1. ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ
Σ
ΟΝ ΚΟΣΜΟ ΜΑ
Ο ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΣΤ

2. Ο ρατσισμός είναι μια αντίληψη που υποστηρίζει την
ανωτερότητα μιας φυλής. Βέβαια υπάρχουν διάφορα είδη
κοινωνικού ρατσισμού. Το πιο συνηθισμένο είδος
ρατσισμού, και αυτό που έχει δώσει την αρχική ονομασία
στην λέξη (εκ της ιταλικής ("ράτσα") razza = φυλή), είναι ο
φυλετικός ρατσισμός.
Οι φυλετικοί ρατσιστές πιστεύουν σε βιολογικές διαφορές
μεταξύ των φυλών, βάσει των οποίων και προσδιορίζουν
αυτές σε ανώτερες και κατώτερες. Έτσι, με την θεωρία
αυτή υποστηρίζουν ότι η φυλή με συγκεκριμένα (ανώτερα)
εξωτερικά ή ανθρωπολογικά χαρακτηριστικά, έχει το
δικαίωμα να θεωρεί εαυτόν της ανώτερη από τις άλλες.

4. Σ - ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ
ΡΑ ΣΙΑΛΙΣΜΟ
Παλαιότερα συγγραφείς και κοινωνιολόγοι αντί του σύγχρονου όρου
χρησιμοποιούσαν, ιδιαίτερα στις αγγλόφωνες χώρες, τον όρο ρασιαλισμός
(racialism), που όλοι όμως συμφωνούν ότι πρόκειται για όρο δόγματος
φυλετικής υπεροχής. Σημαντικότερος συγγραφέας που έκανε χρήση του
όρου "ρασιαλισμός" ήταν ο L. L. Snyder στο έργο του "Ράτσα: Μια Ιστορία
των Σύγχρονων Εθνικών θεωριών, ("Race: A History of Modern Ethnic
Theories" - Νέα Υόρκη: Alliance 1939).
Ο νεότερος όμως όρος (εκ της ιταλικής) επικράτησε μετά τον
Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, περισσότερο για λόγους προπαγάνδας.
Συγκεκριμένα η Ρ. Μπένεντικτ (R. Benedict) ορίζει τον ρατσισμό ως:"...το
δόγμα όπου μία εθνική ομάδα (ethnic group) έχει καταδικαστεί από τη Φύση
σε κληρονομική κατωτερότητα (hereditary interiority) ενώ μια άλλη σε
κληρονομική ανωτερότητα (hereditary superiority)"

6. Αρχή της θεωρίας
Γενικά ο ρατσισμός θεωρείται κάτι περισσότερο από τη
φυλετική προκατάληψη (race prejudice). Η τυπική
θεωρία του σε σύγχρονες αναζητήσεις και σχετικές
έρευνες, έχει τις ρίζες της στο πολυθρύλητο έργο του
Ζοζέφ Αρτύρ ντε Γκομπινώ (Joseph Arthur De
Gobineau): "Essai sur l' inégalité des races humaines"
(Δοκίμιο επί της ανισότητας των ανθρωπίνων φυλών),
που δημοσιεύτηκε το 1853 και κυριολεκτικά αποτέλεσε
την θεωρητική κάλυψη και "ευλογία" των αποικιοκρατών.
Ο πλέον εξέχων σύγχρονος υποστηρικτής του δόγματος
αυτού, κατά τον 20ο αιώνα, θεωρείται ο Βρετανός
δημοσιολόγος (πολιτογραφήθηκε Γερμανός το 1916),
Χιούστον Στιούαρτ Τσάμπερλεν (Houston Stewart
Chamberlain).

8. ς προσδ ιορισμός
Σ ύγχρονο
Σήμερα, η λέξη ρατσισμός χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις πράξεις μιας
ομάδας ανθρώπων εναντίον μίας άλλης ομάδας. Έτσι, οι ρατσιστές
υποστηρίζουν την διαφορετικότητα των φυλών. Επίσης, οι φυλετικοί
ρατσιστές θεωρούν μία συγκεκριμένη ομοιογενή ομάδα ανθρώπων ως
ανώτερη, π.χ. θεωρούν τους "λευκούς" ανθρώπους ανώτερους από τους
"μαύρους". Ο ρατσισμός θεωρείται παραβίαση του θεμελιώδους
δικαιώματος του ανθρώπου στην ισότητα στους τομείς της εργασίας, της
πολιτικής, της οικονομίας και άλλων παραγόντων της καθημερινότητας.
Από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα ρατσισμού αποτελούν οι
πεποιθήσεις του Αδόλφου Χίτλερ, ο οποίος πίστευε ότι η ξανθή Άρεια φυλή
(άνθρωποι που κατάγονται από τη φυλή των Αρείων) έχει δικαίωμα να
κυριαρχεί στον πλανήτη, εις βάρος όλων των άλλων.
Σπουδαίοι αγωνιστές κατά του ρατσισμού, αναγνωρισμένοι παγκοσμίως, και
μάλιστα χωρίς χρήση βίας, είναι οι βραβευμένοι με βραβείο Νόμπελ, Νέλσον
Μαντέλα που αγωνίσθηκε κατά του Απαρτχάιντ και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ
που αγωνίστηκε ενάντια των φυλετικών διακρίσεων στις ΗΠΑ.

10. ινα Δικαι ώμ α τ α
Ανθρώπ
Οι ρατσιστές πιστεύουν σε βιολογικές διαφορές μεταξύ των φυλών, βάσει των
οποίων και προσδιορίζουν αυτές σε ανώτερες και κατώτερες. Έτσι, με την
θεωρία αυτή υποστηρίζουν ότι η φυλή με συγκεκριμένα (ανώτερα)
εξωτερικά ή ανθρωπολογικά χαρακτηριστικά, έχει το δικαίωμα να θεωρεί
εαυτόν της ανώτερη από τις άλλες.Γενικά ο ρατσισμός θεωρείται κάτι
περισσότερο από τη φυλετική προκατάληψη (race prejudice).Η τυπική
θεωρία του σε σύγχρονες αναζητήσεις και σχετικές έρευνες, έχει τις ρίζες
της στο πολυθρύλητο έργο του Ζοζέφ Αρτύρ ντε Γκομπινώ (Joseph Arthur
De Gobineau): "Essai sur l' inegalite des races humaines" (Δοκίμιο επί
της ανισότητας των ανθρωπίνων φυλών), που δημοσιεύτηκε το 1853 και
κυριολεκτικά αποτέλεσε την θεωρητική κάλυψη και "ευλογία" των
αποικιοκρατών.

13. ρα κατά το υ ρατσισμού
Παγκόσμια ημέ
Η παγκόσμια ημέρα κατά του ρατσισμού είναι
21 Μαρτίου.

14. αγία μετ αναστών
Βιαιοπρ
Η ρατσιστική βία, λεκτική ή σωματική, κατά μεταναστών
από ομάδες που δραστηριοποιούνται στον Άγιο
Παντελεήμονα είναι γεγονός. Η αντίδραση σε αυτήν,
όμως, αποτελεί ακόμα ένα μεγάλο ερωτηματικό. Η
εικόνα μεταναστών που αλλάζουν πεζοδρόμιο στη θέα
ομάδων κρούσης, που σκύβουν το κεφάλι ή
αποδέχονται σιωπηρά τη «μοίρα» τους είναι συχνή.
Ωστόσο, τα πράγματα σταδιακά αρχίζουν να αλλάζουν
και κάνει την εμφάνιση της μία νέα μορφή αντίδρασης -
όχι βίαιης ή επιθετικής - αλλά αξιοπρεπούς, νόμιμης και
ειρηνικής.

25. Ο ρατσισμός κατά του γυναικείου φύλου έχει
πολλές φορές ως αποτέλεσμα τη βία. Η βία σε βάρος των
γυναικών αποτελεί παλιά μάστιγα της κοινωνίας και
κατάφορη παραβίαση των βασικών δικαιωμάτων του
ανθρώπου. Δυστυχώς πρόκειται για φαινόμενο
διαδεδομένο σε όλες τις κοινωνίες και σε όλες τις
κοινωνικές τάξεις, ανεξάρτητα από το επίπεδο
ανάπτυξης, το βαθμό πολιτικής σταθερότητας , τον
πολιτισμό ή τη θρησκεία και συναντάται τόσο στο δημόσιο
όσο και τον ιδιωτικό χώρο. Πρόκειται για παγκόσμιο
φαινόμενο και ως εκ τούτου διαδεδομένο στις χώρες της
Ε.Ε .

26. ά των γυ ναικών
Βία κατ
Το πέρασμα από την εποχή της πατριαρχικής κοινωνίας σε
αυτή της ισοτιμίας των ρόλων των δύο φύλων έχει
υπάρξει ζητούμενο από την απαρχή των φεμινιστικών
αγώνων. Μία από τις βασικότερες μορφές προσβολής
της οντότητας και της προσωπικότητας των γυναικών
υπήρξε η βία εναντίον τους τόσο εντός όσο και εκτός
του οικογενιακού περιβάλλοντος, η βία εναντίον των
γυναικών αποτελεί την κυρίαρχη και δραματική
έκφανση της διάκρισης λόγω κοινωνικού φύλου
εναντίον των γυναικών.

27. Παρ’ότι όμως είναι από την απαρχή των κοινωνικών
αγώνων ήταν αυτονόητη η εναντίωση των φεμινιστριών
στην μορφή αυτή κοινωνικής διάκρισης, οι κοινωνίες
συμπεριλαμβανόμενης και της δικής μας της Ελληνικής
έχουν αποφύγει να ονομάσουν καν το τεράστιο αυτό
πρόβλημα. Έτσι το ήδη αναγνωρισμένο στα διεθνή
όργανα σαν μείζον κοινωνικό πρόβλημα αυτό της βιας
κατά των γυναικών παραμένει σήμερα μιά αθέατη
κοινωνική παράμετρος στην Ελληνική πραγματικότητα.

28. υτικός ρ ατσισμός
Θρησκε

31. Πόσοι άραγε στο πέρασμα του χρόνου, αμέτρητοι, ασυμβίβαστοι δεν λογάριασαν το
οποιοδήποτεκόστος για να είναι πραγματικά μαθητές του Χριστού και μάρτυρες του
Ευαγγελίου. Για όλουςαυτούς που περιθωριοποιήθηκαν και ένοιωσαν τις πληγές του
θρησκευτικού ρατσισμού, ας γραφούναυτές οι σειρές.
Πόσο μεγάλη τιμή κι αιώνιο βάρος δόξας σ' όλους εκείνους που διάλεξαν να ακολουθήσουν
τον Κύριο και μόνο Εκείνον , και μαζί Του να αξιωθούν χάρη της αλήθειας να νοιώσουν τις
πληγές και τις οδύνες Του. Δεν ήταν για αυτούς άξιος ο κόσμος... κι ως περικαθάρματα του
κόσμου έγιναν , και έλαβαν την απόφαση του θανάτου για να μην έχουν ελπίδα, παρά
μόνο στον Θεό που ανασταίνει τους νεκρούς.'Ολοι μας έχουμε ανάγκη την αγάπη, την
αγάπη χωρίς όρους και προϋποθέσεις.Αυτή την αγάπη θέλει ο Κύριος να είναι το
μοναδικό στοιχείο αναγνώρισης των αληθινά δικών Του. "Από την αγάπη που θα έχετε
μεταξύ σας θα καταλάβουν ότι είσθε μαθητές μου".Και είναι η αγάπη κάτι που θα 'πρεπε
να είναι φυσιολογική συνέπειακαθενός πουθέλει να ονομάζεται μαθητής του Χριστού.Το να
μην περιμένει κανείς αγάπη από τονκόσμο αυτό είναι ευνόητο αφού ο κόσμος αγαπάει το
ιδικό του... δεν είσθε εκ του κόσμου, διά τούτο ο κόσμος σας μισεί. Ο Κύριος όμως είπε σε
κείνους που Τονπιστεύουν: Εσεις είσθε πάντες αδελφοί και μη ονομασθείτε ραββί και
καταλαβαίνουμε το νόημα των λόγων Του.

32. Είναιαφύσικο να πάσχει ο σύνδεσμος της αγάπης ανάμεσα σε αδελφούς. Αίτια η καταδυνάστευση, ο
εγωισμός, η αντιζηλία, η φιλοπρωτία.Μια πληγή που τρέχει στο σώμα του Χριστού και δεν λέει να
σταματήσει.
Με φόβο άγιο και ταπείνωση σεβασμό μπροστά στο Διδάσκαλο, πρέπει να αναλογισθούμε το "ουδέν
ειμί " απόλυτο μα τόσο απαραίτητο για να διορθώσουμε τις όποιες πορείες μας, αφού και η
γνώση και η προφητεία και η πίστη θα καταργηθούν εκείνη την ημέρα. Πόσο πρέπει να
αναθεωρηθούν κάποιες απόψεις περι ταμπέλας, μάντρας και δικών μας παιδιών.
Σαν νέοι του Χριστού, αν θέλουμε να είμαστε μαθητές Του πρέπει να δώσουμε το μήνυμα της
αδελφικής αγάπης.Ο ένας για τον άλλο κι όλοι μαζί να προχωρήσουμε στα χνάρια του
Διδάσκαλου. 'Οχι καταδυνάστευση, όχι πειθαναγκασμός, όχι περιφρόνηση. Πλακάτ του
θρησκόληπτου ρατσισμού με συνθήματα του τύπου " Εμείς έχουμε την αλήθεια" ή "'Οχι παρέα μ'
αυτούς τους αιρετικούς" δεν έχουν θέση στη καρδιά μας. Ο Κύριος μας το έχει πει: δεν θα ζείτε για
τους εαυτούς σας αλλά για Μένα και τους αδελφούς σας, που έχετε δίπλα σας.
Ας πλησιάσουμε τον αδελφό μας , όπως και αν λέγεται , κι ας του σφίξουμε το χέρι. Υπακούμε, όχι
στους εαυτούς μας , αλλά στον αρχηγό και τελειωτή της πίστης, τον Ιησού Χριστό. Αφήνουμε έτσι
στην άκρη τις ανθρώπινες παραδόσεις, τα δογματικά καταστατικά και τις οδηγίες προς
ναυτιλομένους. Το πιστεύω του καθενός είναι προσωπικήυπόθεση και η πίστη του δεν θα πρέπει
να είναι κατευθυνόμενη με το φόβο του αποσυνάγωγου.
μικρότητες.Χρεώστες αγάπης και ελέους πάντοτε από τώρα μέχρι την αιωνιότητα.

33. τικός ρα τσισμός
Φυλε

39. Ο όρος «κοινωνικός ρατσισμός» δημιουργεί σαφώς δυσάρεστους συνειρμούς, αλλά είναι μια φράση
που θα μπορούσαμε εύκολα να ακούσουμε σε μια συζήτηση ή ανάλυση. Αντιθέτως, ο όρος
«θεσμικός ρατσισμός» είναι ιδιαίτερα δύσπεπτος για μια κοινωνία που θέλει να λέγεται πολυ-
πολιτισμική και δίκαιη. Οταν μάλιστα αφορά κάτι τόσο θεμελιώδες όπως το σχολείο, είναι σχεδόν
αφόρητος. Η βρετανική κυβέρνηση βρέθηκε προσφάτως αντιμέτωπη μ’ αυτή τη δυσάρεστη
διαπίστωση, διαβάζοντας τα συμπεράσματα μιας εσωτερικής έκθεσης που η ίδια είχε διατάξει για
τις καταγγελλόμενες φυλετικές διακρίσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας.Το βασικό
ερώτημα δεν συνοψιζόταν σε μια γενική διατύπωση του τύπου «γιατί οι μαύροι μαθητές δεν τα
πάνε καλά στο σχολείο» αλλά γιατί έχουν τριπλάσιες πιθανότητες από τους λευκούς ν’
αποκλειστούν από αυτό. Η σχετική έκθεση που συντάχθηκε από τον Πίτερ Γουόνλες, διευθυντή
σχολικής επίδοσης και μεταρρύθμισης, και δύο ακόμη ανώτατους αξιωματούχους, παραδόθηκε
στους αρμόδιους υπουργούς πριν από περίπου τρεις μήνες και δημοσιεύθηκε πριν από λίγο
καιρό στην κυριακάτικη «Ιντιπέντεντ». Αποκαλύπτει μεταξύ άλλων ότι οι μαύροι μαθητές έχουν
πέντε φορές λιγότερες πιθανότητες να χαρακτηριστούν επισήμως «χαρισματικοί ή ταλαντούχοι».
Οτι κάθε χρόνο αποκλείονται οριστικώς από το σχολείο 1.000 μαύροι μαθητές και αποβάλλονται
προσωρινώς 30.000. Και ότι το πρόβλημα μπορεί να είναι πολύ χειρότερο απ’ ό,τι δείχνουν οι
επίσημοι αριθμοί εξ αιτίας των «ανεπίσημων αποκλεισμών», όπου καθηγητές και διευθυντές είτε
πείθουν τους γονείς να πάρουν τα παιδιά τους από το σχολείο είτε απλώς δεν αναφέρουν τους
αποκλεισμούς στα κεντρικά όργανα.

40. Η έκθεση κάνει λόγο για συστηματικές φυλετικές διακρίσεις στα βρετανικά σχολεία οι οποίες δεν είναι
κατ’ ανάγκη σκόπιμες αλλά σαφώς επιζήμιες: «Το χάσμα αποκλεισμού (μεταξύ λευκών και
μαύρων μαθητών) προκαλείται κατά ένα μεγάλο μέρος, από ασυνείδητες αλλά συστηματικές
φυλετικές διακρίσεις στην εφαρμογή της πειθαρχικής πολιτικής. (…) Το χάσμα του αποκλεισμού
οφείλεται στο θεσμικό ρατσισμό -αποφάσεις που λαμβάνονται από τα σχολεία και το προσωπικό
τους και οδηγούν αθροιστικά σε ρατσιστικά φαινόμενα (…). Ακόμη και με τις καλύτερες
προσπάθειες για τη βελτίωση των μετέπειτα επιλογών των αποκλεισμένων μαθητών, η
συνεχιζόμενη ύπαρξη του χάσματος αποκλεισμού σημαίνει ότι οι μαύροι μαθητές στερούνται σε
δυσανάλογο βαθμό την κανονική εκπαίδευση και τις προοπτικές που τη συνοδεύουν».
Οι συνέπειες είναι καταστροφικές για τα ίδια τα παιδιά αλλά και την κοινωνία. Οι νέοι εκτός σχολείου
έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να μείνουν αργότερα άνεργοι και ν’ αντιμετωπίσουν
οικονομικά προβλήματα. Επίσης έχουν περισσότερες πιθανότητες να διαπράξουν σοβαρά
εγκλήματα και να καταφύγουν στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά.

41. Αν όμως οι διακρίσεις στα σχολεία δεν είναι σκόπιμες, τότε πού οφείλονται; Οι συντάκτες της έκθεσης
επικαλούνται το επιχείρημα ειδικών ότι ο ασυνείδητος ρατσισμός έχει τις ρίζες του σε κοινωνικά
στερεότυπα που παρουσιάζουν τους μαύρους, ιδίως του άνδρες, ως επιθετικούς και βίαιους.
Αυτού του είδους το ψυχο-κοινωνικό ντοπάρισμα ενισχύεται από τον τρόπο που τα μέσα
ενημέρωσης παρουσιάζουν τη «μαύρη κουλτούρα του δρόμου». Στην πραγματικότητα όμως,
υποστηρίζεται στην έκθεση, δεν υπάρχουν ισχυρά στοιχεία που να δείχνουν ότι η κουλτούρα του
δρόμου έχει εντονότερη επιρροή στους μαύρους απ’ ό,τι στους άλλους νέους. Υπάρχουν όμως
σοβαρές ενδείξεις ότι διευθυντές και καθηγητές στα σχολεία έχουν την ενδόμυχη υποψία ότι οι
μαύροι μαθητές θα είναι πιο απείθαρχοι, αντιδραστικοί και λιγότερο αφοσιωμένοι στο στόχο τους
από τους υπόλοιπους.
Οι συντάκτες έχουν εντοπίσει περίπου 100 σχολεία και 20 τοπικές αρχές που δίνουν λόγους ιδιαίτερης
ανησυχίας και ενδέχεται να ευθύνονται για παραβίαση των καθηκόντων τους όπως ορίζονται από
το Νόμο για τις Φυλετικές Σχέσεις του 2000, ο οποίος απαιτεί από τις δημόσιες υπηρεσίες να
εξαλείψουν τις φυλετικές διακρίσεις.

42. Τονίζουν ότι ανεξαρτήτως από το εάν η κυβέρνηση υιοθετήσει επισήμως τον
ομολογουμένως εμπρηστικό όρο «θεσμικός ρατσισμός», το μήνυμά της
προς τα σχολεία πρέπει να είναι ηχηρό και ξεκάθαρο. Προχωρούν έτσι σε
μια σειρά συστάσεων προς αυτή την κατεύθυνση, με έμφαση στην ευθύνη
των καθηγητών και της διεύθυνσης αλλά και σε στρατηγικές υποστήριξης
των μαθητών που για διάφορους λόγους κινδυνεύουν με αποκλεισμό.
Προειδοποιούν τέλος ότι εάν δε γίνει τίποτα για την αντιμετώπιση του χάσματος
αποκλεισμού, θα ενισχυθεί η υποσυνείδητη άποψη ότι η αποτυχία των
μαύρων παιδιών στο σχολείο και ο επακόλουθος γενικότερος κοινωνικός
αποκλεισμός τους είναι κάτι «αναμενόμενο». Κι αυτός θα ήταν ο
μεγαλύτερος κίνδυνος.

43. Αίτια ρατσισμού
Τα αίτια του ρατσισμού είναι ποικίλα και λίγο πολύ γνωστά από το παρελθόν
καθώς η ανθρωπότητα δεν παραδειγματίστηκε από εμπειρίες τους
παρελθόντος και ο ρατσισμός αναβιώνει
. Η έλλειψη ανθρωπιστικήςπαιδείας και η πνευματική φτώχεια είναι ένα από τα
σημαντικότερα αίτια του φαινομένου αυτού.
. Από τη στιγμή που τα άτομα δεν διδάσκονται την αξία της ισότητας, της
δικαιοσύνης, της ειρήνης, του σεβασμού είναι εύκολο να παρασυρθούν από
ρατσιστικές αντιλήψεις. Παράλληλα το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο
περιορίζει τους ορίζοντες των ανθρώπων και αδρανοποιεί τη σκέψη τους με
αποτέλεσμα να χειραγωγούνται εύκολα και να υιοθετούν άκριτα κάθε είδους
στερεότυπα. Η κρίση των αξιών, όπως η ανηθικότητα, ο ανταγωνισμός, η
γενικότερη αμφισβήτηση των ανθρωπιστικών ιδανικών καλλιεργούν το μίσος
στις ψυχές των ανθρώπων που πυροδοτεί τις μεταξύ τους σχέσεις. Τα
συμπλέγματα ανωτερότητας ή κατωτερότητας που φέρουν τα άτομα ή και
ολόκληροι λαοί καλλιεργούν επίσης το φθόνο και το μίσος. Επιπλέον
δημιουργούν την αίσθηση της υπεροχής και την επιθυμία της κυριαρχίας
έναντι των άλλων.

44. Τα οικονομικά συμφέροντα είναι άλλη μία σημαντική αιτία
, όπως για παράδειγμα ο φυλετικός ρατσισμός κατά των μαύρων είναι ένα
ιδεολόγημα που δημιουργήθηκε για να δικαιολογήσει την εκμετάλλευση των
λαών της Αφρικής από τους λευκούς. Οι κάθε είδους πολιτικές σκοπιμότητες
όπως οι επεκτατικές βλέψεις μιας χώρας σε βάρος άλλης ή η έντεχνη
μετάθεση των ευθυνών για την ύπαρξη σοβαρών οικονομικών και
κοινωνικών προβλημάτων σε συγκεκριμένες ομάδες. Για παράδειγμα οι
μετανάστες κατηγορούνται συνήθως σε μια χώρα για την όξυνση της
ανεργίας ή την έξαρση της βίας, ενώ αποκρύπτεται η ανικανότητα της
πολιτικής ηγεσίας να δώσει λύσεις. Ο φανατισμός, θρησκευτικός ή εθνικός,
που υποκινείται επίσης από ποικίλες σκοπιμότητες, οικονομικές ή πολιτικές.
Τέλος οι τραυματικές εμπειρίες του παρελθόντος πουστηρίζονται στις
μακραίωνες διαμάχες ανάμεσα σε κάποιους λαούς.
.

45. ις του ρατσισμού
Επιπτώσε
Ο ρατσισμός σήμερα εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως και προσβάλει
ανεπανόρθωτα σχεδόν σχέσεις ατόμων
, ομάδων, λαών. Προκαλούνται φαινόμενα περιθωριοποίησης, άγονες
αντιπαραθέσεις, και καταργούνται τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
Ευδοκιμούν ο πόλεμος αντί της ειρηνικής συνύπαρξης, η βία αντί της
γαλήνης, η ξενοφοβία αντί της γόνιμης αλληλεπίδρασης των λαών. Ο
ρατσισμός εγκυμονεί απρόβλεπτους κινδύνους για μια κοινωνία, για ένα
έθνος, επειδή οι έντονες διακρίσεις μπορεί να οδηγήσουν σε εκμετάλλευση
κοινωνικών ομάδων, σε διχασμόκαι αναταραχές.
Κατά αυτόν τον τρόπο ο ρατσισμός μεταθέτει τις ευθύνες για την εκμετάλλευση
και τις γνωστές συνέπειές της, τη φτώχεια, την ανεργία, το βιολογικό
αφανισμό, τις ανταγωνιστικές ανθρώπινες σχέσεις, την ανισότητα, τη
καταπάτηση των φυσικών δικαιωμάτων του ανθρώπου, από τους κύριους
υπεύθυνους δηλαδή τις λίγες ισχυρές χώρες ή τις ολιγάριθμες ισχυρές
κοινωνικές ομάδες, στα πιο ανίσχυρα θύματά τους, τις χώρες του τρίτου
κόσμου, τις φυλετικές και εθνικές μειονότητες, τις οικονομικά και κοινωνικά
περιθωριοποιημένες ομάδες.

46. Δεν είναι , μάλιστα σπάνιο το φαινόμενο άνθρωποι που υφίστανται το
ρατσισμό να γίνονται εξιλαστήρια θύματα
, όταν «προκύπτει η ανάγκη» να αποπροσανατολιστεί η κοινή γνώμη και να
εκτονωθεί η δυσαρέσκεια της για άλλα ουσιώδη, υπαρκτά κοινωνικά
προβλήματα. Χειρότερη βέβαια απ’ όλα αυτά είναι η προοπτική να ζήσουν οι
άνθρωποι σε έναν κόσμο όπου κάποιοι από αυτούς θα νιώσουν το
κοινωνικό ρατσισμό να στρέφεται εναντίον τους. Το πρόβλημα, συνεπώς,
τους αφορά όλους άμεσα και πρέπει να συνειδητοποιήσουν τη σοβαρότητά
του και να εναντιωθούν σθεναρά.

47. Ο ρατσισμός είναι ένα φαινόμενο που υπάρχει και εντείνεται στις μέρες μας
, ακόμα και στις πιο σύγχρονες κοινωνίες. Παρόλο που υπάρχουν
άνθρωποι που εκδηλώνουν έντονες τάσεις ρατσισμού
, υπάρχουν και κάποιες χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες του παρελθόντος που
αγωνίστηκαν για την εξάλειψή του και αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση
για όλους τους ανθρώπους. Δύο από αυτές τις φυσιογνωμίες είναι ο Νέλσον
Μαντέλα και ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ που αξίζει να τους αναφέρουμε για το
σημαντικό αγώνα τους στη καταπολέμηση του ρατσισμού.
Ο Νέλσον Μαντέλα ήταν ένας μεγάλος πολιτικός ηγέτης που πολέμησε κατά
του ρατσισμού στη χώρα του τη Νότια Αφρική
. Γεννήθηκε το 1918 στην Untata της Νοτίου Αφρικής και σπούδασε στο
πανεπιστήμιο του Fort Hare. Εκεί άρχισε να συμμετέχει στον πολιτικό
αγώνα κατά του ρατσισμού και σε μία μακρά πορεία, στην οποία
συμπεριλαμβάνεται και πολυετής φυλάκιση, συνέχισε τους αγώνες του για
την εξάλειψή του μέχρι το 1993 όπου τιμήθηκε με το Νόμπελ ειρήνης για το
σύνολο των πράξεών του.

48. Ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ ήταν σπουδαίος άνθρωπος και γενναίος αγωνιστής
που πρόσφερε τον εαυτό του πριν από πολλά χρόνια στον αγώνα για την
ισότητα και τη δικαιοσύνη ανάμεσα στους ανθρώπους
. Γεννήθηκε στην Ατλάντα των ΗΠΑ στις 15 Ιανουαρίου του 1929. Ο ίδιος ήταν
μαύρος και ένιωθε βαθιά μέσα του την αδικία και τις διακρίσεις εναντίον
όσων είχανάλλο χρώμα
, όπως αυτός. Ο αγώνας του ήταν τόσο σκληρός ώστε τελικά θυσιάστηκε για τις
ιδέες του και δολοφονήθηκε στις 4 Απριλίου του 1968. Ωστόσο το κήρυγμά
του έμεινε ζωντανό, και τελικά έγινε πραγματικότητα! Αυτό που κράτησε το
κήρυγμά του ζωντανό ήταν η φλόγα της αγάπης για το συνάνθρωπο, όσο
διαφορετικός και αν είναι. Ο ίδιος το 1963 εκφωνώντας το περίφημο λόγο
του “I have a dream” έλεγε: «Έχω ένα όνειρο ότι κάποια μέρα τα τέσσερα
μικρά παιδιά μου θα ζήσουν σε μία χώρα όπου δεν θα κρίνονται από την
απόχρωση του δέρματός τους, αλλά από το περιεχόμενο του χαρακτήρα
τους…..

49. Ότι μια μέρα μικρά μαύρα αγόρια και κορίτσια θα μπορούν
να ενώσουν τα χέρια τους μαζί με τα λευκά παιδιά σαν
αδέρφια
….. Εκείνο για το οποίο η δικιά μας γενιά θα μετανιώσει
πικρά δεν θα είναι τόσο η σκληρότητα και οι αδικίες των
κακών ανθρώπων, όσο η απαράδεκτη σιωπή των
καλών…..»

50. ύ
ση του ρατσισμο
α την αντιμετώπι
Προτάσεις γι
Με τη θεωρητική και έμπρακτη απόκρουση των ρατσιστικών αντιλήψεων
, απ’ όπου κι αν προέρχονται, όποιον κι αν αφορούν, μπορεί να περιοριστεί η
έκταση του φαινομένου. Ρατσισμός μπορεί να εκδηλωθεί οπουδήποτε, ακόμα
και σε χώρους όπου η εκδήλωσή του είναι απαράδεκτη, στην οικογένεια ή στο
σχολείο, για παράδειγμα. Για να μπορούν, όμως οι άνθρωποι να κατανοούν
πότε υπονομεύονται τα δικαιώματα των συνανθρώπων τους, τις διακρίσεις σε
βάρος τους και τις σκοπιμότητες που κρύβονται, για να είναι σε θέση να κρίνουν
τι είναι ρατσιστικό και τι όχι, πρέπει να έχουν γνώσεις. Με την παιδεία, με τη
μελέτη της ιστορίας, της κοινωνιολογίας, αλλά και της βιολογίας, όχι μόνο δε θα
πέφτουν θύματα της προπαγάνδας, αλλά και θα είναι σε θέση με επιχειρήματα
να αποδεικνύουν πως οι ρατσιστικές αντιλήψεις είναι επιστημονικά αβάσιμες
και πως η ισότητα ανάμεσα στους ανθρώπους είναι αδιαμφισβήτητη.

51. Με την απόκτηση γνώσεων οι άνθρωποι θα διαπιστώσουν
, ακόμα, πως κάθε λαός έχει τη δική του συνεισφορά στην ανάπτυξη του
πολιτισμού. Θα αποκτήσουν ευαισθησία σε θέματα ελευθερίας, δημοκρατίας
και δικαιοσύνης. Και οι άνθρωποι που πιστεύουν πραγματικά σ’ αυτές τις
αξίες, δεν πρόκειται να γίνουν ποτέ ρατσιστές. Τέλος, οφείλουν να
παραμερίσουν τον εγωισμό και να κατανοήσουν πως κάθε άνθρωπος, κάθε
φυλή, κάθε έθνος είναι κάτι ξεχωριστό και κανείς δεν έχει το δικαίωμα να
παραβιάζει την ιδιαιτερότητα αυτή. Μπορεί για την ισότητα των ανθρώπων
να έγιναν πολλοί αγώνες και να κερδήθηκαν αναμφισβήτητες νίκες. Τα
φαινόμενα, όμως, αναβίωσης ρατσισμού στις μέρες μας δείχνουν πως το
αίτημα για ισότιμες σχέσεις ανθρώπων και λαών, για σχέσεις απαλλαγμένες
από διακρίσεις και αδικίες παραμένει πάντα ανοιχτό και επίκαιρο.

52. Γι’αυτό είναι καιρός να ευαισθητοποιηθούμε και να δράσουμε γρήγορα όλοι,
ώστε να συμβάλλουμε στην αντιμετώπισή του και κατά συνέπεια στην
εξάλειψή του. Ιδιαίτερα η νέα γενιά θα πρέπει να βοηθήσει όσο μπορεί και
όχι να σωπάσει ώστε να γίνει παράδειγμα και για τους
άλλους
. Να είναι η φωνή μέσω της οποίας ο λαός θα “ξεσηκωθεί” ενάντια στις
ρατσιστικές αντιλήψεις κάποιων. Γιατί είναι υποχρέωσή μας να βοηθήσουμε
ώστε κάθε άνθρωπος να ζει ελεύθερος σε μια κοινωνία που δεν θα
υφίστανται τις διακρίσεις και το ρατσισμό χωρίς λόγο. Γιατί όλοι οι άνθρωποι
έχουν δικαιώματα, γιατί όλοι είναι ΙΣΟΙ.

53. Σ ΣΤΑ Σ ΧΟΛΕΙΑ
ΡΑΤΣΙΣΜΟ

58. Στα περισσότερα ελληνικά σχολεία σήμερα , υπάρχουν αρκετά παιδιά τα
οποία είναι από διαφορετικές χώρες,και καθώς έρχονται στη δική μας
φέρνουν μαζί τους και τα πολιτιστικά τους στοιχεία , τα οποία οι
συμμαθητές τους συχνά κατακρίνουν. Ποιος όμως μπορεί να καθορίσει την
ανωτερότητα κάποιας φυλής και την κυριαρχία της επί των άλλων?
Σίγουρα τα παιδιά που δέχονται τον ρατσισμό στο σχολείο νιώθουν πολύ
άσχημα ενώ δεν φταίνε!Γιατί ένα παιδί να ευθύνεται που γεννήθηκε
μαύρο/σε άλλη χώρα/με διαφορετική θρησκεία ? Βέβαια δεν είναι μόνο
αυτές οι αφορμές που τα παιδιά δείχνουν ρατσισμό προς κάποιον άλλον.
Τα κιλά, τα χαρακτηριστικά όπως τα γυαλιά και τα σιδεράκια , η
οικονομική κατάσταση ,το επάγγελμα των γονιών, ακόμα και οι μάρκες
των ρούχων (!!!) αποτελούν σημαντικό λόγο ώστε να μπορέσουμε να
ξεχωρίσουμε παιδιά από την ομάδα των πολλών. Ποιος όμως ορίζει την
ομάδα? Αυτός που ίσως αρκετές φορές ζηλεύει? Ή μήπως αυτός που δεν
ξέρει ότι είναι λάθος να περιθωριοποιούμε άτομα διαφορετικά από εμάς?

59. Σχεδόν όμως κανένας μας δεν καταλαβαίνει το μεγάλο
πρόβλημα που δημιουργούμε στα παιδιά αυτά. Τα
κάνουμε να νιώθουν πολύ κατώτερα και να
προσπαθούν να αλλάξουν αυτό που είναι,για το οποίο
τις περισσότερες φόρες,όπως ανέφερα και παραπάνω,
δεν φταίνε. Θα πρέπει όμως κάποια στιγμή να το
καταλάβουμε και να το αντιμετωπίσουμε ώστε να
σταματήσει να υπάρχει αυτό το μεγάλο, κατά την γνώμη
μου, πρόβλημα της εποχής μας.

60. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε έρευνα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση της
υποψήφιας διδάκτορος του Ινστιτούτου Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου
του Λονδίνου κυρίας Εύης Μάρκου.
Σύμφωνα με την έρευνα, η οποία παρουσιάστηκε σε πρόσφατο συνέδριο του
Κέντρου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης και δημοσιεύει η εφημερίδα «Το
Βήμα», το φαινόμενο το οποίο καταγράφεται σε όλα τα μεγάλα αστικά
κέντρα, φαίνεται ν’ αποτελεί «δοκιμασμένη» πρακτική, καθώς έχει
απασχολήσει αρκετές φορές το Συνήγορο του Πολίτη, αλλά και το ίδιο το
υπουργείο Παιδείας, που αναγκάζεται τακτικά να εκδίδει σχετικές
εγκυκλίους. Φόβοι εκφράζονται επίσης πως, δεδομένου ότι η κρίση στρέφει
τους Έλληνες ξανά στα δημόσια σχολεία, αυτή η «πρακτική» θα επεκταθεί.

61. Για λόγους προστασίας ευαίσθητων δεδομένων των συμμετεχόντων στην
έρευνά της, η κυρία Μάρκου δε διευκρινίζει σε ποια ελληνική πόλη
συμβαίνουν όλα αυτά. Παρ΄ όλα αυτά, δημιούργησε ένα χάρτη που
αποτυπώνει τις ύποπτες διαφοροποιήσεις. «Χρησιμοποίησα τα στατιστικά
του έτους 2003-2004. Εκεί διαπίστωσα ότι υπήρχαν δύο σχολεία που
εμφάνιζαν μια δυσεξήγητη φυλετική “καθαρότητα”, καθώς παρουσίαζαν
σχεδόν μηδενική παρουσία μειονοτήτων. Αντίστοιχα είδα ότι σε κάποιες
άλλες περιοχές της ίδιας πόλης συμβαίνει το ακριβώς αντίστροφο. Δηλαδή,
ενώ στα περισσότερα σχολεία καταγράφεται μικρή συγκέντρωση
αλλοδαπών, υπάρχουν δύο, όπου παρουσιάζεται πύκνωση της
μεταναστευτικής παρουσίας» τονίζει η κ. Μάρκου

62. «Η έννοια του “καλού” σχολείου έχει κατασκευαστεί μέσα από αντιλήψεις για την
“ετερότητα” του μαθητικού πληθυσμού. Για ορισμένους γονείς το σχολείο
είναι “καλό”, όταν δεν υπάρχουν μετανάστες μαθητές, ενώ παράλληλα οι
διευθυντές ανταποκρίνονται στο αίτημά τους με το να καθορίζουν την
εθνοτική “καθαρότητα” του σχολείου τους. Για το διευθυντή που θέλει να
διοικεί ένα “αποδοτικό” σχολείο, έναν καθηγητή που θέλει να διδάξει σ’ ένα
“εύκολο” περιβάλλον και έναν γονιό που θέλει να στείλει το παιδί του σ’ ένα
“καλό” σχολείο, η επιλογή κλίνει προς το ελληνικό, εθνοτικά “καθαρό”
σχολείο – χωρίς αυτός ο ισχυρισμός να επαληθεύεται πάντα από την
πραγματικότητα. Το σχολικό μείγμα υποβάλλεται σε μια διαδικασία
αποτίμησης όπου, όσο περισσότερο εθνοτικά ιδιαιτεροποιημένο είναι, τόσο
λιγότερο αξιόλογο καθίσταται στην κοινωνική αντίληψη. Δημιουργείται λοιπόν
η έννοια μιας οιονεί σχολικής αγοράς, όπου η “αγοραστική” αξία του
σχολείου καθορίζεται από το εθνοτικό μείγμα του μαθητικού πληθυσμού»
προσθέτει η ερευνήτρια.

63. Από την πλευρά του το υπουργείο Παιδείας χαρακτηρίζει παντελώς
παράνομη την πρακτική αυτή. «Υπάρχουν εγκύκλιοι του υπουργείου που
κυκλοφορούν στα γραφεία εκπαίδευσης και το τονίζουν αυτό. Το σχολείο
είναι απολύτως υποχρεωμένο να δεχτεί τα παιδιά στην τάξη» δηλώνει στο
«Βήμα» η ειδική γραμματέας Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης κυρία Θάλεια
Δραγώνα. Πηγές του υπουργείου Παιδείας επιβεβαιώνουν το θέμα, κυρίως
σε ό,τι αφορά τα παιδιά των Ρομά, τα οποία ανέκαθεν «μπλοκάρονταν» με
την επίκληση γραφειοκρατικών εμποδίων και λόγω εσφαλμένης ερμηνείας
του νόμου. Ωστόσο επισημαίνουν ότι οι οδηγίες του υπουργείου είναι σαφείς
και καλούν τους προϊσταμένους να δέχονται όλα τα παιδιά στο σχολείο, και
μάλιστα να συνεργάζονται με τυχόν εμπλεκόμενους φορείς για την
ομαλότερη ένταξή τους στην τάξη. Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι για την
παράβαση του νόμου προβλέπονται πειθαρχικές κυρώσεις, ενώ δύναται να
γίνει ως και εισαγγελική παρέμβαση.

64. Αλλά και ο Συνήγορος του Πολίτη τονίζει ότι «Σαφώς υπάρχει ένα ζήτημα. Η
δική μας εικόνα είναι ότι υπάρχουν σχολεία με υπερσυσσωρευμένο αριθμό
αλλοδαπών. Χρειάζεται ένας καλύτερος σχεδιασμός για την ενσωμάτωση και
την αποδοχή των παιδιών». Ο βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα
δικαιώματα του παιδιού, κ. Γ. Μόσχος υπογραμμίζει πως «έχουν συμβεί
διάφορες υποθέσεις και δεν αφορούσαν μόνο την “καθαρότητα”, αλλά και τη
ρατσιστική αντιμετώπιση των μαθητών. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου
φαίνεται ότι επιχειρείται να διατηρηθεί αμιγής ο μαθητικός πληθυσμός, με την
προσδοκία της καλύτερης και “καθαρότερης” εκπαίδευσης. Βέβαια, έχουμε
συναντήσει και διευθυντές που εφαρμόζουν καλύτερες ιδέες, καθώς
αντιλαμβάνονται ότι είναι υπέρ των παιδιών η πρόσμειξη και αξιοποίηση των
αλλοδαπών μαθητών. Δεν πρέπει να βλέπουμε μόνο την αρνητική στάση».

65. Ι Σ Μ ΟΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ
ΡΑΤΣ
ΑΜΕΑ

78. Την ρατσιστική βία που ασκείται στη Σλοβακία εναντίον των Ρομά και κατά των Ατόμων Με
Ειδικές Ανάγκες (ΑΜΕΑ), καταγγέλλει με δημόσια παρέμβασή του ο επίτροπος
ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης Τόμας Χάμμαρμπεργκ.
Ο επίτροπος εκθέτει τα συμπεράσματά του, μετά από την επίσκεψη που πραγματοποίησε στην
Σλοβακία στις 26-27 Σεπτεμβρίου. Ο ρατσισμός κατά των Ρομά υποκινείται από την πλειοψηφία
των πολιτικών στην Σλοβακία αλλά και από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, όπως αναφέρει ο
επίτροπος και τονίζει ότι αποτέλεσμα αυτής της αντι-Ρομά πολιτικής είναι τα εγκλημάτα μίσους
κατά των τσιγγάνων και των οικογενειών τους.
Οι διακρίσεις κατά των Ρομά περιλαμβάνουν και τα παιδιά τους, αναφέρει ο Χάμμαρμπεργκ, τα οποία
τοποθετούνται σε ειδικά σχολεία όπου φοιτούν παιδιά με ήπιες νοητικές αναπηρίες. Ο επίτροπος
συμπληρώνει ότι στη Σλοβακία χρησιμοποιούνται ακόμη πρακτικές αναγκαστικής στείρωσης των
γυναικών Ρομά, χωρίς τη συγκατάθεση τους.
Για τις διακρίσεις εναντίον των ΑΜΕΑ, ο επίτροπος ανθρωπίνων διακιωμάτων σημειώνει ότι τα
περισσότερα από τα άτομα που έχουν αναπηρίες υποχρεούνται να ζούνε σε μεγάλα ιδρύματα και
έχουν διαχωρισθεί από την υπόλοιπη κοινωνία στη Σλοβακία.
Ειδικά για τα άτομα με ψυχο-κοινωνική ή διανοητική αναπηρία υπογραμμίζει ότι συχνά στερούνται
νομικής συνδρομής, προκειμένου να λάβουν σημαντικές αποφάσεις που αφορούν τη ζωή τους,
συμπεριλαμβανομένων των θεμάτων οικογένειας, υγείας και πολιτικών δραστηριοτήτων.

79. ΤΕΛΟΣ
Σας ευχαριστούμε που μας
παρακολουθήσατε.