2. Си програмын ерөнхий бүтэц Програм нь ерөнхийдөө бэлтгэл хэсэг ба үндсэн програмаас тогтдог. Бэлтгэл хэсэгт уг програмын бүхий л хэсэгт ашиглаж болох глобал хувьсагч, тогтмолууд болон уг програмд ашиглагдах стандарт функцуудын байрлаж буй толгой файлуудыг тодорхойлдог.

3. Хувьсагчийг ашиглах нь Программын явцад харгалзах утгууд нь өөрчлөгдөж байдаг идентификаторыг хувьсагч гэнэ. Өөрөөр хэлбэл, хувьсагч нь ганц тогтмол утга биш, харин утгуудын тодорхой мужаас аль нэгийг нь авах боломжтой юм. Хувьсагч нь программд их чухал үүрэгтэй бөгөөд хэдэн хувьсагч ашиглагдах, тэдгээр нь ямар ямар төрөлтэй байхыг шийдэх нь программ зохиох гол алхмуудын нэг . Хувсагчийн төрөл гэдэг нь түүний авч болох утгуудын мужийг хэлж байгаа юм. С++-д дараах стандарт төрлүүд байдаг.

4. Төрөл Утгын муж Char ‘ 0’..’9’,’A’..’Z’,’a’..’z’,*/+-Ў@#$%^&*(){}[];;.,’”?`~ Short -128..127 Unsigned short 0..255 Int -32768..32767 Unsigned int 0..65535 Long -2147483648.. 2147483647 Unsigned long 0..4294967295 Float 1.17549435e-38..3.40282347e+38 Double 2.2250738585072014e-308 .. 1.7976931348623157e+308

5. C хэлний оролт, гаралтыг зохион байгуулах Ямар ч програмчлалын хэлэнд хувьсагчийн утгыг /анхдагч өгөгдлийг/ оруулах, түүн дээр боловсруулалт хийсний дараа эцсийн үр дүнг хэвлэх 2 арга зам байдаг. Стандарт оролт/гаралтаар Файлаар С програмын стандарт санд оролт, гаралтыг зохион байгуулах болон тэмдэгт төрөл, тэмдэгт мөр төрлийг удирдах функцууд байдаг. Бид энэ хичээлээр хэрхэн анхдагч өгөгдлийг стандарт оролтоос уншиж, програмын үр дүнг стандарт гаралт руу бичих тухай ярих болно. Ихэвчлэн стандарт оролт гэдэгт компьютерийн гар, стандарт гаралт гэдэгт дэлгэц /консоле/-ийг ойлгодог.

6. Оролт/гаралтын функцууд: Оролт/гаралтыг зохион байгуулах printf(), scanf(), getchar(), putchar() функцууд нь stdio.h стандарт толгой файлд тодорхойлогдсон байдаг. printf(); scanf() функцуудыг хэвшүүлэгчтэй функцууд гэх ба оролт/гаралтын үйлдэлээ хэвшүүлэгч тэмдэгийн тусламжтайгаар хийдэг. printf() Энэ нь өгөгдлийг стандарт гаралт буюу консоле дээр гаргахад хэрэглэгдэнэ. Бичигдэх ерөнхий хэлбэр нь: printf(“хэлбэршүүлэгч тэмдэгтүүдийн дарааллыг агуулсан тэмдэгт мөр”, аргументууд); Аргументууд гэдэгт тогтмол, хувьсагч, илэрхийлэл, функцууд жагсаалт таслалаар тусгаардагдаж байрлана. Энэ жагсаалтад байгаа аргумент бүрийн хэвшүүлэгч тэмдэг нь хэлбэршүүлэгч тэмдэгтүүдийн дарааллыг агуулсан тэмдэгт мөр дотор төрөл ба дараалал нь тохирч байхаар байрлана. Хэлбэршүүлэгч тэмдэгтүүдийн дарааллыг агуулсан тэмдэгт мөр нь дараах хэсгүүдээс тогтоно. - Хэвлэгдэх тэмдэгтүүдийн дараалал - Хэвшүүлэгч тэмдэгт - Escape дараалал Ж: printf(“%d toonii tsifruudin niilber ni: %i \n”, n, s);

7. Дараах хэвшүүлэгч тэмдэгтүүд байна. Escape дараалал Тайлбар \a Хонх, сигнал өгнө \b Backspace, нэг тэмдэгтээр ухрах \n Шинэ мөрөнд шилжүүлэх \r Курсорыг мөрийн эхэнд шилжүүлэх \t Tab-аар шилжих \v Курсорыг босоогоор 9 мөр шилжүүлэх \\ Ташуу зураас хэвлэх \’ Дан кавичка хэвлэх \” Давхар кавичка хэвлэх \ooo 8-тын тоог хэвлэх \xHH 16-тын тоог хэвлэх Формат нь % тэмдгээр эхэлнэ. d - аравтын тэмдэгтэй бүхэл тоо o – наймтын тэмдэггүй бүхэл тоо u – аравтын тэмдэггүй бүхэл тоо x – 16-тын тэмдэггүй бүхэл тоо f – бодит тоо e – хөвөгч цэтгэй бодит тоо g – хөвөгч цэтгэй бодит тоо c – тэмдэгтийг хэвлэх s – тэмдэгт мөрийг хэвлэх Хэвлэх тусгай тэмдэгтүүд буюу Escape тэмдэгтүүд:

8. scanf() #include <stdio.h> #include <conio.h> main() { int a,b,s,p; printf(&quot;a,b toogoo oruulna uu &quot;); scanf(&quot;%d %d&quot;,&a,&b); s=a*b; p=2*(a+b); printf(&quot;Talvai s= %d Peremetr p= %d&quot;,s,p); getch(); return 0; } scanf() функц нь стандарт оролтоос өгөгдлийг оруулахад хэрэглэгдэнэ. Бичигдэх ерөнхий хэлбэр нь: scanf (“хэвшүүлэгчийг агуулсан тэмдэгт мөр”, аргументуудын жагсаалт); Энд эхний аргумент нь оролтын өгөгдөлд тохирох хэвшүүлэгч тэмдэгт, дараах аргумент нь хувьсагчийн санах ойд байрлах хаяг байна. Ж: scanf(“%d %f %s”, &a, &b, name); Бодлого- 1 . Тэгш өнцөгтийн талууд өгөгдсөн бол түүний периметр ба талбайг ол.

9. Гэрийн даалгавар