվեց հայկական մի շարք տարածքներ որոնք էին Բիթլիս
,Վան, Դիարբեքիր ,Էրզրում, Սվաս և Խարբերդ նահանգներում կատարել
բարեփոխումներ և հայերին տալ որոշակի իշխանական իրավունք տվյալ
տարածքների վրա: Սակայն ծրագիրը չիրականցվեց եվրոպական
պետությունների շահերի պատճառով:
Սա ստեղծեց հայ կուսակցությունների բորբոքումներ մասնավորապես
հնչակյան կուսակցության, որը հանգեցրեց նոր ջարդերի որին զոհ գնաց
շուրջ 2000 հայ:
Այս ժամանակաշրջանում 1894-1896 թվականաներին ավել քան 300 հազար
հայ կոտորվեցին: Կոտորածները այսքանով չավարտվեցին: Ավելի ուշ
սպասվում էր Առաջին համաշխարհային պատերածմը որը լավ
հնարավորություն էր հայերին հիմնականորեն վերացնելու և տեղայնքը
հայերից մաքրելու համար:Սակայն դարավոր իղձերից հետո հայ ազգի
ցանկությունը իրականություն դարձավ 1918թ-ին երբ ստեղծվեց առաջին
անկախ Հայաստանի հանրապետությունը:

5. Եզրահանգում
Հայկական հարցի ստեղծումից անցել է ավելի քան
մեկ դար: Սակայն մինչ օրս հիմնորեն հայկական
հարցը լուծված չէ: Երևի թե երբեք էլ հարցը լրիվորեն
իր լուծումը չստանա:Ըստ իս հայկական
պատմական տարածքների վերադարձը խաղաղ
պայմաններում առանց արտաքին
հովանավորության ուղղակի հնարավոր բան չէ: Այս
պահին հիմնական խնդիր է դրված փաստացի
հայաբնակեցված տարածքների անկախ
ինքնորոշում տալն է: Այսինքն Արցախի
ինքնորոշման միջազգային ճանաչումը և
Ջավախքահայերի ինքնավարության և ինքնուրույն
որոշումների կայացմանը օգնելն է:

6. Աղբյուրներ
http://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%
D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5
%B6_%D5%B0%D5%A1%D6%80%D6%81
http://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%
D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5
%B6_%D5%B0%D5%A1%D6%80%D6%81