1. ПРОГРАММЫН ХЭЛ ГЭЖ
ЮУ ВЭ?

2. ХҮН ТӨРЛӨХТӨН ХООРОНДО ХАРЬЦХАД
“ХЭЛ”ИЙГ
АШИГЛАН ОЙЛГОЛЦДОГ. МӨН БАС КОМЬПЮТЕР
ХООРОНДОО ЭСВЭЛ КОМПЮТЕР ХҮН ХООРОНД
ОЙЛГОЛТЦХЫН ТУЛД “ПРОГРАММЫН ХЭЛ”ИЙГ
АШИГЛАНА КОМЬПЮТЕРТ ТУШААЛ ӨГНӨ
КОМЬЮТЕР
НЬ ТҮҮНИЙ ТУШААЛЫН ДАГУУ АЖИЛДАГ.
ИЙМ ПРОГРАММЫН ХЭЛ НЬ ДОТРОО МАШ ОЛОН
ТӨРӨЛТӨЙ БАЙДАГ.

3. COBOL
OFFICE АЖИЛД ЗОРИУЛАГДСАН
ПРОГРАММЫН
ХЭЛ. ГОЛЦУУ БАНК ЮМУУ БИЗНЕС,
ХУДАЛДАА НАЙМААНЫ
САЛБАРТ ИХ ХЭРЭГЛЭДЭГ.

4. FORTRAN
ХАМГИЙН АНХНЫ ДЭЭД ЗЭРГИЙН ХЭЛ.
ТОДОТГОЛ ТООЦОО НЬ Д ЗОРИУЛАГДАЖ
ГАРЦ ИРСЭН ХЭЛ. МАТЕМАТИК, ШИЖЛЭХ
УХААН, ТЕХНИК
ТЕХНОЛОГИ ГЭХ МЭТ ОЛОН САЛБАРТ
АШИГЛДАГ ХЭЛ.

5. BASIC
АНХАН СУРАЛЦАГЧИД ЗОРИУЛАГДСАН ХЭЛ.
ХЭЛ ЗҮЙ ДҮРЭМ НЬ МАШ ХЯЛБАР БӨГӨӨД
ПРОГРАММ БИЧИХ, ЗАСАХ НЬ ХЯЛБАР
БӨГӨӨД
ХЭН Ч БАЙСАН АМАРХАН СУРЖ ЧАДАХ
“INTERPRETER” ХЭЛ.

6. PASCAL
СУРАХАД АМАР, МАШ САЙН ГРАФИК
ЧАДВАРТАЙ
БҮТЦИЙН ТОДОРХОЙ БАЙДАЛТАЙ
ПРОГРАММЫН
ХЭЛ .

7. C
ЭЛБЭГ ДЭЛБЭГ АРВИН ХОВСДОГЧ
ӨГӨГДӨЛТӨЙ
ИХ ХЭРЭГЛЭДЭГ БӨГӨӨД ЮУНД Ч ТААРАХ
ХЭЛ.

8. VISUAL BASIC
WINDOWS-ИЙН ПРОГРАММЫГ
ЗОХИОХОД ХЯЛБАР, ХАРИН БИЗНЕС
ХУДАЛДАА
НАЙМААНЫ ПРОГРАММ ЗОХИОХОД ХЭТЦҮҮ.

9. VISUAL C++
VISUAL C++ -ИЙН COMPILER НЬ БАГА
ХЭМЖЭЭТЭЙ,ХУРДАН ЭХЛЭЛИЙН КОДЫГ
ҮҮСГЭЖ ӨГДӨГ БА ЯНЗ БҮРИЙН “SDK”
ТӨРЛИЙН LIBRARY-ИЙГ АГУУЛДАГ.

10. DELPHI
WINDOWS ЗОРИУЛАГДСАН COMPILER-ТЭЙ
“VISUAL C++” , “VISUAL BASIC”-ИЙН ДАВУУ
САЙН ЧАНАРУУДЫГ АВСАН ПРОГРАММЫН
ХЭЛ.

11. JAVA
МАШ ХЯЛБАР, HARDWARE-ЭЭСЭЙ
ТУСГААРЛСАН, INTERPRETER ТӨРЛИЙН
ХЭЛ. ХАРИН VM(VIRTUAL MACHINE)-ЭЭС
ЭХЭЛДЭГ УЧРААС C ХЭЛНЭЭС УДААН
ЭХЭЛЭН.

12. C#
C/C++ ХЭЛНИЙ ХЯЛБАР НАРИЙН ШИНЖ
ЧАНАРЫГ
ХОЛИСОН ПРОГРАММЫН ХЭЛ ЮМ.

13. ГЭХ МЭТ ОЛОН ТӨРЛИЙН ПРОГРАММЫН ХЭЛ НЬ
КОМПЮТЕРИЙН ОРЧИН, ЦАГ ҮЕИЙН УРСГАЛААС
ШАЛТГААЛ НЬ ХӨГЖИН СОЛИГДОЖ БАЙГАА.
ТЭГВЭЛ ИЙМ ОЛОН ТӨРЛИЙН ПРОГРАММЫН ХЭЛ
БАЙХАД БИД НАР ЯААГАД ЗААВАЛ C-ХЭЛИЙГ СУРАХ
ХЭРЭГТЭЙ ВЭ?

14. LINUX ГЭХ МЭТ БАРАГ БҮХ ТӨРӨЛИЙН SYSTEM
SOFTWARE-УУД C-ХЭЛЭЭР БОРЛУУЛАГДДАГ УЧРААС CХЭЛ БОЛ МАШ ЦУХАЛ ХЭЛ ЮМ.
C-ХЭЛ НЬ МАШ ХҮЧТЭЙ УЯН ХЭЛ УЧРААС МАШ ОЛОН
САЛБАРТ МАШ ОЛОН ПРОГРАММ ЗОХИОГЧОД АШИГЛДАГ
ХЭЛ ЮМ.

15. C-ХЭЛ НЬ ДЭЭД ЗЭРЭГЫН ПРОГРАММ ХЭЛНИЙ
ЧАНАР БА ДООД ЗЭРЭГИЙН ЧАНАР ХОЁУЛАА
АГУУЛСАН УЧРААС СУРАХАД ХЭЦҮҮ, ХАРИН C-ХЭЛНИЙ
СУУРЬ САЙТАЙ БОЛ ӨӨР ХЭЛИЙГ
СУРАХАД АМАРХАН. ОДОО ХЭРЭГЛЭГДЭЖ БАЙГАА
C++/JAVA ХЭЛНУУД C-ХЭЛНЭЭС ГАРАЛТАЙ УЧРААС СХЭЛИЙГ СУРААД АВБАЛ
ӨӨР ПРОГРАММЫН ХЭЛИЙГ ОЙЛГОХОД ДӨХӨМТЭЙ.

16. С-ХЭЛ НЬ БҮХ ПРОГРАММЫН ХЭЛНИЙ СУУРЬ БОЛДОГ
ХЭЛ ЮМ. ЖИШЭЭН ВЕБ ПРОГРАММИСТ, WINDOW
ПРОГРАММИСТ НАР
С-ХЭЛНИЙ СУУРЬТАЙ БАЙЖ ЧАШАА ЯВАН.

17. С-ХЭЛНИЙ ТҮҮХ
С-ХЭЛНИЙ ҮҮСЭЛ НЬ 1960-ОНД ХИЙГДСЭН ХЭЛ “ALGOL60”
ЭХЭЛСЭН. “ALGOL60” НЬ ШИНЖЛЭХ УХААНЫ ТООЦООНД
ЗОРИУЛАГДСАН ХЭЛ “FORTRAN”-ИЙ ДАВУУ ТАЛ,
САЙЖИРСАН
АЛГОРИТМЫН ГҮЙЦЭТГЭХ ЧАДВАР НЭМЭЖ ХИЙГДСЭН
ХЭЛ ЮМ. ГЭХДЭЭ “ALGOL60” НЬ ПРОГРАММЛАХАД
ДЭНДҮҮ

18. ХИЙСВЭРЛЭГ ХЭЦҮҮ ХИЙГДСЭН ХЭЛ БАЙЖ.
ҮҮНИЙГ ДАВАН ТУУЛАХЫН ТУЛД “CPL” ГЭСЭН ШИНЭ
ПРОГРАММЫН ХЭЛ ЗОХИОСОН Ч ҮҮНЭН БАС ҮР ДҮНД
ХҮРЖ
ЧАДААГҮЙ ПРОГРАММЫН ХЭЛ ЮМ. ҮҮНИЙ ДАРАА “CPL”ИЙГ
ХЯЛБАРЧИЛСАН “BCPL”-ХЭЛ ХИЙГДЭЭВ ҮҮНИЙ
САЙЖАРСАН ЗАГВАР НЬ “B”-ХЭЛ ЮМ. “B”-ХЭЛНИЙ
ДАРААХ ЗАГВАР НЬ
“С” ХЭЛ ЮМ.

19. ALGOL
(1960)
CPL
(1963)
B
(1970)
BCPL
(1969)
C
(1972)

20. 1970-ОНД “BELL” СУДАЛГАА ШИНЖИЛГЭЭНИЙ
ХҮРЭЭЛЭНД
UNIX OPERATIONG SYSTEM-ЗОХИОХИЙН ТУЛД
“KENNETH THOMPSON” ГЭДЭГ ХҮН “BCLPL” НӨЛӨӨНД “B”ХЭЛИЙГ
БҮТЭЭВ. 1972-ОНД “DENNIS RITCHIE” ГЭДЭГ ХҮН “B”ХЭЛИЙГ
ӨӨРЧЛӨН ШИНЖЛЭН “С”-ХЭЛИЙГ ЗОХИОВ.

21. С- ПРОГРАММЫН
БИЕЛҮҮЛЭХ ҮЙЛ ЯВЦ

22. Editor
Compiler
Debugger
Linker

23. EDITOR
“EDITOR”-АШИГЛАН ПРОГРАММЫН SOURCE CODE-ИЙГ
БИЧНЭ.
LINUX-Д ХАМГИЙН ИХ ХЭРЭГЛЭДЭГ “EDITOR” НЬ “VI” ЮМ.
SOURCE CODE-ИЙГ БИЧЭЭД ФАЙЛРУУ ХАДГАЛАХАД,
ФАЙЛЫН
НЭР НЬ ПРОГРАММЫГ ТАЙЛБАРЛАСАН БАЙВАЛ САЙН,
SOURCE CODE-ИЙН ФОРМАТ НЬ “.С” БАЙНА.

24. COMPILER
SOURCE CODE-ИЙГ КОМФАЙЛЕР ГЭСЭН ПРОГРАММЫГ
АШИГЛАН
КОМФАЙЛ ХИЙНЭ. КОМФАЙЛЕР НЬ ПРОГРАММЫН
ХЭЛИЙГ
КОМЬПЮТЕРИЙН ХЭЛРҮҮ ХӨРВҮҮЛЖ ӨГДӨГ ПРОГРАММ
ЮМ.

25. LINKER
EDITOR БИЧСЭН SOURCE CODE НЬ ЯМАР Я АЛДААГҮЙ
БАЙВАЛ
LINKER НЬ АСААЖ БОЛОХ ПРОГРАММЫН ФАЙЛ ҮҮСГЭНЭ,
ДИСК ФАЙЛААР ХАДАГЛАНА. LINUX-Д “A.OUT” ГЭСЭН
ФАЙЛ
ҮҮСГЭНЭ.

26. DEBUGGER
ПРОГРАММЫГ ЭХЛҮҮЛНЭ ЗӨВ АЖИЛЛАЖ БАЙГАА
ХЭСЭГИЙГ НЬ
ШАЛГАНА. ХЭРВЭЭ ЯМАР НЭГ НЬ АСУУДАЛ ГАРСАН БОЛ
ЭХНИЙ
ХЭСЭГРҮҮГЭЭ ОЧИЖ ЗАСНА. SOURCE CODEӨӨРЧӨЛСӨН БОЛ
COMPILER, LINKER-ИЙГ ДАХИН ХИЙЖ ӨГӨХ ЁСТОЙ.