1. ΒΙΩΝΟΝΤΑΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΖΩΗΣ
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ομαδοσυνεργατική μέθοδος)
1. Κοιτάξτε προσεκτικά τις παρακάτω εικόνες και δώστε ένα τίτλο για κάθε
εικόνα που να περιέχει το σχόλιο σας.
[1]

2. [2]

3. 2. Συζητήστε, συνεργαζόμενοι σε ομάδες, σε ποια προβλήματα της καθημερινής
μας ζωής αναφέρονται αυτές οι εικόνες. Ποια άλλα προβλήματα ,εκτός από
αυτά, πιστεύετε ότι αντιμετωπίζει ο άνθρωπος στην καθημερινότητα του;
Καταγράψτε αυτά τα προβλήματα.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ-ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ
[3]

4. 3. Κατανόηση γραπτού λόγου: Διαβάστε το παρακάτω άρθρο της Καθημερινής
που δημοσιεύτηκε στις 12/11/10 και το άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Έθνος με
τίτλο «Η κυκλοφοριακή αγωγή των Ελλήνων». Τα άρθρα μπορείτε να τα
βρείτε στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_12/11/2010_422136
και http://www.ethnos.gr/article.asp?
catid=22733&subid=2&pubid=1814809&tag=8947
Πρώτοι σε θανάτους από τροχαία
Του ανταποκριτή μας στις Βρυξέλλες Kώστα Kαρκαγιάννη
Την πλήρη αποτυχία της ελληνικής πολιτείας να περιορίσει τους θανάτους από
τροχαία αποδεικνύουν τα στατιστικά στοιχεία για τις 271 περιοχές της
Ευρωπαϊκής Ένωσης που δημοσίευσε χθες η Eurostat. Πέντε περιοχές της
Ελλάδας περιλαμβάνονται στην πρώτη δεκάδα με τις ευρωπαϊκές περιοχές όπου
σημειώνονται οι περισσότεροι θάνατοι από τροχαία: Πελοπόννησος (251 θάνατοι
ανά εκατομμύριο κατοίκων σε τροχαία το 2008), Στερεά Ελλάδα (231 θάνατοι),
Δυτική Ελλάδα (229), Νότιο Αιγαίο (203), Ανατολική Μακεδονία-Θράκη (198).
Συνολικά η Ελλάδα διαθέτει εννέα περιφέρειες όπου σημειώνονται περισσότεροι
από 140 θάνατοι σε τροχαία. Τον χαμηλότερο αριθμό θανάτων ανά εκατομμύριο
κατοίκους συγκεντρώνει η περιφέρεια Αττικής με 50 θανάτους. Στην Ευρώπη η
περιφέρεια με τους λιγότερους θανάτους σε τροχαία είναι η περιφέρεια της
Θεούτα με μηδέν θανάτους και ακολουθούν η Βιέννη και το Βερολίνο με 16 και η
Βρέμη με 18 θανάτους. Από το 2000 μέχρι σήμερα οι θάνατοι σε τροχαία έχουν
μειωθεί κατά μέσο όρο 30% σε ολόκληρη την Ένωση.
Η κυκλοφοριακή αγωγή των Ελλήνων
Ένα αγαθό που βρίσκεται σε έλλειψη στη χώρα μας και υπονομεύει το μεγαλύτερο
ανθρώπινο αγαθό, τη ζωή. Σπασμωδικές ενέργειες, διαδρομές που μένουν μισές,
προσπάθειες που δεν ολοκληρώνονται, φαίνεται να βελτιώνουν κάπως την
κατάσταση, αλλά δεν την αλλάζουν. Εμείς τουλάχιστον ας προβληματιστούμε.
[4]

5. Η έννοια της κυκλοφοριακής αγωγής περιλαμβάνει όλες εκείνες τις επιδράσεις που
δέχονται οι άνθρωποι (ειδικά στις μικρές ηλικίες) από το περιβάλλον και
διαμορφώνουν μελλοντικά τη συμπεριφορά τους ως οδηγοί, ποδηλάτες, πεζοί. Αυτή
είναι η ουδέτερη εκδοχή. Η θετική μεταφράζεται σε αντίληψη του χώρου και των
ρυθμών της ζωής, σε συμμόρφωση με τον ΚΟΚ, αλλά και με τον κώδικα της ευγένειας.
Η αρνητική εκδοχή είναι αυτή που ζούμε καθημερινά. Όπως εύγλωττα μαρτυρούν οι
αριθμοί, στην Ελλάδα το ζήτημα της κυκλοφοριακής αγωγής μένει στα αζήτητα, από
κράτος, φορείς και πολίτες. Μολονότι τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει μείωση των
τροχαίων, ο φόρος που αποτίουν οι Έλληνες στην άσφαλτο εξακολουθεί να είναι
μεγάλος. Από το 1990 μέχρι και το 2001 ο αριθμός των θανατηφόρων τροχαίων
κυμαινόταν σταθερά σε υψηλά επίπεδα (μεταξύ 1.700 και 2.000), ενώ από το 2001
και μετά παρατηρείται υπολογίσιμη μείωση, χωρίς όμως να πέφτουμε κάτω από τα
1.300 (θανατηφόρα) τροχαία ετησίως.
«Καλύτερη» χρονιά η περασμένη, όπου καταγράφηκαν 1292 θανατηφόρα τροχαία. Σε
αυτά, πέρυσι, έχασαν τη ζωή τους περίπου 1.500 άνθρωποι. Ωστόσο, δεν είναι μόνο
οι άνθρωποι που χάνουν τη ζωή τους, είναι και οι βαριά τραυματισμένοι. Πέρυσι
1.800 άνθρωποι τραυματίστηκαν σοβαρά, ενώ άλλες 16.000 ελαφρά. Με αυτά και με
εκείνα, η Ελλάδα βρίσκεται στην τέταρτη θέση της Ε.Ε. των 27, πίσω από τη
Λιθουανία, τη Λετονία και την Εσθονία, στη λίστα των χωρών με τα περισσότερα
τροχαία. Όλα αυτά μαρτυρούν έλλειψη οδηγικής κουλτούρας και αγωγής, κακό
συντονισμό των αρμοδίων, ελλιπείς υποδομές και μειωμένη υπευθυνότητα από όλους.
[5]

6. Η πολιτική βούληση
Η απουσiα κυκλοφοριακής αγωγής δεν έχει δυσάρεστες συνέπειες μόνο για τους
παθόντες και τους οικείους τους, αλλά κοστίζουν και στο κράτος. Αυξάνουν τις
νοσηλευτικές δαπάνες, ενισχύουν την υπογεννητικότητα (λ.χ. όταν χάνονται νέοι
άνθρωποι), επιβαρύνουν τις ασφαλιστικές εταιρείες και δημιουργούν το σκηνικό μιας
χώρας όπου ο βίος είναι αβίωτος.
Με αυτά τα δεδομένα, διοργανώθηκε στις αρχές Ιουνίου από το Εθνικό Μετσόβιο
Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) εκδήλωση με θέμα την οδική ασφάλεια, υπό την αιγίδα του
Προέδρου της Δημοκρατίας. Εκεί, ο Κάρολος Παπούλιας σκιαγράφησε με γλαφυρό
τρόπο το μέγεθος του προβλήματος, επισημαίνοντας ότι τα τελευταία 20 χρόνια οι
απώλειες ανθρώπινων ζωών σε τροχαία δυστυχήματα ισοδυναμούν με την εξαφάνιση
από τον χάρτη μια πόλης με τον πληθυσμό της Βέροιας.
[6]

7. Κεντρικός ομιλητής ήταν ο Γεώργιος Κανελλαΐδης, καθηγητής της Σχολής Πολιτικών
Μηχανικών του ΕΜΠ, που ανέλυσε τις κυριότερες αιτίες για το ότι χιλιάδες Έλληνες
προσφέρονται κάθε χρόνο θυσία στο Μολώχ της ασφάλτου.
«Δεν έχει γίνει κατανοητό ότι η οδική ασφάλεια είναι επιστήμη και δυστυχώς πολλές
φορές υπάρχει ερασιτεχνική αντιμετώπιση του προβλήματος. Δεν έχει δοθεί
προτεραιότητα ανάλογη με τις απώλειες, στην αντιμετώπιση των ατυχημάτων.
Συνοπτικά, δεν υπάρχει πολιτική βούληση και αυτό οφείλεται στο ότι υπάρχουν
διαφορετικές ανταγωνιστικές προτεραιότητες στη διακυβέρνηση της χώρας, στη
δυσκολία εφαρμογής αναγκαίων αλλά αντιδημοφιλών μέτρων, καθώς και στην επιθυμία
για άμεσα θετικά αποτελέσματα, όταν ορισμένες αναγκαίες δράσεις έχουν συνήθως
πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα επιτυχίας. Παράλληλα, ο ρόλος των ΜΜΕ είναι κρίσιμος
για την ουσιαστική ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και επίτευξη συναίνεσης των
πολιτών. Απαιτείται συστηματική και όχι περιστασιακή ενημέρωση. Ακόμη, υπάρχει
ασάφεια καθηκόντων και ευθυνών μεταξύ Κεντρικής Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης».
Να τι προτείνει, μεταξύ άλλων, ο καθηγητής για τη βελτίωση της κατάστασης. «Την
ενεργοποίηση της πολιτείας στο ανώτατο πολιτικό και πολιτειακό επίπεδο και την
ενεργό συμμετοχή όλων των αρμόδιων φορέων, ώστε οι ευχές και οι προτάσεις να
γίνουν νόμοι. Εξίσου σημαντική είναι η εισαγωγή του μαθήματος της κυκλοφοριακής
αγωγής στα σχολεία ως υποχρεωτικού, ώστε οι αυριανοί οδηγοί να αποκτήσουν την
κουλτούρα που θα τους επιτρέψει να επιβιώσουν στη μάχη των δρόμων. Τα παιδιά
επηρεάζουν θετικά τους γονείς τους και μπορούν να τους κάνουν να οδηγούν
ασφαλέστερα, όπως έχει δείξει και η διεθνής εμπειρία».
Η έλλειψη παιδείας
Προχωρώντας ένα θέμα παρακάτω, απευθυνθήκαμε στον Τάσο Μαρκουίζο, τον
δημοφιλή Iαβέρη. Είναι ο πιο ορμητικός ομιλητής για θέματα οδικής ασφάλειας και
κυκλοφοριακής αγωγής, όπως άλλωστε ήταν και ως οδηγός. Μετρ των ειδικών
διαδρομών στα Ράλι Ακρόπολις των δύο περασμένων δεκαετιών, ξεκίνησε να
ασχολείται με το ζήτημα όταν αντιλήφθηκε ότι πολλοί θαυμαστές του δεν
αντιλαμβάνονταν τη διαφορά που έχουν οι πίστες με τους δρόμους.
Για αυτόν, η κυκλοφοριακή αγωγή στην Ελλάδα είναι είδος σε μεγάλη έλλειψη, που
έχει ρίζες και αιτίες. Βασικότερη από αυτές η παιδεία των Ελλήνων. «Ήδη από τα
πρώτα νηπιακά χρόνια, όπου οι πληροφορίες εγγράφονται ανεξίτηλες στο μυαλό, τα
παιδιά παίρνουν άσχημα παραδείγματα από ασυνείδητους γονείς που κάνουν ό,τι
χειρότερο μπορούν για να τα διαπαιδαγωγήσουν.
Δεν φορούν ζώνη, καταναλώνουν οινοπνευματώδη και ύστερα πιάνουν το τιμόνι,
μιλούν στο κινητό, παραβιάζουν τη σήμανση και τους σηματοδότες, φέρονται με
αγένεια και χωρίς ίχνος συνείδησης. Η άσχημη εικόνα εμπλουτίζεται από κακές
συμπεριφορές ανθρώπων που λόγω θέσης αποτελούν πρότυπα. Έχουμε δει
αμέτρητες φορές υπουργούς, καθηγητές, αστυνομικούς κ.ά. να μη συμμορφώνονται με
τους κανόνες ασφάλειας και να μετατρέπονται έτσι σε κακά παραδείγματα για όλους
[7]

8. τους υπολοίπους. Όλα αυτά δυστυχώς δεν συμβάλλουν στο να γνωρίσει ο μέσος
πολίτης την άγνοιά του».
Ο έμπειρος οδηγός μιλάει το ίδιο καυστικά για τους πεζούς, ενώ παράλληλα
επισημαίνει ότι παρόμοια προβλήματα είχαν παλαιότερα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες
που όμως επιλύθηκαν, γιατί οι χώρες αυτές επέδειξαν αποφασιστικότητα, έδρασαν
συντονισμένα και βοηθήθηκαν ουσιαστικά από τα ΜΜΕ. Ο Ιαβέρης θεωρεί κομβικό
τον ρόλο των ΜΜΕ. «Θα πρέπει όχι μόνο να αυξηθούν τα σχετικά σποτ -που είναι
λίγα και προβάλλονται μόνο πριν από τις μεγάλες εξόδους-, αλλά και να αλλάξει ο
τρόπος της επικοινωνίας. Για παράδειγμα, θα πρέπει να δείχνουν σοκαριστικά το
αποτέλεσμα του λάθους και όχι να αρκούνται σε μια ακαδημαϊκή παραίνεση που δεν
ευαισθητοποιεί κανέναν», τονίζει.
Οσον αφορά τις διατάξεις του ΚΟΚ, ο Ιαβέρης κάνει λόγο για πορεία σε λάθος δρόμο:
«Αντί να περάσει το μήνυμα ότι το ανυπέρβλητο αγαθό είναι η ζωή, εστιάζει στο
πρόστιμο και στην οικονομική ζημία που θα υποστεί κάποιος αν παραβιάσει το
κόκκινο». Παράλληλα αξιώνει οι ποινές να γίνουν αυστηρότερες, να μην υπάρχουν
εκπτώσεις και οι τιμωρίες να δίνουν την ευκαιρία σε αυτόν που διέπραξε την
παράβαση, να αναλογιστεί τις πιθανές συνέπειες της πράξης του (λ.χ. με κοινωνική
εργασία σε νοσοκομεία όπου νοσηλεύονται θύματα τροχαίων).
Βεβαίως, πρέπει να φτιαχτούν οι δρόμοι, να αλλάξει το σύστημα εκπαίδευσης, να
σταματήσουν οι χρηματισμοί στις εξετάσεις, να είναι συνεχής η παρουσία της
Τροχαίας. «Αν γίνουν αυτά, τότε ίσως το 2025 η κατάσταση να είναι διαφορετική»,
καταλήγει με μια δόση απόγνωσης, αλλά και με τη συνείδηση του ανθρώπου που θέλει
να είναι χρήσιμος και όχι αρεστός.
Για το τέλος αφήσαμε τον Αρη Σταθάκη. Βουλευτής στη Β’ Αθήνας σήμερα, με
μακρόχρονη και σημαντική πορεία στη δημοσιογραφία, ήταν ένας από τους
πρωτοπόρους που ασχολήθηκαν με την κυκλοφοριακή αγωγή. Θεωρεί χώρες-πρότυπα
στην κυκλοφοριακή αγωγή την Ελβετία, την Αυστρία, τη Γερμανία, τη Βρετανία και
προτείνει πέντε «απλούς» κανόνες: «Να μην οδηγούμε όταν έχουμε πιει. Να μην
κάνουμε ούτε ένα μέτρο χωρίς ζώνες ασφαλείας και κράνος. Να βάζουμε τα παιδιά
στο πίσω κάθισμα, δεμένα στα ειδικά καθίσματα. Να κάνουμε εκστρατεία
ευαισθητοποίησης για τις παραβάσεις που σκοτώνουν. Να αλλάξει το σύστημα
εκπαίδευσης και εξέτασης των υποψηφίων οδηγών, αλλά και των υποψηφίων
εκπαιδευτών».
ΘΑΝΑΣΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ, ΘΩΜΗ ΜΕΛΙΔΟΥ, ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΣ
4. Αφού διαβάσετε το πρώτο άρθρο απαντήστε στις εξής ερωτήσεις:
[8]

9. • Τι δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία της Eurostat σχετικά με τα τροχαία
ατυχήματα στην Ελλάδα;
.................................................................................................................................
.....................................................................................................................
• Σε ποιες περιοχές της Ελλάδας σημειώνονται οι περισσότεροι θάνατοι
από τροχαία και σε ποιες οι λιγότεροι;
.................................................................................................................................
.....................................................................................................................
5. Ποιος είναι ο ορισμός της κυκλοφοριακής αγωγής, σύμφωνα με το δεύτερο
άρθρο;
.............................................................................................................................................
.................................................................................................................................
6. Αφού διαβάσετε το δεύτερο άρθρο, αξιοποιήστε τα στοιχεία και τις
πληροφορίες του ώστε να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα:
Αίτια τροχαίων Αποτελέσματα τροχαίων Τρόποι πρόληψης
ατυχημάτων ατυχημάτων τροχαίων ατυχημάτων
[9]

10. 7. Επισκεφτείτε επίσης την ηλεκτρονική διεύθυνση
http://www.ioas.gr/index.php?ID=oEJ6993pWH5PbLec και διαβάστε τις
οδηγίες για την οδική ασφάλεια.
8. Συγκεντρώστε μέσα από τα κείμενα που διαβάσατε τις λέξεις και τις
εκφράσεις που σχετίζονται με την οδική ασφάλεια και την κυκλοφοριακή
αγωγή.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
9. Γράψτε τους πέντε πιο βασικούς κανόνες, κατά τη γνώμη σας, ώστε να μη
συμβαίνουν τροχαία ατυχήματα. Μπορείτε να συμβουλευτείτε και το κείμενο 6
στη σελίδα 110 του βιβλίου σας.
ΠΕΝΤΑΛΟΓΟΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
1. ----------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------
2. ----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------
3. ----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------
4. ----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------
5. ----------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------
[10]

11. 10. Παραγωγή γραπτού λόγου: Είδες σήμερα το φίλο σου, μεγαλύτερο σε ηλικία,
να οδηγεί μηχανάκι με τέτοιο τρόπο ώστε παραλίγο να προκαλέσει ατύχημα.
Στείλε του ένα μήνυμα με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στο οποίο θα τον
επιπλήττεις για τη συμπεριφορά του αυτή και ταυτόχρονα θα τη σατιρίζεις με
χιουμοριστικό ύφος.
Φίλε μου.............
11. Διαβάστε το κείμενο 2(Πρωταθλητές στα τροχαία ατυχήματα) στη σελίδα 101
του βιβλίου σας. Συμβουλευτείτε το βιβλίο της Νεοελληνικής Γραμματικής
(Επιρρηματικά) που θα βρείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/document.php?
course=DSGYM-A112&openDir=/4bdf08464itx/4bf1488be40 και
συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα με τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς:
Τόπος Χρόνος Τρόπος Αιτία Σκοπός Εναντίωση Σκοπός Προϋπόθεση Αναφορά
[11]

12. 12. Κατανόηση και παραγωγή προφορικού λόγου: Παρακολουθήστε το βίντεο
στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.youtube.com/watch?
v=wz_WNCYoxjA και στη συνέχεια απαντήστε στις ακόλουθες ερωτήσεις:
• Ποιοι είναι οι μύθοι που υπάρχουν σε σχέση με τη χρήση της ζώνης
ασφαλείας;
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
...................................................................................................
• Σε ποια διαδικασία πρέπει να υποβληθεί κάποιος μετά από ένα τροχαίο
ατύχημα; Ποια προβλήματα αντιμετωπίζει, σύμφωνα με τον ομιλητή;
Γιατί τα επιχειρήματα του είναι πειστικά;
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
...............................................................................................................
• Με ποιους τρόπους προσπαθούν να πείσουν για τη χρήση της ζώνης
ασφαλείας οι παρουσιαστές;
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
..............................................................................................................
• Σημειώστε αν το περιεχόμενο των παρακάτω προτάσεων είναι σωστό ή
λάθος.
•
• Σημειώστε αν τ
[12]

13. Σ Λ
Κάθε φορά που μπαίνουμε σε αυτοκίνητο η πιθανότητα
να μας συμβεί ατύχημα είναι 10%.
Όταν υπάρχουν αερόσακοι η ζώνη ασφαλείας δεν είναι
απαραίτητη.
Η οδική ασφάλεια είναι καθαρά θέμα μυαλού.
1500 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας
τροχαίων ατυχημάτων.
Τα παιδιά μέχρι 12 ετών πρέπει να κάθονται στο ειδικό
κάθισμα για αυτά στο αυτοκίνητο.
13. Χωριστείτε σε δύο ομάδες: η μία ομάδα είναι υπέρ της χρήσης της ζώνης
ασφαλείας και ή άλλη όχι. Αναπτύξτε ένα διάλογο παρουσιάζοντας τα
επιχειρήματα σας προφορικά.
ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΖΩΗΣ ΤΩΝ
ΜΑΘΗΤΩΝ
14. Κατανόηση γραπτού λόγου: Διαβάστε το παρακάτω άρθρο που δημοσιεύτηκε
στο «Βήμα». Το άρθρο μπορείτε να το βρείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση
http://www.tovima.gr/society/article/?aid=367650
Οι μαθητές δεν μπορούν... χωρίς το κινητό τους!
«Αντιγράφουν» τους καθηγητές τους, το θέλουν οι
γονείς για έλεγχο ή είναι απλώς μόδα;
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 17/11/2010, 06:45
[13]

14. Μια ματιά στο περιεχόμενο της σχολικής τσάντας μαθητών Γυμνασίου και
Λυκείου ίσως μας οδηγήσει στη διαπίστωση απουσίας... μολυβιών και
τετραδίων, κινητού τηλεφώνου όμως ποτέ! Από τους μαθητές που έχουν
αποκτήσει κινητό τηλέφωνο σχεδόν κανείς δεν εφαρμόζει σήμερα τον Νόμο
του 2006 ο οποίος απαγορεύει τη χρήση του σε σχολικό χώρο. Στα
διαλείμματα, μηνύματα, παιχνίδια, «σερφάρισμα» στο Ιnternet αποτελούν την
πραγματικότητα που προβληματίζει. Είναι αλήθεια ότι η χρήση κινητών
τηλεφώνων από τους νέους και οι παρενέργειές της αποτελούν «γκρίζα» ζώνη
για τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Πολλές φορές μάλιστα εμφανίζονται
συσκευές ακόμη και στα χέρια μαθητών του Δημοτικού. Την ίδια στιγμή η
χρήση του κινητού ως φωτογραφική μηχανή ή κάμερα έχει ξεσηκώσει σάλο και
στην Ελλάδα. Στο φως του Διαδικτύου «αναδύθηκαν» στιγμές που
χαρακτηρίζονται πορνογραφικές ή ακόμη έχουν χρησιμοποιηθεί για
εκδικητικούς σκοπούς ή για εκβιασμό. Είναι πάντως γνωστό ότι η
φωτογράφιση, η βιντεοσκόπηση και η ηχογράφηση μαθητών ή καθηγητών
χωρίς τη σχετική συγκατάθεσή τους αποτελούν ποινικό αδίκημα.
«Θεωρώ απαράδεκτη τη χρήση κινητού τηλεφώνου από παιδιά» τονίζει στο
«Βήμα» η κυρία Μίνα Ασημομύτη , μητέρα του 8χρονου Νικήτα , ο οποίος
ξέρει από νωρίς ότι τα κινητά... βλάπτουν σοβαρά την υγεία. «Στο σχολείο η
χρήση του κινητού τηλεφώνου δεν ωφελεί σε τίποτα. Αν ένα παιδί θέλει για
σοβαρούς λόγους να επικοινωνήσει με την οικογένειά του, υπάρχουν και τα
τηλέφωνα του σχολείου» προσθέτει. «Τα κινητά προκαλούν εθισμό στα μικρά
παιδιά με τα παιχνίδια που έχουν και τη συνεχή ανταλλαγή μηνυμάτων, με
[14]

15. αποτέλεσμα να μειώνεται η προσοχή τους στο σχολείο αλλά και η διάθεσή
τους για άθληση και παιχνίδι» καταλήγει η κυρία Ασημομύτη.
Πάντως, σε πρόσφατες καταλήψεις σχολείων της πρωτεύουσας, οι μαθητές
είχαν καταγγείλει τη χρήση κινητού τηλεφώνου από καθηγητές τους μέσα στην
τάξη και είχαν ζητήσει «ίσα δικαιώματα».
«Φυσικά και δεν χρησιμοποιούμε κινητά μέσα στις τάξεις» εξηγεί στο «Βήμα»
ο κ. Ηλίας Θεοδώρου, καθηγητής στο 3ο Γυμνάσιο και στο 4ο Λύκειο
Χαλανδρίου. «Δεν θέλουμε να αποτελούμε κακό παράδειγμα. Για τους μαθητές
η χρήση του κινητού απαγορεύεται αυστηρά μέσα στον σχολικό χώρο. Στο δικό
μας σχολείο ένα 20% των μαθητών το φέρνει μαζί του» αναφέρει ο κ.
Θεοδώρου. «Βέβαια δεν το εμφανίζουν παρά στο διάλειμμα των μαθημάτων
τους και δεν μπορώ να πω ότι το φαινόμενο βρίσκεται σε έξαρση. Είναι όμως
γεγονός. Πολλές φορές μάλιστα πρόκειται για πολιτική των γονέων τους
καθώς θέλουν να βρίσκονται σε επαφή με τα παιδιά τους» συνεχίζει ο κ.
Θεοδώρου. Ωστόσο επιβάλλονται κυρώσεις στους μαθητές; «Κατά βάση το
θέμα αυτό χειρίζονται οι διευθυντές των σχολείων» απαντά. Αναφέρει ότι στο
σχολείο του, όπως και στα περισσότερα σχολεία, υπάρχουν τηλέφωνα τα οποία
μπορείς να χρησιμοποιήσεις με κάρτα, ενώ την ίδια στιγμή οι μαθητές
διαθέτουν πρόσβαση και στα τηλέφωνα του συλλόγου καθηγητών, αν παραστεί
ανάγκη να επικοινωνήσουν με τους γονείς τους.
Πώς τοποθετείται επί του θέματος το υπουργείο Παιδείας; Καμία αλλαγή δεν
αναμένεται στον νόμο με τον οποίο η χρήση των κινητών απαγορεύεται ρητά
σε κάθε χώρο του σχολείου. Μάλιστα κατά καιρούς αποστέλλονται σχετικές
εγκύκλιοι.
Ακτινοβολία και διαταραχές προσοχής
Οι ψυχολόγοι απαγορεύουν «διά ροπάλου» τη χρήση κινητών τηλεφώνων στον
χώρο των σχολείου. «Οι διεθνείς επιστημονικές έρευνες κάνουν λόγο, εκτός
από την εκπομπή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας για την οποία έχει γίνει
πολύς λόγος, για διαταραχή της προσοχής και της συγκέντρωσης με άμεσο
αποτέλεσμα τις χαμηλές επιδόσεις στο σχολείο» δηλώνει στο «Βήμα» η
ψυχολόγος και γνωσιακή ψυχοθεραπεύτρια κυρία Μίνα Χριστοπούλου . «Τα
παιδιά που έχουν διαρκώς μαζί τους κινητό τηλέφωνο δεν αναπτύσσουν την
ικανότητα προγραμματισμού του χρόνου τους, αφού στηρίζονται στη
δυνατότητα εντοπισμού τους οποιαδήποτε στιγμή» υπογραμμίζει η κυρία
Χριστοπούλου. «Και για τους γονείς όμως το κινητό τηλέφωνο λειτουργεί
τελικά ως υποκατάστατο της πραγματικής παρουσίας και του ενδιαφέροντός
τους καθώς συνηθίζουν να θέτουν μέσω αυτής της μεθόδου τα συνήθη
ερωτήματα: “Διάβασες;”, “Εφαγες;”, “Πώς πέρασες στο σχολείο;”» συνεχίζει.
[15]

16. Όπως εξηγεί η κυρία Χριστοπούλου το παιδί βιώνει έτσι έναν συνεχή έλεγχο
και αισθάνεται ότι το παρακολουθούν παντού, αλλά ταυτόχρονα αναπτύσσει
και εξάρτηση γιατί αντιλαμβάνεται ότι μπορεί ανά πάσα στιγμή να τηλεφωνήσει
στους γονείς του για να του λύσουν οποιοδήποτε πρόβλημα. «Έτσι δεν
μαθαίνει να παίρνει πρωτοβουλίες, να είναι αυτόνομο και να έχει εμπιστοσύνη
στον εαυτό του» καταλήγει η κυρία Χριστοπούλου.
15. Παρατηρήστε προσεκτικά την εικόνα και απαντήστε προφορικά στις εξής
ερωτήσεις:
• Τι βλέπετε στην εικόνα;
• Πόσοι μαθητές έχουν κινητό τηλέφωνο στο Δημοτικό, στο Γυμνάσιο και
στο Λύκειο; Το θεωρείτε σωστό;
• Εσείς πότε αποκτήσατε κινητό και ποια πιστεύετε ότι είναι η κατάλληλη
ηλικία για να αγοράσει ένα παιδί κινητό τηλέφωνο;
16. Διαβάστε τις παρακάτω ερωτήσεις και επιλέξτε τη σωστή απάντηση:
 Η κυρία Ασημομύτη πιστεύει ότι:
• Οι μαθητές πρέπει να έχουν οπωσδήποτε κινητό μαζί τους στο
σχολείο.
• Μπορούν να δανειστούν το κινητό ενός καθηγητή τους, αν
χρειαστεί να επικοινωνήσουν με τους γονείς τους.
• Μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα τηλέφωνα του σχολείου.
 Οι μαθητές καταγγέλλουν τη χρήση του κινητού από τους καθηγητές και
ζητούν:
• Να χρησιμοποιούν οι μαθητές το κινητό μέσα στην τάξη , όπως
και οι καθηγητές.
• Να χρησιμοποιούν μόνο οι μαθητές το κινητό στο σχολείο.
• Να χρησιμοποιούν οι καθηγητές το κινητό μόνο στην ώρα των
διαλειμμάτων.
 Σύμφωνα με τον κύριο Θεοδώρου οι μαθητές που χρησιμοποιούν το
κινητό τους στο σχολείο
• Δεν τιμωρούνται καθόλου.
• Τιμωρούνται περιστασιακά
• Τιμωρούνται αυστηρά.
 Οι γονείς αγοράζουν κινητό στα παιδιά τους για να :
• Για να ελέγχουν που βρίσκονται τα παιδιά τους.
• Για να μιλούν τα παιδιά τους με τους φίλους τους.
• Για να μην αισθάνονται μειονεκτικά που οι φίλοι τους έχουν
κινητό και αυτοί όχι.
17. Καταγράψτε τις συνέπειες της συστηματικής χρήσης του κινητού, σύμφωνα με
το κείμενο.
[16]

17. Συνέπειες της συχνής χρήσης του κινητού
18. Παραγωγή προφορικού λόγου: Κατά τη διάρκεια του μαθήματος κάνατε χρήση
του κινητού σας τηλέφωνου και ο καθηγητής σας αντιλήφτηκε και σας οδήγησε
στο διευθυντή. Ο διευθυντής του σχολείου είναι κατά της χρήσης κινητών
τηλεφώνων από τους μαθητές στα σχολεία ενώ εσείς είστε υπέρ. Αφού
κρατήσετε σημειώσεις για τα επιχειρήματα που θα χρησιμοποιήσει ο καθένας
να παρουσιάσετε προφορικά το διάλογο ανάμεσα στο μαθητή και στο
διευθυντή.
19. Κατανόηση γραπτού λόγου: Διαβάστε το άρθρο από την «Καθημερινή» που
δημοσιεύτηκε στις 13/11/10. Το άρθρο μπορείτε να βρείτε στην ηλεκτρονική
διεύθυνση
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_13/11/2010_422312
Πολλοί οι κίνδυνοι της πληροφοριακής «παχυσαρκίας»
Του Γιαννη Eλαφρου
Δεκάδες ηλεκτρονικά μηνύματα την ημέρα, ατέλειωτες ώρες μπροστά στον
υπολογιστή, «χαζολόγημα» στο Ιντερνετ, διαρκή περάσματα στη χρήση του
υπολογιστή και του Διαδικτύου από την εργασία, στη φιλική συναναστροφή και από κει
στη διασκέδαση και πίσω στη δουλειά, χωρίς αρχή και τέλος. Σήμερα αναπτύσσεται
μια νέα γενιά καλωδιωμένη, διαρκώς on line. Οχι όμως χωρίς συνέπειες. Ο κίνδυνος
σύγχυσης, απώλειας χρόνου, ακόμα και «καψίματος» του εγκεφάλου από τον
βομβαρδισμό ατελείωτων, όσο και πολυποίκιλων πληροφοριών είναι υπαρκτός!
«Υπάρχει και η μαύρη πλευρά του ιντερνετικού φεγγαριού» σημειώνει ο κ. Νίκος
[17]

18. Βασιλάκος, σύμβουλος χρήσης του Διαδικτύου. «Στο Ιντερνετ υπάρχει μεγάλος όγκος
πληροφορίας αταξινόμητος. Ενας άνθρωπος μπορεί να πάθει πληροφοριακή
κατάθλιψη (IFS: Information Fatigue Syndrome) μπροστά στις δεκάδες των
πληροφοριών που καλείται να αναζητήσει, να διαβάσει και να επεξεργαστεί
καθημερινά», συμπληρώνει. Ακόμα πιο επικίνδυνα γίνονται τα πράγματα όταν οι
χρήστες του Διαδικτύου καταναλώνουν μεγάλες δόσεις ψηφιακής data, «τρώγοντας
άτσαλα» από εδώ και από εκεί, καταβροχθίζοντας μεγάλες ποσότητες ψηφιακού junk
food (για παράδειγμα άχρηστα ε-mail, όχι μόνο spam). Ο κίνδυνος πληροφοριακής
«παχυσαρκίας» και νοητικής «απόφραξης» κάθε άλλο παρά αμελητέος είναι, με
ιδιαίτερα ευάλωτα τα νέα παιδιά. Το ίδιο το μέσο, με τη δυνατότητα ταχύτατου
περάσματος από τη μία ιστοσελίδα στην άλλη, από το ένα αντικείμενο στο άλλο,
δημιουργεί κατάλληλες συνθήκες για χρονοβόρα (και φθοροποιό τελικά) περιπλάνηση
στον ψηφιακό λαβύρινθο.
Η λύση βέβαια δεν είναι τεχνοφοβική ούτε σημαίνει διακοπή της χρήσης του
Διαδικτύου. Αν και η εμπειρία έχει δείξει ότι το να διακόπτουμε για κάποιο χρονικό
διάστημα τη διαρκή έκθεση σε νέες πληροφορίες, να κλείνουμε τον υπολογιστή, το
λάπτοπ και το κινητό και να αφήνουμε τον εγκέφαλό μας να ξεκουραστεί και να
ηρεμήσει, συμβάλλουν τόσο στην αναλυτική δυνατότητα όσο και στην ταχύτητα
ανταπόκρισης όταν είμαστε on line. Από κει και πέρα, χρειάζεται κάθε φορά που
μπαίνουμε στο Ιντερνετ να γνωρίζουμε τι θέλουμε να κάνουμε. Το να έχουμε ένα
πλάνο για το πόσο χρόνο θα διαθέσουμε σε κάθε δραστηριότητα είναι γενικά χρήσιμο
(ανατροπές φυσικά θα υπάρχουν), ενώ είναι πολύ σημαντικό να μην ανακατεύουμε τις
χρήσεις. Δηλαδή, ας μην διακόπτουμε την εργασία μας κάθε λίγο και λιγάκι για να
δούμε τα μέιλ μας...
Ο κ. Βασιλάκος καταθέτει πέντε πρακτικές συμβουλές:
1. Πριν από τη σύνδεση στο Ιντερνετ (άνοιγμα browser) έχουμε στο μυαλό μας (ή
ακόμα και σε χαρτί) αναλυτική λίστα που περιέχει τι ψάχνουμε.
2. Αποφασίζουμε πόσο χρόνο θέλουμε να διαθέσουμε σε κάθε δραστηριότητα.
Ελέγχουμε την ώρα και κρατάμε ωρολόγιο πρόγραμμα για κάθε βήμα.
3. Απενεργοποιούμε το flash με το πρόσθετο flashblock στο firefox για να μην
«χοροπηδούν» διαφημίσεις και μπανεράκια, αποσπώντας την προσοχή μας.
4. Αποφεύγουμε τους «κλέφτες χρόνου»: chat, συνομιλίες, gtalk, διάβασμα email,
post σε blog και forum.
5. Προσοχή στη δραστηριότητα μετά τις 5 το απόγευμα, όταν λειτουργεί το
παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα και είμαστε πιο ευαίσθητοι/ες και ευάλωτοι/ες.
Καθώς πλέον η πληροφορική διδάσκεται στα σχολεία, είναι χρέος των εκπαιδευτικών
[18]

19. να εκπαιδεύσουν τα παιδιά στην κατάλληλη χρήση του Διαδικτύου. Το Ιντερνετ
μπορεί και πρέπει να γίνει μέσο ανάπτυξης της νοητικής δυνατότητας και όχι
παράγων σύγχυσης, τονίζει ο κ. Βασιλάκος. Μέσο εξοικονόμησης χρόνου και όχι
κατασπατάλησης. Αλλά γι’ αυτό οι κυβερνοναύτες χρειάζονται πυξίδα...
20. Αφού διαβάσετε το άρθρο απαντήστε στις ακόλουθες ερωτήσεις:
• Πως αντιλαμβάνεστε τον όρο πληροφοριακή παχυσαρκία;
................................................................................................................................
................................................................................................................................
..............................................................................................................
• Ποια είναι η μαύρη πλευρά του διαδικτύου;
................................................................................................................................
................................................................................................................................
..............................................................................................................
• Ποια είναι η λύση στην υπερβολική χρήση του διαδικτύου;
................................................................................................................................
................................................................................................................................
..............................................................................................................
21. Μέσα από τα δύο τελευταία κείμενα που διαβάσατε να εντοπίσετε τις λέξεις
και φράσεις που έχουν σχέση με τα κινητά τηλέφωνα και τη χρήση του
υπολογιστή και του διαδικτύου και να τις καταγράψετε.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
22. Μέσα από τα δύο τελευταία κείμενα που διαβάσατε να συγκεντρώσετε τις
λέξεις και φράσεις που συνδέουν προτάσεις και περιόδους και να τις
καταγράψετε.
[19]

20. ΣΥΝΔΕΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΙΣ
23. Παραγωγή γραπτού λόγου: Να γράψετε ένα σύντομο άρθρο για την
εφημερίδα του σχολείου σας με θέμα «Οι αρνητικές συνέπειες της
υπερβολικής χρήσης του διαδικτύου και των κινητών τηλεφώνων». Στο άρθρο
αυτό να χρησιμοποιήσετε τις συνδετικές λέξεις και φράσεις που εντοπίσατε
στην προηγούμενη δραστηριότητα.
24. Κατανόηση προφορικού λόγου: Παρακολουθείστε τα βίντεο στις ηλεκτρονικές
διευθύνσεις http://www.youtube.com/watch?v=RtcAPxh-
NQs&feature=related και http://www.youtube.com/watch?
v=gLYLQ7pAtxA&feature=related και στη συνέχεια συμπληρώστε τους
ακόλουθους πίνακες:
Η ζωή του Γιαν Η ζωή της Βανέσα
[20]

21. Το Φινλαδικό εκπαιδευτικό σύστημα Το Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα
25. Παραγωγή γραπτού λόγου: Περιγράψτε στο ημερολόγιο σας μια καθημερινή
σας μέρα. Φροντίστε στην περιγραφή σας να παρουσιάζονται τα προβλήματα
που βιώνετε ως μαθητές.
ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ
ΑΘΗΝΑΣ
26. Κατανόηση γραπτού λόγου: Διαβάστε το άρθρο από την «Καθημερινή» που
δημοσιεύτηκε στις 30/9/2010. Το άρθρο μπορείτε να βρείτε στην ηλεκτρονική
διεύθυνση
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_30/09/2010_416869
Ο φόβος έχει ριζώσει στο ιστορικό κέντρο της πρωτεύουσας
Του Κωστα Oνισενκο
Έξω από το ιστορικό κτίριο της «Καθημερινής» στην οδό Σωκράτους, που σήμερα
φιλοξενεί υπηρεσίες της Νομαρχίας, έμποροι ναρκωτικών πουλάνε ηρωίνη από το
πρωί μέχρι το βράδυ καθημερινά. Βλέποντας τους αστυνομικούς, φεύγουν τρέχοντας
και επιστρέφουν λίγα λεπτά αργότερα. Πρόκειται για τα ίδια άτομα που πουλούσαν
ναρκωτικά επί της Γερανίου και Μενάνδρου ή επί της οδού Πειραιώς και προσφάτως
έχουν αλλάξει «πιάτσα» εξαιτίας της αστυνομικής επιχείρησης που ξεκίνησε πριν από
τέσσερις μήνες. Το «παζάρι ναρκωτικών» της Αγίου Κωνσταντίνου έχει μετακινηθεί
[21]

22. κι αυτό χαμηλότερα μετά την επιχείρηση «εκκαθάρισης» έξω από το Εθνικό Θέατρο.
Στη Γερανίου σταθμεύει μόνιμη αστυνομική δύναμη, ενώ οι περιπολίες ενστόλων και
ανδρών της Ασφάλειας έχουν ενταθεί αισθητά. Ωστόσο, το πρόβλημα φαίνεται να
«παραμονεύει στη γωνία», μετακινείται λίγα στενά πιο κάτω και επιστρέφει με την
πρώτη ευκαιρία. Κάτοικοι και επαγγελματίες ανησυχούν ότι το ενδιαφέρον των
αστυνομικών αρχών μπορεί να σταματήσει μόλις κλείσουν οι κάλπες των δημοτικών
εκλογών. «Δεν θέλω να πιστεύω ότι πρόκειται για προεκλογικό μέτρο. Εξάλλου, δεν
έχουν μείνει πλέον και πολλοί ψηφοφόροι στη συγκεκριμένη περιοχή», σχολιάζει η
Χριστίνα Λιλικάκη, που διατηρεί κατάστημα με οπτικά επί της Μενάνδρου. Η ίδια
διαπιστώνει ότι υπάρχει πρόβλημα συνεργασίας μεταξύ των ανδρών της ΕΛ. ΑΣ. και
της δημοτικής αστυνομίας: «Για παράδειγμα, στο θέμα των παράνομων
μικροπωλητών, οι μεν με παραπέμπουν στους δε», περιγράφει.
«Φοβάμαι»
Στις περιοχές του κέντρου που πλήττονται ή επλήγησαν από την εγκληματικότητα, ο
φόβος έχει ριζώσει: «Δεν παίρνω τσάντα μαζί μου και όταν έρχομαι, φοράω αθλητικά
παπούτσια για να μπορώ να τρέξω αν μου επιτεθούν. Όσες φορές εργάζομαι βράδυ,
φοβάμαι για τη ζωή μου και τη σωματική μου ακεραιότητα», μας λέει η Βούλα, που
εργάζεται απέναντι από το παλιό κτίριο της «Κ».
Μετά τον φόβο και την ανασφάλεια, συχνά ακολουθεί ο ρατσισμός. «Βλέπουμε
πολλούς ανθρώπους, ακόμη και νέους και προοδευτικούς, να εκφράζονται με
ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς κατά των αλλοδαπών. Βλέπουμε ακόμη και τους
μαθητές των σχολείων να ασπάζονται τέτοιες αντιλήψεις», σχολιάζει κάτοικος του
κέντρου. Η κατάσταση στην περιοχή προκαλεί την παρέμβαση όλο και περισσότερων
φορέων, πολλοί από τους οποίους, όπως για παράδειγμα το Ξενοδοχειακό
Επιμελητήριο, πλήττονται άμεσα.
27. Αφού διαβάσετε το κείμενο απαντήστε στις εξής ερωτήσεις:
♦ Σε ποιο πρόβλημα αναφέρεται το κείμενο;
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………..
♦ Γιατί φοβούνται οι κάτοικοι στο κέντρο της Αθήνας;
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………..
♦ Ποια είναι τα αποτελέσματα του φόβου και της ανασφάλειας;
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………................................
...................................................................................................
[22]

23. 28. Συγκεντρώστε όλους τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς που υπάρχουν στο
κείμενο και να τους κατατάξετε στη σωστή κατηγορία:
Τόπος:……………………………………………………………………………………………
Χρόνος:…………………………………………………………………………………………
Τρόπος:……………………………………………………………………………………..
Αιτία:…………………………………………………………………………………………..
Ποσό:………………………………………………………………………………………..
Σκοπός:……………………………………………………………………………………..
Αναφορά:…………………………………………………………………………………..
Εναντίωση:…………………………………………………………………………………
Προϋπόθεση:…………………………………………………………………………….
Αποτέλεσμα:………………………………………………………………………………
Άρνηση:………………………………………………………………………………………
Δισταγμός:………………………………………………………………………………….
Βεβαίωση:……………………………………………………………………………………
29. Δύο από τις βασικές λέξεις του κειμένου είναι ο φόβος και η ανασφάλεια. Να
δημιουργήσετε οικογένειες λέξεων με αυτές τις λέξεις:
Φόβος Ανασφάλεια
30. Κατανόηση προφορικού λόγου: Παρακολουθήστε το βίντεο στην ηλεκτρονική
διεύθυνση http://www.youtube.com/watch?v=37ZQUsHm4g0 και
σημειώστε αν οι παρακάτω προτάσεις είναι σωστές ή λάθος.
[23]

24. Σ Λ
1. Ο κόσμος των αστέγων αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια
αλλά δεν άλλαξε στη σύνθεση του.
2. Η πλειοψηφία των αστέγων της Αθήνας είναι αλλοδαποί.
3. Το κέντρο της Αθήνας βρίσκεται σε παρακμή.
4. Το μεγαλύτερο πρόβλημα των αστέγων είναι η
εξασφάλιση του καθημερινού φαγητού.
5. Μέσα σε ένα χρόνο ο πληθυσμός των αστέγων
υπερδιπλασιάστηκε.
6. Περίπου 1000 άνθρωποι κοιμούνται κάθε νύχτα στους
δρόμους της Αθήνας.
7. Η πολιτεία δείχνει να κατανοεί το πρόβλημα των
αστέγων.
31. Σκεφτείτε και γράψτε κάποιους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε το
κράτος να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των αστέγων.
[24]

25. ...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
[25]