SlideShare a Scribd company logo

Somali Islam maalintii iyo habeenkii

•
•
Helmon Chan
Helmon Chan

Somali Islam maalintii iyo habeenkii

Education
1 of 58
Download to read offline
INDBADAN1000SUNO UllNTlIlYO HABEENKII Waxaa diyaariyey khaalid AI.Xuseynaan Waxaa turjumay C/Qaadir sh.max,ed akhii
6+ d.r&ri €t+I+I r+pris JE;Tlr iresll dJt-r$ $$AIl COOPERATTVEOFFICE F'ORCALL AIID GUII'AIICE EASTERN JEDDAH. P.O,Box t . Ylrv Jeddahrrtt trLS.A Tel.#rrc-tIvt -Fax 1Yf.rll iirt . * .- a - i . - . * + + 41lllrr$l ,t irti#*r$ $ti /Js! s5i ''- , ec,&Jililt rJe/i.+i a;t s_fnlt i-ilJtt sr# IHKA BADAI{ I I I' SUNO IUIAALII{TII IYO HABEEI{KI I Waxaa diyaariyey khaalid Al-Xuseynaan Waxaa turjumay C/Qaadir sh.man ed akhii o~ ~ c) ~ 4F-ji.J J..:...lI'.J o~.311 c.ri.;.:tJ ~ COOPERATIVE OFFICE FOR CALL AND GUIDANCE EASTERN JEDDAH. P. 0 .. Box' •, 'Y'V Jeddah ,.,,..,., K.S..A Tel.. #'Yo-"V' -Fax 'Tt.Y'~" (JUl' ",n JJla. /J~) .J ~ ~ _""t JS-/~ ..~ 1".,...- - ' ; - ' . .'...J'1 ~lA~I~4 INKA BADAN , • • • SUNO MAALINTII IYO HABEENKII Waxaa diyaariyey khaalid AI-Xuseynaan Waxaa turjumay C/Qaadir sh.max,ed akhii
HORDHAC Waxaa mahad iska leh allaha raxiimka ah ee qafaarkaah ee kariimkaah ee qahaarkaah,allaha gedgadiyaquluubta iyo aragyada banii,aadamka, Allahaog waxa muuqdaiyowaxaqarsoonayaanku mahdin, mahad aan kala go,laheyn habeen iyo maalinwalba..Waxaanmakhraatika ahay inuusan jirin allaah xaq lagu caabudo oon aheyn allaha waaxidka ah een laheyn cid la wadaagta dineysacidii allaahnimada,shahaadoka badbaa- ictiqaadisa cadaabka naarta, waxaan kaloo makhraatika ahay inuumuxamedyahaynabigaalle soo doortay,nabadgalyoiyonaxariisdushiisaallaha yeelo isaga iyo ehelkiisii iyo xaasaskiisii iyo asxaabtiisiimudneydin la darajeeyo, nabadgalyo aan dhamaaneyninintey habeenkii iyo maalintu baaqiyihiin.lntaakadib.. Arintau fiicanee loogabaahanyahayinuumuslimku ku dadaalo intuu nool yahay waa ku dhaqanka sunadanabigas.c.w.hadalkiisaiyoficilkiisailaaay xayaatadiisuku sal garowdo sunada habeen iyo maalinwalba, Du,nuunAl-Misriwuxuuyiri:(Calaamadafagugarto inuuallaahadoonkiisajecelyahaywaa inuuadoonku raaco akhlaaqdiinabiga s.c.w. iyo ficilkiisiiiyo amarkiisiiiyosunadiisii.. HORDHAC Waxaa mahad iska leh allaha raxiimka ah ee qafaarka ah ee kariimka ah ee qahaarka ah,allaha gedgadiya quluubta iyo aragyada banii,aadamka, Allaha 09 waxa muuqda iyo waxa qarsoon ayaan ku mahdin, mahad aan kala gO,laheyn habeen iyo maalin walba..Waxaan makhraati ka ahay inuusan jirin allaah xaq lagu caabudo oon aheyn allaha waaxidka ah een laheyn cid la wadaagta dineysa cidii allaahnimada, shahaado ka badbaa- ictiqaadisa cadaabka naarta, waxaan kaloo makhraati ka ahay inuu muxamed yahay nabiga alle soo doortay, nabad galyo iyo naxariis dushiisa allaha yeelo isaga iyo ehelkiisii iyo xaasaskiisii iyo asxaabtiisii mudneyd in la darajeeyo , nabadgalyo aan dhamaaneynin intey habeenkii iyo maalintu baaqi yihiin .lntaa kadib.. Arinta u fiican ee looga baahan yahay inuu muslimku ku dadaalo intuu nool yahay waa ku dhaqanka sunada nabiga s.c.w. hadalkiisa iyo ficilkiisa i1aa ay xayaatadiisu ku sal garowdo sunada habeen iyo maalin walba. DU,nuun AI-Misri wuxuu yiri: (Calaamada lagu garto inuu allaah adoonkiisa jecel yahay waa inuu adoonku raaco akhlaaqdii nabiga S.C.w. iyo ficilkiisii iyo amarkiisii iyo sunadiisii ..
# JiJTAJAt aq+.+si$+'56Ot '',s,+sfs OIS ) t "J"3 llt .ltl f 1: ol-r- ,i ( p*: Jie Ots r+_ri3 Aflaah sareeye wuxuu yiri : (Nabi muxamadow waxaad dhahdaa hadaad Allaah jeceshihiinisoo raaca, Allaah wuu idin jeclaan wuuna idiin dhaafi Allaahwaakan danbiyadadhaafaee danbiyadiina naxariista). Xasan Af-Basriwuxuu yiri: (Calaamadalagu garto ineyallaahjecelyihiinwaxeyaheydsunadanabigiisa oo la raaco). Qofka muslimkaah waxaa lagagaqiyaasqaataa siduusunadanabigaku yahay, mar kastaoo uu aad ugu dadaaloallaahagtiisaayuusharafku yeeshaa, sidaas owgeed ayaan anigoo uga gol leh soonooleyntasunada nabiga s.c.w. -muslimiinta dhexdooda-ayaanwaxaandiyaariyeykitaabkanyar si ay u noqoto ku dhaqanka sunadu nolof maalmeedkooda xaga cibaadada iyo markey seexanayaan iyo markey wax cunayaan ama cabayaaniyo markey la tacaamulayaandadka iyo dhamaan markey is daahirinayaan,bixidoodaiyo galidoodaiyomarkeydharxiranayaaniyodhaamaan dhaqdhaqaaqkastaoo la sameynaayowaa inuu ku saleysnaadosunada xabiibkas.c.w. Bal kawaran haduumid inagamida kadhumowaxoogaalacaga waxaad arkeysaaqofkii oo aad u raadinaayaoo murugsanilaa uu kahelo ,laakiinmeeqa sunada nabigas.c.w. ina dhaaftayoo hadanaaynaanka murgin,, ~ ~.J ~l ~ ~~1.i ~, ~ ~ u} Ji ) : ~ ~, Ji r,: Wl~ J1 ( ~.) ..).jii; ~,J ~~j Allaah sareeye wuxuu yiri : (Nabi muxamadow waxaad dhahdaa hadaad Allaah jeceshihiin isoo raaca, Allaah wuu idin jeclaan wuuna idiin dhaafi Allaah waakan danbiyada dhaafa ee danbiyadiina naxariista). Xasan AI-Basri wuxuu yiri: (Calaamada lagu garto iney allaah jecel yihiin waxey aheyd sunada nabigiisa 00 la raaco) . Qofka muslimka ah waxaa la9aga qiyaas qaataa siduu sunada nabiga ku yahay , mar kasta 00 uu aad ugu dadaalo allaah agtiisa ayuu sharaf ku yeeshaa, sidaas oWgeed ayaan anigoo uga got leh soonooleynta sunada nabiga s.c.w. -muslimiinta dhexdooda- ayaan waxaan diyaariyey kitaabkan yar si ay u noqoto ku dhaqanka sunadu nolol maalmeedkooda xaga cibaadada iyo markey seexanayaan iyo markey wax cunayaan ama cabayaan iyo markey la tacaamulayaan dadka iyo dhamaan markey is daahirinayaan, bixidooda iyo galidooda iyo markey dhar xiranayaan iyo dhaamaan dhaqdhaqaaq kasta 00 la sameynaayo waa inuu ku saleysnaado sunada xabiibka s.c.w. Bal kawaran haduu mid inaga mida kadhumo waxoogaa lacaga waxaad arkeysaa qofkii 00 aad u raadinaaya 00 murugsan ilaa uu kahelo ,Iaakiin meeqa sunada nabiga s.c.w. ina dhaaftay 00 hadana aynaan ka murgin "
DHIBAATOOYINKAUGUWAAWEYNEEINA HEYSTA.. Waxaan aad uweyneynaydiinaarkaiyo dirhamkasi ka weyn sunadanabigas.c.w.Hadiidadkala dhihi lahaaqofkiihal suneah nooleeyawaxaala siinayaa beeso waxaad arki laheydiyagooku dadaalayaku dhaqankasunadaNabigas.c.w habeeniyo maalin walba si ay suno kasta uga helaanfaaido .. Maal muxuuku tarayaa?markiilagudhigoqabrigaagaoo ciidadushalagaasaaro.. (.*tr J$ lJiyls t+rll [t+Jl Os,ii & ) , ,Jh5.Il dtl 1r,V:,rlrlt Aduunyada ayaad doorate€tr , aakhiro ayaana khery badan oo baaqi ahaaneysa.. Sunada aan halkan ku cadeyneynowaxaa laga wadaa tan qofkii sameeyauu ajir ka helaayo,qofkii kataganaaan la ciqaabeynin,waanasunadahabeen iyo maalinwalba soo noqnoqota, qof kastanawey udhibyartahayinuusameeyo. Waxaana ogaadayhaduu qof walba xil iska saaro sunooyinkaninuu dhaqan galin karo in ka badan maafin kasta . . .suno, bishiina waxey ku imaaneysaaf . ,. . . oo suno,bal eeg qofkiika jaahil noqday sunooyinkanama intuu bartay aan ku camal falin , qofkaasiwuxuu naftiisaka dayacay xasanaadbadanwaanamidka qadaykheyrbadan.. SUNADAOOLA I-AASIiiOWAXEYLEEDAHAY FAA,DOOYIN.. t-Qofku wuxuugaaridarajadaallaahadoonkiisaku jeclaado DHIBAATOOYINKA UGU WAAWEYN EE INA HEYSTA.. Waxaan aad uweyneynay diinaarka iyo dirhamka si ka weyn sunada nabiga s.c.w. Hadii dadka la dhihi lahaa qofkii hal sune ah nooleeya waxaa la siinayaa beeso waxaad arki laheyd iyagoo ku dadaalaya ku dhaqanka sunada Nabiga s.c.w habeen iyo maaHn walba si ay sunG kasta uga helaan taaido .. Maat muxuu ku tarayaa? markii lagu dhigo qabrigaaga 00 ciida dusha lagaa saaro.. (.:Lt · 0 .~ W~ iLaaJ· :.... t.): u.~~ .tl6(.,:TO J JP- .Po J .. .. (JJ~~ (."It cr- UWiI "'lq'V : ~~ Aduunyada ayaad doorateen, aakhiro ayaana khery badan 00 baaqi ahaaneysa .. Sunada aan halkan ku cadeyneyno waxaa laga wadaa tan qofkii sameeya uu ajir ka helaayo, qotkii katagana aan la ciqaabeynin, waana sunada habeen iyo maalin walba 500 noqnoqota , qof kastana wey udhib yar tahay inuu sameeyo. Waxaana ogaaday haduu qot walba xii iska saaro sunooyinkan inuu dhaqan galin karo in ka badan maalin kasta ,. • •suno, bishiina waxey ku imaaneysaa ,",., ••• 00 suno, bat eeg qofkii ka jaahil noqday sunooyinkan ama intuu bartay aan ku camal falin , qofkaasi wuxuu naftiisa ka dayacay xasanaad badan waana mid ka qaday kheyr badan " SUNADA 00 LA LAASIMO WAXEY LEE DAHAY FAA,DOOYIN.. '-Qotku wuxuu gaari darajada allaah adoonkiisa ku jeclaado
Y-Sunadawaxeykabtaa naqsigaku dhaca faraa,isha.. r- Sunaduwaxeydadkaka badbaadisaain lagu dhacobidcada. r- Sunaduwaxeyku tuseysaaweyneyntadiinta ilaahay. War muslimiinow yaan sunada nabigaloo deymo la,aanin ha noqoto sunada nabiga s.c.w. mid shaqeysanololmaalmeedkiina, hadiiaydaanidinku ku dhaqminyaa ku dhaqmi,sunaduwaa astaanta lagu garto dhabnimadajaceylka nabigas.c.w. iyo raacitaankiisa. IITIARKIIHURDADALAGATOOSO.. -Waxaasune ah In labadagacmoodwajigalagu masaxo, arintan waxaa cadeeyey imaarnunawawi iyo xaafid ibnu xajar daliilkoodunawaa : (Nabiga s.c.w.ayaaintuuhurdoka toosaylabadiisagacmood wajigiisaku masaxay) Eeg Saxiixul-Muslim. Y-ln la duceysto. (Aflaahbaa mahada iska leh , Alfaha nasoo nooleeyeymarkuu nadifay kadib , Allaahaasayaananasoosaaridoona)eegbukhaari. r-ln la cadeydo: (Nabigus.c.wmarkuuhurdadaka tooso cadey ayuu afkiisa ku jiid jiidi jiray) Bukhaari iyoMuslim. r-ln biyaha sanka laga soo saaro markii la sandaarsadokadib , Nabiga s.c.w. wuxuu yiri: ( Haduu axadkiinhurdada ka tooso, sadex jeer ha firdhiyo biyaha uu ku sandaarsaday,waayo sheydaankaayaaku baryasanqaroorkiisa)Bukhaari iyoMuslim.. ,,- Sunada waxey kabtaa naqsiga ku dhaca faraa,isha.. r- Sunadu waxey dadka ka badbaadisaa in lagu dhaco bidcada . f - Sunadu waxey ku tuseysaa weyneynta diinta ilaahay. War muslimiinow yaan sunada nabiga loo deymo la,aanin ha noqoto sunada nabiga s.c.w. mid shaqeysa nolol maalmeedkiina , hadii aydaan idinku ku dhaqmin yaa ku dhaqmi, sunadu waa astaanta lagu garto dhabnimada jaceylka nabiga s.c.w. iyo raacitaankiisa . MARKII HURDADA LAGA TOOSO .. '-Waxaa sune ah In labada gacmood wajiga lagu masaxo, arintan waxaa cadeeyey imaamu nawawi iyo xaafid ibnu xajar daliilkooduna waa : (Nabiga s.c.w. ayaa intuu hurdo ka toosay labadiisa gacmood wajigiisa ku masaxay ) Eeg Saxiixul-Muslim . "-In la duceysto : (Allaah baa mahada iska leh , Allaha nasoo nooleeyey markuu nadilay kadib , Allaahaas ayaana nasoo saari doona )eeg bukhaari. r-In la cadeydo : (Nabigu s.c.w markuu hurdada ka tooso cadey ayuu afkiisa ku jiid jiidi jiray) Bukhaari iyo Muslim. f -In biyaha sanka laga soo saaro markii la sandaarsado kadib , Nabiga S.c.w. wuxuu yiri: ( Haduu axadkiin hurdada ka tooso, sadex jeer ha firdhiyo biyaha uu ku sandaarsaday,waayo sheydaanka ayaa ku barya sanqaroorkiisa) Bukhaari iyo Muslim..
o-lngacmahala meyrosadexjeer Nabigus.c:w. wuxuiryiri : (Haduuaxadkiinka tooso hurdadiisa yuusangacantiisagalininweelkailaa uuka meyro sadexjeer) WA)K/AASUNEAH MARKIIIT'IUSQUSHALAGALAAYO AMALAGASOOBfiK/MYO lN : -Lugta bidix la hor galiyo , markii laga soo baxaayanalugtamidigla hor bixiyo. Y-lnla aqristomarkii lagalaayomusqushaducada: (Allahayow waxaan kaa magan galeynaa inayaaOiintakuwooda dhadiga iyo kuwooda labka ah) Bukhaariiyo Muslim. Musquluhuwaa hoyga shayaadilntugalaan. r-tn la aqrisio markii laga baxaayo musqusha ducadan (Allowii dhaaf),waxaasoo saaraysunanka markiilagareeboAn-Nisaa,i Markastaoo uu qofkugalaayomusqushaama kasoo baxaayo sunooyinkanayuu ku camal fali , saas ayuuni ku dhaqan galiyey labo suno oo markii musqusha lagalaayoah - lugta bidix iyo ducada galidamusqusha iyolabokaleoo ah markiilagasoo baxaayo musqusha lugta midig iyo ducada bixitaanka).. WN|(/AASUNEAH MARKIILA WEYSOQAADANAAYO 1-lnla dhahobismillaahi. Y-lnla dhaqosadexieergacmacaha.. f-lntaan wajiga la meyrin inlaga hormariyo luqluqasho iyo sandaar' r-ln biyaha lagu o-In gacmaha la meyro sadex jeer Nabigu S.C.w. wuxuu yiri : (Haduu axadkiin ka tooso hurdadiisa yuusan gacantiisa galinin weelka ilaa uuka meyro sadexjeer) WAXAA SUNE AH MARKII MUSQUSHA LAGALAAYO AMA LAGA 500 BAXAAYO IN : , -Lugta bidix la hor galiyo , markii la9a soo baxaayana lugta midig la hor bixiyo. "-In la aqristo markii lagalaayo musqusha ducada: (Allahayow waxaan kaa magan galeynaa shayaadiinta kuwooda dhadiga iyo kuwooda labka ah) Bukhaari iyo Muslim. Musquluhu waa hoyga shayaadilntu galaan. r -In la aqristo markii laga baxaayo musqusha ducadan (Allow ii dhaaf),waxaa soo saaray sunanka markii laga reebo An-Nisaa,i . Markasta 00 uu qofku galaayo musqusha ama kasoo baxaayo sunooyinkan ayuu ku camal fali , saas ayuuna ku dhaqan galiyey labo suno 00 markii musqusha lagalaayo ah - lugta bidix iyo ducada galida musqusha iyo labo kale 00 ah markii laga 500 baxaayo musqusha lugta midig iyo ducada bixitaanka).. WAXAA SUNE AH MARKII LA WEYSO QAADANAAYO ,-In la dhaho bismillaahi. "-In la dhaqo sadex jeer gacmacaha.. r-Intaan wajiga la meyrin inlaga hormariyo luqluqasho iyo sandaar. i-In biyaha lagu
sandaarsadayloo firdhiyo xaga bidix, iyadoo laga qaadanaayoxadiiskiinabigas.c.w.: (Wuxuumeyray gacmihiisa sadex jeer kadibna wuu luqfuqday, kadibnawuu sandaarsaday, kadibnabiyihiisanka ayuu firdhiyeykadibna wajigiisaayuu sadax jeer meyray)BukhaariiyoMuslim. o-Luqluqashadaiyo sandaarsiga oo lagu xeel dheeraadoMacnahuwaa in si fiican biyaha loo gaarsiiyo,Nabigunas.c.w.wuxuuyiri :(lnaadsoman taahaymooyaanesi fiicanu luqluqooo u sandaarso) afartaayaasoo saartay-waasunanka- l-Luqluqashadaiyo sandaarsigaoo gacan kaliya laguguto nabigas.c.w.ayaa sidaasyeelaysida ku cad Bukhaariiyo Muslim. v-fn la cadeydomarkiila luqluqanaayo,nabigas.c.w. wuxuuyiri:(Hadaanaka baqeynininaanumaddeyda dhibo waxaanamri lahaacadeygamarkastaoo ay weysoqaadanaayaan)Axmediyo Nisaa,i ^-ln garkaweyn biyahala dhex galiyomarkiiwajiga la dhaqaayo Nabigu s.c.w. markuu weyso qaadanaayogacmihiisaayuu garkiisadhex marin jiray) At-Tarmiidil-ln madaxa la masaxo , habka madaxaloo masaxo waa : Labadiisagacmoodoo biyo leh ayuu foodiisa ka bilaabi markaasuu qadaadkaku geyn,kadibnahalkuukabilaabayayuu kusoocelin,masaxidawaajibkaah waa in madaxa oo dhan la masaxo..nabigunas.c.w.sidiihore aan usoosheegnayayuu u masaxaymadaxiisasida ku sandaarsaday loo firdhiyo xaga bidix, iyadoo laga qaadanaayo xadiiskii nabiga S.C.w. : (Wuxuu meyray gacmihiisa sadex jeer kadibna wuu luqluqday, kadibna wuu sandaarsaday I kadibna biyihii sanka ayuu firdhiyey kadibna wajigiisa ayuu sadax jeer meyray) Bukhaari iyo Muslim. o-Luqluqashada iyo sandaarsiga 00 lagu xeel dheeraado Macnahu waa in si fiican biyaha loo gaarsiiyo, Nabiguna s.c.w. wuxuu yiri :(Inaad soman taahay mooyaane si fiican u luqluqo 00 u sandaarso) afarta ayaa 500 saartay-waa sunanka- 1-Luqluqashada iyo sandaarsiga 00 gacan kaliya lagu guto nabiga S.C.w. ayaa sidaas yeelay sida ku cad Bukhaari iyo Muslim . V-In la cadeydo markii la luqluqanaayo, nabiga s.c.w. wuxuu yiri :(Hadaana ka baqeynin inaan umaddeyda dhibo waxaan amri lahaa cadeyga markasta 00 ay weyso qaadanaayaan) Axmed iyo Nisaa,i A-In garka weyn biyaha la dhex galiyo markii wajiga la dhaqaayo Nabigu S.C.w. markuu weyso qaadanaayo gacmihiisa ayuu garkiisa dhex marin jiray) At-Tarmiidi '-In madaxa la masaxo , habka madaxa loo masaxo waa: Labadiisa gacmood 00 biyo leh ayuu foodiisa ka bilaabi markaasuu qadaadka ku geyn,kadibna halkuu kabilaabay ayuu kusoo celin, masaxida waajibka ah waa in madaxa 00 dhan la masaxo..nabiguna s.c.w. sidii hare aan usoo sheegnay ayuu u masaxay madaxiisa sida ku
I .-ln weysadala gaarsiiyocad bukhaariiyomuslim'. faraha gacmaha iyo kuwa lugaha dhexdoodaa, waana siduu amray nabigeenus.c.w. sida ay soo saareenafartasunankaah. I-ln weysada midigta lugaha iyo gacmaha laga bilaabo,lasuulkii illaahaynas.c.w. wuxuu jeclaa midigeysigamarkuukabahaxiranaayo,iyomarkuuis daah-irihaiyo, waana sida ay soo saareenbukhaari iyo muslim r-ln lagabadiyodhaqidahalmarmarkii la dhaqaayowajigaiyo labadagacmoodiyo labada lugood.. 'lr-ln la ashahaatomarkii weysada la dhameeyo, faa,idadalaga helaayanawaa qofkii dhaha waxaa loofurayaasideedaalbaabee janadamarkaasuuka galayaamidkuudoono,muslimbaa soo saaray' t-ln gurigalagu soo weyso qaato , Nabigus'c'w' wuxuuyiri . (Qofltiiku daahirqaatagurigiisakadibna aada masjidkamidamasaajiddaillaahaysi uu usoo guto farad ka mida faraa,isha ilfaahay ,kaas talaanadiisamidna danbigaayaa lagagahoobiyaa midnadarajoaYaaloogusiyaadiyaa)muslimbaasoo saaray.. o-lnweysadaxubnahagacanta lagumarmariyo 1l-ln biyaha la tashiilo Nabigu s.c.w. wuxuu ku weysoqaadanjiraymud-waalabosacaboo biyoah. Eeg Bukhaariiyo Muslim..v-waa la dhaafinkaraa weysada xunbaha afarta ah labada lugood iyo labadagacmoodmeelahala sheegay,Abuuhureyra A.H.R.N. markuu dhaqaayo labadiisagacmood , •-In weysada la gaarsiiyo cad bukhaari iyo muslim.. faraha gacmaha iyo kuwa lugaha dhexdoodaa, waana siduu amray nabigeenu S.C.w. sida ay soo saareen afarta sunanka ah. , '-In weysada midigta lugaha iyo gacmaha laga bilaabo, rasuulkii iIIaahayna S.C.w. wuxuu jeclaa midigeysiga markuu kabaha xiranaayo, iyo markuu is daahirinaayo , waana sida ay soo saareen bukhaari iyo muslim '"-In laga badiyo dhaqida halmar markii la dhaqaayo wajiga iyo labada gacmood iyo labada lugood.. ,r-In la ashahaato markii weysada la dhameeyo, faa,idada laga helaayana waa qofkii dhaha waxaa loo furayaa sideeda albaab ee janada markaasuu ka galayaa midkuu doono, muslim baa soo saaray. '£-In guriga lagu soo weyso qaato , Nabigu s.c.w. wuxuu yiri : (Qofkii ku daahir qaata gurigiisa kadibna aada masjid kamida masaajidda iIIaahay si uu usoo guto farad ka mida faraa,isha iIIaahay ,kaas talaabadiisa midna danbiga ayaa lagaga hoobiyaa midna darajo ayaa loogu siyaadiyaa )muslim baa 500 saaray.. , o-In weysada xubnaha gacanta lagu marmariyo . "-In biyaha la tashiilo Nabigu s.c.w. wuxuu ku weyso qaadan jiray mud -waa labo sacab 00 biyo ah. Eeg Bukhaari iyo Muslim .. ' v-Waa la dhaafin karaa weysada xunbaha afarta ah labada lugood iyo labada gacmood meelaha la sheegay, Abuuhureyra A.H.R.N. markuu dhaqaayo labadiisa gacmood
wuxuugaarsiinjirayweysadadhudhunkiisa,markuu lugahadhaqayanadhudhumihiisafugaha,kolkaasuu dhihijiraysidaasayaanarkaynabigas.c.w.oo u weysoqaadanaaya..EegMuslim. lA-ln fa tukadolabo rakcadoodmarkiila weyso qaato,Nabigus.c,w.wuxuuyiri :(Qofkiiuweyseysta sidaanu weysoqaatayoo kaleetokadibnatukada labo rakcadoodoon naftiisa u sheegin wax mashquuliyadanbigiisawaaloodhaafaa)..bukhaari iyo muslimbaa soo saaray saxiisul-muslim. Xadiiskacuqbahibnucaamirwaxaaku cad qofkii sidaasu weysoqaataineyjanou waajibtay.. t-ln weysadalaguxeeldheeraadooomacnaheedu yahayin la gaarsiiyoxubinwalbabiyaha, qofka muslimkaah waxaadhacdainuuweyseystomaalin iyohabeenkastadhowrjeer, qaarkoodnashanjeer, qaarnakabadangaarahaanqofkiirabainuutukado salaadabarqinkaiyosalaatuleyl, markastaoo uu qofkuweysoqaatowuxuuawoodu leeyahayinuu ku camalfalosunadankadibnawuxuuhelayaaajir aadu weyn.. FA/4,IDADAKAGA HELAAYO KUCAMAL FALKA SUNADANWAA :Waxeysoo hoosgaleysaahadalkii nabiga s.c.w. (Qofkii rnarkuuweyso qaadanaayo weysadahagaajiyadanbigiisa ayaa hoobanayailaa uu ka baxo cidiyaha hoostooda)waxaa wariyey muslim. Nabigus.c.w.wuxuukalooyiri: (Majiroqof intuu weysoqaatoweysadatoosinaya,kadibnalabo rakcadoodtukanaayaisagooqalbigiisaiyo wajigiisa wuxuu gaarsiin jiray weysada dhudhunkiisa,markuu lugaha dhaqayana dhudhumihiisa lugaha, kolkaasuu dhihi jiray sidaas ayaan arkay nabiga s.c.w. 00 u weyso qaadanaaya .. Eeg Muslim. 'A-In la tukado labo rakcadood markii la weyso qaato, Nabigu s.c.w. wuxuu yiri :(Qofkii uweyseysta sidaan u weyso qaatay 00 kaleeto kadibna tukada labo rakcadood oon naftiisa u sheegin wax mashquuliya danbigiisa waa loo dhaafaa ).. bukhaari iyo muslirn baa soo saaray . saxiisul-rnuslim. Xadiiska cuqbah ibnu caamir waxaa ku cad qofkii sidaas u weyso qaata iney jano u waajibtay.. , C-In weysada lagu xeel dheeraado 00 macnaheedu yahay in la gaarsiiyo xubin walba biyaha I qofka muslimka ah waxaa dhacda inuu weyseysto maalin iyo habeen kasta dhowr jeer, qaarkoodna shan jeer I qaarna ka badan gaar ahaan qofkii raba inuu tukado salaada barqinka iyo salaatu leyl , markasta 00 uu qofku weyso qaato wuxuu awood u lee yahay inuu ku camal falc sunadan kadibna wuxuu helayaa ajir aad u weyn ., FAA,IDADA KAGA HELAAYO KUCAMAL FALKA SUNADAN WAA :Waxey soo hoos galeysaa hadalkii nabiga s.c.w. (Qofkii markuu weyso qaadanaayo weysada hagaajiya danbigiisa ayaa hoobanaya ilaa uu ka baxo cidiyaha hoostooda )waxaa wariyey muslim. Nabigu s.c.w. wuxuu kaloo yiri : (Majiro qof intuu weyso qaato weysada toosinaya, kadibna labo rakcadood tukanaaya isagoo qalbigiisa iyo wajigiisa
allaah dartiis u jeediyey,haduujiro qof noocaa$a waxaa u waajibeysa jano ,danbigiisanawaa la dhaafayaa) waxaasoo saarayMuslim. lmaamu nawawi wuxuu yiri : Wuxuu ku helay martabadan naftiisa ayuu ka ilaalinjiray wiswiska sheydaankaiyo inuu sunadanudiido ,aadbuunau xifdin jiray si uusan marnaba uga mashquulin, qalbigiisaoo u kali noqday sunadan ayuu uga badbaadaysheydaanka. GADEYGA.. Dhowrwaqtioo uu cadeydomuslimkuhabeenkiiiyo maalintiiayaajira Nabigu s.c.w wuxuu yiri:(Hadiiaanan dhibeynin umadeydawaxaanamri lahaacadeygasalaadkasta markeytukanaayaan)BukhaariiyoMuslimayaasoo saaray..markiila isu geeyointuumusfimkucadeydo Yt ka saac kama yaraaneysg Y. jeer ,shanta salaadoodwuu u cadayan,sunooyinkaraatibadaah salaada barqinkiila tukado, witirka iyo markuu gurigiisagalaayosida ay Caa,sihoA.H.R.N. ku cadeysaysaxiixulmuslim,Akhii si aad sunada u asiibtocadayomarkastaood galeysogurigaagaiyo markaadQuraankaaqrineysoiyohadiiafkuisbadafo iyo markaad hurdada ka soo kacdo iyo markaad weyso qaadaneysid Nabigu s.c.w. wuxuu yiri: (Cadeyguwuxuu nadiifiyaaafka, rabinawuu raali galiyaa)waxaasoo saaraylmaamuAxmed.. FAA,IDADALAGAHELAAYOKUDHAQANKA SUNADAN.. A- Rabiayaaadoonkiisaraalika ahaanaya.. allaah dartiis u jeediyey,haduu jiro qot noocaasa waxaa u waajibeysa jano ,danbigiisana waa la dhaafayaa) waxaa soo saaray Muslim. Imaamu nawawi wuxuu yiri : Wuxuu ku helay martabadan naftiisa ayuu ka ilaalin jiray wiswiska sheydaanka iyo inuu sunadan udiido ,aadbuuna u xifdin jiray si uusan marnaba uga mashquulin, qalbigiisa 00 u kali noqday sunadan ayuu uga badbaaday sheydaanka. CADEYGA.. Dhowr waqti 00 uu cadeydo muslimku habeenkii iyo maalintii ayaa jira Nabigu s.c.w wuxuu yiri:(Hadii aanan dhibeynin umadeyda waxaan amri lahaa cadeyga salaad kasta markey tukanaayaan) Bukhaari iyo Muslim ayaa soo saaray..markii la isu geeyo intuu muslimku cadeydo " i ka saac kama yaraaneyso ". jeer ,shanta salaadood wuu u cadayan, sunooyinka raatibada ah salaada barqinkii la tukado, witirka iyo markuu gurigiisa galaayo sida ay Caa,siho A.H.R.N. ku cadeysay saxiixul muslim, Akhii si aad sunada u asiibto cadayo markasta ood galeyso gurigaaga iyo markaad Quraanka aqrineyso iyo hadii afku is badalo iyo markaad hurdada ka soo kacdo iyo markaad weyso qaadaneysid .. Nabigu s.c.w. wuxuu yiri: (Cadeygu wuxuu nadiifiyaa afka, rabina wuu raali galiyaa) waxaa soo saaray Imaamu Axmed.. FAA,IDADA LAGA HELAAYO KUDHAQANKA SUNADAN.. A- Rabi ayaa adoonkiisa raali ka ahaanaya .,
B-Afkaayuu nadiifiyaa. Waxaa baritaanlagugaaray dhinacacilmaga caafimaadkainuucadeyguka sameysanyahay waxyaabobadanoo faa,idou leh ilkahaiyociridka waxaanakamida.. - Maadooyinka hortagaayajeermiska. T-Maadooyinafka nadiifinaaya. r-Maadooyinilkahasifeynaaya. t- Maadooyinafkacarfiya. SUNADAKABAGASHIGA.. Nabigu s.c.w. wuxuu yiri: (Haduu midkiin kabo gashanaayo midigta haka bilaabo, haduu iska siibaayanabidixda haka bilaabo, labada kabood hawadaxirto ama kabo la,aan ha ahaado)waxaa soo saaray muslim.Sunadanwaxey musfimkaku soo noqnoqotaadhowrjeer habeenkiiiyo maalintii waayo wuxuu kabaha xirtaa ama siibaa markuu masaajidkaaadaayo ama ka soo noqdo, markuu musqushagalaayo ama ka soo baxaayo markuu shaqadiisa aadaayo, sunadan aad ayey usoo noqnoqotaasidaas owgeed hadii la niyoodo ajir weyn ayaalaga helayaaqofkunawuxuuahaanayaa qof ku dhex nool sunada markuu soconaayoiyo markuusansoconin SUNOOYINKUTACALUQALABISKA Waxaa iyadanaaad usoo laablaabtahabeenkiiiyo maalintiiin la xirto dharka ama la iska siibo, gaar ahaan markiila qubeysanaayoama la seexanaayo i.w.m. hadaba waxaa fagama maarmaanainaad ogaatidsunooyinkan.. B-Afka ayuu nadiifiyaa . Waxaa baritaan lagu gaaray dhinaca cilmaga caafimaadka inuu cadeygu ka sameysan yahay waxyaabo badan 00 faa,ido u leh ilkaha iyo ciridka waxaana kamida .. ,- Maadooyin ka hortagaaya jeermiska . ,,- Maadooyin afka nadiifinaaya . r -Maadooyin ilkaha sifeynaaya . t- Maadooyin afka carfiya. SUNADA KABA GASHIGA .. Nabigu s.c.w. wuxuu yiri: (Haduu midkiin kabo gashanaayo midigta haka bilaabo, haduu iska siibaayana bidixda haka bilaabo, labada kabood hawada xirto ama kabo la,aan ha ahaado) waxaa soo saaray muslim. Sunadan waxey muslimka ku soo noqnoqotaa dhowr jeer habeenkii iyo maalintii waaye wuxuu kabaha xirtaa ama siibaa markuu masaajidka aadaayo ama ka soo noqdo, markuu musqusha galaayo ama ka 500 baxaayo markuu shaqadiisa aadaayo, sunadan aad ayey usoo noqnoqotaa sidaas owgeed hadii la niyoodo ajir weyn ayaa laga helayaa qofkuna wuxuu ahaanayaa qof ku dhex noel sunada markuu soconaayo iyo markuusan seeonin ., SUNOOYIN KU TACALUQA LABISKA ., Waxaa iyadana aad usoo laablaabta habeenkii iyo maalintii in la xirto dharka ama la iska siibo, gaar ahaan markii la qubeysanaayo ama la seexanaayo LW.m. hadaba waxaa lagama maarmaana inaad ogaatid sunooyinkan..
1-Waxaaddhehdaamarkaaddharkaxiraneysidama iskasiibeysidbismillaah. lmaamunawawiwuxuu yiri : Bismilaahimarkasta inladhahowaalarnahuraan. v-Nabigus.c.w.haduulabistokhamiisamago,ama cimaamadwuxuudhihijiray: (Allahayowwaxaanku weydiisanayaakheyrkiisaiyokheyrkaloosameeyey waxaanakaamagangalayaasharkiisaiyosharkaloo sameeyey)waxaawariyeyabuudaa,uudiyotarmidi iyo axmed ,waxaanasaxiixiyeyibnuxibaaniyo xaakim,xaakimnawuxuuyiri : shardigamuslim dahabinawuuwaafaqay. Y-lnmidigtafagabilaabolabiska, Nabigus.c.w. wuxuuyiri:( Hadaadlabisataanmidigtaka bilaaba) waxaa wariyeytarmidi iyo abuuda,uudiyo ibnu maaja,waanasaxiix.. t-ln bidixdalagabilaabomarkiila siibaayokadibna midgta.. SUNOOYINKAi'ARKII GURIGAI-AGABN(IAAYO IYOMARKIILASOOGALAAYO. lmaamu nawawi wuxuu yiri : Waxaafiicanin la dhahobismiflaahoo la badiyowardiga,waanain dadkala salaamo. l -Markiigurigala soo galaayowaxaa suno ah in la xuso illaahay nabigunas.c.w.wuxuuyiri . (Haduu midkiin Allaah xuso markuugurigiisagalaayo iyo markuu cuntadiisacunaayo, sheydaankuwuxuu dhahaacaawajiif iyocashoidiinmataalo) '-Waxaad dhehdaa markaad dharka xiraneysid ama iska siibeysid bismillaah . Imaamu nawawi wuxuu yiri : Bismilaahi markasta in la dhaho waa lama huraan. ,,- Nabigu s.c.w. haduu labisto khamiis ama go, ama cimaamad wuxuu dhihi jiray : (Allahayow waxaan ku weydiisanayaa kheyrkiisa iyo kheyrka loo sameeyey waxaana kaa magangalayaa sharkiisa iyo sharka loo sameeyey) waxaa wariyey abuu daa,uud iyo tarmidi iyo axmed ,waxaana saxiixiyey ibnuxibaan iyo xaakim, xaakimna wuxuu yiri : shardiga muslim dahabina wuu waafaqay. '-In midigta laga bilaabo labiska , Nabigu s.c.w. wuxuu yiri: ( Hadaad labisataan midigta ka bilaaba ) waxaa wariyey tarmidi iyo abuuda,uud iyo ibnu maaja, waana saxiix .. t -In bidixda laga bilaabo markii la siibaayo kadibna midgta .. SUNOOYINKA MARKII GURIGA LAGA BAXAAYO IVO MARKII LASOO GALAAVO. Imaamu nawawi wuxuu yiri : Waxaa fiican in ~a dhaho bismillaah 00 la badiyo wardiga, waana in dadka la salaamo. '-Markii guriga la soo galaayo waxaa suno ah in la xuso illaahay nabiguna s.c.w. wuxuu yiri : (Haduu midkiin Allaah xuso markuu gurigiisa galaayo iyo markuu cuntadiisa cunaayo, sheydaanku wuxuu dhahaa caawa jiif iyo casho idiinma taalo )
-Ducadamarkiigurigala galaayoxadiiskiiNabiga s.c.w.: (Allahayowwaxaan ku weydiisanaayaa kheyrkagurigalidaiyokheyrkagurikabixida, bismi llaah ayaanku galeynaabismi lfaahiayaanku baxeynaa,Alfaahayaanatalosaaraneynaa,kadibna wuxuusalaamayaareerkiisa) waxaawariyeyabuu daa,uud. Qofkumarkuugurigiisakabaxaayoamauugalaayo wuxuudareemayaainuuAllaahtalosaartay,taasina waxeyxoojinxiriirkakadhexeeyaisagaiyoAllaah r-Cadeyga: Nabigus.c.w.markuugurigiisagalaayo wuxuu bilaabijiraycadey) muslim.t-As-salaam Allaahsareeyewuxuuyiri: ( 4#b 4s-;1r*eirtSe dn A+riOs,*"i:i.,Je lJ"l*i f:S++fli. ll$ 1 1:;3Jl Hadaan ka soo qaadno inuu qofku gurigiisa soo galay shanta salaadood ee faradka ah markuu masaajidkaku sootuk^deykadaib,wuxuudhabaqay . suno Qofku haduu dhaho markuu guriga ka baxaayo: (Bismi llaahiallahayowadigaanku talo saartay , xeelad iyo quwad ma fihi , waxaa loo dhahaawaa lagu kaafiyey,waa lagu ilaaliyey,waa lagu hanuuniyey, sheydaankuna wuu ka dheeraadaa)waxaa wariyeyAt-Tarmidi iyo Abuu Daa,uud.. Qofkamuslimkaah gurigiisasiyaalobadanayuuuga baxaa , markuudantiisau baxabahaduu sunadan dabaqowuxuuhelayaaajirbadan.. ."-Ducada markii guriga la galaayo xadiiskii Nabiga S.C.W.: (Allahayow waxaan ku weydiisanaayaa kheyrka guri galida iyo kheyrka guri ka bixida , bismi lIaah ayaan ku galeynaa bismi lIaahi ayaan ku baxeynaa, Allaah ayaana talc saaraneynaa, kadibna wuxuu salaamayaa reerkiisa ) waxaa wariyey abuu daa,uud. Qofku markuu gurigiisa ka baxaayo ama uu galaayo wuxuu dareemayaa inuu Allaah talc saartay, taasina waxey xoojin xiriirka ka dhexeeya isaga iyo Allaah r-Cadeyga : Nabigu s.c.w. markuu gurigiisa galaayo wuxuu bilaabi jiray cadey ) muslim. £-As-salaam Allaah sareeye wuxuu yiri: ( ~ ~ Lw~' ~. ~ A<...6~ t~, Aa'...A l:i ...·a~J IjLi)... :.) • w-- .. ~ r..r- ..,-- .J:H ~ • 1 , :.)..,.ll Hadaan ka soo qaadno inuu qofku gurigiisa soo galay shanta salaadood ee faradka ah markuu masaajidka ku soo tuk"'dey kadaib, wuxuu dhabaqay ". suno Qofku haduu dhaho markuu guriga ka baxaayo : (Bismi lIaahi allahayow adigaan ku talo saartay , xeelad iyo quwad ma lihi , waxaa loo dhahaa waa lagu kaafiyey, waa lagu ilaaliyey, waa lagu hanuuniyey, sheydaankuna wuu ka dheeraadaa) waxaa wariyey At-Tarmidi iyo Abuu Daa,uud ., Qofka muslimka ah gurigiisa siyaalo badan ayuu uga baxaa , markuu dantiisa u baxaba haduu sunadan dabaqo wuxuu helayaa ajir badan ..
FA/A,IDADA LAGA HELAAYO KUDHAQANKA SUNADA}(ABIXIDAGURIGA.. -Qofkawaxaa fagakaafinwax kastoomurug gafinaayaaduunkiisaiyoaakhiradiisa. Y-Qofkawaxaalagailaalinwax kastaoo sharah ama la kohdo jinniiyoinsimidkuuraboha ahaado. r-Qofkawaxaala siinayaahanuun. SUNOOYINKAMARKIIMASAAJIDI(A LA AADAAYO.. -ln masaajidkalagujarmaadoama la hormaro si jamaacacadamuslimiintaloolatukado..nabigus.c.w. wuxuuyiri:(Hadeydadkuog yihiinkheyrkaku jira in loodagdagoaadaankaiyosafkahore, xataahadaan laguheleyninin looqorituurtoma,ahanedadkuwey u qorituuranlahaayeen,sidookaledadku hadeyoh yihiinfaa,idadaku iirta in la jarmaadoweyjarmaadi lahaayeen,sidookalehadeydad og yihiinfaa,idada ku jirta salaada cishaha iyo subaxda wey imaan lahaayeen xalaa gurguurad) waxaa soo saaray BukhaariiyoMuslim.. Y-lnfaaqristoducada markiimasaajidkala aadaayo. (Allahayow qalbigeyga iyo carabkeyga nuuri, Allahayow maqalkeyga iyo arageyga iyo gadaasheyda iyo horteyda iyo dusheyda iyo hoosteydaka yeel nuur , Allahayowisii nuur)waxaa wariyeyMusfim. r-ln masaajidkatartiibloo socdo oon la dagdagin.. Nabigu s.c.w. wuxuu yiri: (Hadaad maqashaan FAA,IDADA LAGA HELAAYO KUDHAQANKA SUNADA KA BIXIDA GURIGA .. '-Qofka waxaa laga kaafin wax kastoo murug galinaaya aduunkiisa iyo aakhiradiisa . "- Qofka waxaa laga ilaalin wax kasta 00 shar ah ama la kohdo jinni iyo insi midkuu rabo ha ahaado. r-Qofka waxaa la siinayaa hanuun. SUNOOYINKA MARKII MASAAJIDKA LAAADAAYO.. '-In masaajidka lagu jarmaado ama la hormaro si jamaacacada muslimiinta loola tukado..nabigu S.C.w. wuxuu yiri: (Hadey dadku og yihiin kheyrka ku jira in loo dagdago aadaanka iyo safka hore I xataa hadaan lagu heleynin in loo qori tuurto ma,ahane dadku wey u qori tuuran lahaayeenI sidoo kale dadku hadey oh yihiin faa,idada ku jirta in la jarmaado wey jarmaadi lahaayeen, sidoo kale hadey dad 09 yihiin faa,idada ku jirta salaada cishaha iyo subaxda wey imaan lahaayeen xataa gurguurad) waxaa soo saaray Bukhaari iyo Muslim .. "-In la aqristo ducada markii masaajidka la aadaayo. (Allahayow qalbigeyga iyo carabkeyga nuuri, Allahayow maqalkeyga iyo arageyga iyo gadaasheyda iyo horteyda iyo dusheyda iyo hoosteyda ka yeel nuur , Allahayow isii nuur) waxaa wariyey Muslim. i-In masaajidka tartiib loo socdo oon la dagdagin.. Nabigu S.C.w. wuxuu yiri: (Hadaad maqashaan
aqimaadaaadasalaada,ahaadanakuwotartiibsada oo xasiloon) waxaawariyeyBukhaariiyo Musfim. t-ln masaajidkalug lagutago .. waa arin fiicansida ay cadeeyeenfuqahadu,waxaahaboonintafaabada la isu dhadhaweeyooon la dagdaginsi xasanaad badan loo helo,waxeyna udaliishadeennusuusta cadeyneysa fadliga ku soo arooray in la badiyo talaabadafooqaadaayomasaajidka, Nabigaas.c.w. wuxuu yiri: (Ma idin tusiyaa waxa dunuubta lagu daadiyodarajadanakor looguqaado? haa rasuulkii Alfow waa masaajidka oo in badan loo socdo ) waxaawariyeyMuslim.. o-lnla aqristoducadamarkiimasaajidkala galaayo : (Allahayowii fur albaabadanaxariistaada)Xadiis kalenawuxuu lee yahay haduumidkiindamco inuu masajidkagalo nabiga ha ku saliyo kadibna ha dhaho : Allahayowii fur albaabadanaxariistaada) waxaa wariyey nisaa,l iyo ibnu maaja iyo ibnu khuseymaiyoibnuxibaan ]-ln la hor galiyolugta midig markiimasjidkafa galaayo,anas ibnu maalikA.H.R.N.wuxuu yiri: (Waxaasunada ka mida inaad lugtaadamidig hor galisidmasjidka,markaadbaxeysanalugtaadabidix hor bixisid)waxaasoo saarayxaakimwuxuunayiri: waa saxiix shardiga muslim dahabina wuu ku waafaqay .. v- In loodheereeyosalaadasafkahore.. A-fnla duceystomarkiimasaajidkalaga baxaayo: (Allahayowwaxaanku weydiisanfadligaada)waxaa aqimaada aada salaada, ahaadana kuwo tartiibsada 00 xasiloon ) waxaa wariyey Bukhaari iyo Muslim . f -In masaajidka lug lagu tago .. waa arin fiican sida ay cadeeyeen fuqahadu, waxaa haboon in talaabada la isu dhadhaweeyo oon la dagdagin si xasanaad badan loo helo,waxeyna udaliishadeen nusuusta cadeyneysa fadliga ku 500 arooray in la badiyo talaabada loo qaadaayo masaajidka , Nabigaa s.c.w. wuxuu yiri: (Ma idin tusiyaa waxa dunuubta lagu daadiyo darajadana kor loogu qaado ? haa rasuulkii Allow waa masaajidka 00 in badan loo socdo ) waxaa wariyey Muslim .. o-In la aqristo ducada markii masaajidka la galaayo (Allahayow ii fur albaabada naxariistaada) Xadiis kalena wuxuu lee yahay haduu midkiin damco inuu masajidka galo nabiga ha ku saliyo kadibna ha dhaho : Allahayow ii fur albaabada naxariistaada) waxaa wariyey nisaa,I iyo ibnu maaja iyo ibnu khuseyma iyo ibnu xibaan i-In la hor galiyo lugta midig markii masjidka la galaayo, anas ibnu maalik A.H.R.N. wuxuu yiri: (Waxaa sunada ka mida inaad lugtaada midig hor galisid masjidka,markaad baxeysana lugtaada bidix hor bixisid )waxaa soo saaray xaakim wuxuuna yiri: waa saxiix shardiga muslim dahabina wuu ku waafaqay .. V_ In loo dheereeyo salaada safka hare .. A-In la duceysto markii masaajidka laga baxaayo : (Allahayow waxaan ku weydiisan fadligaada )waxaa
wariyeymusfim imaamunisaa,layaawuxuuku siyaadiyeyducadaninnabigalagusaliyo.. 1-lnlatukadomarkiimasjidkalagalolaborakcadood - taxiyatulmasjid- intaanla fariisanka horsidaku cadBukhaariiyoMuslim lmaamushaaficiwuxuu yiri : Taxiyatulmasjidka waa la tukankaraaxataawaqtiyadareeban,xaafid ibnu xajarna wuxuu yiri : waxaa si dhan loo go,aamiyeyineytaxiyatulmasjidkusunetahay.. markiilaiskudardarosunooyinkakutacaluqaaadida masaajidkashantasalaadoodiyogalidamasjidka, kasoobixidiisa, ducooyinkafa aqristomarkasta, taxiyatulmasjidkawaxeygaarayaano. suho.. SUNOOYINKAAADAANKA.. lbnuqayimwuxuusheegayineyyihiinshansuno.. -ln la dhahosiduuleeyahaymu,adinkumarkalaga reebo xaya cala salaat ,xaya calal falaax labadan waxaala dhihi: Laa xowfawalaaquwatiilaabillaah) waxaawariyeyBukhaariiyo Muslim.. FAA,IDADALAGA HELAAYO KU CAMAL FALKA SUNADAN.. r-Janada ayaa lagu gali sida ku cad Saxiixul- Muslim.. Y-lnla dhaho : Anigunawaxaanmakhraatika ahay inuusanjirinAllaahxaqlu caabudooonaheynallaha waaxidka ah, Muxamednas.c.w. yahay rasuulkii illaahay waxaan raali ka,ahayinuu aflaahyahay rabi islaamkunayahaydiintaxaqa ah ,muxamedna wariyey muslim .. imaamu nisaa,1 ayaa wuxuu ku siyaadiyey ducadan in nabiga lagu saliyo.. ~-In la tukado markii masjidka lagalo labo rakcadood - taxiyatul masjid -- intaan la fariisan ka hor sida ku cad Bukhaari iyo Muslim .. Imaamu shaafici wuxuu yiri : Taxiyatul masjidka waa la tukan karaa xataa waqtiyada reeban, xaafid ibnu xajarna wuxuu yiri : waxaa si dhan loo gO,aamiyey iney taxiyatul masjidku sune tahay ., markii la isku dardaro sunooyinka ku tacaluqa aadida masaajidka shanta salaadood iyo galida masjidka , kasoo bixidiisa , ducooyinka la aqristo markasta , taxiyatul masjidka waxey gaarayaan 0 - sunG .. SUNOOYINKA AADAANKA .. Ibnu qayim wuxuu sheegay iney yihiin shan suno.. '-In la dhaho siduu lee yahay mU,adinku marka laga reebo xaya cala salaat ,xaya calal falaax labadan waxaa la dhihi : Laa xowla walaa quwati ilaa billaah) waxaa wariyey Bukhaari iyo Muslim.. FAA,IDADA LAGA HELAAYO KU CAMAL FALKA SUNADAN .. '-Janada ayaa lagu gali sida ku cad Saxiixul- Muslim.. "-In la dhaho : Aniguna waxaan makhraati ka ahay inuusan jirin Allaah xaq lu caabudo oon aheyn allaha waaxidka ah, Muxamedna s.c.w. yahay rasuulkii jllaahay . waxaan raali ka,ahay inuu allaah yahay rabi islaamkuna yahay diinta xaqa ah ,muxamedna
s.c.w. yahay rasuulkii illaahay )waxaa wariyey muslim..ku camal fafka sunadanwaxaa laga heli danbidhaafsidaku cad xadiiskan.. r-ln Nabiga s.c.w. lagu saliyo markii aadaanku dhamaado , sida u fiican ee loogu saliyo nabiga s.c.w. waa in layiraahdo saliga ibraahiimiya : (Allahuma Safi calaa muxamed wacalaa aali muxamed kamaa saleyta calaa ibraahiinwacalaa aali ibraahiiminaka xamiidu majiid , allaahuma baarik calaa muxamed wa calaa aali muxamed kamaa baarakta calaa ibraahiim wacalaa aali ibraahiim inaka xamiidu majiid ) waxaa wariyey Bukhaari.. t-Waa in la dhaho saliganabigaka dib ducadan: (Allaahumarabi haadihidacwatitaamahWasalaatil- Qaa,imahaati muxamedanalwasiilatawalfadiilata wabcas-hu maqaaman maxmuudan aladii wacadtahu)waxaawariyeybukhaari. Faa,idadalaga helaayoku camal falka ducadan : Qofkiidhahashafaacadanabigas.c.w.ayuuhelayaa o-lntaakadibwuxuudoonoayuu ku duceysankaraa sunooyinkaku tacaluqamaqalka aadaankaiyo ajiibidiisawaxaalaguqiyaasaaYosuno.. SUNOOYINKAAQITUIAADA.. Gudigadaaimkaah ee cilmibaaristaiyofatwada sacuudigawaxeycadeeyeeniney aqimaadashanta salaadoodleedahay Y. suno markala isu geegeeyo. s.c.w. yahay rasuulkii iIIaahay )waxaa wariyey muslim ..ku camal falka sunadan waxaa laga heli danbi dhaaf sida ku cad xadiiskan .. r -In Nabiga S.c.W. lagu saliyo markii aadaanku dhamaado , sida u fiican ee loogu saliyo nabiga S.C.w. waa in layiraahdo saliga ibraahiimiya : (Allahuma Sali calaa muxamed wacalaa aali muxamed kamaa saleyta calaa ibraahiin wacalaa aali ibraahiim inaka xamiidu majiid , allaahuma baarik calaa muxamed wa calaa aali muxamed kamaa baarakta calaa ibraahiim wacalaa aali ibraahiim inaka xamiidu majiid ) waxaa wariyey Bukhaari .. t -Waa in la dhaho saliga nabiga ka dib ducadan : (Allaahuma rabi haadihi dacwati taamah Wasalaatil- Qaa,imah aati muxamedan alwasiilata walfadiilata wabcas-hu maqaaman maxmuudan aladii wacadtahu) waxaa wariyey bukhaari. Faa,idada laga helaayo ku carnal falka ducadan: Qofkii dhaha shafaacada nabiga s.c.w. ayuu helayaa o-Intaa kadib wuxuu doono ayuu ku duceysan karaa sunooyinka ku tacaluqa maqalka aadaanka iyo ajiibidiisa waxaa lagu qiyaasaa "Osuno .. SUNOOYINKA AQIMAADA .. Gudiga daaimka ah ee cilmi baarista iyo fatwada sacuudiga waxey cadeeyeen iney aqimaada shanta salaadood lee dahay ". suno marka la isu geegeeyo.
FAA,IDO:Sidasunadaahwaainuuqofkamaqlaaya aqimkadhahosida qofkaaqimaaya markalaga reebo xaya calas-salaatiyo xaya calal-falaax qadqaamatisalaatsideedaayuuudhihi,dhihimaayo aqaamahaa-llaahwa adaamahaa,waayoxadiiska ku soo arooraywaa daciif(Gudigadaaimkaah ee cilmibaaristaiyofatwadasacuudiga) SALAADAOOLADHIGTOSUTRO.. Nabigu$.c.w.wuxuuyiri:(Haduumidkiintukanaayo hadhigtohortiisasutro hanau dhawaado,yuusana u ogolaaninin axaddhexmaroisagaiyosurtadiisa) waxaawariyeyAbuudaa,uudiyo lbnumaajahiyo lbnukhuseyma. Xadiiskanwuxuucadeynayaainey sutradutahay sune masaajidha ahaadoguriahaaado, ragaiyo haweenwaaiskumid, muslimiintaqaarkamidawey ka qadeen sunadan,sidaas darteed waxaad arkeysaaineytukanayaaniyagooaysanhortooda oolinsutro..sunadan aad ayeyusoonoqnoqotaa habeenkiiiyomaalintii,salaadaharaatibada,salaada barqinka,taxiyatul masjidka ,salaada witirka, haweenkanasidaasookaleayeyusoolaablaabataa markeygurigoodaku tukanayaan, laakiinsalaada jamaacadaimaamkaayaasutro u ah dadka ku dabatukanaaya.. MAS,ALOOYIN KU TACALUQA SUTRADA.. -Sutraduwaxeykuasaxiwaxkastooqofka tukanaayahortiisadhigtosidausha amayaalsida darbigatiirka,waxlooshardiyomajiroxagabalarka.. FAA,IDO :Sida sunada ah waa inuu qofka maqlaaya aqimka dhaho sida qofka aqimaaya marka la9a reebo xaya calas-salaat iyo xaya calal-falaax .. qadqaamati salaat sideeda ayuu udhihi ,dhihi maayo aqaamahaa -lIaah wa adaamahaa ,waayo xadiiska ku soo arooray waa daciif (Gudiga daaimka ah ee cilmi baarista iyo fatwada sacuudiga) SALAADA 00 LA DHIGTO SUTRO .. Nabigu s.c.w. wuxuu yiri: (Haduu midkiin tukanaayo ha dhigto hortiisa sutro hana u dhawaado, yuusana u ogolaanin in axad dhex marc isaga iyo surtadiisa) waxaa wariyey Abuu daa,uud iyo Ibnu maajah iyo Ibnu khuseyma . Xadiiskan wuxuu cadeynayaa iney sutradu tahay sune masaajid ha ahaado guri ahaaado , raga iyo haween waa is ku mid, muslimiinta qaar kamida wey ka qadeen sunadan, sidaas darteed waxaad arkeysaa iney tukanayaan iyagoo aysan hortooda oolin sutro.. sunadan aad ayey usoo noqnoqotaa habeenkii iyo maalintii, salaadaha raatibada,salaada barqinka, taxiyatul masjidka ,salaada witirka, haweenkana sidaasoo kale ayey usoo laablaabataa markey gurigooda ku tukanayaan , laakiin salaada jamaacada imaamka ayaa sutro u ah dadka ku dabatukanaaya .. MAS,ALOOYIN KU TACALUQA SUTRADA.. , -Sutradu waxey ku asaxi wax kastoo qofka tukanaaya hortiisa dhigto sida usha ama yaal sida darbiga tiirka ,wax loo shardiyo majiro xaga balarka ..
Y-Waxaahaboonineysutradudhanaatotaakoiyo waxoogaa. r-Waxaa haboonqofkatukanaayaiyo sutraduiney kalafogaadansadexdhudhunin la eg meeluuku sujuudo. r-Sutradawaxaa loo baneeyeyimaamkaiyo qofkii kaligiitukanaaya.. o-sutradaimaamkaayaasurtou ah dadkaku daba tukanaaya,sidaasowgeedwey banaantahay in la dhexmarosafafkahadiiloo baahdo. FAA,IDADALAGAHELAAYOKUCATAL FALI(A SUNADAN.. A-Safaadaayaawaxeyka badbaadinineynaaqusto, hadiiwaxahormarayaay yihiinnaagiyodameeriyo eey madow.. B-Salaadawaxeyka badbaadininuuqofkueegeego meeloaan loo baahneyn, qofkuwuxuuku gaabsanayaaaragiisasutradasokodeeda,taasina waxeyqeybka qaadaninuusalaadiisaku khushuuco. C-dadkaayaafursadu helaayaineymaraansutrada gadaasheeda.. SUNOOYINKALASAiIEEYOHABEENKIIIYO MA/ALINTll.. -Sunooyinkaraatibadaah Nabigus.c.w.wuxuuyiri: (Majiroqof musfimah oo allaahdartiisu tukanaaya maalinkastaI Yrakcooo suneah - haduujiro kaas- allaahwuxuujanadaugadhisaagiri..)waxaa wariyeyMuslim. ~ -Waxaa haboon iney sutradu dhanaato taako iyo waxoogaa. r-Waxaa haboon qofka tukanaaya iyo sutradu iney kala fogaadan sadex dhudhun in la e9 meeluu ku sujuudo. £-Sutrada waxaa loo baneeyey imaamka iyo qofkii kaligii tukanaaya ., o-Sutrada imaamka ayaa surto u ah dadka ku daba tukanaaya ,sidaas owgeed wey banaan tahay in la dhex marc safafka hadii loo baahdo . FAA,IDADA LAGA HELAAYO KU CAMAL FALKA SUNADAN .. A-Salaada ayaa waxey ka badbaadin iney naaqusto, hadii waxa hor maraya ay yihiin naag iyo dameer iyo eey madow.. B-Salaada waxey ka badbaadin inuu qofku eeg eego meelo aan loo baahneyn , qofku wuxuu ku gaabsanayaa aragiisa sutrada sokodeeda,taasina waxey qeyb ka qaadan inuu salaadiisa ku khushuuco. C-dadka ayaa fursad u helaaya iney maraan sutrada gadaasheeda .. SUNOOYINKA LA SAMEEYO HABEENKIIIYO MAALINTII.. '-Sunooyinka raatibada ah Nabigu S.c.w. wuxuu yiri: (Ma jiro qof muslim ah 00 allaah dartiis u tUkanaaya maalin kasta '~rakeo 00 sune ah - haduu jiro kaas - allaah wuxuu janada uga dhisaa giri ..) waxaa wariyey Muslim.
Sunooyinkanwaa sidan: rrakcadoodoo duhurkaka horeysaiyo laboka danbeysa,laborakcadoodoo maqribkaka danbeysaiyolabocishahaka danbeysa iyo labofajarkaka horeysa.. AKHII miyaadanjaceyluqabinin gurijanada lagaagadhiso?..ilaalina$eexadanka soo fushay nabigas.c.w.tuko Yrakcadoodoo suneah .. Y-Salaatu-Duxaawaa salaadabarqinkiila tukado waxey udhigantaa sidii adigoo bixiyeyf 1.sadaqo, xubnaha banii damku wxey ka kooban yihiin 11. xubnood ,xubnahaasmid kasta waxey ubaahan tahay maafinkasta in laga sadaqeeyoshukhrilagu mahdinaayonicmadan ,intaasoodhan waxaa gudi karalaborakcadoodoo barqinkiila tukado.. FM,IDADAKUCAMALFALKASUNADAN: Saxiixul-muslimabiidar wuxuu nabiga ka wariyey inuu yiri : (Xubin kasta oo waagu ubaryo waxaa dusheedaahaaday sadaqo,subxaanallaah kasta waa sadaqo, wanaag kasta oo la is amro waa sadaqo, xumaankastaoo la iskareebowaa sadaqo , waxaasoodhan waxaa badal ka noqon kara labo rakcadoodoo barqinkiila tukado.) Abii hureyra waxaa ka sugnaaday inuu yiri : Nabigas.c.w.oo ah kaanjeclaa ayaaii dardaarmay inaan soomo sadex maalmood iyo inaan tukado labadaracadoodee barqinkiiiyoinaantukadowitirka intaanaseexanka hor)waxaasoo saarayBukhaari iyoMuslim. Sunooyinkan waa sidan : i rakcadood 00 duhurka ka horeysa iyo labo ka danbeysa ,Iabo rakcadood 00 maqribka ka danbeysa iyo fabo cishaha ka danbeysa iyo labo fajarka ka horeysa .. AKHI1 miyaadan jaceyl uqabin in guri janada lagaaga dhiso ?.ilaali naseexadan ka soo fushay nabiga s.c.w. tuko '''rakcadood 00 sune ah .. ''-Salaatu-Duxaa waa salaada barqinkii la tUkado waxey udhigantaa sidii adigoo bixiyey r, -sadaqo, xubnaha banii damku wxey ka kooban yihiin ". xubnood ,xubnahaas mid kasta waxey ubaahan tahay maalin kasta in laga sadaqeeyo shukhri lagu mahdinaayo nicmadan ,intaasoo dhan waxaa gudi kara labo rakcadood 00 barqinkii la tukado .' FAA,IDADA KU CAMAL FALKA SUNADAN : Saxiixul-muslim abiidar wuxuu nabiga ka wariyey inuu yiri : (Xubin kasta 00 waagu ubaryo waxaa dusheeda ahaaday sadaqo, subxaana lIaah kasta waa sadaqo, wanaag kasta 00 la is amro waa sadaqo , xumaan kasta 00 la iska reebo waa sadaqo , waxaasoo dhan waxaa badal ka noqon kara labo rakcadood 00 barqinkii la tukado.) Abii hureyra waxaa ka sugnaaday inuu yiri Nabiga s.c.w. 00 ah kaan jeclaa ayaa ii dardaarmay inaan soomo sadex maalmood iyo inaan tukado labada racadood ee barqinkii iyo inaan tukado witirka intaana seexan ka hor) waxaa soo saaray Bukhaari iyo Muslim.
Waqtiga Salaatul-Duxaawuxuu bilaabanayaa aroortiimarkeyqoraxdusoobaxdorubacsaackadib, wuxuunadhamaanayaasalaadaduhurrubacsaac kahor,waqtigauguhaboonee latikadowaamarkey qoraxduaad u kululaato,waxaanau yar inta la tukadolaborakcadoodsideedrakcadoodayaana ubadan,qaarnawaxeydhaheenwax go,an ma lehan.. Y-Sunadacasarka:Nabigus.c.w.wuxuuyiri: ( Allaahha u naxariistoqofkiitukadaafarrakcadood salaadacasarka hor)waxaawariyeyAbuuda,uud iyoTarmidi.. r-Sunadamaqribka: Nabigus.c.w.wuxuuyiri: (Tukadamaqribkakahor tukadamaqribkakahor, markiisadexaadwuxuuyiri: Qofkiidoona)waxaa wariyeyBukhaari. r-Sunadacishaha: Nabigus.c.w.wuxuuyiri: (Aadaankasta iyo aqimaad kasta waxaa u dhaxeeyasalaad, aadaankastaiyoaqimaadkasta waxaau dhaxeeyasalaadmarkiisadexaadwuxuu yiri:(Qofkiidoona) waxaa wariyey Bukhaariiyo Muslim. lmaamunawawiwuxuuyiri : Macnahaxadiiska labadaaadaanwaxaalagawadaaaadaankaiyo iqimaada.. SUNOOYINKA SAI.AATUL-LEYLKA Rasuufku s.c.w. wuxuu yiri: (Soom la soomo ramadaanka dib waxaa u fiican soomkabisha muxaram,salaadlatukadofaradkakadibwaxaau Waqtiga Salaatul-Duxaa wuxuu bilaabanayaa aroortii markey qoraxdu 500 baxdo rubac saac kadib, wuxuuna dhamaanayaa salaada duhur rubac saac ka hor, waqtiga ugu haboon ee la tikado waa markey qoraxdu aad u kululaato, waxaana u yar inta la tUkado labo rakcadood sideed rakcadood ayaana ubadan ,qaarna waxey dhaheen wax gO,an ma lehan.. "-Sunada casarka: Nabigu S.C.w. wuxuu yiri : ( Allaah ha u naxariisto qofkii tukada afar rakcadood salaada casar ka hor) waxaa wariyey Abuu da,uud iyo Tarmidi.. ,..-Sunada maqribka : Nabigu s.c.w. wuxuu yiri : (Tukada maqribka ka hor tukada maqribka ka hor, markii sadexaad wuxuu yiri: Qofkii doona) waxaa wariyey Bukhaari . i-Sunada cishaha : Nabigu s.c.w. wuxuu yiri : (Aadaan kasta iyo aqimaad kasta waxaa u dhaxeeya salaad , aadaan kasta iyo aqimaad kasta waxaa u dhaxeeya salaad markii sadexaad wuxuu yiri:(Qofkii doona) waxaa wariyey Bukhaari iyo Muslim. Imaamu nawawi wuxuu yiri : Macnaha xadiiska labada aadaan waxaa laga wadaa aadaanka iyo iqimaada.. SUNOOYINKA SALAATUL-LEYLKA .. Rasuulku s.c.W. wuxuu yiri: (Soom la soomo ramadaan ka dib waxaa u fiican soomka bisha muxaram, salaad latukado faradka kadib waxaa u
fiican salaada habeenkii)waxaa wariyey Saxiixul- Muslim. I-Tirada u fiican ee habeenkii la tukado waa I rakcadoodama Yrakcadoodwaxaanadaliilu ah xadiiskiinabigas.c.w. salaadiisuhabeenkiiwaxey aheyd I'l rakcadood)Bukhaari,riwaayadkafe oo Bukhaarisoo saaray waxey tiri: Habeenkiiwuxuu tukanjiraY Yrakcadood. -Waxaa sune ah markuu habeenkii salaada u kacaayoinuu cadeydowaxaanafiican in la aqriyo aayadaha udanbeeya suurada Aali-Cimraanilaa dhamaadkasuuradda.. s,tJ jg$3 dilJlJ)lfil-l cF;Yls siJ.-,,$ ctlt sf O!),aJ+Cr 1.:;1;.c.lt (+tafudSY l-Waxaa sune ah inuu ku duceystoducadiinabiga s.c.w.ka sugnaatay:Allahayowadigaamahad iska leh, adigaaah kan leh samooyinkaiyo dhulalkaiyo waxa ku dhexjira,Allahayowadigaamahadiskaleh adigaaah nuurkasamooyinkaiyodhulalkaiyowaxa ku dhex jira, Allahayowadigaa mahad iska leh, adigaa mulki u leh samooyinka iyo arlooyinka, adigaa mahad iska leh Allahayowadigaa xaq ah, balantaadunawaa xaq, la kulankaadunawaa Xflq, hadalkaaduna waa xaq, janadaaduna waa xaq,naartuna waa xaq,nabiyaduna waa xaq, muxamednas.c.w.waa xaq,saacadunawaa Xoq, Allahayowadigaan isu kaa dhiibay ,adigaanku rumeeyey,adigaanku talosaartay,adigaankuusoo fiican salaada habeenkii) waxaa wariyey Saxiixul- Muslim. , -Tirada u fiican ee habeenkii la tUkado waa , 'rakcadood ama ,rrakcadood waxaana daliil u ah xadiiskii nabiga s.C.W. salaadiisu habeenkii waxey aheyd " rakcadood) Bukhaari ,riwaayad kale 00 Bukhaari soo saaray waxey tiri: Habeenkii wuxuu tukan jiray 'rrakcadood. "-Waxaa sune ah markuu habeenkii salaada u kacaayo inuu cadeydo waxaana fiican in la aqriyo aayadaha udanbeeya suurada Aali-Cimraan ilaa dhamaadka suuradda.. ~4'l .;If.m,J ~ ~,J oi:A}l,J ~."...J ~ ~ "n :4J."i D-t , l. : eJ.JA&- Jl ( '-:J4N ul,J~ i -Waxaa sune ah inuu ku duceysto ducadii nabiga s.c.w. ka sugnaatay: Allahayow adigaa mahad iska leh, adigaa ah kan leh samooyinka iyo dhulalka iyo waxa ku dhex jira, Allahayow adigaa mahad iska leh adigaa ah nuurka samooyinka iyo dhulalka iyo waxa ku dhex jira, Allahayow adigaa mahad iska leh, adigaa mulki u leh samooyinka iyo arlooyinka, adigaa mahad iska leh Allahayow adigaa xaq ah, balantaaduna waa xaq, la kulankaaduna waa xaq, hadalkaaduna waa xaq, janadaaduna waa xaq,naartuna waa xaq,nabiyaduna waa xaq, muxamedna s.c.w. waa xaq,saacaduna waa xaq, Allahayow adigaan isu kaa dhiibay ,adigaan ku rumeeyey,adigaan ku talosaartay, adigaan kuusoo
laabtay, adigaan kugu dooday, adigaan kugu xukuntamay,iidhaafwixiiaan horeyu falyiyowaxaan dib ka fafayiyowaxaansireystay,iyowaxaansi cad u falay, adigaa hormareeyeah wax kaadanbeeyana aysanjirin illaahxaqlagucaabudooon adigaaheyn majiro)waxaawariyeyBukhaariiyoMuslimlafdigana Bukhaaribaa leh.. r-Waxaa kale oo sunooyinkakamida : In salaada habeenkiilaborakcadoodoo khafiifalagubilaabo si intadanbeufududaato, Nabigus.c.w.wuxuuyiri: (Haduumidkiinukacoinuutkadosalaatul-leylkahaku bilowdo marka hore labo rakcadoodoo khafiifa ) waxaawariyeyMuslim.. o-Waxaa kale oo sune ah in salaatu-leylkalagu bilowdo ducadan ka sugnaatay nabiga s.c.w. : (Rabigajibriil iyo miikaa,iil,iyo israafiil,allaha abuuraysamooyinkaiyo dhulka allaha og sheyga maqan iyo kan loo jeedo ,adigaa xukminaaya adoomahaagawaxey isku khilaafaan,igu hanuuni wixii la isku khilaafo oo xaqa idimkaagadartiis, adigaaqafkaaddoontidku hanuuniyajidkatoosan) waxaawariyeyMuslim.. 1-Waxaa sune ah in salaada habeenkii la dheereeyo.. Rasuulka s.c.w. ayaa la weydiiyey salaadau fadlibadan: markaasuuyiri:Midau dheer waxaawariyeySaxiixulMuslim.. v-Waxaasuneah in allaahla magangalomarkiila gaaroaayadcadaabkaka hadfeysawaxaanala dhihi : Acuudu billaahimin cadaabillaahi sidoo kale laabtay, adigaan kugu dooday, adigaan kugu xukuntamaY,iidhaaf wixii aan horey u faly iyo waxaan dib ka falay iyo waxaan sireystay,iyo waxaan si cad u falay, adigaa hormareeye ah wax kaadanbeeyana aysan jirin iIIaah xaqlagu caabudo oon adiga aheyn majiro) waxaa wariyey Bukhaari iyo Muslim lafdigana Bukhaari baa leh.. f-Waxaa kale 00 sunooyinka kamida : In salaada habeenkii labo rakcadood 00 khafiifa lagu bilaabo si inta danbe ufududaato , Nabigu s.c.w. wuxuu yiri: (Haduu midkiin ukaco inuu tkada salaatul-Ieylka haku bilowdo marka hare labo rakcadood 00 khafiifa ) waxaa wariyey Muslim .. O-Waxaa kale 00 sune ah in salaatu-Ieylka lagu bilowdo ducadan ka sugnaatay nabiga s.c.w. : (Rabiga jibriil iyo miikaa,iiI ,iyo israafiil, allaha abuuray samooyinka iyo dhulka allaha og sheyga maqan iyo kan loo jeedo ,adigaa xukminaaya adoomahaaga waxey isku khilaafaan, igu hanuuni wixii la isku khilaafo 00 xaqa idimkaaga dartiis, adigaa qafkaad doontid ku hanuuniya jidka toosan) waxaa wariyey Muslim .. i-Waxaa sune ah in salaada habeenkii la dheereeyo.. Rasuulka s.c.w. ayaa la weydiiyey salaada u fadli badan : markaasuu yiri: Mida u dheer waxaa wariyey Saxiixul Muslim .. v-Waxaa sune ah in allaah la magan gala markii la gaaro aayad cadaabka ka hadleysa waxaana la dhihi : Acuudu billaahi min cadaabi lIaahi , sidoo kale
markiilagaaroaayad raxmadaku saabsanwaxaa la dhihi : Allahayow waxaan ku weydiisaneynaa fadligaada, sidoo kale waa la tasbiixsanmarkii la maraayoaayadallaahhufeysa, arimahanwaaficilkii nabigas.c.w.sidaku cad Saxiixul-Muslim. ASBAABTALOOI(AALIT'IEYSTO QffAAN'U-LEYLKA.. -Duco. Y-ln laga fogaado soojeedkabadan. r-ln maalintii wax laga seexdo. r-ln macsida laga dheeraado.o-lnnaftakheyrkalagudirqiyo. WITIRKUWUXUULEEYAHAYSUNOOYIN -Qofkii sadex rakco kutukada witir waxaa fiican inuu aqriyo rakcada koobaad faatixada kadib SabixismaRabikal-Aclaarakcada labaadnaQul- Acuudu birabil falaq,rakcada sadexaadna Qulhuwallaahu axad ,sidan waxaa wariyey Abuudaa,uudiyoTarmidiiyoibnuMaajah.. Y-Inuuyiraahdomarkuuwitirkadhameeyosubxaana malikil-quduussadexjeer ,markasadexaadwuxuu daaraqudniku siyaadiyey in kor loo qaado oo la dhaho rabil malaa,ikatiwar-ruux , waxaa sax yiri Daaraqudni& Abuudaa,uudiyo Nisaa,ina wey wariyeen.. SUNADAFAJARKA.. Sunadaniwaxeyleedahaysunooyinkhaasku ah.. -Waxaasuneah in la fududeeyo,caaishaA.H.R.N. waxeytiri : ( Rasuulkiiillaahays.c.w.wuxuutukan markii lagaaro aayad raxmada ku saabsan waxaa la dhihi : Allahayow waxaan ku weydiisaneynaa fadligaada , sidoo kale waa la tasbiixsan markii la maraayo aayad allaah hufeysa , arimahan waa ficilkii nabiga s.c.w. sida ku cad Saxiixul-Muslim . ASBAABTA LOO KAALMEYSTO QIYAAMU-LEYLKA .. '-Duco. '-In laga fogaado soojeedka badan. 1-ln maalintii wax laga seexdo. f -In maesida laga dheeraado. o-In nafta kheyrka lagu dirqiyo. WITIRKU WUXUU LEE YAHAY SUNOOYIN .. '-Qofkii sadex rakeD kutukada witir waxaa fiiean inuu aqriyo rakcada koobaad faatixada kadib Sabixisma Rabikal-Aclaa rakcada labaadna Qul- Acuudu birabil falaq,rakcada sadexaadna Qulhuwallaahu axad ,sidan waxaa wariyey Abuudaa,uud iyo Tarmidi iyo ibnu Maajah .. ,,- Inuu yiraahdo markuu witirka dhameeyo subxaana malikil-quduus sadex jeer ,marka sadexaad wuxuu daaraqudni ku siyaadiyey in kOf loo qaado 00 la dhaho rabil malaa,ikati war-ruux , waxaa sax yiri Daaraqudni & Abuudaa,uud iyo Nisaa,ina wey wariyeen.. SUNADA FAJARKA.. Sunadani waxey lee dahay sunooyin khaas ku ah.. '-Waxaa sune ah in la fududeeyo ,eaaisha A.H.R.N. waxey tiri : ( Rasuulkii iIIaahay s.c.w. wuxuu tukan
jiray labo rakcadood oo khafiifa inta u dhaxeysa aadaankafajarkaiyoaqimaada)BukhaariiyoMuslim -Waxaa la aqrinayaarakcadahore aayadaku jirta Suuratul-Baqrah1T1 :(Quuluuaamanaa billaaahi wamaa unsilaileynaa)rakcadalabaadnaaayadaku jirta Aali-Cimraan: (Aamanaabillaahiwash-hadbi anaa muslimuun)waxaa iyada la akhrin karaa aayada1r ee suuradaAali-Cimraan:(Qulyaa ahlal kitaabitacaalowilaakalimatinsawaainbeynanaawa beynakum)waxaawariyeysaxiixulMuslim.. Riwaayadkale oo uu muslim wariyey ayaa waxey cadeysay .inuu nabigu s.c.w. aqrin jiray labada rakcadoodee fajarka:(Qulyaaayuhal kaafiruuniyo Qulhuwa-Llaahuaxad) r-Markiilabadarakcadoodee fajarkala tukado waxaasuneah in dhinacamidiglooseexdo walow daqiiqadoyarbaha ahaatee..waa sidaku cad Bukhaari.. SALAADAFAJARKAKA DIBOOLA FARIISTO.. Nabigas.c.w. markuutukado salaadafajarkawuu fadhinjiray ilaa ay qoraxdusi fiicanuga soo baxdo) waxaa wariyey saxiixul-muslim-imaamu nawawi wuxuu yiri: (Xasnaa waxaa laga wadaa markey qoraxdusi fiicanu soo baxdo) Maxeytahaynicmadakaweynin..Allaahsareeyeuu ku 'kalifay malaa,ig uduceysa dadka fadhiya masaajidda salaada kahor iyo salaada ka dib malaaigtaasiwaxey dhaheysaa: (Allahyowudhaaf jiray labo rakcadood 00 khafiifa inta u dhaxeysa aadaanka fajarka iyo aqimaada) Bukhaari iyo Muslim .,. -Waxaa la aqrinayaa rakcada hare aayada ku jirta Suuratul-Baqrah ,r, :(Quuluu aamanaa billaaahi wamaa unsila ileynaa) rakcada labaadna aayada ku jirta Aali-Cimraan : (Aamanaa billaahi wash-had bi anaa muslimuun) waxaa iyada la akhrin karaa aayada ,t ee suurada Aali-Cimraan: (Qui yaa ahlal kitaabi tacaalow ilaa kalimatin sawaain beynanaa wa beynakum) waxaa wariyey saxiixul Muslim.. Riwaayad kale 00 uu muslim wariyey ayaa waxey cadeysay :inuu nabigu s.c.w. aqrin jiray labada rakcadood ee fajarka: (Qulyaa ayuhal kaafiruun iyo Qulhuwa-Llaahu axad ) r -Markii labada rakcadood ee fajarka la tukado waxaa sune ah in dhinaca midig loo seexdo walow daqiiqado yarba ha ahaatee.. waa sida ku cad Bukhaari .. SALAADA FAJARKA KA DIB 00 LA FARIISTO.. Nabiga s.e.w. markuu tukado salaada fajarka wuu fadhin jiray Haa ay qoraxdu si fiiean uga soo baxdo) waxaa wariyey saxiixul-muslim- imaamu nawawi wuxuu yiri: (Xasnaa waxaa laga wadaa markey qoraxdu si f1iean u 500 baxdo ) Maxey tahay nicmada ka weyn in.. Allaah sareeye uu ku ' kalifay malaa,ig udueeysa dadka fadhiya masaajidda salaada kahor iyo salaada ka dib malaaigtaasi waxey dhaheysaa : (Allahyow udhaaf
Allahayow unaxariiso)akhii eeg markaad allaah adeecdosida laguuqadarinaayoAllaahwuxuukuu sahlaymalaa,igkuu duceyneysa.. SUNOOYINKA$ALAADAEEODHAAHDAAH.. -Ducada salaada lagu furfurto: (Subxaanaka- Llaahuma abixamdika watabaaraka ismuka watacaalaajaduka walaa ilaaha qeyruka)waxaa wariyey afaria.. Waxaad kaloo aqrisan kartaa ducadan kale : (Allaahumabaacid beyniiwabeyna khadhaayaaya kamaa baacadta beynal mashriq wal maqrib , Affaahuma naqinii min khadhaayaayakamaa tunaqaa soobal-abyad mina danas,Allaahuma aqsilnii min khadaayaaya bitalji wal-maai wal- bardi)waxaa wariyey Bukhaari iyo Muslim, ducooyinkanmidaad doonto ayaad aqrin kartaa markaadsalaadaxirato". r-ln sheydaankala iska naaro intaanquraankala bilaabin,Acuudubilfaahiminasheydaanirajiim.. t-ln la dhahobismillaahiAR-RaxmaaniAr-Raxiimi. o-lnla dhahoaamiinmarkeyfaataxadudhamaatoiyo In la aqriyo quraan faatixadaka dib salaadaha fajarka jimcaha , maqribka salaadaha afarta rakcadoodah , qofkakaligiitukanaaya, laakiinqofka hadiila tujinaayohadeysalaadutahaykuwa kor loo qaadoaqrinmaayohadeytahaysalaadahahoosloo dhiganawuu aqrinayaa. Allahayow unaxariiso) akhii eeg markaad allaah adeecdo sida laguu qadarinaayo Allaah wuxuu kuu sahlay malaa,ig kuu duceyneysa .. SUNOOYINKA SALAADA EE ODHAAHDA AH.. '-Ducada salaada lagu furfurto: (Subxaanaka- Llaahuma abixamdika watabaaraka ismuka watacaalaa jaduka walaa ilaaha qeyruka) waxaa wariyey afarta.. Waxaad kaloo aqrisan kartaa ducadan kale : (Allaahuma baacid beynii wabeyna khadhaayaaya kamaa baacadta beynal mashriq wal maqrib , Allaahuma naqinii min khadhaayaaya kamaa tunaqaa soobal-abyad mina danas,Allaahuma aqsilnii min khadaayaaya bitalji wal-maai wal- bardi)waxaa wariyey Bukhaari iyo Muslim, ducooyinkan midaad doonto ayaad aqrin kartaa markaad salaada xirato .. r-In sheydaanka la iska naafO intaan quraankala bilaabin, Acuudu billaahi mina sheydaani rajiim.. i -In la dhaho bismillaahi AR-Raxmaani Ar-Raxiimi. o-In la dhaho aamiin markey taataxadu dhamaato iyo In la aqriyo quraan faatixada ka dib salaadaha fajarka jimcaha , maqribka salaadaha atarta rakcadood ah , qofka kaligii tukanaaya , laakiin qofka hadii la tujinaayo hadey salaadu tahay kuwa kor loo qaado aqrin maayo hadey tahay salaadaha hoos loo dhigana wuu aqrinayaa .
l-Waxaa sune ah markiirukuucdalagasoo kaco in la dhaho:(Rabanaawalakal-xamdumil,usamaawaati wamil,ul ardi wamaa beynahumaa, wamil,u maashi,tamin shey,inbacdu,ahlusanaa,lwafmajdi axaqu maaqaalalcabdu ,wakulunaalaka cabdu allaahuma laa maanica limaa acdeyta walaa mucdiya limaa manacta, walaa yanfacu daljadi minkal-jadi)waxaawariyeymuslim.. v-Waxaasuneah in la dhahotasbiixdasukuucdaiyo sujuudamar ka badan . A-Labadasujuudoodinta u dhaxeysawaxaa la dhihi: Rabi lqfir-Liiwixii mar kabadan. q-fn lagu duceysto attaxiyaatkadanbe : (Allaahumainiiacuudubikamin cadaabijahanama wa min Cadaabil-Qabriwamin fitnatil-maxyaa walmamaat,wa min fitnatil-masiixiAd-Dijaal)waxaa wariyeyBukhaariiyoMuslim.. Waxaafiican qofkasujuudsaninuusanku ekeysanin tasbiixkaliyaee uu badiyoducada, nabigas.c.w, wuxuu yiri : (Adoonka wuxuu rabigiisugu dhow yahaymarkuusujuudsanyahayee badiyaducada) waxaawariyeymuslim . Waxaa kaloojira ducooyin kale,qofkiirabadib ha u eegokitaabkaxisnumusfim ee uu qorayAl- Qaxdaani.. Sunooyinkanwaxaa la dhihi rakcada dhexdeeda markiilaga reeboducadasalaadalagu bilaaboiyo ducadaka danbeysaatixiyaadka.. SUNOOYINKASALAADAEEFIGILKAU BAAHAN. I-ln gacmahakorlooqaadomarkiila xiranaayo salaada. 'i-Waxaa sune ah markii fukuucda laga 500 kaco in la dhaho:(Rabanaa walakal-xamdu mil,u samaawaati wamil,ul ardi wamaa beynahumaa, wamil,u maashi,ta min shey,in bacdu, ahlu sanaa,l wat majdi axaqu maaqaalal cabdu ,wakulunaa laka cabdu allaahuma laa maanica limaa acdeyta walaa mucdiya Iimaa manacta, walaa yanfacu daljadi minkal-jadi) waxaa wariyey muslim.. v-Waxaa sune ah in la dhaho tasbiixda sukuucda iyo sujuuda mar ka badan . A-Labada sujuudood inta u dhaxeysa waxaa la dhihi: Rabi Iqfir-Lii wixii mar kabadan. '-In lagu duceysto attaxiyaatka danbe : (Allaahuma inii acuudu bika min cadaabi jahanama wa min Cadaabil-Qabri wamin fitnatil-maxyaa walmamaat, wa min fitnatil-masiixi Ad-Dijaal) waxaa wariyey Bukhaari iyo Muslim .. Waxaa fiican qofka sujuudsan inuusan ku ekeysanin tasbiix kaliya ee uu badiyo ducada , nabiga s.c.w. wuxuu yiri : (Adoonka wuxuu rabigiis ugu dhow yahay markuu sujuudsan yahay ee badiya ducada ) waxaa wariyey muslim . Waxaa kaloo jira ducooyin kale, qofkii raba dib ha u eego kitaabka xisnu muslim ee uu qoray AI- Qaxdaani.. Sunooyinkan waxaa la dhihi rakcada dhexdeeda markii la9a reebo ducada salaada lagu bilaabo iyo ducada ka danbeysa atixiyaadka .. SUNOOYINKA SALAADA EE FICILKA U BAAHAN. ~ -In gacmaha kor loo qaado markii la xiranaayo salaada.
Y-In gacmahakor looqaadomarkiila rukuucaayo.. r-ln gacmahakorlooqaadomarkiirukuucdalagasoo kacaayo. r-ln gacmahakor loo qaado markiilaga istaagaayo dhamaadka rakcada labaad salaadaha labada atixiyaadkaleh .. o-1-v-Gacmahamarkaadkor uqaadeysidfarahaisku dhaji ,oo utaag xaga qiblada iyadoo calaacashu furan tahay , waxaanafiican in lala simo garbaha amadacalkadhagaha.. A-In gacantamidigla saarogacantabidixama lagu qabtogacantamidigdhudhunkabidixda., l-ln lafiiriyobartalagusujuudo.. 'l. -ln labadalugoodla kalaqaadowaxoogaa.. I t- In markiiquraankala aqrinaayosi fiicanloo dhuuxomacnihiisa.. SUNOOYINI(ARUKUUCDA.. I-lnuukujilbihiisaku qabtolabadiisagacmoodoo farahalakaladurkiyey.. Y-lnuuka fogeeyolabiidadhinaccududadiisa.. SUNOOYINKASUJUUDA.. -Y-r- Markiila sujuudaayowaa in laga dheereeyo labadacududlabadadhinac,calooshanabowdyaha, bowdyahanadhudhumahalagafogeeyo..t- Makuu sujuudaayowaa inuulabadalowkaladheereeyo. .,.- In gacmaha kor loo qaado markii la rukuucaayo .. r-In gacmaha kor loo qaado markii rukuucda la9a800 kacaayo. £-In gacmaha ker loo qaado markii laga istaagaayo dhamaadka rakcada labaad salaadaha labada atixiyaadka leh ., 0_ "l-v-Gacmaha markaad kor uqaadeysid faraha isku dhaji ,00 utaag xaga qiblada iyadoo calaacashu furan tahay , waxaana fiican in lala simo garbaha ama dacalka dhagaha .. A- In gacanta midig la saaro gacanta bidix ama lagu qabto gacanta midig dhudhunka bidixda.. '-In la fiiriyo barta lagu sujuudo.. , • -In labada lugood la kala qaado waxoogaa .. , ,- In markii quraanka la aqrinaayo si fiican loo dhuuxo macnihiisa ., SUNOOYINKA RUKUUCDA .. '-Inuu ku jilbihiisa ku qabto labadiisa gacmood 00 faraha lakala durkiyey " .,.-Inuu ka fogeeyo labiida dhinac cududadiisa .. SUNOOYINKA SUJUUDA .. ,-"-,- Markii la sujuudaayo waa in laga dheereeyo labada cudud labadadhinac, calooshana bowdyaha , bowdyahana dhudhumaha laga fogeeyo.. £- Makuu sujuudaayo waa inuu labada low kala dheereeyo.
o-I-v-Waa in farahalabadalugooddhulkalagusuro la isnadhajiyointasujuudalagujiro.. A-Labada gacmood waxaa la dhigi lasimanka garbahaamadhagaha. 1- .- 1-Gacmuhuwaa ineyfidsanaadaanfarahuna is heystaan,qibladanau jeedaan'.. SUNOOYINKAU DH$(EEYAI-ABADASUJUUDOOD.. Fadhigau dhaxeeyalabadasujuudoodwuxuu lee yahaylaboqaab . t-Af-lqcaa'.Waa inuu qofkutaago farahalabada lugood,kadibnaku fadhiisolabadiisacidhbood.. - Al-lftiraash: Waa in lugtamidigla taago ,lugta bidixna lagu fariisto waana sida attixiyadkahore , Nabigus..c.w.aadbuuu dheereynjirayfadhiganilaa la moodoinuuhilmaamay.. Jalsatulistiraaxa: Waa fadhi yar oo ka danbeeya sujuudalabaad markii la tukado rakcadakoobaad iyo rakcadasadexaad.. SUNOOYINKATASHAHUDKA.. At-Taxiyaadka-Labaad Tashahudkalabaad: Wuxuu lee yahaysadexqaab . A-ln lugta midig la taago ,lugtabidixnalaga hoos mariyodhudhunkamidigtakadibna dabadala dhigo dhulka.. B-Sidiihoreayaala yeelilaakiinla taagimaayolugta midig, ee waxaalagasoo hodeedin lugtabidixda.. C-Lugta midigta ayaa la taagi , lugta bidixdana waxaa lakala dhex galin bowdyadalugta midig iyo dhudhunkeeda.. 0_ "-V- Waa in faraha labada lugood dhulka lagu sura la isna dhajiyo inta sujuuda lagu jiro.. A-Labada gacmood waxaa la dhigi lasimanka garbaha ama dhagaha. '-, •-, ,- Gacmuhu waa iney fidsanaadaan farahuna is heystaan, qibladana u jeedaan' .. SUNOOYINKA U DHAXEEYA LABADA SUJUUDOOD.. Fadhiga u dhaxeeya labada sujuudood wuxuu lee yahay labo qaab . '-AI-Iqcaa : Waa inuu qofku taago faraha labada lugood, kadibna ku fadhiiso labadiisa cidhbood.. ,,- AI-Iftiraash: Waa in lugta midig la taago ,Iugta bidixna lagu fariisto waana sida attixiyadka hore , Nabigu s..c.w. aadbuu u dheereyn jiray fadhigan ilaa la moodo inuu hilmaamay .. Jalsatul istiraaxa : Waa fadhi yar 00 ka danbeeya sujuuda labaad markii la tUkado rakcada koobaad iyo rakcada sadexaad .. SUNOOYINKA TASHAHUDKA.. At-Taxiyaadka- Labaad Tashahudka labaad : Wuxuu lee yahay sadex qaab . A-In lugta midig la taago ,Iugta bidixna laga hoos mariyo dhudhunka midigta kadibna dabada la dhigo dhulka .. 8-Sidii hore ayaa la yeeli laakiin la taagi maayo lugta midig , ee waxaa laga soo horjeedin lugta bidixda .. C-Lugta midigta ayaa la taagi , lugta bidixdana waxaa lakala dhex galin bowdyada lugta midig iyo dhudhunkeeda..
GACMAHAXAGEELASAARI? -Gacmaha waxaa la saari labada bowdyood korkooda midigta midig baa la saari, bidixdana bidixdaala saariiyagooayfaruhufidsanyihiiniskuna dhaganyihiin..Y-Farmurugsatadaayaa la taagiilaa at-tixiyaadkuka dhamaado (suulkanatarta dhexe ayaa laguqabansidii iyadoola goobaabiyeyoo kale waxaanala fiirinfarta taagan) r-ln loo jeesto markii la salaamo naqsanaayo dhinacamidigtakadibnadhinacabidixda.. waxaa jira ( o)suno oo ficil ah oo soo noqnoqota rakcadwalba ,marka hadii la isku daro dhamaan salaadafaradkaah waxeynoqon(rt o )suno Salaadasunada ahna waa o rakcadood,sidaan horey usoo sheegnay habeenkii iyo maalintii , sunooyinkaku dhex jirana waxey dhan yihiin 1Yo suno,hadiisi fiicanloo dhaqangaliyorakcadkasta. Haduuqofkusii siyaadiyorakcooyinkauu tukanaayo waxaasii siyaadayasunooyinkan.. Waxaajira sunooyin ficli ah oon iyagu hal mar kabadansoo laablaabaneyninama labojeer.. 1-Markiisafaadala xiranaayogacmahaayaakor loo qaadi. Y-Rakcadasadexaadmarkiiloo kacaayo gacmahaayaakor looqaadaa labadaasjeer ma soo laalaabtaan.. GACMAHA XAGEE LA SAARI? '-Gacmaha waxaa la saari labada bowdyood korkooda midigta midig baa la saari, bidixdana bidixdaa la saari iyagoo ay taruhu tidsan yihiin iskuna dhagan yihiin.. "-Far murugsatada ayaa la taagi ilaa at-tixiyaadku ka dhamaado (suulkana tarta dhexe ayaa lagu qaban sidii iyadoo la goobaabiyey 00 kale waxaana la fiirin tarta taagan) r-In loo jeesto markii la salaamo naqsanaayo dhinaca midigta kadibna dhinaca bidixda .. waxaa jira ("O)suno 00 ficil ah 00 500 noqnoqota rakcad walba ,marka hadii la isku daro dhamaan salaada faradka ah waxey noqon (f .,. 0 )suno Salaada sunada ahna waa "0 rakcadood, sidaan horey usoo sheegnay habeenkii iyo maalintii , sunooyinka ku dhex jirana waxey dhan yihiin '.,. ° suno, hadii si fiican loo dhaqan galiyo rakcad kasta . Haduu qofku sii siyaadiyo rakcooyinka uu tukanaayo waxaa sii siyaadaya sunooyinkan.. Waxaa jira sunooyin ficli ah 000 iyagu hat mar kabadan soo laablaabaneynin ama labo jeer.. '-Markii salaada la xiranaayo gacmaha ayaa kor loo qaadi . "-Rakcada sadexaad markii loo kacaayo gacmaha ayaa kOf loo qaadaa labadaas jeer ma 500 laalaabtaan..
r-Farta ayaa la ishaari ilaa uu At-Tixiyaadkuka dhamaado,atixiyaadkahoreiyokan danbewaa isku mid.. t-Markii la salaamo naqsanaayolabada dhinac midigtaiyobidixdaayaaloojeedsan. o-1- Jalsatu istiraaxa iyo tawarukuhorey ayaan usoocadeynay. Faa,ido :lbnu qayim wuuxu yiri : Adoonkulabo jeer ayuu illaahayhor istaagi ,mid waa markuu salaadatukanaayomida kalena waa maalintauu illaahayla kulmidoono,qofkiigutamidahoresifiican u ilaaliya-salaada-midalabaadillaahaybaa u dhib yareyn,qofkii mida koobaad-salaada^ ku gabood fala illaahayayaatan danbeku adkeeya.. SUNOOYINKASALAADAHAFARADKAKA DANBEEYA.. -Sadexjeer ayaala dhihiistaaqfurullaahikadibna: Allahumaantasalaamwa minka salaamtabaarakta yaa daljalaaliwal ikraam)waxaawariyeyMuslim. -Laa illaahaila llaahuwaxdahulaa shariikalah , lahul-mulkiwalahul-xamdiwahuwacalaakulishey,in qadiirallaahumalaa maanicalimaaacdaytawalaa mucdiya limaa manacta,walaa yanfacu dal jadi minkal-jadu)waxaawariyeybikhaariiyomuslim.. r-Laa illaahailallaahuwaxdahulaashariikalah. Lahul-mulkuwalahul-xamduwahuwa calaa kuli shey,inqadiir,laa xowlawalaa quwatiilaa billaahi ,laaillaahaila llaahualaanacbuduilaaiyaahulahu- i -Farta ayaa la ishaari ilaa uu At-Tixiyaadku ka dhamaado, atixiyaadka hore iyo kan danbe waa isku mid " t -Markii la salaamo naqsanaayo labada dhinac midigta iyo bidixda ayaa loo jeedsan. 0_ - Jalsatu istiraaxa iyo tawaruku horey ayaan usoo cadeynay . Faa,ido :Ibnu qayim wuuxu yiri : Adoonku labo jeer ayuu iIIaahay hor istaagi ,mid waa markuu salaada tukanaayo mida kalena waa maalinta uu iIIaahay la kulmi doono, qafkii Quta mida hare si fiiean u ilaaliya -salaada- mida labaad iIIaahay baa u dhib yareyn, qofkii mida koobaad -salaada - ku gabood fala iIIaahay ayaa tan danbe ku adkeeya ., SUNOOYINKA SALAADAHA FARADKA KA DANBEEYA.. '-Sadex jeer ayaa la dhihi istaaqfurullaahi kadibna: Allahuma anta salaam wa minka salaam tabaarakta yaa dal jalaali wal ikraam)waxaa wariyey Muslim. "-Laa iIIaaha ila lIaahu waxdahu laa shariika lah , lahul-mulki walahul-xamdi wahuwa calaa kuli shey,in qadiir allaahuma laa maanica limaa acdayta walaa mucdiya limaa manacta, walaa yanfaeu dal jadi minkal-jadu) waxaa wariyey bikhaari iyo muslim.. i -Laa iIIaaha ilallaahu waxdahu laa shariika lah. Lahul-mulku walahul-xamdu wahuwa calaa kuli shey,in qadiir, laa xowla walaa quwati ilaa billaahi ,Iaa illaaha ila lIaahu alaa naebudu ilaa iyaahu lahu-
nicmatu walahul-fadlu walahu as-sanaaul-xasan walaa illaahailallaahumukhlisiinalahu-diiniwallow karihalkaafiruun)waxaawariyeyMuslim.. t-Waxaad dhaheysaasubxaanallaah walxamduli llaah wallaahuakbarmidkastarrjeer, kadibnadheh mida boqlaad Laa illaaha ilallaahuwaxdahu laa shariikalah. Lahul-mulkuwalahul-xamduwahuwa calaakufishey,inqadiir)waxaawariyeyMuslim.. o-Allaahumaacinii calaa dikrika wa shukrikawa xusnicibaadatika) waxaawariyeyAbuudaa,uudiyo Nisaa,l. I-Allahumainiiacuudubika minal-jubni,wa acuudu bikaan arudailaaardalil-cumri,waacuudubikamin fitnatidunyaa,wn acuudu bika min cadaabil-qabri) waxaawariyeyBukhaari.. v-Rabi qinii cadaabakayowma tubcas cibaadaka, ducadanwaxaalagawariyey barraaA.H.R., Baraa wuxuu yiri: markaan ku tukano nabiga s.c.w. gadaashiisawaxaan aad u jeclaan jiray inaan ahaano dhinaciisamidigtiisasi uu noo soo aadiyo wajigiisawaxaanamaqlayisagoodhahaayaducadii aansoosheegnay.. A-Waxaasune ah in la aqriyoQulhuwa-Lfaahuaxad iyo Qul acuuduBirabil-Falaqiyo Qul acuuduBirabi- Naas ) waxaawariyeyAbuudaa,uudiyo Tarmidiiyo Nisaa,l.. nicmatu walahul-fadlu walahu as-sanaaul-xasan walaa iIIaaha ilallaahu mukhlisiina lahu-diini wallow karihal kaafiruun) waxaa wariyey Muslim.. t-Waxaad dhaheysaa subxaana lIaah walxamduli !laah wallaahu akbar midkasta ,",'"'jeer, kadibna dheh mida boqlaad Laa iIIaaha ilallaahu waxdahu laa shariika lah. Lahul-mulku walahul-xamdu wahuwa calaa kuli shey,in qadiir) waxaa wariyey Muslim .. O-Allaahuma acinii calaa dikrika wa shukrika wa xusni cibaadatika ) waxaa wariyey Abuudaa,uud iyo Nisaa,l. '-Allahuma inii acuudu bika minal-jubni, wa acuudu bika an aruda ilaa ardalil-cumri ,wa acuudu bika min fitnati dunyaa, wa acuudu bika min cadaabil-qabri) waxaa wariyey Bukhaari.. v-Rabi qinii cadaabaka yowma tUbcas cibaadaka, ducadan waxaa laga wariyey barraa A.H.R. , Baraa wuxuu yiri: markaan ku tukano nabiga S.C.w. gadaashiisa waxaan aad u jeclaan jiray inaan ahaano dhinaciisa midigtiisa si uu noo soo aadiyo wajigiisa waxaana maqlay isagoo dhahaaya ducadii aan soo sheegnay.. A-Waxaa sune ah in la aqriyo Qulhuwa-Llaahu axad iyo Qui acuudu Birabil-Falaq iyo Qui acuudu Birabi- Naas ) waxaa wariyey Abuudaa,uud iyo Tarmidi iyo Nisaa,I ..
Salaada fajarka iyo salaada maqribka kadib suuradahansadexsadexjeer ayaala aqrinayaa.. l-Waxaa sune ah in la aqriyoAayatul-Kursi.. I .-Dheh salaada subax iyo salaada maqrib kadib t .jeer : Laa illaahailallaahuwaxdahulaa shariika lah. Lahul-Mulkuwalahul-xamduyuxyii wayumiitu wahuwa calaa kuli shey,in qadiir) waxaa wariyey Tirmidi.. I-Waa inuu ku tasbiixsadogacantiisa, waxaa jirta riwaayaddhaheysagacanta midig ,dadbaawaxka sheegaylaakiinriwaayadokale ayaaxoojinaaya.. Y-Waa in wardiganla guto inta la fadhiyomeesha lagutukaday.. Qofka muslimkaah haduu ku dadaafowardigan salaad walba markuutukado wuxuu dhaqan galin karaasunooyinku dhow oosuno,salaadasubaxiyo maqribkuwey ka siyaadayaanintan.. FAA,IDADALAGAHEI-AAYOKUDHAQANKA SUNOOYINKAN.. A-Qofka muslimka ah ee ku dadaala tasbiixdan salaadwalbagadaasheedawuxuula mid yahayqof sadaqeystayo. . oo sadaqo,hadalkiinabigas.c.w. (Tasbiixwalba waxaa laga helaa sadaqo Allaahu akbar kasta waxaa laga helaa sadaqo,ak-xamdulli llaahikastawaxaalagahelaasadaqo,Laaillaahaila llaahukastaoo la dhahowaxaalaga halaasadaqo) waxaawariyeymuslim.. Salaada fajarka iyo salaada maqribka kadib suuradahan sadex sadex jeer ayaa la aqrinayaa .. '-Waxaa sune ah in la aqriyo Aayatul-Kursi .. , •-Dheh salaada subax iyo salaada maqrib kadib , •jeer: Laa iIIaaha ilallaahu waxdahu laa shariika lah. Lahul-Mulku walahul-xamdu yuxyii wayumiitu wahuwa calaa kuli shey,in qadiir) waxaa wariyey Tirmidi.. , '-Waa inuu ku tasbiixsado gacantiisa , waxaa jirta riwaayad dhaheysa gacanta midig ,dadbaa waxka sheegay laakiin riwaayado kale ayaa xoojinaaya .. , ,,- Waa in wardigan la guta inta la fadhiyo meesha lagu tukaday .. Qofka muslimka ah haduu ku dadaalo wardigan salaad walba markuu tukado wuxuu dhaqan galin karaa sunoayin ku dhow 00 suno, salaada subax iyo maqribku wey ka siyaadayaan intan.. FAA,IDADA LAGA HELAAYO KU DHAQANKA SUNOOYINKAN .. A-Qofka muslimka ah ee ku dadaala tasbiixdan salaad walba gadaasheeda wuxuu la mid yahay qof sadaqeystay 0 •• 00 sadaqo, hadalkii nabiga s.c.w. (Tasbiix walba waxaa laga helaa sadaqo Allaahu akbar kasta waxaa laga helaa sadaqo, ak-xamdulli lIaahi kasta waxaa laga helaa sadaqo ,Laa iIIaaha ila lIaahu kasta 00 la dhaho waxaa laga halaa sadaqo) waxaa wariyey muslim..
lmaamu nawawi wuxuu yiri:(Waxeyqaadaneysaa xukunkasawaabkeeda).. B-Qofkamuslimkaah ee ilaaliyatasbiixdan waxaa janadadhexdeedafoogatalaalayaa o.. oo geed ., Nabigas.c.w.ayaa wuxuu soo marayAbuuhureyra oo talaalayageed markaasuuku yiri :(Abuuhureyrow Makutusiyaatalaal ka kheyr badan talaalkanaad heyso?Abuuhureyrawuxuu yiri:Haa,Nabigas.c.w. ayaa yiri waxaad dhahdaa:(Subxaanallaah walxamdullillaah walaa illaaha ila llaah wallaahu akbar , mid kasta oo ka mida kuwanjanada ayaa geed fagaagatalaali) waxaa wariyeyibnu maajah waxaanasaxiixiyeyAl-Baani.. C-Qofkii aqriya aayatul kursi salaad walba gadaasheedawaxaajanada uga dhiman inuu galo inuudhintokaliya.. ' D-Qofkiidaa,imatasbiixdandanbigiisawaalahoobin xataahaduudhan yahayxunbadabada ,sidaku cad Saxiixul-Muslim.. H-Qofkiidaa,imatasbiixdansalaadahagadaashooda hoogimaayoaduuniyoaakhiro,sidaku cad Saxiixul Musfim.. W-Tasbiixdanwaxey kabeysaa naqsiga ku dhaca salaadahafaradkaah .. SUNOOYINLAAQRIYOAROORTIIIYOGALABTII,. 1-Aayatul-kursiga Faa,idadalaga helaayoAaytul-Kursigawaa : Qofkii aqriyagafabtiiiyo aroortii jinka ayaa lagakorinayaa Imaamu nawawi wuxuu yiri:(Waxey qaadaneysaa xukunka sawaabkeeda) ., S-Qofka muslimka ah ee ilaaliya tasbiixdan waxaa janada dhexdeeda looga talaalayaa ".. 00 geed .. Nabiga S.C.W. ayaa wuxuu soo maray Abuuhureyra 00 talaalaya geed markaasuu ku yiri :(Abuuhureyrow Makutusiyaa talaal ka kheyr badan talaalkan aad heyso? Abuuhureyra wuxuu yiri: Haa, Nabiga S.C.w. ayaa yiri waxaad dhahdaa:(Subxaanallaah walxamdulli lIaah walaa illaaha ila lIaah wallaahu akbar , mid kasta 00 ka mida kuwan janada ayaa geed lagaaga talaali ) waxaa wariyey ibnu maajah waxaana saxiixiyey AI-Saani .. C-Qofkii aqriya aayatul kursi salaad walba gadaasheeda waxaa janada uga dhiman inuu galo inuu dhinto kaliya .. . D-Qofkii daa,ima tasbiixdan danbigiisa waala hoobin xataa haduu dhan yahay xunbada bada ,sida ku cad Saxiixul-Muslim .. H-Qofkii daa,ima tasbiixdan salaadaha gadaashooda hoogi maayo aduun iyo aakhiro, sida ku cad Saxiixul Muslim .. W-Tasbiixdan waxey kabeysaa naqsiga ku dhaca salaadaha faradka ah .. SUNOOYIN LA AQRIYO AROORTII IYO GALABTII.. ~ -Aayatul-kursiga ., Faa,idada laga helaayo Aaytul-Kursiga waa: Qofkii aqriya galabtii iyo aroortii jinka ayaa laga korinayaa
waxaawariyeynisaa,fwaxaasaxyiriAl-Baani. Y-Qulhuwa-llaah,Qul acuudu birabil-falaq, Qul acuudubirabin-naas) waxaawariyeyabuudaa,uud iyo tarmidi..Faa,idadalaga helaayo:Qoftii dhaha sadex jeer aroortiiiyo galabtiiwaxey ka kaafinwax walba. r-Asbaxnaawa asbaxa mulku lillaah, walxamdulli- Laa illaahailallaahuwaxdahulaa shariikalah. flaah Lahul-mulku walahul-xamdu yuxyii wayumiitu wahuwacalaa kuli shey,inqadiir , rabiyowwaxaan kaa baryikheyrkamaantaiyo kheyrkaka danbeeya, rabiyowwaxaankaa magangali sharkamaantaiyo sharka ka danbeeya , rabiyowwaxaan kaa magan gali caajis,iyocantabnimoiyo cadaabkaqabrigaiyo cadaabkanaarta)waxaawariyeymuslim, galabtiina meesha asbaxnaa ah ayaad dhihi amseynaa, habeenkiinameeshamaalintiiah ayaadku badali.. i-Allowadigaawaaganoo bariisiiyey, Allowadigaa na galabeysiiyey,allowadigaana nooleeyey,allow adigaana dili , allowadigaakolkaandhimanonasoo nooleyn..kolkiigalabtiilagaaranawuxuudhihi:Allow adigaa na galabeysiiyey,allow adigaa waaga noo bariiyeyallowadigaana nooleeyey,allowadigaana dili, allow adigaa kolkaan dhimano xagaada loo ahaan.o-Allaahumaanta rabiilaa illaahailaa anta khalaqtaniiwa anaacabdukawa anaacalaacahdika wawacdikamastadhactuacuudubikamin sharimaa sanactu, abuu,ulaka binicmatikacalayawaabuu,u bidanbiifaqfirliifa inahu laa yaqfirudunuubailaa waxaa wariyey nisaa,1 waxaa sax yiri AI-Baani . .,.-Qulhuwa-lIaah, Qui acuudu birabil-falaq , Qui acuudu birabin-naas ) waxaa wariyey abuudaa,uud iyo tarmidi.. Faa,idada laga helaayo:Qofkii dhaha sadex jeer aroortii iyo galabtii waxey ka kaafin wax walba. r-Asbaxnaa wa asbaxa mulku Iillaah , walxamdulli- Laa illaaha i1allaahu waxdahu laa shariika lah. lIaah Lahul-mulku walahul-xamdu yuxyii wayumiitu wahuwa calaa kuli shey,in qadiir , rabiyow waxaan kaa baryi kheyrka maanta iyo kheyrka ka danbeeya , rabiyow waxaan kaa magan gali sharka maanta iyo sharka ka danbeeya , rabiyow waxaan kaa magan gali caajis,iyo cantabnimo iyo cadaabka qabriga iyo cadaabka naarta) waxaa wariyey muslim, galabtiina meesha asbaxnaa ah ayaad dhihi amseynaa, habeenkiina meesha maalintii ah ayaad ku badali .. i-Allow adigaa waaga noo bariisiiyey I Allow adigaa na galabeysiiyey, allow adigaa na nooleeyey ,allow adigaa na dili , allow adigaa kolkaan dhimano nasoo nooleyn.. kolkii galabtii lagaarana wuxuu dhihi: Allow adigaa na galabeysiiyey, allow adigaa waaga noo bariiyey allow adigaa na nooleeyey ,allow adigaa na dili, allow adigaa kolkaan dhimano xagaada loo ahaan. o-Allaahuma anta rabii laa illaaha ilaa anta khalaqtanii wa anaa cabduka wa anaa calaa cahdika wawacdika mastadhactu acuudu bika min shari maa sanactu , abuu,u laka binicmatika calaya waabuu,u bidanbii faqfirlii fa inahu laa yaqfiru dunuuba ilaa
anta) waxaa wariyey bukhaari..Faa,idadalaga helaayo ducadan : Qofkii dhaha galabtii isagoo yaqiinsankadibnadhintahabeenkeedajanadaayuu galayaa, aroortiiqofkiidhahanawaa la mid.. l-Allaahuma inii asbaxtu ush-hidukawa ush-hidu xamalati carshika wamalaa,ikatika wajamiica khalqika inka anta allaah, laa illaaha ilaa anta waxdaka laa shariika laka, wa ana muxamdan cabdukawarasuufuka:waxaawariyeyabuudaa,uud iyonisaa,I Qofkiidhaha ducadanaroortiiiyo galabtiiafar jeer allaahnaartaayuu ka xoreeyaa..v-AllaahumaMaa Asbaxabii Min NicmatinAw bi Axadinmin Khalqika FaminkaWaxdakaLaa shariikaLak, Falakal-xamdu walakal-shukru..waxaawariyey abuudaa,uud iyo nisaa,loo ku wariyeykitaabkiisafii camafiaf-yowm wa leylah..Ducadanqofkii dhaha aroortii wuxuu gutay shukrigamaalintaas,qofkii dhaha galabtiina wuxuu gutay shukriga habeenkaas..A-Allaahuma Caafiniifii Badanii,Allaahumacaafiniifii samcii, Allaahumacaafiniifii basarii,Laa,ifaahailaa anta AllaahumainiiAcuudu bika Minaf-kufriwaf-faqriwa Acuudu bika min cadaabil-qabri, Laa ilaaha llaa Anta,sadexjeer ayaa la dhahayaa,, waxaawariyey Abuudaa,uudiyoAxmad.. 1-XasbiyallaahuLaa illaaha ilaa huwa caleeyhi tawakaltuwahuwa rabul-carshiAl-cadiim. Todobo jeer ayaa la dhihi, waxaa soo saaray ibnu-suni isagoo loo koryeelay nabiga s.c.w. -marfuuc- anta) waxaa wariyey bukhaari..Faa,idada laga helaayo ducadan : Qofkii dhaha galabtii i8a900 yaqiin8an kadibna dhinta habeenkeeda janada ayuu galayaa , aroortii qofkii dhahana waa la mid.. 1-Allaahuma inii asbaxtu ush-hiduka wa ush-hidu xamalati carshika wamalaa,ikatika wajamiica khalqika inka anta allaah, laa iIIaaha ilaa anta waxdaka laa shariika laka, wa ana muxamdan cabduka warasuuluka: waxaa wariyey abuudaa,uud iyo nisaa,1 . Qofkii dhaha ducadan aroortii iyo galabtii afar jeer atlaah naarta ayuu ka xoreeyaa ..v-Allaahuma Maa Asbaxa bii Min Nicmatin Aw bi Axadin min Khalqika Faminka Waxdaka Laa shariika Lak, Falakal -xamdu walakal-shukru..waxaa wariyey abuudaa,uud iyo nisaa,I 00 ku wariyey kitaabkiisa fii camali al-yowm wa leylah..Ducadan qofkii dhaha aroortii wuxuu gutay shukriga maalintaas, qofkii dhaha galabtiina wuxuu gutay shukriga habeenkaas.. A-Allaahuma Caafinii fii Badanii, Allaahuma eaafinii fii sameii, Allaahuma caafinii fii basarii, Laa,ilaaha ilaa anta Allaahuma inii Acuudu bika Minal-kufri wal-faqri wa Acuudu bika min cadaabil-qabri , Laa ilaaha lIaa Anta, sadex jeer ayaa la dhahayaa 1I waxaa wariyey Abuudaa,uud iyo Axmad .. '-Xasbiyallaahu Laa iIIaaha ilaa huwa ealeeyhi tawakaltu wahuwa rabul-earshi AI-eadiim. Todobo jeer ayaa la dhihi, waxaa 500 saaray ibnu-suni isagoo loo koryeelay nabiga s.c.w. -marfuuc-
abuudaa,uudnawuxuu ku sheegayinuusaxaabiku istaagay-mowquuf..Faa,idadaxadiiskan laga faa,idaayowaa : Qofkii todobo jeer ku calceliya ducadanaroortiiiyo galabtiiillaahayayaaka kaafiya hamigaaduunyadaiyoaakhiro.. I .-Allaahuma inii As-aluka Al-cafiruawal-caafiyah fiidunyaawal-aakhirah,Allaahumainii As,alukaAl- cafiryawal-caafiyahfii diiniiwa dunyaayiiwa Ahfii,wa Maafii.Allaahumaastur caawraatiiwa min roowcaatii. Allaahumaaxfidniiminbayniyadeeyawa min khalfii wacanYamiiniiwacan Shimaaliiwa min foowqiiwa acuudu bicadamatikaan uqtaala mintaxtii..waxaa wariyeyabuu daa,uudiyo ibnumaajah.. -Allaahuma caalimul-qeybi wash-shahaadah faadhiral-samawaatiwal-ardi Rabi kuli sheey,in wamiliikihiAsh-haduallaa illaahailaa anta acuudu bika min shari nafsii wa min shari shaydaanwa shirkihiwa an aqtarifacalaanafsiisuu,anaw ajurahu ilaa muslim.. waxaa wariyay tarmidi iyo abuu daa,uud.. 1-BismilaahiAl-ladiilaa yaduruhu maca lsmihi Sheey,in fil-ardi walaa fis- samaa,l wahuwa As- samiicuAl-caliim.. Waxaadleedahaysidaxjeer .waxaanawariyayAbuu Daa,uudiyotarmidiiyoibnumaajahiyoaxmed.. r-Radeytu billaahi raban, wabil islaami diinan wabimuxamadins.c.w.nabiyan) sadexjeer.. waxaa wariyey abuudaa,uudiyo tarmidi iyo nisaa,I iyo abuudaa,uudna wuxuu ku sheegay inuu saxaabi ku istaagay-mowquuf..Faa,idada xadiiskan laga faa,idaayo waa : Qofkii todobo jeer ku calceliya ducadan aroortii iyo galabtii iIIaahay ayaa ka kaafiya hamiga aduunyada iyo aakhiro .. , •-Allaahuma inii As-aluka AI-cafwa wal-caafiyah fiidunyaa wal-aakhirah, Allaahuma inii AS,aluka AI- cafwa wal-caafiyah tii diinii wa dunyaayii wa Ahlii,wa Maalii.Allaahuma astur caawraatii wa min roowcaatii. Allaahuma axfidnii minbayni yadeeya wa min khalfii wacan Yamiinii wacan Shimaalii wa min fOQwqii wa acuudu bicadamatika an uqtaala mintaxtii..waxaa wariyey abuu daa,uud iyo ibnu maajah.. , '-Altaahuma caalimul-qeybi wash-shahaadah faadhiral-samawaati wal-ardi Rabi kuli sheey,in wamiliikihi Ash-hadu allaa iIIaaha ilaa anta acuudu bika min shari nafsii wa min shari shaydaan wa shirkihi wa an aqtarita calaa nafsii suu,an awajurahu ilaa muslim.. waxaa wariyay tarmidi iyo abuu daa,uud.. , "-Bismilaahi AI-Iadii laa yaduruhu maca Ismihi Sheey,in fil-ardi walaa fis- samaa,l wahuwa As- samiicu AI-caliim .. Waxaad leedahay sidax jeer .waxaana wariyay Abuu Daa,uud iyo tarmidi iyo ibnu maajah iyo axmed.. ,r -Radeytu billaahi raban, wabil islaami diinan wabimuxamadin S.c.w. nabiyan) sadexjeer .. waxaa wariyey abuudaa,uud iyo tarmidi iyo nisaa,l iyo
axmedFaa,idadawardigan: Qofkiidhahasadexjeer aroortiiiyogalabtiiallaahwaxaaxaq ku ah inuuka raalinoqdomaalintaqiyaamaha) t-Yaaxayuyaaqayuum,biraxmatikaastaqiis,aslixlii sha,niikulahuwalaatakilniiilaanafsiidharfatal-ceyn) waxaawariyeyxaakimwuunasaxiixiyeydahabina wuuwaafaqay.. 1o-Asbaxnaacalaafidratil-islaamwakalimatil-ikhlaas addiininabiyinaamuxameds..c.w.wamilatiabiinaa ibraahiimxaniifanmuslimanwamaakaanaminal- mushrikiin)waxaawariyeyaxmed.. t r-(Subxaanallaahwabixamdihi) boqoljeer, waxaa wariyey Muslim..Faa,idadatasbiixdan :Qoflrii dhaha boqol jeer galabtiiiyo aroortii, ma jiro qiyaamahaqoflaimaankarawaxkafiicanwuxuula yimiilaaqoflayimiintiisaookale amakasiyaadiyey ma,ahane.. Faa,ido kale : Danbiyadiisawaa laga hoobiyaa xataahadeydhantahayxunbadabadaookale.. v- Laaillaahailallaahuwaxdahulaashariikalah, lahul-mulkiwalahul-xamdiwahuwacalaakulishey,in qadiirboqoljeermarkuuwaagubaryowaxaa wariyeybikhaariiyomuslim..faa,idadalagahelaayo qofkiidhahawardigan. -Wuxuulamidyahaysidii qofxoreeyeytobanqoorood.. Y-Waxaalooqoraaboqolxasano.. l- Waxaalagahoobiyaaboqolgaf. axmed Faa,idada wardigan : Qofkii dhaha sadex jeer aroortii iyo galabtii allaah waxaa xaq ku ah inuu ka raali noqdo maalinta qiyaamaha ) , i-Yaa xayu yaa qayuum,biraxmatika astaqiis,aslix lii sha,nii kulahu walaa takilnii ilaa nafsii dharfatal-ceyn) waxaa wariyey xaakim wuuna saxiixiyey dahabina wuu waataqay.. , o-Asbaxnaa calaa tidratil-islaam wa kalimatil-ikhlaas addiini nabiyinaa muxamed S..C.W. wamilati abiinaa ibraahiim xaniifan musliman wamaa kaana minal- mushrikiin) waxaa wariyey axmed.. "-(Subxaana lIaah wabixamdihi ) boqol jeer, waxaa wariyey Muslim.. Faa,idada tasbiixdan :Qofkii dhaha boqol jeer galabtii iyo aroortii, ma jiro qiyaamaha qot la imaan kara wax ka fiiean wuxuu la yimi ilaa qot layimi intiisa 00 kale ama ka siyaadiyey ma,ahane .. Faa,ido kale: Danbiyadiisa waa laga haabiyaa xataa hadey dhan tahay xunbada bada 00 kale.. , v- Laa iIIaaha ita lIaahu waxdahu laa shariika lah , lahul-mulki walahul-xamdi wahuwa calaa kuli shey,in qadiir boqal jeer markuu waagu baryo waxaa wariyey bikhaari iyo muslim.. taa,idada laga helaayo qofkii dhaha wardigan : '-Wuxuu la mid yahay sidii qat xoreeyey toban qoarood.. ,,- Waxaa loo qaraa boqol xasano.. r - Waxaa laga hoobiyaa boqol gat.
r-Waxey maalintaas ka xijaabtaasheydaanka ilaa galabtii.. t A-(lstaaqfurullaahiwa atuubu lleyhi)maalin kasta boqoljeer ...waxaawariyeyBukhaariiyoMuslim.. l-Allaahuma inii As,aluka Cilman naafican Wa RizqanDhayibanwa CamalanMutaqabalan..markuu waagukuu baryo, waxaawariyeyibnu Maajah. Y.-Subxaana-llaahiWabixamdihi cadada Khalqihi waridaa Nafsihi wa zinati carshihi wa midaada kalimaatihi..sadexjeerwaxaawariyey Muslim.. .r1-AcuuduBikalimaati-llaahiAt-taamaatiMin Shari Maa Khalaq.. galabtiiayuu sadexjeer dhihi,waxaa wariyeytarmidiiyo ibnu maajahiyo axmed.. Qofku haduuaqriyomidkamidaadkaartanwuxuuku camal falaysunokamidasunooyinkanabigas.c.w.,sidaas owgeedwaxaa loogabaahanyahayqofkamuslimka ah inuuku dadaalowardiganaroortiiiyogalabtiisi uu ajir iyo xasanaadbadanu helo,waxaaiyadana loo baahanyahay in allaahdartiisiyo si yaqiinku jirto loo dhaho adkaartan,lanadareemomacnahaweyn ee ay xunbaarsantahay adkaartan,waxaan shaki kujirininay isbadelweyn ku ridi noloshaqofka iyo akhlaaqdiisa.. SUNOOYINKAi'ARKII DADKALAI.AKULi'IO.. I-fn la isa salaamo,Nabigas.c.w ayaala weydiiyey salaanteebaau fiican? markaasuuyiri:( Dadkaoo la quudiyoiyo salaantaqofkaadtaqaaniyo midkaadan aqoonin)waxaawariyeyBukhaariiyo Musilim.. i-Waxey maalintaas ka xijaabtaa sheydaanka ilaa galabtii .. 'A-(Istaaqfurullaahi wa atuubu lIeyhi) maalin kasta boqol jeer ... waxaa wariyey Bukhaari iyo Muslim.. '~-Allaahuma inii AS,aluka Cilman naafican Wa Rizqan Dhayiban wa Camalan Mutaqabalan..markuu waagu kuu baryo , waxaa wariyey ibnu Maajah. " •-Subxaana-lIaahi Wabixamdihi cadada Khalqihi waridaa Nafsihi wa zinati carshihi wa midaada kalimaatihi.. sadex jeer waxaa wariyey Muslim .. " '-Acuudu Bikalimaati-lIaahi At-taamaati Min Shari Maa Khalaq.. galabtii ayuu sadex jeer dhihi, waxaa wariyey tarmidi iyo ibnu maajah iyo axmed.. Qofku haduu aqriyo mid kamida adkaartan wuxuu ku carnal falay suno kamida sunoo yinka nabiga s.c.w.,sidaas owgeed waxaa looga baahan yahay qofka muslimka ah inuu ku dadaalo wardigan aroortii iyo galabtii si uu ajir iyo xasanaad badan u helo,waxaa iyadana loo baahan yahay in allaah dartiis iyo si yaqiin ku jirto loo dhaho adkaartan, lana dareemo macnaha weyn ee ay xunbaarsan tahay adkaartan, waxaan shaki kujirin inay isbadel weyn ku ridi nolosha qofka iyo akhlaaqdiisa .. SUNOOYINKA MARKII DADKA LALA KULMO.. '-In la isa salaamo, Nabiga s.c.w ayaa la weydiiyey salaanteebaa u fiican ? markaasuu yiri: (Dadka 00 la quudiyo iyo salaanta qofkaad taqaan iyo midkaadan aqoonin )waxaa wariyey Bukhaari iyo Musilim ..
NinbaaNabigas.c.w.usoogalaymarkaasuuyiri: (As-salaamucaleykumNabigas.c.w.ayaasalaantii kaqaaday,markaasuuninkiifariistay,Nabigas.c.w. ayaa yiri : Toban,hadananin kale ayaa yimi markaasuuyiri:As-Salaamucaleykumwa raxmatu llaahi, nabigas.c.w.ayaa salaantiika qaaday, markaasuuninkiifariistay,nabigas.c.w.ayaayiri : Labaatan,hadananinkaleayaayimimarkaasuuyiri: As-salaamu caleykum waraxma tullaahi wabarakaatuhu,nabiga s.c.w. ayaa salaantiika qaadaymarkaasuuninkiifariistay,nabigas.c.w. ayaayiri : Sodan) waxaawariyeyabuudaa,uud, tarmidinawuxuukadhigayxasan Akhiifiiriallahakudhowree: Meeqaxasanaadayuu nafiiisakadayacayqofkaaansalaantaoodhanwax ku salaameynin?-salaantaoo dhan waa Sodan xasano,halkiixasananamarkuuu yar yahaywaa Tobanxasano,f.xlr=T* oo xasaflo, xasanaduna intaasoola siijibaarayayeyhaankartaa..akhiibar carabkaadainaaddhahdosalaantaoodhansiaadu heshoajirkaasweyn,Salaantumararbadanayey soonoqnoqotaamarkaadmasjidkagaleysidwaxaad salaamiwalaalahaa, markaadkabaxeysidnawaala mid,sidookalemarkaadgurigagaleysidiyomarkaad ka baxeysid,Waxaasuneah markaadwalaalkaa kalatageysaaninaadsalaantosalaandhameystiran, waxaanadafiilu ahxadiiskiinabigus.c.w.yiri: (Hadii aad dad meelfadhiyau tagtidsalaan,hadaadka tageysidnasalaanmaxaayeelaysalaantiihorekama xaqbadnatandanbe) waxaawariyeyAbuudaa,uud iyoTamidi.lnta jeeree qofkuuuwaxsalaamikaro Ninbaa Nabiga S.C.w. usoo galay markaasuu yiri: (As-Salaamu caleykum Nabiga S.C.w. ayaa salaantii ka qaaday, markaasuu ninkii fariistay, Nabiga s.c.w. ayaa yiri : Toban,hadana nin kale ayaa yimi markaasuu yiri: As-Salaamu caleykum wa raxmatu lIaahi , nabiga s.c.w. ayaa salaantii ka qaaday, markaasuu ninkii fariistay ,nabiga s.C.W. ayaa yiri : Labaatan ,hadana nin kale ayaa yimi markaasuu yiri: As-Salaamu caleykum waraxma tullaahi wabarakaatuhu, nabiga s.c.w. ayaa salaantii ka qaaday markaasuu ninkii fariistay ,nabiga s.c.w. ayaa yiri : Sodan ) waxaa wariyey abuudaa,uud, tarmidina wuxuu ka dhigay xasan .. Akhii fiiri allaha ku dhowree : Meeqa xasanaad ayuu naftiisa ka dayacay qofka aan salaanta 00 dhan wax ku salaameynin?-salaanta 00 dhan waa Sodan xasano ,halkii xasanana markuu u yar yahay waa Toban xasano,'· x' •=,.. 00 xasano , xasanaduna intaasoo la sii jibaaray ayey haan kartaa.. akhii bar carabkaada inaad dhahdo salaanta 00 dhan si aad u hesho ajirkaas weyn, Salaantu marar badan ayey 500 noqnoqotaa markaad masjidka galeysid waxaad salaami walaalahaa , markaad ka baxeysidna waa la mid, sidoo kale markaad guriga galeysid iyo markaad ka baxeysid, Waxaa sune ah markaad walaalkaa kala tageysaan inaad salaanto salaan dhameystiran, waxaana daliil u ah xadiiskii nabigu s.c.w. yiri : (Hadii aad dad meel fadhiya u tagtid salaan, hadaad ka tageysidna salaan maxaa yeelay salaantii hare kama xaq badna tan danbe ) waxaa wariyey Abuudaa,uud iyo Tamidi .Inta jeer ee qofku uu wax salaami karo
wey ka badantahay Y. jeer, markuugurigasoo galaayo,markuuka baxaayo, markuumasaajidka galaayomarkuuka baxaayomarkuudad arko , markuutaleefondiraayoi.w.m. Y-lnla muusoodoama dhoolocadeyn, nabigu s.c.w.wuxuuyiri: (Ha yareysaninshey macruufa walow aad walaalkaawaji furan kula kulantide) waxaawariyeyMuslim.. r- In la is gacangaliyo, nabigas.c.w. wuxuuyiri: (Majiraanlabomuslimoo inteykulmaanis gacan galinaya, hadeyjiraanwaa loodhaafidanbigooda intesankalatagin) waxaawariyeyAbuudaa,uudiyo TarmidiiyolbnuMaajah. lmaamuNawawiwuxuu yiri: Ogowineyis gacan galintutahaysheyfiicanmarkiila kulmaba)hadaba akhiiku dadaalinaadqofkaadla kulantidbaaad isugu dartid salaan iyo gacan galin iyo dhoolo cadeynhalkaaswaxaadhirgalisayhalwaqtifsuno.. i -Hadalkawanaagsantaaro:Allaahsareeyewuxuu yiri irtbi-Jl 6l p6rs g;i; irU+.il| i,! O"..riqF q,rll fJtJfo,rlt+J &-9) or: rl-r*Yt ( tl+. l3-c uL{Dl.lOLt Nabigunas.c.w.wuxuuyiri: ( Kalimadafiicanwaa sadaqo) waxaawariyeyBukhaariiyo Muslim. Kalimadafiicanwaxaa soo hoos galaaya wardiga, ducada,salaanta,iyo amaantaxaqa ah, akhlaaqda mideedatoosan,anshaxaiyo asluubtahagaagsan, Kalimada fiican sida sixirka oo kale ayey qofka usaameysaaqofkawey soo jiidataa, qalbiganawey wey ka badan tahay ~. jeer, markuu guriga 500 galaayo, markuu ka baxaayo , markuu masaajidka galaayo markuu ka baxaayo markuu dad arko , markuu taleefon diraayo LW.m. ~ -In la muusoodo ama dhoolo cadeyn , nabigu S.C.w. wuxuu yiri: (Ha yareysanin shey macruufa walow aad walaalkaa waji furan kula kulantide) waxaa wariyey Muslim.. r - In la is gacan galiyo , nabiga s.c.w . wuxuu yiri : (Ma jiraan labo muslim 00 intey kulmaan is gacan galinaya , hadey jiraan waa loo dhaafi danbigooda intesan kala tagin ) waxaa wariyey Abuudaa,uud iyo Tarmidi iyo Ibnu Maajah. Imaamu Nawawi wuxuu yiri: Ogow iney is gacan galintu tahay shey fiican markii la kulmaba) hadaba akhii ku dadaal inaad qofkaad la kulantidba aad isugu dartid salaan iyo gacan galin iyo dhoolo cadeyn halkaas waxaad hir galisay hat waqti rsuno.. f -Hadalka wanaagsan taaro: Allaah sareeye wuxuu yiri w~ w! ~ e~ w~ w! ~t ~ ~ -Jl~ tJ J4aJ Ji,,) " f: ,.J'WI'i ( ~ .j~ wLww)'J wS Nabiguna S.c.W. wuxuu yiri: ( Kalimada fiican waa sadaqo ) waxaa wariyey Bukhaari iyo Muslim. Kalimada fiican waxaa soo hoos galaaya wardiga, ducada ,salaanta, iyo amaanta xaqa ah, akhlaaqda mideeda toosan, anshaxa iyo asluubta hagaagsan, Kalimada fiican sida sixirka 00 kale ayey qofka usaameysaa qofka wey 500 jiidataa , qalbigana wey
qaboojisa, .Kalimada dhayibka ah waxey daliil utahayin qofkuqalbigiisaka buuxohanuuniyonuur,. sidaasdarteedma ku fakirtayinaadxayaatadaada oo dhan ku camirto aroortiiiyo habeenkiikalimada fiican,naagtaada,carurtadadariskaada,saaxiibahaa iyo cid kasta ood la tacaamuleysowaxey ubaahan yihiinkalimadadhayibkaah.. SUNOOYINKAMARKIICUNTADAI-ACU}IAAYO.. Sunooyincuntadaka horeeyaiyo sunooyincuntada dhexdeedala dhaho -Bismi llaah. Y- In gacanta midiglagucuno.r- In qof walbahoostiisaka cuno .. sunooyinkanwaxaa si dhan u cadeeyeyxadiiskii nabiga s.c,w. uu yiri :(Wiilyahowmarkaad wax cuneysobismillaahidheh , gacantaadamidignaku cun,hoostaadanaka cun )waxaawariyeyMuslim.. t-Hadiigobalcuntadaka midadhulkakaagadhaco, katir wasakhdaoo cun, waa dardaarankiinabiga s.c.w.waxaawarieyeySaxiixul-Muslim.. 6-lnlagucunocuntadasadexfarood,nabigas.c.w. sadexfaroodayuuku cunijiraywaanasidiibadneyd ee uu yeelijiray , waanasidafiicanineydan kale timaadoma,ahane HABKALOOFARIISTOiIIARKIICUNTADALA CUNAAYO.. Waxaahaboonsidauu sheegayxaafid: In dhulkafa dhigo labada jilbood,calooshalugahana lasoo daahiriyo,amain la taago lugta midigta ah,tan bidixdanalagu fariisto,Waxaakaloo jira sunooyin dhacahungurigaka dib. qaboojisa, .Kalimada dhayibka ah waxey daliil utahay in qofku qalbigiisa ka buuxo hanuun iyo nuur.. sidaas darteed ma ku fakirtay inaad xayaatadaada 00 dhan ku camirto aroortii iyo habeenkii kalimada fiiean, naagtaada, earurtada dariskaada, saaxiibahaa iyo cid kasta ood la tacaamuleyso waxey ubaahan yihiin kalimada dhayibka ah.. SUNOOYINKA MARKII CUNTADA LA CUNAAYO.. Sunooyin euntada ka horeeya iyo sunooyin euntada dhexdeeda la dhaho '-Bismi lIaah. ,,- In gaeanta midig lagu cuno. 1- In qof walba hoostiisa ka cuno .. sunooyinkan waxaa si dhan u cadeeyey xadiiskii nabiga s.c.w. uu yiri :(Wiilyahow markaad wax cuneyso bismi lIaahi dheh , gacantaada midigna ku cun, hoostaadana ka cun )waxaa wariyey Muslim.. i -Hadii gobal euntada ka mida dhulka kaaga dhaeo , katir wasakhda 00 eun, waa dardaarankii nabiga s.c.w. waxaa warieyey Saxiixul-Muslim.. o-In lagu euno euntada sadex farood, nabiga s.e.w. sadex farood ayuu ku cuni jiray waana sidii badneyd ee uu yeeli jiray , waana sida fiiean iney dan kale timaado ma,ahane HABKA LOO FARIISTO MARKII CUNTADA LA CUNAAYO .. Waxaa haboon sida uu sheegay xaafid : In dhulka la dhigo labada jilbood,caloosha lugahana lasoo daahiriyo,ama in la taago lugta midigta ah,tan bidixdana lagu fariisto,Waxaa kaloo jira sunooyin dhaca hunguriga ka dib.
t-Nabigas.c.w.ayaainaamrayin la leefleefofaraha iyo xeerada,sababtunawaa ma ogin meesha barakadukujirto,waxaawariyeySaxiixul-Muslim.. r-ln allaahlagumahdiyomarkiila cunteeyokadib: Allaahsareeyewuxuuraali ka ahaan adoonkiisa markuucutadacuno kadibnaallaahku mahdiyo) waxaawariyeySaxiixul-Muslim. Nabigus.c.w.markuucunteeyowuxuukuduceysan jiray: (Al-Xamdulillaahalladiiadcamaniihadihiwa rasaqaniihimin qeyri xowlinminiiwalaaquwah) Faa,idadaducadanlagahelo: danbigiisiihoreayaa la dhaafi,,waxaawariyeyabuudaa,uudiyotarmidi iyo ibnumaajah, Xaafidiyo Albaaninawaxeyka dhigeenXasan.. Guudahaanmarkiila isugeeyosunooyinkamarkii cuntadalacunokadibladhahowaxeygaarayaanY. suno,gaarahaanmarkiisadexjeermaalintiiwaxla cuno, kabadanhadiiwaxlacunoweykasiibadan, hadabawaxaaloobaahanyahayqofkamuslimkaah inuusanfursadahanookaleiskadayicin.. SUNOOYINKAI-AMAHURAANKAAH MIARKIIWAXLA CABAAYO-. r-Bismillaah. Y-in gacantamidiglagucabo. xadiiskiinabigas.c.w.: ( Wiilyahowmarkaadwax cuneysobismillaahidheh , gacantaadamidignaku cun) -ln banaankaweelkalaguneefsado,sadexjeerna biyahala cabo, lamaogolain halmara biyahalagu '-Nabiga s.c.w. ayaa ina amray in la leefleefo faraha iyo xeerada,sababtuna waa ma ogin meesha barakadu ku jirto, waxaa wariyey Saxiixul-Muslim.. r-In allaah lagu mahdiyo markii la cunteeyo kadib : Allaah sareeye wuxuu raal; ka ahaan adoonkiisa markuu cutada cuno kadibna allaah ku mahdiyo) waxaa wariyey Saxiixul-Muslim . Nabigu s.c.w. markuu cunteeyo wuxuu ku duceysan jiray : (AI-Xamduli lIaah aHadii adcamanii hadihi wa rasaqaniihi min qeyri xowlin minii walaa quwah) Faa,idada ducadan laga helo : danbigiisii hore ayaa la dhaafi" waxaa wariyey abuudaa,uud iyo tarmidi iyo ibnu maajah , Xaafid iyo Albaanina waxey ka dhigeen Xasan.. Guud ahaan markii la isu geeyo sunooyinka markii cuntada la cuno kadib la dhaho waxey gaarayaan " • suno ,gaar ahaan markii sadex jeer maalintii wax la cuno ,kabadan hadii wax la cuno wey ka sii badan, hadaba waxaa loo baahan yahay qofka muslimka ah inuusan fursadahan 00 kale iska dayicin.. SUNOOYINKA LAMA HURAANKA AH MARKII WAX LA CABAAYO.. '-Bismi lIaah . ,,- in gacanta midig lagu cabo. xadiiskii nabiga S.C.w.: ( Wiilyahow markaad wax cuneyso bismi lIaahi dheh , gacantaada midigna ku cun) "-In banaanka weelka lagu neefsado ,sadex jeerna biyaha la cabo , lama ogola in hal mara biyaha lagu
Somali Islam maalintii iyo habeenkii
Somali Islam maalintii iyo habeenkii
Somali Islam maalintii iyo habeenkii
Somali Islam maalintii iyo habeenkii
Somali Islam maalintii iyo habeenkii
Somali Islam maalintii iyo habeenkii
Somali Islam maalintii iyo habeenkii
Somali Islam maalintii iyo habeenkii
Somali Islam maalintii iyo habeenkii
Somali Islam maalintii iyo habeenkii
Somali Islam maalintii iyo habeenkii
Somali Islam maalintii iyo habeenkii
Somali Islam maalintii iyo habeenkii
Somali Islam maalintii iyo habeenkii

Recommended

OGSD 7.0 Release Overview
OGSD 7.0 Release OverviewOGSD 7.0 Release Overview
OGSD 7.0 Release Overview
Thorsten Klingspor
 
Fb08 individual document reversal
Fb08 individual document reversalFb08 individual document reversal
Fb08 individual document reversal
Farooq Wangde
 
Org structure SAP
Org structure SAPOrg structure SAP
Org structure SAP
Suvojyoti Chowdhury
 
SAP FICO
SAP FICOSAP FICO
SAP FICO
Dr. Sapna Jayaram
 
Powered Industrial Trucks Safety
Powered Industrial Trucks SafetyPowered Industrial Trucks Safety
Powered Industrial Trucks Safety
vtsiri
 
22249747 sap-fi-bank-configuration
22249747 sap-fi-bank-configuration22249747 sap-fi-bank-configuration
22249747 sap-fi-bank-configuration
Avijit Banerjee
 
Abap hr programing
Abap hr programingAbap hr programing
Abap hr programingSupratim Ray
 
SAP Sapphire 2019: WEEE- SAP Recycling Administration
SAP Sapphire 2019: WEEE- SAP Recycling AdministrationSAP Sapphire 2019: WEEE- SAP Recycling Administration
SAP Sapphire 2019: WEEE- SAP Recycling Administration
Vedant Borse
 

Recommended

OGSD 7.0 Release Overview
OGSD 7.0 Release OverviewOGSD 7.0 Release Overview
OGSD 7.0 Release Overview
Thorsten Klingspor
 
Fb08 individual document reversal
Fb08 individual document reversalFb08 individual document reversal
Fb08 individual document reversal
Farooq Wangde
 
Org structure SAP
Org structure SAPOrg structure SAP
Org structure SAP
Suvojyoti Chowdhury
 
SAP FICO
SAP FICOSAP FICO
SAP FICO
Dr. Sapna Jayaram
 
Powered Industrial Trucks Safety
Powered Industrial Trucks SafetyPowered Industrial Trucks Safety
Powered Industrial Trucks Safety
vtsiri
 
22249747 sap-fi-bank-configuration
22249747 sap-fi-bank-configuration22249747 sap-fi-bank-configuration
22249747 sap-fi-bank-configuration
Avijit Banerjee
 
Abap hr programing
Abap hr programingAbap hr programing
Abap hr programingSupratim Ray
 
SAP Sapphire 2019: WEEE- SAP Recycling Administration
SAP Sapphire 2019: WEEE- SAP Recycling AdministrationSAP Sapphire 2019: WEEE- SAP Recycling Administration
SAP Sapphire 2019: WEEE- SAP Recycling Administration
Vedant Borse
 
Cross charge and Inter Company billing
Cross charge and Inter Company billingCross charge and Inter Company billing
Cross charge and Inter Company billing
Atul Sadanand
 
F 37 customer down payment request
F 37 customer down payment requestF 37 customer down payment request
F 37 customer down payment requestPradeep Thota
 
Fall Protection
Fall ProtectionFall Protection
Fall Protection
Atlantic Training, LLC.
 
F.13 gl account automatic clearing
F.13 gl account automatic clearingF.13 gl account automatic clearing
F.13 gl account automatic clearing
Farooq Wangde
 
Payroll basics
Payroll basicsPayroll basics
Payroll basics
anisha gupta
 
Kalc co reconciliation with fi
Kalc co reconciliation with fiKalc co reconciliation with fi
Kalc co reconciliation with fi
Farooq Wangde
 
Bsa construction equiptment blindspots 001
Bsa construction equiptment blindspots 001Bsa construction equiptment blindspots 001
Bsa construction equiptment blindspots 001
Sanjay Nagra
 
Sap fico demo presentation
Sap fico demo presentationSap fico demo presentation
Sap fico demo presentation
Intelligroup, Inc.
 
Consignment inventory
Consignment inventoryConsignment inventory
Consignment inventory
Anubhav Mittal
 
Forklift safety
Forklift safetyForklift safety
Forklift safetyMohamed Dandrawy
 
Sap sd pricing
Sap sd pricingSap sd pricing
Sap sd pricing
Ghassen B
 
Sap organisation structure business view
Sap organisation structure business viewSap organisation structure business view
Sap organisation structure business view
Partha Tripathi
 
SAP Rebate agreement processing
SAP Rebate agreement processingSAP Rebate agreement processing
SAP Rebate agreement processing
SAP Integration Services
 
Ksbt Activity Prices Of Cost Centers
Ksbt Activity Prices Of Cost CentersKsbt Activity Prices Of Cost Centers
Ksbt Activity Prices Of Cost Centerswhocanbe1
 
What is intercompany reconciliations
What is intercompany reconciliationsWhat is intercompany reconciliations
What is intercompany reconciliationssamuthra Thilak
 
Ap ar netting
Ap ar nettingAp ar netting
Ap ar nettingSurya Maddiboina
 
Webbing Sling
Webbing SlingWebbing Sling
Webbing Sling
ANA ISABEL R.R.
 
Funds management configuration sap ag
Funds management configuration sap agFunds management configuration sap ag
Funds management configuration sap ag
Lluckyy
 
SAP FICO Interview Questions
SAP FICO Interview QuestionsSAP FICO Interview Questions
SAP FICO Interview QuestionsAjeesh Sudevan
 
Asset accounting
Asset accountingAsset accounting
Asset accountingKumar Anubhav
 
We believe in_all_the_prophets_and_the_messengers
We believe in_all_the_prophets_and_the_messengersWe believe in_all_the_prophets_and_the_messengers
We believe in_all_the_prophets_and_the_messengers
Helmon Chan
 
Understand quran
Understand quranUnderstand quran
Understand quran
Helmon Chan
 

More Related Content

What's hot

Cross charge and Inter Company billing
Cross charge and Inter Company billingCross charge and Inter Company billing
Cross charge and Inter Company billing
Atul Sadanand
 
F 37 customer down payment request
F 37 customer down payment requestF 37 customer down payment request
F 37 customer down payment requestPradeep Thota
 
Fall Protection
Fall ProtectionFall Protection
Fall Protection
Atlantic Training, LLC.
 
F.13 gl account automatic clearing
F.13 gl account automatic clearingF.13 gl account automatic clearing
F.13 gl account automatic clearing
Farooq Wangde
 
Payroll basics
Payroll basicsPayroll basics
Payroll basics
anisha gupta
 
Kalc co reconciliation with fi
Kalc co reconciliation with fiKalc co reconciliation with fi
Kalc co reconciliation with fi
Farooq Wangde
 
Bsa construction equiptment blindspots 001
Bsa construction equiptment blindspots 001Bsa construction equiptment blindspots 001
Bsa construction equiptment blindspots 001
Sanjay Nagra
 
Sap fico demo presentation
Sap fico demo presentationSap fico demo presentation
Sap fico demo presentation
Intelligroup, Inc.
 
Consignment inventory
Consignment inventoryConsignment inventory
Consignment inventory
Anubhav Mittal
 
Sap sd pricing
Sap sd pricingSap sd pricing
Sap sd pricing
Ghassen B
 
Sap organisation structure business view
Sap organisation structure business viewSap organisation structure business view
Sap organisation structure business view
Partha Tripathi
 
SAP Rebate agreement processing
SAP Rebate agreement processingSAP Rebate agreement processing
SAP Rebate agreement processing
SAP Integration Services
 
Ksbt Activity Prices Of Cost Centers
Ksbt Activity Prices Of Cost CentersKsbt Activity Prices Of Cost Centers
Ksbt Activity Prices Of Cost Centerswhocanbe1
 
What is intercompany reconciliations
What is intercompany reconciliationsWhat is intercompany reconciliations
What is intercompany reconciliationssamuthra Thilak
 
Webbing Sling
Webbing SlingWebbing Sling
Webbing Sling
ANA ISABEL R.R.
 
Funds management configuration sap ag
Funds management configuration sap agFunds management configuration sap ag
Funds management configuration sap ag
Lluckyy
 
SAP FICO Interview Questions
SAP FICO Interview QuestionsSAP FICO Interview Questions
SAP FICO Interview QuestionsAjeesh Sudevan
 

What's hot (20)

Cross charge and Inter Company billing
Cross charge and Inter Company billingCross charge and Inter Company billing
Cross charge and Inter Company billing
 
F 37 customer down payment request
F 37 customer down payment requestF 37 customer down payment request
F 37 customer down payment request
 
Fall Protection
Fall ProtectionFall Protection
Fall Protection
 
F.13 gl account automatic clearing
F.13 gl account automatic clearingF.13 gl account automatic clearing
F.13 gl account automatic clearing
 
Payroll basics
Payroll basicsPayroll basics
Payroll basics
 
Kalc co reconciliation with fi
Kalc co reconciliation with fiKalc co reconciliation with fi
Kalc co reconciliation with fi
 
Bsa construction equiptment blindspots 001
Bsa construction equiptment blindspots 001Bsa construction equiptment blindspots 001
Bsa construction equiptment blindspots 001
 
Sap fico demo presentation
Sap fico demo presentationSap fico demo presentation
Sap fico demo presentation
 
Consignment inventory
Consignment inventoryConsignment inventory
Consignment inventory
 
Forklift safety
Forklift safetyForklift safety
Forklift safety
 
Sap sd pricing
Sap sd pricingSap sd pricing
Sap sd pricing
 
Sap organisation structure business view
Sap organisation structure business viewSap organisation structure business view
Sap organisation structure business view
 
SAP Rebate agreement processing
SAP Rebate agreement processingSAP Rebate agreement processing
SAP Rebate agreement processing
 
Ksbt Activity Prices Of Cost Centers
Ksbt Activity Prices Of Cost CentersKsbt Activity Prices Of Cost Centers
Ksbt Activity Prices Of Cost Centers
 
What is intercompany reconciliations
What is intercompany reconciliationsWhat is intercompany reconciliations
What is intercompany reconciliations
 
Ap ar netting
Ap ar nettingAp ar netting
Ap ar netting
 
Webbing Sling
Webbing SlingWebbing Sling
Webbing Sling
 
Funds management configuration sap ag
Funds management configuration sap agFunds management configuration sap ag
Funds management configuration sap ag
 
SAP FICO Interview Questions
SAP FICO Interview QuestionsSAP FICO Interview Questions
SAP FICO Interview Questions
 
Asset accounting
Asset accountingAsset accounting
Asset accounting
 

More from Helmon Chan

We believe in_all_the_prophets_and_the_messengers
We believe in_all_the_prophets_and_the_messengersWe believe in_all_the_prophets_and_the_messengers
We believe in_all_the_prophets_and_the_messengers
Helmon Chan
 
Understand quran
Understand quranUnderstand quran
Understand quran
Helmon Chan
 
The message of_islam
The message of_islamThe message of_islam
The message of_islam
Helmon Chan
 
My lord i_love_you
My lord i_love_youMy lord i_love_you
My lord i_love_you
Helmon Chan
 
Hajj and umrah
Hajj and umrahHajj and umrah
Hajj and umrah
Helmon Chan
 
Haji and umrah
Haji and umrahHaji and umrah
Haji and umrah
Helmon Chan
 
Haji and umrah
Haji and umrahHaji and umrah
Haji and umrah
Helmon Chan
 
Turkish Islam 08
Turkish Islam 08Turkish Islam 08
Turkish Islam 08
Helmon Chan
 
Turkish Islam 09
Turkish Islam 09Turkish Islam 09
Turkish Islam 09
Helmon Chan
 
Turkish Islam 10
Turkish Islam 10Turkish Islam 10
Turkish Islam 10
Helmon Chan
 
Turkish Islam 15
Turkish Islam 15Turkish Islam 15
Turkish Islam 15
Helmon Chan
 
Turkish Islam 16
Turkish Islam 16Turkish Islam 16
Turkish Islam 16
Helmon Chan
 
Turkish Islam 17
Turkish Islam 17Turkish Islam 17
Turkish Islam 17
Helmon Chan
 
Turkish Islam 18
Turkish Islam 18Turkish Islam 18
Turkish Islam 18
Helmon Chan
 
Turkish Islam 03
Turkish Islam 03Turkish Islam 03
Turkish Islam 03
Helmon Chan
 
Turkish Islam 02
Turkish Islam 02Turkish Islam 02
Turkish Islam 02
Helmon Chan
 
Yoruba Islam 01
Yoruba Islam 01Yoruba Islam 01
Yoruba Islam 01
Helmon Chan
 
Yoruba Islam 03
Yoruba Islam 03Yoruba Islam 03
Yoruba Islam 03
Helmon Chan
 
Yoruba Islam 05
Yoruba Islam 05Yoruba Islam 05
Yoruba Islam 05
Helmon Chan
 
telugu islam 13
telugu islam 13telugu islam 13
telugu islam 13
Helmon Chan
 

More from Helmon Chan (20)

We believe in_all_the_prophets_and_the_messengers
We believe in_all_the_prophets_and_the_messengersWe believe in_all_the_prophets_and_the_messengers
We believe in_all_the_prophets_and_the_messengers
 
Understand quran
Understand quranUnderstand quran
Understand quran
 
The message of_islam
The message of_islamThe message of_islam
The message of_islam
 
My lord i_love_you
My lord i_love_youMy lord i_love_you
My lord i_love_you
 
Hajj and umrah
Hajj and umrahHajj and umrah
Hajj and umrah
 
Haji and umrah
Haji and umrahHaji and umrah
Haji and umrah
 
Haji and umrah
Haji and umrahHaji and umrah
Haji and umrah
 
Turkish Islam 08
Turkish Islam 08Turkish Islam 08
Turkish Islam 08
 
Turkish Islam 09
Turkish Islam 09Turkish Islam 09
Turkish Islam 09
 
Turkish Islam 10
Turkish Islam 10Turkish Islam 10
Turkish Islam 10
 
Turkish Islam 15
Turkish Islam 15Turkish Islam 15
Turkish Islam 15
 
Turkish Islam 16
Turkish Islam 16Turkish Islam 16
Turkish Islam 16
 
Turkish Islam 17
Turkish Islam 17Turkish Islam 17
Turkish Islam 17
 
Turkish Islam 18
Turkish Islam 18Turkish Islam 18
Turkish Islam 18
 
Turkish Islam 03
Turkish Islam 03Turkish Islam 03
Turkish Islam 03
 
Turkish Islam 02
Turkish Islam 02Turkish Islam 02
Turkish Islam 02
 
Yoruba Islam 01
Yoruba Islam 01Yoruba Islam 01
Yoruba Islam 01
 
Yoruba Islam 03
Yoruba Islam 03Yoruba Islam 03
Yoruba Islam 03
 
Yoruba Islam 05
Yoruba Islam 05Yoruba Islam 05
Yoruba Islam 05
 
telugu islam 13
telugu islam 13telugu islam 13
telugu islam 13
 

Somali Islam maalintii iyo habeenkii

  • 1. INDBADAN1000SUNO UllNTlIlYO HABEENKII Waxaa diyaariyey khaalid AI.Xuseynaan Waxaa turjumay C/Qaadir sh.max,ed akhii
  • 2. 6+ d.r&ri €t+I+I r+pris JE;Tlr iresll dJt-r$ $$AIl COOPERATTVEOFFICE F'ORCALL AIID GUII'AIICE EASTERN JEDDAH. P.O,Box t . Ylrv Jeddahrrtt trLS.A Tel.#rrc-tIvt -Fax 1Yf.rll iirt . * .- a - i . - . * + + 41lllrr$l ,t irti#*r$ $ti /Js! s5i ''- , ec,&Jililt rJe/i.+i a;t s_fnlt i-ilJtt sr# IHKA BADAI{ I I I' SUNO IUIAALII{TII IYO HABEEI{KI I Waxaa diyaariyey khaalid Al-Xuseynaan Waxaa turjumay C/Qaadir sh.man ed akhii o~ ~ c) ~ 4F-ji.J J..:...lI'.J o~.311 c.ri.;.:tJ ~ COOPERATIVE OFFICE FOR CALL AND GUIDANCE EASTERN JEDDAH. P. 0 .. Box' •, 'Y'V Jeddah ,.,,..,., K.S..A Tel.. #'Yo-"V' -Fax 'Tt.Y'~" (JUl' ",n JJla. /J~) .J ~ ~ _""t JS-/~ ..~ 1".,...- - ' ; - ' . .'...J'1 ~lA~I~4 INKA BADAN , • • • SUNO MAALINTII IYO HABEENKII Waxaa diyaariyey khaalid AI-Xuseynaan Waxaa turjumay C/Qaadir sh.max,ed akhii
  • 3. HORDHAC Waxaa mahad iska leh allaha raxiimka ah ee qafaarkaah ee kariimkaah ee qahaarkaah,allaha gedgadiyaquluubta iyo aragyada banii,aadamka, Allahaog waxa muuqdaiyowaxaqarsoonayaanku mahdin, mahad aan kala go,laheyn habeen iyo maalinwalba..Waxaanmakhraatika ahay inuusan jirin allaah xaq lagu caabudo oon aheyn allaha waaxidka ah een laheyn cid la wadaagta dineysacidii allaahnimada,shahaadoka badbaa- ictiqaadisa cadaabka naarta, waxaan kaloo makhraatika ahay inuumuxamedyahaynabigaalle soo doortay,nabadgalyoiyonaxariisdushiisaallaha yeelo isaga iyo ehelkiisii iyo xaasaskiisii iyo asxaabtiisiimudneydin la darajeeyo, nabadgalyo aan dhamaaneyninintey habeenkii iyo maalintu baaqiyihiin.lntaakadib.. Arintau fiicanee loogabaahanyahayinuumuslimku ku dadaalo intuu nool yahay waa ku dhaqanka sunadanabigas.c.w.hadalkiisaiyoficilkiisailaaay xayaatadiisuku sal garowdo sunada habeen iyo maalinwalba, Du,nuunAl-Misriwuxuuyiri:(Calaamadafagugarto inuuallaahadoonkiisajecelyahaywaa inuuadoonku raaco akhlaaqdiinabiga s.c.w. iyo ficilkiisiiiyo amarkiisiiiyosunadiisii.. HORDHAC Waxaa mahad iska leh allaha raxiimka ah ee qafaarka ah ee kariimka ah ee qahaarka ah,allaha gedgadiya quluubta iyo aragyada banii,aadamka, Allaha 09 waxa muuqda iyo waxa qarsoon ayaan ku mahdin, mahad aan kala gO,laheyn habeen iyo maalin walba..Waxaan makhraati ka ahay inuusan jirin allaah xaq lagu caabudo oon aheyn allaha waaxidka ah een laheyn cid la wadaagta dineysa cidii allaahnimada, shahaado ka badbaa- ictiqaadisa cadaabka naarta, waxaan kaloo makhraati ka ahay inuu muxamed yahay nabiga alle soo doortay, nabad galyo iyo naxariis dushiisa allaha yeelo isaga iyo ehelkiisii iyo xaasaskiisii iyo asxaabtiisii mudneyd in la darajeeyo , nabadgalyo aan dhamaaneynin intey habeenkii iyo maalintu baaqi yihiin .lntaa kadib.. Arinta u fiican ee looga baahan yahay inuu muslimku ku dadaalo intuu nool yahay waa ku dhaqanka sunada nabiga s.c.w. hadalkiisa iyo ficilkiisa i1aa ay xayaatadiisu ku sal garowdo sunada habeen iyo maalin walba. DU,nuun AI-Misri wuxuu yiri: (Calaamada lagu garto inuu allaah adoonkiisa jecel yahay waa inuu adoonku raaco akhlaaqdii nabiga S.C.w. iyo ficilkiisii iyo amarkiisii iyo sunadiisii ..
  • 4. # JiJTAJAt aq+.+si$+'56Ot '',s,+sfs OIS ) t "J"3 llt .ltl f 1: ol-r- ,i ( p*: Jie Ots r+_ri3 Aflaah sareeye wuxuu yiri : (Nabi muxamadow waxaad dhahdaa hadaad Allaah jeceshihiinisoo raaca, Allaah wuu idin jeclaan wuuna idiin dhaafi Allaahwaakan danbiyadadhaafaee danbiyadiina naxariista). Xasan Af-Basriwuxuu yiri: (Calaamadalagu garto ineyallaahjecelyihiinwaxeyaheydsunadanabigiisa oo la raaco). Qofka muslimkaah waxaa lagagaqiyaasqaataa siduusunadanabigaku yahay, mar kastaoo uu aad ugu dadaaloallaahagtiisaayuusharafku yeeshaa, sidaas owgeed ayaan anigoo uga gol leh soonooleyntasunada nabiga s.c.w. -muslimiinta dhexdooda-ayaanwaxaandiyaariyeykitaabkanyar si ay u noqoto ku dhaqanka sunadu nolof maalmeedkooda xaga cibaadada iyo markey seexanayaan iyo markey wax cunayaan ama cabayaaniyo markey la tacaamulayaandadka iyo dhamaan markey is daahirinayaan,bixidoodaiyo galidoodaiyomarkeydharxiranayaaniyodhaamaan dhaqdhaqaaqkastaoo la sameynaayowaa inuu ku saleysnaadosunada xabiibkas.c.w. Bal kawaran haduumid inagamida kadhumowaxoogaalacaga waxaad arkeysaaqofkii oo aad u raadinaayaoo murugsanilaa uu kahelo ,laakiinmeeqa sunada nabigas.c.w. ina dhaaftayoo hadanaaynaanka murgin,, ~ ~.J ~l ~ ~~1.i ~, ~ ~ u} Ji ) : ~ ~, Ji r,: Wl~ J1 ( ~.) ..).jii; ~,J ~~j Allaah sareeye wuxuu yiri : (Nabi muxamadow waxaad dhahdaa hadaad Allaah jeceshihiin isoo raaca, Allaah wuu idin jeclaan wuuna idiin dhaafi Allaah waakan danbiyada dhaafa ee danbiyadiina naxariista). Xasan AI-Basri wuxuu yiri: (Calaamada lagu garto iney allaah jecel yihiin waxey aheyd sunada nabigiisa 00 la raaco) . Qofka muslimka ah waxaa la9aga qiyaas qaataa siduu sunada nabiga ku yahay , mar kasta 00 uu aad ugu dadaalo allaah agtiisa ayuu sharaf ku yeeshaa, sidaas oWgeed ayaan anigoo uga got leh soonooleynta sunada nabiga s.c.w. -muslimiinta dhexdooda- ayaan waxaan diyaariyey kitaabkan yar si ay u noqoto ku dhaqanka sunadu nolol maalmeedkooda xaga cibaadada iyo markey seexanayaan iyo markey wax cunayaan ama cabayaan iyo markey la tacaamulayaan dadka iyo dhamaan markey is daahirinayaan, bixidooda iyo galidooda iyo markey dhar xiranayaan iyo dhaamaan dhaqdhaqaaq kasta 00 la sameynaayo waa inuu ku saleysnaado sunada xabiibka s.c.w. Bal kawaran haduu mid inaga mida kadhumo waxoogaa lacaga waxaad arkeysaa qofkii 00 aad u raadinaaya 00 murugsan ilaa uu kahelo ,Iaakiin meeqa sunada nabiga s.c.w. ina dhaaftay 00 hadana aynaan ka murgin "
  • 5. DHIBAATOOYINKAUGUWAAWEYNEEINA HEYSTA.. Waxaan aad uweyneynaydiinaarkaiyo dirhamkasi ka weyn sunadanabigas.c.w.Hadiidadkala dhihi lahaaqofkiihal suneah nooleeyawaxaala siinayaa beeso waxaad arki laheydiyagooku dadaalayaku dhaqankasunadaNabigas.c.w habeeniyo maalin walba si ay suno kasta uga helaanfaaido .. Maal muxuuku tarayaa?markiilagudhigoqabrigaagaoo ciidadushalagaasaaro.. (.*tr J$ lJiyls t+rll [t+Jl Os,ii & ) , ,Jh5.Il dtl 1r,V:,rlrlt Aduunyada ayaad doorate€tr , aakhiro ayaana khery badan oo baaqi ahaaneysa.. Sunada aan halkan ku cadeyneynowaxaa laga wadaa tan qofkii sameeyauu ajir ka helaayo,qofkii kataganaaan la ciqaabeynin,waanasunadahabeen iyo maalinwalba soo noqnoqota, qof kastanawey udhibyartahayinuusameeyo. Waxaana ogaadayhaduu qof walba xil iska saaro sunooyinkaninuu dhaqan galin karo in ka badan maafin kasta . . .suno, bishiina waxey ku imaaneysaaf . ,. . . oo suno,bal eeg qofkiika jaahil noqday sunooyinkanama intuu bartay aan ku camal falin , qofkaasiwuxuu naftiisaka dayacay xasanaadbadanwaanamidka qadaykheyrbadan.. SUNADAOOLA I-AASIiiOWAXEYLEEDAHAY FAA,DOOYIN.. t-Qofku wuxuugaaridarajadaallaahadoonkiisaku jeclaado DHIBAATOOYINKA UGU WAAWEYN EE INA HEYSTA.. Waxaan aad uweyneynay diinaarka iyo dirhamka si ka weyn sunada nabiga s.c.w. Hadii dadka la dhihi lahaa qofkii hal sune ah nooleeya waxaa la siinayaa beeso waxaad arki laheyd iyagoo ku dadaalaya ku dhaqanka sunada Nabiga s.c.w habeen iyo maaHn walba si ay sunG kasta uga helaan taaido .. Maat muxuu ku tarayaa? markii lagu dhigo qabrigaaga 00 ciida dusha lagaa saaro.. (.:Lt · 0 .~ W~ iLaaJ· :.... t.): u.~~ .tl6(.,:TO J JP- .Po J .. .. (JJ~~ (."It cr- UWiI "'lq'V : ~~ Aduunyada ayaad doorateen, aakhiro ayaana khery badan 00 baaqi ahaaneysa .. Sunada aan halkan ku cadeyneyno waxaa laga wadaa tan qofkii sameeya uu ajir ka helaayo, qotkii katagana aan la ciqaabeynin, waana sunada habeen iyo maalin walba 500 noqnoqota , qof kastana wey udhib yar tahay inuu sameeyo. Waxaana ogaaday haduu qot walba xii iska saaro sunooyinkan inuu dhaqan galin karo in ka badan maalin kasta ,. • •suno, bishiina waxey ku imaaneysaa ,",., ••• 00 suno, bat eeg qofkii ka jaahil noqday sunooyinkan ama intuu bartay aan ku camal falin , qofkaasi wuxuu naftiisa ka dayacay xasanaad badan waana mid ka qaday kheyr badan " SUNADA 00 LA LAASIMO WAXEY LEE DAHAY FAA,DOOYIN.. '-Qotku wuxuu gaari darajada allaah adoonkiisa ku jeclaado
  • 6. Y-Sunadawaxeykabtaa naqsigaku dhaca faraa,isha.. r- Sunaduwaxeydadkaka badbaadisaain lagu dhacobidcada. r- Sunaduwaxeyku tuseysaaweyneyntadiinta ilaahay. War muslimiinow yaan sunada nabigaloo deymo la,aanin ha noqoto sunada nabiga s.c.w. mid shaqeysanololmaalmeedkiina, hadiiaydaanidinku ku dhaqminyaa ku dhaqmi,sunaduwaa astaanta lagu garto dhabnimadajaceylka nabigas.c.w. iyo raacitaankiisa. IITIARKIIHURDADALAGATOOSO.. -Waxaasune ah In labadagacmoodwajigalagu masaxo, arintan waxaa cadeeyey imaarnunawawi iyo xaafid ibnu xajar daliilkoodunawaa : (Nabiga s.c.w.ayaaintuuhurdoka toosaylabadiisagacmood wajigiisaku masaxay) Eeg Saxiixul-Muslim. Y-ln la duceysto. (Aflaahbaa mahada iska leh , Alfaha nasoo nooleeyeymarkuu nadifay kadib , Allaahaasayaananasoosaaridoona)eegbukhaari. r-ln la cadeydo: (Nabigus.c.wmarkuuhurdadaka tooso cadey ayuu afkiisa ku jiid jiidi jiray) Bukhaari iyoMuslim. r-ln biyaha sanka laga soo saaro markii la sandaarsadokadib , Nabiga s.c.w. wuxuu yiri: ( Haduu axadkiinhurdada ka tooso, sadex jeer ha firdhiyo biyaha uu ku sandaarsaday,waayo sheydaankaayaaku baryasanqaroorkiisa)Bukhaari iyoMuslim.. ,,- Sunada waxey kabtaa naqsiga ku dhaca faraa,isha.. r- Sunadu waxey dadka ka badbaadisaa in lagu dhaco bidcada . f - Sunadu waxey ku tuseysaa weyneynta diinta ilaahay. War muslimiinow yaan sunada nabiga loo deymo la,aanin ha noqoto sunada nabiga s.c.w. mid shaqeysa nolol maalmeedkiina , hadii aydaan idinku ku dhaqmin yaa ku dhaqmi, sunadu waa astaanta lagu garto dhabnimada jaceylka nabiga s.c.w. iyo raacitaankiisa . MARKII HURDADA LAGA TOOSO .. '-Waxaa sune ah In labada gacmood wajiga lagu masaxo, arintan waxaa cadeeyey imaamu nawawi iyo xaafid ibnu xajar daliilkooduna waa : (Nabiga s.c.w. ayaa intuu hurdo ka toosay labadiisa gacmood wajigiisa ku masaxay ) Eeg Saxiixul-Muslim . "-In la duceysto : (Allaah baa mahada iska leh , Allaha nasoo nooleeyey markuu nadilay kadib , Allaahaas ayaana nasoo saari doona )eeg bukhaari. r-In la cadeydo : (Nabigu s.c.w markuu hurdada ka tooso cadey ayuu afkiisa ku jiid jiidi jiray) Bukhaari iyo Muslim. f -In biyaha sanka laga soo saaro markii la sandaarsado kadib , Nabiga S.c.w. wuxuu yiri: ( Haduu axadkiin hurdada ka tooso, sadex jeer ha firdhiyo biyaha uu ku sandaarsaday,waayo sheydaanka ayaa ku barya sanqaroorkiisa) Bukhaari iyo Muslim..
  • 7. o-lngacmahala meyrosadexjeer Nabigus.c:w. wuxuiryiri : (Haduuaxadkiinka tooso hurdadiisa yuusangacantiisagalininweelkailaa uuka meyro sadexjeer) WA)K/AASUNEAH MARKIIIT'IUSQUSHALAGALAAYO AMALAGASOOBfiK/MYO lN : -Lugta bidix la hor galiyo , markii laga soo baxaayanalugtamidigla hor bixiyo. Y-lnla aqristomarkii lagalaayomusqushaducada: (Allahayow waxaan kaa magan galeynaa inayaaOiintakuwooda dhadiga iyo kuwooda labka ah) Bukhaariiyo Muslim. Musquluhuwaa hoyga shayaadilntugalaan. r-tn la aqrisio markii laga baxaayo musqusha ducadan (Allowii dhaaf),waxaasoo saaraysunanka markiilagareeboAn-Nisaa,i Markastaoo uu qofkugalaayomusqushaama kasoo baxaayo sunooyinkanayuu ku camal fali , saas ayuuni ku dhaqan galiyey labo suno oo markii musqusha lagalaayoah - lugta bidix iyo ducada galidamusqusha iyolabokaleoo ah markiilagasoo baxaayo musqusha lugta midig iyo ducada bixitaanka).. WN|(/AASUNEAH MARKIILA WEYSOQAADANAAYO 1-lnla dhahobismillaahi. Y-lnla dhaqosadexieergacmacaha.. f-lntaan wajiga la meyrin inlaga hormariyo luqluqasho iyo sandaar' r-ln biyaha lagu o-In gacmaha la meyro sadex jeer Nabigu S.C.w. wuxuu yiri : (Haduu axadkiin ka tooso hurdadiisa yuusan gacantiisa galinin weelka ilaa uuka meyro sadexjeer) WAXAA SUNE AH MARKII MUSQUSHA LAGALAAYO AMA LAGA 500 BAXAAYO IN : , -Lugta bidix la hor galiyo , markii la9a soo baxaayana lugta midig la hor bixiyo. "-In la aqristo markii lagalaayo musqusha ducada: (Allahayow waxaan kaa magan galeynaa shayaadiinta kuwooda dhadiga iyo kuwooda labka ah) Bukhaari iyo Muslim. Musquluhu waa hoyga shayaadilntu galaan. r -In la aqristo markii laga baxaayo musqusha ducadan (Allow ii dhaaf),waxaa soo saaray sunanka markii laga reebo An-Nisaa,i . Markasta 00 uu qofku galaayo musqusha ama kasoo baxaayo sunooyinkan ayuu ku camal fali , saas ayuuna ku dhaqan galiyey labo suno 00 markii musqusha lagalaayo ah - lugta bidix iyo ducada galida musqusha iyo labo kale 00 ah markii laga 500 baxaayo musqusha lugta midig iyo ducada bixitaanka).. WAXAA SUNE AH MARKII LA WEYSO QAADANAAYO ,-In la dhaho bismillaahi. "-In la dhaqo sadex jeer gacmacaha.. r-Intaan wajiga la meyrin inlaga hormariyo luqluqasho iyo sandaar. i-In biyaha lagu
  • 8. sandaarsadayloo firdhiyo xaga bidix, iyadoo laga qaadanaayoxadiiskiinabigas.c.w.: (Wuxuumeyray gacmihiisa sadex jeer kadibna wuu luqfuqday, kadibnawuu sandaarsaday, kadibnabiyihiisanka ayuu firdhiyeykadibna wajigiisaayuu sadax jeer meyray)BukhaariiyoMuslim. o-Luqluqashadaiyo sandaarsiga oo lagu xeel dheeraadoMacnahuwaa in si fiican biyaha loo gaarsiiyo,Nabigunas.c.w.wuxuuyiri :(lnaadsoman taahaymooyaanesi fiicanu luqluqooo u sandaarso) afartaayaasoo saartay-waasunanka- l-Luqluqashadaiyo sandaarsigaoo gacan kaliya laguguto nabigas.c.w.ayaa sidaasyeelaysida ku cad Bukhaariiyo Muslim. v-fn la cadeydomarkiila luqluqanaayo,nabigas.c.w. wuxuuyiri:(Hadaanaka baqeynininaanumaddeyda dhibo waxaanamri lahaacadeygamarkastaoo ay weysoqaadanaayaan)Axmediyo Nisaa,i ^-ln garkaweyn biyahala dhex galiyomarkiiwajiga la dhaqaayo Nabigu s.c.w. markuu weyso qaadanaayogacmihiisaayuu garkiisadhex marin jiray) At-Tarmiidil-ln madaxa la masaxo , habka madaxaloo masaxo waa : Labadiisagacmoodoo biyo leh ayuu foodiisa ka bilaabi markaasuu qadaadkaku geyn,kadibnahalkuukabilaabayayuu kusoocelin,masaxidawaajibkaah waa in madaxa oo dhan la masaxo..nabigunas.c.w.sidiihore aan usoosheegnayayuu u masaxaymadaxiisasida ku sandaarsaday loo firdhiyo xaga bidix, iyadoo laga qaadanaayo xadiiskii nabiga S.C.w. : (Wuxuu meyray gacmihiisa sadex jeer kadibna wuu luqluqday, kadibna wuu sandaarsaday I kadibna biyihii sanka ayuu firdhiyey kadibna wajigiisa ayuu sadax jeer meyray) Bukhaari iyo Muslim. o-Luqluqashada iyo sandaarsiga 00 lagu xeel dheeraado Macnahu waa in si fiican biyaha loo gaarsiiyo, Nabiguna s.c.w. wuxuu yiri :(Inaad soman taahay mooyaane si fiican u luqluqo 00 u sandaarso) afarta ayaa 500 saartay-waa sunanka- 1-Luqluqashada iyo sandaarsiga 00 gacan kaliya lagu guto nabiga S.C.w. ayaa sidaas yeelay sida ku cad Bukhaari iyo Muslim . V-In la cadeydo markii la luqluqanaayo, nabiga s.c.w. wuxuu yiri :(Hadaana ka baqeynin inaan umaddeyda dhibo waxaan amri lahaa cadeyga markasta 00 ay weyso qaadanaayaan) Axmed iyo Nisaa,i A-In garka weyn biyaha la dhex galiyo markii wajiga la dhaqaayo Nabigu S.C.w. markuu weyso qaadanaayo gacmihiisa ayuu garkiisa dhex marin jiray) At-Tarmiidi '-In madaxa la masaxo , habka madaxa loo masaxo waa: Labadiisa gacmood 00 biyo leh ayuu foodiisa ka bilaabi markaasuu qadaadka ku geyn,kadibna halkuu kabilaabay ayuu kusoo celin, masaxida waajibka ah waa in madaxa 00 dhan la masaxo..nabiguna s.c.w. sidii hare aan usoo sheegnay ayuu u masaxay madaxiisa sida ku
  • 9. I .-ln weysadala gaarsiiyocad bukhaariiyomuslim'. faraha gacmaha iyo kuwa lugaha dhexdoodaa, waana siduu amray nabigeenus.c.w. sida ay soo saareenafartasunankaah. I-ln weysada midigta lugaha iyo gacmaha laga bilaabo,lasuulkii illaahaynas.c.w. wuxuu jeclaa midigeysigamarkuukabahaxiranaayo,iyomarkuuis daah-irihaiyo, waana sida ay soo saareenbukhaari iyo muslim r-ln lagabadiyodhaqidahalmarmarkii la dhaqaayowajigaiyo labadagacmoodiyo labada lugood.. 'lr-ln la ashahaatomarkii weysada la dhameeyo, faa,idadalaga helaayanawaa qofkii dhaha waxaa loofurayaasideedaalbaabee janadamarkaasuuka galayaamidkuudoono,muslimbaa soo saaray' t-ln gurigalagu soo weyso qaato , Nabigus'c'w' wuxuuyiri . (Qofltiiku daahirqaatagurigiisakadibna aada masjidkamidamasaajiddaillaahaysi uu usoo guto farad ka mida faraa,isha ilfaahay ,kaas talaanadiisamidna danbigaayaa lagagahoobiyaa midnadarajoaYaaloogusiyaadiyaa)muslimbaasoo saaray.. o-lnweysadaxubnahagacanta lagumarmariyo 1l-ln biyaha la tashiilo Nabigu s.c.w. wuxuu ku weysoqaadanjiraymud-waalabosacaboo biyoah. Eeg Bukhaariiyo Muslim..v-waa la dhaafinkaraa weysada xunbaha afarta ah labada lugood iyo labadagacmoodmeelahala sheegay,Abuuhureyra A.H.R.N. markuu dhaqaayo labadiisagacmood , •-In weysada la gaarsiiyo cad bukhaari iyo muslim.. faraha gacmaha iyo kuwa lugaha dhexdoodaa, waana siduu amray nabigeenu S.C.w. sida ay soo saareen afarta sunanka ah. , '-In weysada midigta lugaha iyo gacmaha laga bilaabo, rasuulkii iIIaahayna S.C.w. wuxuu jeclaa midigeysiga markuu kabaha xiranaayo, iyo markuu is daahirinaayo , waana sida ay soo saareen bukhaari iyo muslim '"-In laga badiyo dhaqida halmar markii la dhaqaayo wajiga iyo labada gacmood iyo labada lugood.. ,r-In la ashahaato markii weysada la dhameeyo, faa,idada laga helaayana waa qofkii dhaha waxaa loo furayaa sideeda albaab ee janada markaasuu ka galayaa midkuu doono, muslim baa soo saaray. '£-In guriga lagu soo weyso qaato , Nabigu s.c.w. wuxuu yiri : (Qofkii ku daahir qaata gurigiisa kadibna aada masjid kamida masaajidda iIIaahay si uu usoo guto farad ka mida faraa,isha iIIaahay ,kaas talaabadiisa midna danbiga ayaa lagaga hoobiyaa midna darajo ayaa loogu siyaadiyaa )muslim baa 500 saaray.. , o-In weysada xubnaha gacanta lagu marmariyo . "-In biyaha la tashiilo Nabigu s.c.w. wuxuu ku weyso qaadan jiray mud -waa labo sacab 00 biyo ah. Eeg Bukhaari iyo Muslim .. ' v-Waa la dhaafin karaa weysada xunbaha afarta ah labada lugood iyo labada gacmood meelaha la sheegay, Abuuhureyra A.H.R.N. markuu dhaqaayo labadiisa gacmood
  • 10. wuxuugaarsiinjirayweysadadhudhunkiisa,markuu lugahadhaqayanadhudhumihiisafugaha,kolkaasuu dhihijiraysidaasayaanarkaynabigas.c.w.oo u weysoqaadanaaya..EegMuslim. lA-ln fa tukadolabo rakcadoodmarkiila weyso qaato,Nabigus.c,w.wuxuuyiri :(Qofkiiuweyseysta sidaanu weysoqaatayoo kaleetokadibnatukada labo rakcadoodoon naftiisa u sheegin wax mashquuliyadanbigiisawaaloodhaafaa)..bukhaari iyo muslimbaa soo saaray saxiisul-muslim. Xadiiskacuqbahibnucaamirwaxaaku cad qofkii sidaasu weysoqaataineyjanou waajibtay.. t-ln weysadalaguxeeldheeraadooomacnaheedu yahayin la gaarsiiyoxubinwalbabiyaha, qofka muslimkaah waxaadhacdainuuweyseystomaalin iyohabeenkastadhowrjeer, qaarkoodnashanjeer, qaarnakabadangaarahaanqofkiirabainuutukado salaadabarqinkaiyosalaatuleyl, markastaoo uu qofkuweysoqaatowuxuuawoodu leeyahayinuu ku camalfalosunadankadibnawuxuuhelayaaajir aadu weyn.. FA/4,IDADAKAGA HELAAYO KUCAMAL FALKA SUNADANWAA :Waxeysoo hoosgaleysaahadalkii nabiga s.c.w. (Qofkii rnarkuuweyso qaadanaayo weysadahagaajiyadanbigiisa ayaa hoobanayailaa uu ka baxo cidiyaha hoostooda)waxaa wariyey muslim. Nabigus.c.w.wuxuukalooyiri: (Majiroqof intuu weysoqaatoweysadatoosinaya,kadibnalabo rakcadoodtukanaayaisagooqalbigiisaiyo wajigiisa wuxuu gaarsiin jiray weysada dhudhunkiisa,markuu lugaha dhaqayana dhudhumihiisa lugaha, kolkaasuu dhihi jiray sidaas ayaan arkay nabiga s.c.w. 00 u weyso qaadanaaya .. Eeg Muslim. 'A-In la tukado labo rakcadood markii la weyso qaato, Nabigu s.c.w. wuxuu yiri :(Qofkii uweyseysta sidaan u weyso qaatay 00 kaleeto kadibna tukada labo rakcadood oon naftiisa u sheegin wax mashquuliya danbigiisa waa loo dhaafaa ).. bukhaari iyo muslirn baa soo saaray . saxiisul-rnuslim. Xadiiska cuqbah ibnu caamir waxaa ku cad qofkii sidaas u weyso qaata iney jano u waajibtay.. , C-In weysada lagu xeel dheeraado 00 macnaheedu yahay in la gaarsiiyo xubin walba biyaha I qofka muslimka ah waxaa dhacda inuu weyseysto maalin iyo habeen kasta dhowr jeer, qaarkoodna shan jeer I qaarna ka badan gaar ahaan qofkii raba inuu tukado salaada barqinka iyo salaatu leyl , markasta 00 uu qofku weyso qaato wuxuu awood u lee yahay inuu ku camal falc sunadan kadibna wuxuu helayaa ajir aad u weyn ., FAA,IDADA KAGA HELAAYO KUCAMAL FALKA SUNADAN WAA :Waxey soo hoos galeysaa hadalkii nabiga s.c.w. (Qofkii markuu weyso qaadanaayo weysada hagaajiya danbigiisa ayaa hoobanaya ilaa uu ka baxo cidiyaha hoostooda )waxaa wariyey muslim. Nabigu s.c.w. wuxuu kaloo yiri : (Majiro qof intuu weyso qaato weysada toosinaya, kadibna labo rakcadood tukanaaya isagoo qalbigiisa iyo wajigiisa
  • 11. allaah dartiis u jeediyey,haduujiro qof noocaa$a waxaa u waajibeysa jano ,danbigiisanawaa la dhaafayaa) waxaasoo saarayMuslim. lmaamu nawawi wuxuu yiri : Wuxuu ku helay martabadan naftiisa ayuu ka ilaalinjiray wiswiska sheydaankaiyo inuu sunadanudiido ,aadbuunau xifdin jiray si uusan marnaba uga mashquulin, qalbigiisaoo u kali noqday sunadan ayuu uga badbaadaysheydaanka. GADEYGA.. Dhowrwaqtioo uu cadeydomuslimkuhabeenkiiiyo maalintiiayaajira Nabigu s.c.w wuxuu yiri:(Hadiiaanan dhibeynin umadeydawaxaanamri lahaacadeygasalaadkasta markeytukanaayaan)BukhaariiyoMuslimayaasoo saaray..markiila isu geeyointuumusfimkucadeydo Yt ka saac kama yaraaneysg Y. jeer ,shanta salaadoodwuu u cadayan,sunooyinkaraatibadaah salaada barqinkiila tukado, witirka iyo markuu gurigiisagalaayosida ay Caa,sihoA.H.R.N. ku cadeysaysaxiixulmuslim,Akhii si aad sunada u asiibtocadayomarkastaood galeysogurigaagaiyo markaadQuraankaaqrineysoiyohadiiafkuisbadafo iyo markaad hurdada ka soo kacdo iyo markaad weyso qaadaneysid Nabigu s.c.w. wuxuu yiri: (Cadeyguwuxuu nadiifiyaaafka, rabinawuu raali galiyaa)waxaasoo saaraylmaamuAxmed.. FAA,IDADALAGAHELAAYOKUDHAQANKA SUNADAN.. A- Rabiayaaadoonkiisaraalika ahaanaya.. allaah dartiis u jeediyey,haduu jiro qot noocaasa waxaa u waajibeysa jano ,danbigiisana waa la dhaafayaa) waxaa soo saaray Muslim. Imaamu nawawi wuxuu yiri : Wuxuu ku helay martabadan naftiisa ayuu ka ilaalin jiray wiswiska sheydaanka iyo inuu sunadan udiido ,aadbuuna u xifdin jiray si uusan marnaba uga mashquulin, qalbigiisa 00 u kali noqday sunadan ayuu uga badbaaday sheydaanka. CADEYGA.. Dhowr waqti 00 uu cadeydo muslimku habeenkii iyo maalintii ayaa jira Nabigu s.c.w wuxuu yiri:(Hadii aanan dhibeynin umadeyda waxaan amri lahaa cadeyga salaad kasta markey tukanaayaan) Bukhaari iyo Muslim ayaa soo saaray..markii la isu geeyo intuu muslimku cadeydo " i ka saac kama yaraaneyso ". jeer ,shanta salaadood wuu u cadayan, sunooyinka raatibada ah salaada barqinkii la tukado, witirka iyo markuu gurigiisa galaayo sida ay Caa,siho A.H.R.N. ku cadeysay saxiixul muslim, Akhii si aad sunada u asiibto cadayo markasta ood galeyso gurigaaga iyo markaad Quraanka aqrineyso iyo hadii afku is badalo iyo markaad hurdada ka soo kacdo iyo markaad weyso qaadaneysid .. Nabigu s.c.w. wuxuu yiri: (Cadeygu wuxuu nadiifiyaa afka, rabina wuu raali galiyaa) waxaa soo saaray Imaamu Axmed.. FAA,IDADA LAGA HELAAYO KUDHAQANKA SUNADAN.. A- Rabi ayaa adoonkiisa raali ka ahaanaya .,
  • 12. B-Afkaayuu nadiifiyaa. Waxaa baritaanlagugaaray dhinacacilmaga caafimaadkainuucadeyguka sameysanyahay waxyaabobadanoo faa,idou leh ilkahaiyociridka waxaanakamida.. - Maadooyinka hortagaayajeermiska. T-Maadooyinafka nadiifinaaya. r-Maadooyinilkahasifeynaaya. t- Maadooyinafkacarfiya. SUNADAKABAGASHIGA.. Nabigu s.c.w. wuxuu yiri: (Haduu midkiin kabo gashanaayo midigta haka bilaabo, haduu iska siibaayanabidixda haka bilaabo, labada kabood hawadaxirto ama kabo la,aan ha ahaado)waxaa soo saaray muslim.Sunadanwaxey musfimkaku soo noqnoqotaadhowrjeer habeenkiiiyo maalintii waayo wuxuu kabaha xirtaa ama siibaa markuu masaajidkaaadaayo ama ka soo noqdo, markuu musqushagalaayo ama ka soo baxaayo markuu shaqadiisa aadaayo, sunadan aad ayey usoo noqnoqotaasidaas owgeed hadii la niyoodo ajir weyn ayaalaga helayaaqofkunawuxuuahaanayaa qof ku dhex nool sunada markuu soconaayoiyo markuusansoconin SUNOOYINKUTACALUQALABISKA Waxaa iyadanaaad usoo laablaabtahabeenkiiiyo maalintiiin la xirto dharka ama la iska siibo, gaar ahaan markiila qubeysanaayoama la seexanaayo i.w.m. hadaba waxaa fagama maarmaanainaad ogaatidsunooyinkan.. B-Afka ayuu nadiifiyaa . Waxaa baritaan lagu gaaray dhinaca cilmaga caafimaadka inuu cadeygu ka sameysan yahay waxyaabo badan 00 faa,ido u leh ilkaha iyo ciridka waxaana kamida .. ,- Maadooyin ka hortagaaya jeermiska . ,,- Maadooyin afka nadiifinaaya . r -Maadooyin ilkaha sifeynaaya . t- Maadooyin afka carfiya. SUNADA KABA GASHIGA .. Nabigu s.c.w. wuxuu yiri: (Haduu midkiin kabo gashanaayo midigta haka bilaabo, haduu iska siibaayana bidixda haka bilaabo, labada kabood hawada xirto ama kabo la,aan ha ahaado) waxaa soo saaray muslim. Sunadan waxey muslimka ku soo noqnoqotaa dhowr jeer habeenkii iyo maalintii waaye wuxuu kabaha xirtaa ama siibaa markuu masaajidka aadaayo ama ka soo noqdo, markuu musqusha galaayo ama ka 500 baxaayo markuu shaqadiisa aadaayo, sunadan aad ayey usoo noqnoqotaa sidaas owgeed hadii la niyoodo ajir weyn ayaa laga helayaa qofkuna wuxuu ahaanayaa qof ku dhex noel sunada markuu soconaayo iyo markuusan seeonin ., SUNOOYIN KU TACALUQA LABISKA ., Waxaa iyadana aad usoo laablaabta habeenkii iyo maalintii in la xirto dharka ama la iska siibo, gaar ahaan markii la qubeysanaayo ama la seexanaayo LW.m. hadaba waxaa lagama maarmaana inaad ogaatid sunooyinkan..
  • 13. 1-Waxaaddhehdaamarkaaddharkaxiraneysidama iskasiibeysidbismillaah. lmaamunawawiwuxuu yiri : Bismilaahimarkasta inladhahowaalarnahuraan. v-Nabigus.c.w.haduulabistokhamiisamago,ama cimaamadwuxuudhihijiray: (Allahayowwaxaanku weydiisanayaakheyrkiisaiyokheyrkaloosameeyey waxaanakaamagangalayaasharkiisaiyosharkaloo sameeyey)waxaawariyeyabuudaa,uudiyotarmidi iyo axmed ,waxaanasaxiixiyeyibnuxibaaniyo xaakim,xaakimnawuxuuyiri : shardigamuslim dahabinawuuwaafaqay. Y-lnmidigtafagabilaabolabiska, Nabigus.c.w. wuxuuyiri:( Hadaadlabisataanmidigtaka bilaaba) waxaa wariyeytarmidi iyo abuuda,uudiyo ibnu maaja,waanasaxiix.. t-ln bidixdalagabilaabomarkiila siibaayokadibna midgta.. SUNOOYINKAi'ARKII GURIGAI-AGABN(IAAYO IYOMARKIILASOOGALAAYO. lmaamu nawawi wuxuu yiri : Waxaafiicanin la dhahobismiflaahoo la badiyowardiga,waanain dadkala salaamo. l -Markiigurigala soo galaayowaxaa suno ah in la xuso illaahay nabigunas.c.w.wuxuuyiri . (Haduu midkiin Allaah xuso markuugurigiisagalaayo iyo markuu cuntadiisacunaayo, sheydaankuwuxuu dhahaacaawajiif iyocashoidiinmataalo) '-Waxaad dhehdaa markaad dharka xiraneysid ama iska siibeysid bismillaah . Imaamu nawawi wuxuu yiri : Bismilaahi markasta in la dhaho waa lama huraan. ,,- Nabigu s.c.w. haduu labisto khamiis ama go, ama cimaamad wuxuu dhihi jiray : (Allahayow waxaan ku weydiisanayaa kheyrkiisa iyo kheyrka loo sameeyey waxaana kaa magangalayaa sharkiisa iyo sharka loo sameeyey) waxaa wariyey abuu daa,uud iyo tarmidi iyo axmed ,waxaana saxiixiyey ibnuxibaan iyo xaakim, xaakimna wuxuu yiri : shardiga muslim dahabina wuu waafaqay. '-In midigta laga bilaabo labiska , Nabigu s.c.w. wuxuu yiri: ( Hadaad labisataan midigta ka bilaaba ) waxaa wariyey tarmidi iyo abuuda,uud iyo ibnu maaja, waana saxiix .. t -In bidixda laga bilaabo markii la siibaayo kadibna midgta .. SUNOOYINKA MARKII GURIGA LAGA BAXAAYO IVO MARKII LASOO GALAAVO. Imaamu nawawi wuxuu yiri : Waxaa fiican in ~a dhaho bismillaah 00 la badiyo wardiga, waana in dadka la salaamo. '-Markii guriga la soo galaayo waxaa suno ah in la xuso illaahay nabiguna s.c.w. wuxuu yiri : (Haduu midkiin Allaah xuso markuu gurigiisa galaayo iyo markuu cuntadiisa cunaayo, sheydaanku wuxuu dhahaa caawa jiif iyo casho idiinma taalo )
  • 14. -Ducadamarkiigurigala galaayoxadiiskiiNabiga s.c.w.: (Allahayowwaxaan ku weydiisanaayaa kheyrkagurigalidaiyokheyrkagurikabixida, bismi llaah ayaanku galeynaabismi lfaahiayaanku baxeynaa,Alfaahayaanatalosaaraneynaa,kadibna wuxuusalaamayaareerkiisa) waxaawariyeyabuu daa,uud. Qofkumarkuugurigiisakabaxaayoamauugalaayo wuxuudareemayaainuuAllaahtalosaartay,taasina waxeyxoojinxiriirkakadhexeeyaisagaiyoAllaah r-Cadeyga: Nabigus.c.w.markuugurigiisagalaayo wuxuu bilaabijiraycadey) muslim.t-As-salaam Allaahsareeyewuxuuyiri: ( 4#b 4s-;1r*eirtSe dn A+riOs,*"i:i.,Je lJ"l*i f:S++fli. ll$ 1 1:;3Jl Hadaan ka soo qaadno inuu qofku gurigiisa soo galay shanta salaadood ee faradka ah markuu masaajidkaku sootuk^deykadaib,wuxuudhabaqay . suno Qofku haduu dhaho markuu guriga ka baxaayo: (Bismi llaahiallahayowadigaanku talo saartay , xeelad iyo quwad ma fihi , waxaa loo dhahaawaa lagu kaafiyey,waa lagu ilaaliyey,waa lagu hanuuniyey, sheydaankuna wuu ka dheeraadaa)waxaa wariyeyAt-Tarmidi iyo Abuu Daa,uud.. Qofkamuslimkaah gurigiisasiyaalobadanayuuuga baxaa , markuudantiisau baxabahaduu sunadan dabaqowuxuuhelayaaajirbadan.. ."-Ducada markii guriga la galaayo xadiiskii Nabiga S.C.W.: (Allahayow waxaan ku weydiisanaayaa kheyrka guri galida iyo kheyrka guri ka bixida , bismi lIaah ayaan ku galeynaa bismi lIaahi ayaan ku baxeynaa, Allaah ayaana talc saaraneynaa, kadibna wuxuu salaamayaa reerkiisa ) waxaa wariyey abuu daa,uud. Qofku markuu gurigiisa ka baxaayo ama uu galaayo wuxuu dareemayaa inuu Allaah talc saartay, taasina waxey xoojin xiriirka ka dhexeeya isaga iyo Allaah r-Cadeyga : Nabigu s.c.w. markuu gurigiisa galaayo wuxuu bilaabi jiray cadey ) muslim. £-As-salaam Allaah sareeye wuxuu yiri: ( ~ ~ Lw~' ~. ~ A<...6~ t~, Aa'...A l:i ...·a~J IjLi)... :.) • w-- .. ~ r..r- ..,-- .J:H ~ • 1 , :.)..,.ll Hadaan ka soo qaadno inuu qofku gurigiisa soo galay shanta salaadood ee faradka ah markuu masaajidka ku soo tuk"'dey kadaib, wuxuu dhabaqay ". suno Qofku haduu dhaho markuu guriga ka baxaayo : (Bismi lIaahi allahayow adigaan ku talo saartay , xeelad iyo quwad ma lihi , waxaa loo dhahaa waa lagu kaafiyey, waa lagu ilaaliyey, waa lagu hanuuniyey, sheydaankuna wuu ka dheeraadaa) waxaa wariyey At-Tarmidi iyo Abuu Daa,uud ., Qofka muslimka ah gurigiisa siyaalo badan ayuu uga baxaa , markuu dantiisa u baxaba haduu sunadan dabaqo wuxuu helayaa ajir badan ..
  • 15. FA/A,IDADA LAGA HELAAYO KUDHAQANKA SUNADA}(ABIXIDAGURIGA.. -Qofkawaxaa fagakaafinwax kastoomurug gafinaayaaduunkiisaiyoaakhiradiisa. Y-Qofkawaxaalagailaalinwax kastaoo sharah ama la kohdo jinniiyoinsimidkuuraboha ahaado. r-Qofkawaxaala siinayaahanuun. SUNOOYINKAMARKIIMASAAJIDI(A LA AADAAYO.. -ln masaajidkalagujarmaadoama la hormaro si jamaacacadamuslimiintaloolatukado..nabigus.c.w. wuxuuyiri:(Hadeydadkuog yihiinkheyrkaku jira in loodagdagoaadaankaiyosafkahore, xataahadaan laguheleyninin looqorituurtoma,ahanedadkuwey u qorituuranlahaayeen,sidookaledadku hadeyoh yihiinfaa,idadaku iirta in la jarmaadoweyjarmaadi lahaayeen,sidookalehadeydad og yihiinfaa,idada ku jirta salaada cishaha iyo subaxda wey imaan lahaayeen xalaa gurguurad) waxaa soo saaray BukhaariiyoMuslim.. Y-lnfaaqristoducada markiimasaajidkala aadaayo. (Allahayow qalbigeyga iyo carabkeyga nuuri, Allahayow maqalkeyga iyo arageyga iyo gadaasheyda iyo horteyda iyo dusheyda iyo hoosteydaka yeel nuur , Allahayowisii nuur)waxaa wariyeyMusfim. r-ln masaajidkatartiibloo socdo oon la dagdagin.. Nabigu s.c.w. wuxuu yiri: (Hadaad maqashaan FAA,IDADA LAGA HELAAYO KUDHAQANKA SUNADA KA BIXIDA GURIGA .. '-Qofka waxaa laga kaafin wax kastoo murug galinaaya aduunkiisa iyo aakhiradiisa . "- Qofka waxaa laga ilaalin wax kasta 00 shar ah ama la kohdo jinni iyo insi midkuu rabo ha ahaado. r-Qofka waxaa la siinayaa hanuun. SUNOOYINKA MARKII MASAAJIDKA LAAADAAYO.. '-In masaajidka lagu jarmaado ama la hormaro si jamaacacada muslimiinta loola tukado..nabigu S.C.w. wuxuu yiri: (Hadey dadku og yihiin kheyrka ku jira in loo dagdago aadaanka iyo safka hore I xataa hadaan lagu heleynin in loo qori tuurto ma,ahane dadku wey u qori tuuran lahaayeenI sidoo kale dadku hadey oh yihiin faa,idada ku jirta in la jarmaado wey jarmaadi lahaayeen, sidoo kale hadey dad 09 yihiin faa,idada ku jirta salaada cishaha iyo subaxda wey imaan lahaayeen xataa gurguurad) waxaa soo saaray Bukhaari iyo Muslim .. "-In la aqristo ducada markii masaajidka la aadaayo. (Allahayow qalbigeyga iyo carabkeyga nuuri, Allahayow maqalkeyga iyo arageyga iyo gadaasheyda iyo horteyda iyo dusheyda iyo hoosteyda ka yeel nuur , Allahayow isii nuur) waxaa wariyey Muslim. i-In masaajidka tartiib loo socdo oon la dagdagin.. Nabigu S.C.w. wuxuu yiri: (Hadaad maqashaan
  • 16. aqimaadaaadasalaada,ahaadanakuwotartiibsada oo xasiloon) waxaawariyeyBukhaariiyo Musfim. t-ln masaajidkalug lagutago .. waa arin fiicansida ay cadeeyeenfuqahadu,waxaahaboonintafaabada la isu dhadhaweeyooon la dagdaginsi xasanaad badan loo helo,waxeyna udaliishadeennusuusta cadeyneysa fadliga ku soo arooray in la badiyo talaabadafooqaadaayomasaajidka, Nabigaas.c.w. wuxuu yiri: (Ma idin tusiyaa waxa dunuubta lagu daadiyodarajadanakor looguqaado? haa rasuulkii Alfow waa masaajidka oo in badan loo socdo ) waxaawariyeyMuslim.. o-lnla aqristoducadamarkiimasaajidkala galaayo : (Allahayowii fur albaabadanaxariistaada)Xadiis kalenawuxuu lee yahay haduumidkiindamco inuu masajidkagalo nabiga ha ku saliyo kadibna ha dhaho : Allahayowii fur albaabadanaxariistaada) waxaa wariyey nisaa,l iyo ibnu maaja iyo ibnu khuseymaiyoibnuxibaan ]-ln la hor galiyolugta midig markiimasjidkafa galaayo,anas ibnu maalikA.H.R.N.wuxuu yiri: (Waxaasunada ka mida inaad lugtaadamidig hor galisidmasjidka,markaadbaxeysanalugtaadabidix hor bixisid)waxaasoo saarayxaakimwuxuunayiri: waa saxiix shardiga muslim dahabina wuu ku waafaqay .. v- In loodheereeyosalaadasafkahore.. A-fnla duceystomarkiimasaajidkalaga baxaayo: (Allahayowwaxaanku weydiisanfadligaada)waxaa aqimaada aada salaada, ahaadana kuwo tartiibsada 00 xasiloon ) waxaa wariyey Bukhaari iyo Muslim . f -In masaajidka lug lagu tago .. waa arin fiican sida ay cadeeyeen fuqahadu, waxaa haboon in talaabada la isu dhadhaweeyo oon la dagdagin si xasanaad badan loo helo,waxeyna udaliishadeen nusuusta cadeyneysa fadliga ku 500 arooray in la badiyo talaabada loo qaadaayo masaajidka , Nabigaa s.c.w. wuxuu yiri: (Ma idin tusiyaa waxa dunuubta lagu daadiyo darajadana kor loogu qaado ? haa rasuulkii Allow waa masaajidka 00 in badan loo socdo ) waxaa wariyey Muslim .. o-In la aqristo ducada markii masaajidka la galaayo (Allahayow ii fur albaabada naxariistaada) Xadiis kalena wuxuu lee yahay haduu midkiin damco inuu masajidka galo nabiga ha ku saliyo kadibna ha dhaho : Allahayow ii fur albaabada naxariistaada) waxaa wariyey nisaa,I iyo ibnu maaja iyo ibnu khuseyma iyo ibnu xibaan i-In la hor galiyo lugta midig markii masjidka la galaayo, anas ibnu maalik A.H.R.N. wuxuu yiri: (Waxaa sunada ka mida inaad lugtaada midig hor galisid masjidka,markaad baxeysana lugtaada bidix hor bixisid )waxaa soo saaray xaakim wuxuuna yiri: waa saxiix shardiga muslim dahabina wuu ku waafaqay .. V_ In loo dheereeyo salaada safka hare .. A-In la duceysto markii masaajidka laga baxaayo : (Allahayow waxaan ku weydiisan fadligaada )waxaa
  • 17. wariyeymusfim imaamunisaa,layaawuxuuku siyaadiyeyducadaninnabigalagusaliyo.. 1-lnlatukadomarkiimasjidkalagalolaborakcadood - taxiyatulmasjid- intaanla fariisanka horsidaku cadBukhaariiyoMuslim lmaamushaaficiwuxuu yiri : Taxiyatulmasjidka waa la tukankaraaxataawaqtiyadareeban,xaafid ibnu xajarna wuxuu yiri : waxaa si dhan loo go,aamiyeyineytaxiyatulmasjidkusunetahay.. markiilaiskudardarosunooyinkakutacaluqaaadida masaajidkashantasalaadoodiyogalidamasjidka, kasoobixidiisa, ducooyinkafa aqristomarkasta, taxiyatulmasjidkawaxeygaarayaano. suho.. SUNOOYINKAAADAANKA.. lbnuqayimwuxuusheegayineyyihiinshansuno.. -ln la dhahosiduuleeyahaymu,adinkumarkalaga reebo xaya cala salaat ,xaya calal falaax labadan waxaala dhihi: Laa xowfawalaaquwatiilaabillaah) waxaawariyeyBukhaariiyo Muslim.. FAA,IDADALAGA HELAAYO KU CAMAL FALKA SUNADAN.. r-Janada ayaa lagu gali sida ku cad Saxiixul- Muslim.. Y-lnla dhaho : Anigunawaxaanmakhraatika ahay inuusanjirinAllaahxaqlu caabudooonaheynallaha waaxidka ah, Muxamednas.c.w. yahay rasuulkii illaahay waxaan raali ka,ahayinuu aflaahyahay rabi islaamkunayahaydiintaxaqa ah ,muxamedna wariyey muslim .. imaamu nisaa,1 ayaa wuxuu ku siyaadiyey ducadan in nabiga lagu saliyo.. ~-In la tukado markii masjidka lagalo labo rakcadood - taxiyatul masjid -- intaan la fariisan ka hor sida ku cad Bukhaari iyo Muslim .. Imaamu shaafici wuxuu yiri : Taxiyatul masjidka waa la tukan karaa xataa waqtiyada reeban, xaafid ibnu xajarna wuxuu yiri : waxaa si dhan loo gO,aamiyey iney taxiyatul masjidku sune tahay ., markii la isku dardaro sunooyinka ku tacaluqa aadida masaajidka shanta salaadood iyo galida masjidka , kasoo bixidiisa , ducooyinka la aqristo markasta , taxiyatul masjidka waxey gaarayaan 0 - sunG .. SUNOOYINKA AADAANKA .. Ibnu qayim wuxuu sheegay iney yihiin shan suno.. '-In la dhaho siduu lee yahay mU,adinku marka laga reebo xaya cala salaat ,xaya calal falaax labadan waxaa la dhihi : Laa xowla walaa quwati ilaa billaah) waxaa wariyey Bukhaari iyo Muslim.. FAA,IDADA LAGA HELAAYO KU CAMAL FALKA SUNADAN .. '-Janada ayaa lagu gali sida ku cad Saxiixul- Muslim.. "-In la dhaho : Aniguna waxaan makhraati ka ahay inuusan jirin Allaah xaq lu caabudo oon aheyn allaha waaxidka ah, Muxamedna s.c.w. yahay rasuulkii jllaahay . waxaan raali ka,ahay inuu allaah yahay rabi islaamkuna yahay diinta xaqa ah ,muxamedna
  • 18. s.c.w. yahay rasuulkii illaahay )waxaa wariyey muslim..ku camal fafka sunadanwaxaa laga heli danbidhaafsidaku cad xadiiskan.. r-ln Nabiga s.c.w. lagu saliyo markii aadaanku dhamaado , sida u fiican ee loogu saliyo nabiga s.c.w. waa in layiraahdo saliga ibraahiimiya : (Allahuma Safi calaa muxamed wacalaa aali muxamed kamaa saleyta calaa ibraahiinwacalaa aali ibraahiiminaka xamiidu majiid , allaahuma baarik calaa muxamed wa calaa aali muxamed kamaa baarakta calaa ibraahiim wacalaa aali ibraahiim inaka xamiidu majiid ) waxaa wariyey Bukhaari.. t-Waa in la dhaho saliganabigaka dib ducadan: (Allaahumarabi haadihidacwatitaamahWasalaatil- Qaa,imahaati muxamedanalwasiilatawalfadiilata wabcas-hu maqaaman maxmuudan aladii wacadtahu)waxaawariyeybukhaari. Faa,idadalaga helaayoku camal falka ducadan : Qofkiidhahashafaacadanabigas.c.w.ayuuhelayaa o-lntaakadibwuxuudoonoayuu ku duceysankaraa sunooyinkaku tacaluqamaqalka aadaankaiyo ajiibidiisawaxaalaguqiyaasaaYosuno.. SUNOOYINKAAQITUIAADA.. Gudigadaaimkaah ee cilmibaaristaiyofatwada sacuudigawaxeycadeeyeeniney aqimaadashanta salaadoodleedahay Y. suno markala isu geegeeyo. s.c.w. yahay rasuulkii iIIaahay )waxaa wariyey muslim ..ku camal falka sunadan waxaa laga heli danbi dhaaf sida ku cad xadiiskan .. r -In Nabiga S.c.W. lagu saliyo markii aadaanku dhamaado , sida u fiican ee loogu saliyo nabiga S.C.w. waa in layiraahdo saliga ibraahiimiya : (Allahuma Sali calaa muxamed wacalaa aali muxamed kamaa saleyta calaa ibraahiin wacalaa aali ibraahiim inaka xamiidu majiid , allaahuma baarik calaa muxamed wa calaa aali muxamed kamaa baarakta calaa ibraahiim wacalaa aali ibraahiim inaka xamiidu majiid ) waxaa wariyey Bukhaari .. t -Waa in la dhaho saliga nabiga ka dib ducadan : (Allaahuma rabi haadihi dacwati taamah Wasalaatil- Qaa,imah aati muxamedan alwasiilata walfadiilata wabcas-hu maqaaman maxmuudan aladii wacadtahu) waxaa wariyey bukhaari. Faa,idada laga helaayo ku carnal falka ducadan: Qofkii dhaha shafaacada nabiga s.c.w. ayuu helayaa o-Intaa kadib wuxuu doono ayuu ku duceysan karaa sunooyinka ku tacaluqa maqalka aadaanka iyo ajiibidiisa waxaa lagu qiyaasaa "Osuno .. SUNOOYINKA AQIMAADA .. Gudiga daaimka ah ee cilmi baarista iyo fatwada sacuudiga waxey cadeeyeen iney aqimaada shanta salaadood lee dahay ". suno marka la isu geegeeyo.
  • 19. FAA,IDO:Sidasunadaahwaainuuqofkamaqlaaya aqimkadhahosida qofkaaqimaaya markalaga reebo xaya calas-salaatiyo xaya calal-falaax qadqaamatisalaatsideedaayuuudhihi,dhihimaayo aqaamahaa-llaahwa adaamahaa,waayoxadiiska ku soo arooraywaa daciif(Gudigadaaimkaah ee cilmibaaristaiyofatwadasacuudiga) SALAADAOOLADHIGTOSUTRO.. Nabigu$.c.w.wuxuuyiri:(Haduumidkiintukanaayo hadhigtohortiisasutro hanau dhawaado,yuusana u ogolaaninin axaddhexmaroisagaiyosurtadiisa) waxaawariyeyAbuudaa,uudiyo lbnumaajahiyo lbnukhuseyma. Xadiiskanwuxuucadeynayaainey sutradutahay sune masaajidha ahaadoguriahaaado, ragaiyo haweenwaaiskumid, muslimiintaqaarkamidawey ka qadeen sunadan,sidaas darteed waxaad arkeysaaineytukanayaaniyagooaysanhortooda oolinsutro..sunadan aad ayeyusoonoqnoqotaa habeenkiiiyomaalintii,salaadaharaatibada,salaada barqinka,taxiyatul masjidka ,salaada witirka, haweenkanasidaasookaleayeyusoolaablaabataa markeygurigoodaku tukanayaan, laakiinsalaada jamaacadaimaamkaayaasutro u ah dadka ku dabatukanaaya.. MAS,ALOOYIN KU TACALUQA SUTRADA.. -Sutraduwaxeykuasaxiwaxkastooqofka tukanaayahortiisadhigtosidausha amayaalsida darbigatiirka,waxlooshardiyomajiroxagabalarka.. FAA,IDO :Sida sunada ah waa inuu qofka maqlaaya aqimka dhaho sida qofka aqimaaya marka la9a reebo xaya calas-salaat iyo xaya calal-falaax .. qadqaamati salaat sideeda ayuu udhihi ,dhihi maayo aqaamahaa -lIaah wa adaamahaa ,waayo xadiiska ku soo arooray waa daciif (Gudiga daaimka ah ee cilmi baarista iyo fatwada sacuudiga) SALAADA 00 LA DHIGTO SUTRO .. Nabigu s.c.w. wuxuu yiri: (Haduu midkiin tukanaayo ha dhigto hortiisa sutro hana u dhawaado, yuusana u ogolaanin in axad dhex marc isaga iyo surtadiisa) waxaa wariyey Abuu daa,uud iyo Ibnu maajah iyo Ibnu khuseyma . Xadiiskan wuxuu cadeynayaa iney sutradu tahay sune masaajid ha ahaado guri ahaaado , raga iyo haween waa is ku mid, muslimiinta qaar kamida wey ka qadeen sunadan, sidaas darteed waxaad arkeysaa iney tukanayaan iyagoo aysan hortooda oolin sutro.. sunadan aad ayey usoo noqnoqotaa habeenkii iyo maalintii, salaadaha raatibada,salaada barqinka, taxiyatul masjidka ,salaada witirka, haweenkana sidaasoo kale ayey usoo laablaabataa markey gurigooda ku tukanayaan , laakiin salaada jamaacada imaamka ayaa sutro u ah dadka ku dabatukanaaya .. MAS,ALOOYIN KU TACALUQA SUTRADA.. , -Sutradu waxey ku asaxi wax kastoo qofka tukanaaya hortiisa dhigto sida usha ama yaal sida darbiga tiirka ,wax loo shardiyo majiro xaga balarka ..
  • 20. Y-Waxaahaboonineysutradudhanaatotaakoiyo waxoogaa. r-Waxaa haboonqofkatukanaayaiyo sutraduiney kalafogaadansadexdhudhunin la eg meeluuku sujuudo. r-Sutradawaxaa loo baneeyeyimaamkaiyo qofkii kaligiitukanaaya.. o-sutradaimaamkaayaasurtou ah dadkaku daba tukanaaya,sidaasowgeedwey banaantahay in la dhexmarosafafkahadiiloo baahdo. FAA,IDADALAGAHELAAYOKUCATAL FALI(A SUNADAN.. A-Safaadaayaawaxeyka badbaadinineynaaqusto, hadiiwaxahormarayaay yihiinnaagiyodameeriyo eey madow.. B-Salaadawaxeyka badbaadininuuqofkueegeego meeloaan loo baahneyn, qofkuwuxuuku gaabsanayaaaragiisasutradasokodeeda,taasina waxeyqeybka qaadaninuusalaadiisaku khushuuco. C-dadkaayaafursadu helaayaineymaraansutrada gadaasheeda.. SUNOOYINKALASAiIEEYOHABEENKIIIYO MA/ALINTll.. -Sunooyinkaraatibadaah Nabigus.c.w.wuxuuyiri: (Majiroqof musfimah oo allaahdartiisu tukanaaya maalinkastaI Yrakcooo suneah - haduujiro kaas- allaahwuxuujanadaugadhisaagiri..)waxaa wariyeyMuslim. ~ -Waxaa haboon iney sutradu dhanaato taako iyo waxoogaa. r-Waxaa haboon qofka tukanaaya iyo sutradu iney kala fogaadan sadex dhudhun in la e9 meeluu ku sujuudo. £-Sutrada waxaa loo baneeyey imaamka iyo qofkii kaligii tukanaaya ., o-Sutrada imaamka ayaa surto u ah dadka ku daba tukanaaya ,sidaas owgeed wey banaan tahay in la dhex marc safafka hadii loo baahdo . FAA,IDADA LAGA HELAAYO KU CAMAL FALKA SUNADAN .. A-Salaada ayaa waxey ka badbaadin iney naaqusto, hadii waxa hor maraya ay yihiin naag iyo dameer iyo eey madow.. B-Salaada waxey ka badbaadin inuu qofku eeg eego meelo aan loo baahneyn , qofku wuxuu ku gaabsanayaa aragiisa sutrada sokodeeda,taasina waxey qeyb ka qaadan inuu salaadiisa ku khushuuco. C-dadka ayaa fursad u helaaya iney maraan sutrada gadaasheeda .. SUNOOYINKA LA SAMEEYO HABEENKIIIYO MAALINTII.. '-Sunooyinka raatibada ah Nabigu S.c.w. wuxuu yiri: (Ma jiro qof muslim ah 00 allaah dartiis u tUkanaaya maalin kasta '~rakeo 00 sune ah - haduu jiro kaas - allaah wuxuu janada uga dhisaa giri ..) waxaa wariyey Muslim.
  • 21. Sunooyinkanwaa sidan: rrakcadoodoo duhurkaka horeysaiyo laboka danbeysa,laborakcadoodoo maqribkaka danbeysaiyolabocishahaka danbeysa iyo labofajarkaka horeysa.. AKHII miyaadanjaceyluqabinin gurijanada lagaagadhiso?..ilaalina$eexadanka soo fushay nabigas.c.w.tuko Yrakcadoodoo suneah .. Y-Salaatu-Duxaawaa salaadabarqinkiila tukado waxey udhigantaa sidii adigoo bixiyeyf 1.sadaqo, xubnaha banii damku wxey ka kooban yihiin 11. xubnood ,xubnahaasmid kasta waxey ubaahan tahay maafinkasta in laga sadaqeeyoshukhrilagu mahdinaayonicmadan ,intaasoodhan waxaa gudi karalaborakcadoodoo barqinkiila tukado.. FM,IDADAKUCAMALFALKASUNADAN: Saxiixul-muslimabiidar wuxuu nabiga ka wariyey inuu yiri : (Xubin kasta oo waagu ubaryo waxaa dusheedaahaaday sadaqo,subxaanallaah kasta waa sadaqo, wanaag kasta oo la is amro waa sadaqo, xumaankastaoo la iskareebowaa sadaqo , waxaasoodhan waxaa badal ka noqon kara labo rakcadoodoo barqinkiila tukado.) Abii hureyra waxaa ka sugnaaday inuu yiri : Nabigas.c.w.oo ah kaanjeclaa ayaaii dardaarmay inaan soomo sadex maalmood iyo inaan tukado labadaracadoodee barqinkiiiyoinaantukadowitirka intaanaseexanka hor)waxaasoo saarayBukhaari iyoMuslim. Sunooyinkan waa sidan : i rakcadood 00 duhurka ka horeysa iyo labo ka danbeysa ,Iabo rakcadood 00 maqribka ka danbeysa iyo fabo cishaha ka danbeysa iyo labo fajarka ka horeysa .. AKHI1 miyaadan jaceyl uqabin in guri janada lagaaga dhiso ?.ilaali naseexadan ka soo fushay nabiga s.c.w. tuko '''rakcadood 00 sune ah .. ''-Salaatu-Duxaa waa salaada barqinkii la tUkado waxey udhigantaa sidii adigoo bixiyey r, -sadaqo, xubnaha banii damku wxey ka kooban yihiin ". xubnood ,xubnahaas mid kasta waxey ubaahan tahay maalin kasta in laga sadaqeeyo shukhri lagu mahdinaayo nicmadan ,intaasoo dhan waxaa gudi kara labo rakcadood 00 barqinkii la tukado .' FAA,IDADA KU CAMAL FALKA SUNADAN : Saxiixul-muslim abiidar wuxuu nabiga ka wariyey inuu yiri : (Xubin kasta 00 waagu ubaryo waxaa dusheeda ahaaday sadaqo, subxaana lIaah kasta waa sadaqo, wanaag kasta 00 la is amro waa sadaqo , xumaan kasta 00 la iska reebo waa sadaqo , waxaasoo dhan waxaa badal ka noqon kara labo rakcadood 00 barqinkii la tukado.) Abii hureyra waxaa ka sugnaaday inuu yiri Nabiga s.c.w. 00 ah kaan jeclaa ayaa ii dardaarmay inaan soomo sadex maalmood iyo inaan tukado labada racadood ee barqinkii iyo inaan tukado witirka intaana seexan ka hor) waxaa soo saaray Bukhaari iyo Muslim.
  • 22. Waqtiga Salaatul-Duxaawuxuu bilaabanayaa aroortiimarkeyqoraxdusoobaxdorubacsaackadib, wuxuunadhamaanayaasalaadaduhurrubacsaac kahor,waqtigauguhaboonee latikadowaamarkey qoraxduaad u kululaato,waxaanau yar inta la tukadolaborakcadoodsideedrakcadoodayaana ubadan,qaarnawaxeydhaheenwax go,an ma lehan.. Y-Sunadacasarka:Nabigus.c.w.wuxuuyiri: ( Allaahha u naxariistoqofkiitukadaafarrakcadood salaadacasarka hor)waxaawariyeyAbuuda,uud iyoTarmidi.. r-Sunadamaqribka: Nabigus.c.w.wuxuuyiri: (Tukadamaqribkakahor tukadamaqribkakahor, markiisadexaadwuxuuyiri: Qofkiidoona)waxaa wariyeyBukhaari. r-Sunadacishaha: Nabigus.c.w.wuxuuyiri: (Aadaankasta iyo aqimaad kasta waxaa u dhaxeeyasalaad, aadaankastaiyoaqimaadkasta waxaau dhaxeeyasalaadmarkiisadexaadwuxuu yiri:(Qofkiidoona) waxaa wariyey Bukhaariiyo Muslim. lmaamunawawiwuxuuyiri : Macnahaxadiiska labadaaadaanwaxaalagawadaaaadaankaiyo iqimaada.. SUNOOYINKA SAI.AATUL-LEYLKA Rasuufku s.c.w. wuxuu yiri: (Soom la soomo ramadaanka dib waxaa u fiican soomkabisha muxaram,salaadlatukadofaradkakadibwaxaau Waqtiga Salaatul-Duxaa wuxuu bilaabanayaa aroortii markey qoraxdu 500 baxdo rubac saac kadib, wuxuuna dhamaanayaa salaada duhur rubac saac ka hor, waqtiga ugu haboon ee la tikado waa markey qoraxdu aad u kululaato, waxaana u yar inta la tUkado labo rakcadood sideed rakcadood ayaana ubadan ,qaarna waxey dhaheen wax gO,an ma lehan.. "-Sunada casarka: Nabigu S.C.w. wuxuu yiri : ( Allaah ha u naxariisto qofkii tukada afar rakcadood salaada casar ka hor) waxaa wariyey Abuu da,uud iyo Tarmidi.. ,..-Sunada maqribka : Nabigu s.c.w. wuxuu yiri : (Tukada maqribka ka hor tukada maqribka ka hor, markii sadexaad wuxuu yiri: Qofkii doona) waxaa wariyey Bukhaari . i-Sunada cishaha : Nabigu s.c.w. wuxuu yiri : (Aadaan kasta iyo aqimaad kasta waxaa u dhaxeeya salaad , aadaan kasta iyo aqimaad kasta waxaa u dhaxeeya salaad markii sadexaad wuxuu yiri:(Qofkii doona) waxaa wariyey Bukhaari iyo Muslim. Imaamu nawawi wuxuu yiri : Macnaha xadiiska labada aadaan waxaa laga wadaa aadaanka iyo iqimaada.. SUNOOYINKA SALAATUL-LEYLKA .. Rasuulku s.c.W. wuxuu yiri: (Soom la soomo ramadaan ka dib waxaa u fiican soomka bisha muxaram, salaad latukado faradka kadib waxaa u
  • 23. fiican salaada habeenkii)waxaa wariyey Saxiixul- Muslim. I-Tirada u fiican ee habeenkii la tukado waa I rakcadoodama Yrakcadoodwaxaanadaliilu ah xadiiskiinabigas.c.w. salaadiisuhabeenkiiwaxey aheyd I'l rakcadood)Bukhaari,riwaayadkafe oo Bukhaarisoo saaray waxey tiri: Habeenkiiwuxuu tukanjiraY Yrakcadood. -Waxaa sune ah markuu habeenkii salaada u kacaayoinuu cadeydowaxaanafiican in la aqriyo aayadaha udanbeeya suurada Aali-Cimraanilaa dhamaadkasuuradda.. s,tJ jg$3 dilJlJ)lfil-l cF;Yls siJ.-,,$ ctlt sf O!),aJ+Cr 1.:;1;.c.lt (+tafudSY l-Waxaa sune ah inuu ku duceystoducadiinabiga s.c.w.ka sugnaatay:Allahayowadigaamahad iska leh, adigaaah kan leh samooyinkaiyo dhulalkaiyo waxa ku dhexjira,Allahayowadigaamahadiskaleh adigaaah nuurkasamooyinkaiyodhulalkaiyowaxa ku dhex jira, Allahayowadigaa mahad iska leh, adigaa mulki u leh samooyinka iyo arlooyinka, adigaa mahad iska leh Allahayowadigaa xaq ah, balantaadunawaa xaq, la kulankaadunawaa Xflq, hadalkaaduna waa xaq, janadaaduna waa xaq,naartuna waa xaq,nabiyaduna waa xaq, muxamednas.c.w.waa xaq,saacadunawaa Xoq, Allahayowadigaan isu kaa dhiibay ,adigaanku rumeeyey,adigaanku talosaartay,adigaankuusoo fiican salaada habeenkii) waxaa wariyey Saxiixul- Muslim. , -Tirada u fiican ee habeenkii la tUkado waa , 'rakcadood ama ,rrakcadood waxaana daliil u ah xadiiskii nabiga s.C.W. salaadiisu habeenkii waxey aheyd " rakcadood) Bukhaari ,riwaayad kale 00 Bukhaari soo saaray waxey tiri: Habeenkii wuxuu tukan jiray 'rrakcadood. "-Waxaa sune ah markuu habeenkii salaada u kacaayo inuu cadeydo waxaana fiican in la aqriyo aayadaha udanbeeya suurada Aali-Cimraan ilaa dhamaadka suuradda.. ~4'l .;If.m,J ~ ~,J oi:A}l,J ~."...J ~ ~ "n :4J."i D-t , l. : eJ.JA&- Jl ( '-:J4N ul,J~ i -Waxaa sune ah inuu ku duceysto ducadii nabiga s.c.w. ka sugnaatay: Allahayow adigaa mahad iska leh, adigaa ah kan leh samooyinka iyo dhulalka iyo waxa ku dhex jira, Allahayow adigaa mahad iska leh adigaa ah nuurka samooyinka iyo dhulalka iyo waxa ku dhex jira, Allahayow adigaa mahad iska leh, adigaa mulki u leh samooyinka iyo arlooyinka, adigaa mahad iska leh Allahayow adigaa xaq ah, balantaaduna waa xaq, la kulankaaduna waa xaq, hadalkaaduna waa xaq, janadaaduna waa xaq,naartuna waa xaq,nabiyaduna waa xaq, muxamedna s.c.w. waa xaq,saacaduna waa xaq, Allahayow adigaan isu kaa dhiibay ,adigaan ku rumeeyey,adigaan ku talosaartay, adigaan kuusoo
  • 24. laabtay, adigaan kugu dooday, adigaan kugu xukuntamay,iidhaafwixiiaan horeyu falyiyowaxaan dib ka fafayiyowaxaansireystay,iyowaxaansi cad u falay, adigaa hormareeyeah wax kaadanbeeyana aysanjirin illaahxaqlagucaabudooon adigaaheyn majiro)waxaawariyeyBukhaariiyoMuslimlafdigana Bukhaaribaa leh.. r-Waxaa kale oo sunooyinkakamida : In salaada habeenkiilaborakcadoodoo khafiifalagubilaabo si intadanbeufududaato, Nabigus.c.w.wuxuuyiri: (Haduumidkiinukacoinuutkadosalaatul-leylkahaku bilowdo marka hore labo rakcadoodoo khafiifa ) waxaawariyeyMuslim.. o-Waxaa kale oo sune ah in salaatu-leylkalagu bilowdo ducadan ka sugnaatay nabiga s.c.w. : (Rabigajibriil iyo miikaa,iil,iyo israafiil,allaha abuuraysamooyinkaiyo dhulka allaha og sheyga maqan iyo kan loo jeedo ,adigaa xukminaaya adoomahaagawaxey isku khilaafaan,igu hanuuni wixii la isku khilaafo oo xaqa idimkaagadartiis, adigaaqafkaaddoontidku hanuuniyajidkatoosan) waxaawariyeyMuslim.. 1-Waxaa sune ah in salaada habeenkii la dheereeyo.. Rasuulka s.c.w. ayaa la weydiiyey salaadau fadlibadan: markaasuuyiri:Midau dheer waxaawariyeySaxiixulMuslim.. v-Waxaasuneah in allaahla magangalomarkiila gaaroaayadcadaabkaka hadfeysawaxaanala dhihi : Acuudu billaahimin cadaabillaahi sidoo kale laabtay, adigaan kugu dooday, adigaan kugu xukuntamaY,iidhaaf wixii aan horey u faly iyo waxaan dib ka falay iyo waxaan sireystay,iyo waxaan si cad u falay, adigaa hormareeye ah wax kaadanbeeyana aysan jirin iIIaah xaqlagu caabudo oon adiga aheyn majiro) waxaa wariyey Bukhaari iyo Muslim lafdigana Bukhaari baa leh.. f-Waxaa kale 00 sunooyinka kamida : In salaada habeenkii labo rakcadood 00 khafiifa lagu bilaabo si inta danbe ufududaato , Nabigu s.c.w. wuxuu yiri: (Haduu midkiin ukaco inuu tkada salaatul-Ieylka haku bilowdo marka hare labo rakcadood 00 khafiifa ) waxaa wariyey Muslim .. O-Waxaa kale 00 sune ah in salaatu-Ieylka lagu bilowdo ducadan ka sugnaatay nabiga s.c.w. : (Rabiga jibriil iyo miikaa,iiI ,iyo israafiil, allaha abuuray samooyinka iyo dhulka allaha og sheyga maqan iyo kan loo jeedo ,adigaa xukminaaya adoomahaaga waxey isku khilaafaan, igu hanuuni wixii la isku khilaafo 00 xaqa idimkaaga dartiis, adigaa qafkaad doontid ku hanuuniya jidka toosan) waxaa wariyey Muslim .. i-Waxaa sune ah in salaada habeenkii la dheereeyo.. Rasuulka s.c.w. ayaa la weydiiyey salaada u fadli badan : markaasuu yiri: Mida u dheer waxaa wariyey Saxiixul Muslim .. v-Waxaa sune ah in allaah la magan gala markii la gaaro aayad cadaabka ka hadleysa waxaana la dhihi : Acuudu billaahi min cadaabi lIaahi , sidoo kale
  • 25. markiilagaaroaayad raxmadaku saabsanwaxaa la dhihi : Allahayow waxaan ku weydiisaneynaa fadligaada, sidoo kale waa la tasbiixsanmarkii la maraayoaayadallaahhufeysa, arimahanwaaficilkii nabigas.c.w.sidaku cad Saxiixul-Muslim. ASBAABTALOOI(AALIT'IEYSTO QffAAN'U-LEYLKA.. -Duco. Y-ln laga fogaado soojeedkabadan. r-ln maalintii wax laga seexdo. r-ln macsida laga dheeraado.o-lnnaftakheyrkalagudirqiyo. WITIRKUWUXUULEEYAHAYSUNOOYIN -Qofkii sadex rakco kutukada witir waxaa fiican inuu aqriyo rakcada koobaad faatixada kadib SabixismaRabikal-Aclaarakcada labaadnaQul- Acuudu birabil falaq,rakcada sadexaadna Qulhuwallaahu axad ,sidan waxaa wariyey Abuudaa,uudiyoTarmidiiyoibnuMaajah.. Y-Inuuyiraahdomarkuuwitirkadhameeyosubxaana malikil-quduussadexjeer ,markasadexaadwuxuu daaraqudniku siyaadiyey in kor loo qaado oo la dhaho rabil malaa,ikatiwar-ruux , waxaa sax yiri Daaraqudni& Abuudaa,uudiyo Nisaa,ina wey wariyeen.. SUNADAFAJARKA.. Sunadaniwaxeyleedahaysunooyinkhaasku ah.. -Waxaasuneah in la fududeeyo,caaishaA.H.R.N. waxeytiri : ( Rasuulkiiillaahays.c.w.wuxuutukan markii lagaaro aayad raxmada ku saabsan waxaa la dhihi : Allahayow waxaan ku weydiisaneynaa fadligaada , sidoo kale waa la tasbiixsan markii la maraayo aayad allaah hufeysa , arimahan waa ficilkii nabiga s.c.w. sida ku cad Saxiixul-Muslim . ASBAABTA LOO KAALMEYSTO QIYAAMU-LEYLKA .. '-Duco. '-In laga fogaado soojeedka badan. 1-ln maalintii wax laga seexdo. f -In maesida laga dheeraado. o-In nafta kheyrka lagu dirqiyo. WITIRKU WUXUU LEE YAHAY SUNOOYIN .. '-Qofkii sadex rakeD kutukada witir waxaa fiiean inuu aqriyo rakcada koobaad faatixada kadib Sabixisma Rabikal-Aclaa rakcada labaadna Qul- Acuudu birabil falaq,rakcada sadexaadna Qulhuwallaahu axad ,sidan waxaa wariyey Abuudaa,uud iyo Tarmidi iyo ibnu Maajah .. ,,- Inuu yiraahdo markuu witirka dhameeyo subxaana malikil-quduus sadex jeer ,marka sadexaad wuxuu daaraqudni ku siyaadiyey in kOf loo qaado 00 la dhaho rabil malaa,ikati war-ruux , waxaa sax yiri Daaraqudni & Abuudaa,uud iyo Nisaa,ina wey wariyeen.. SUNADA FAJARKA.. Sunadani waxey lee dahay sunooyin khaas ku ah.. '-Waxaa sune ah in la fududeeyo ,eaaisha A.H.R.N. waxey tiri : ( Rasuulkii iIIaahay s.c.w. wuxuu tukan
  • 26. jiray labo rakcadood oo khafiifa inta u dhaxeysa aadaankafajarkaiyoaqimaada)BukhaariiyoMuslim -Waxaa la aqrinayaarakcadahore aayadaku jirta Suuratul-Baqrah1T1 :(Quuluuaamanaa billaaahi wamaa unsilaileynaa)rakcadalabaadnaaayadaku jirta Aali-Cimraan: (Aamanaabillaahiwash-hadbi anaa muslimuun)waxaa iyada la akhrin karaa aayada1r ee suuradaAali-Cimraan:(Qulyaa ahlal kitaabitacaalowilaakalimatinsawaainbeynanaawa beynakum)waxaawariyeysaxiixulMuslim.. Riwaayadkale oo uu muslim wariyey ayaa waxey cadeysay .inuu nabigu s.c.w. aqrin jiray labada rakcadoodee fajarka:(Qulyaaayuhal kaafiruuniyo Qulhuwa-Llaahuaxad) r-Markiilabadarakcadoodee fajarkala tukado waxaasuneah in dhinacamidiglooseexdo walow daqiiqadoyarbaha ahaatee..waa sidaku cad Bukhaari.. SALAADAFAJARKAKA DIBOOLA FARIISTO.. Nabigas.c.w. markuutukado salaadafajarkawuu fadhinjiray ilaa ay qoraxdusi fiicanuga soo baxdo) waxaa wariyey saxiixul-muslim-imaamu nawawi wuxuu yiri: (Xasnaa waxaa laga wadaa markey qoraxdusi fiicanu soo baxdo) Maxeytahaynicmadakaweynin..Allaahsareeyeuu ku 'kalifay malaa,ig uduceysa dadka fadhiya masaajidda salaada kahor iyo salaada ka dib malaaigtaasiwaxey dhaheysaa: (Allahyowudhaaf jiray labo rakcadood 00 khafiifa inta u dhaxeysa aadaanka fajarka iyo aqimaada) Bukhaari iyo Muslim .,. -Waxaa la aqrinayaa rakcada hare aayada ku jirta Suuratul-Baqrah ,r, :(Quuluu aamanaa billaaahi wamaa unsila ileynaa) rakcada labaadna aayada ku jirta Aali-Cimraan : (Aamanaa billaahi wash-had bi anaa muslimuun) waxaa iyada la akhrin karaa aayada ,t ee suurada Aali-Cimraan: (Qui yaa ahlal kitaabi tacaalow ilaa kalimatin sawaain beynanaa wa beynakum) waxaa wariyey saxiixul Muslim.. Riwaayad kale 00 uu muslim wariyey ayaa waxey cadeysay :inuu nabigu s.c.w. aqrin jiray labada rakcadood ee fajarka: (Qulyaa ayuhal kaafiruun iyo Qulhuwa-Llaahu axad ) r -Markii labada rakcadood ee fajarka la tukado waxaa sune ah in dhinaca midig loo seexdo walow daqiiqado yarba ha ahaatee.. waa sida ku cad Bukhaari .. SALAADA FAJARKA KA DIB 00 LA FARIISTO.. Nabiga s.e.w. markuu tukado salaada fajarka wuu fadhin jiray Haa ay qoraxdu si fiiean uga soo baxdo) waxaa wariyey saxiixul-muslim- imaamu nawawi wuxuu yiri: (Xasnaa waxaa laga wadaa markey qoraxdu si f1iean u 500 baxdo ) Maxey tahay nicmada ka weyn in.. Allaah sareeye uu ku ' kalifay malaa,ig udueeysa dadka fadhiya masaajidda salaada kahor iyo salaada ka dib malaaigtaasi waxey dhaheysaa : (Allahyow udhaaf
  • 27. Allahayow unaxariiso)akhii eeg markaad allaah adeecdosida laguuqadarinaayoAllaahwuxuukuu sahlaymalaa,igkuu duceyneysa.. SUNOOYINKA$ALAADAEEODHAAHDAAH.. -Ducada salaada lagu furfurto: (Subxaanaka- Llaahuma abixamdika watabaaraka ismuka watacaalaajaduka walaa ilaaha qeyruka)waxaa wariyey afaria.. Waxaad kaloo aqrisan kartaa ducadan kale : (Allaahumabaacid beyniiwabeyna khadhaayaaya kamaa baacadta beynal mashriq wal maqrib , Affaahuma naqinii min khadhaayaayakamaa tunaqaa soobal-abyad mina danas,Allaahuma aqsilnii min khadaayaaya bitalji wal-maai wal- bardi)waxaa wariyey Bukhaari iyo Muslim, ducooyinkanmidaad doonto ayaad aqrin kartaa markaadsalaadaxirato". r-ln sheydaankala iska naaro intaanquraankala bilaabin,Acuudubilfaahiminasheydaanirajiim.. t-ln la dhahobismillaahiAR-RaxmaaniAr-Raxiimi. o-lnla dhahoaamiinmarkeyfaataxadudhamaatoiyo In la aqriyo quraan faatixadaka dib salaadaha fajarka jimcaha , maqribka salaadaha afarta rakcadoodah , qofkakaligiitukanaaya, laakiinqofka hadiila tujinaayohadeysalaadutahaykuwa kor loo qaadoaqrinmaayohadeytahaysalaadahahoosloo dhiganawuu aqrinayaa. Allahayow unaxariiso) akhii eeg markaad allaah adeecdo sida laguu qadarinaayo Allaah wuxuu kuu sahlay malaa,ig kuu duceyneysa .. SUNOOYINKA SALAADA EE ODHAAHDA AH.. '-Ducada salaada lagu furfurto: (Subxaanaka- Llaahuma abixamdika watabaaraka ismuka watacaalaa jaduka walaa ilaaha qeyruka) waxaa wariyey afarta.. Waxaad kaloo aqrisan kartaa ducadan kale : (Allaahuma baacid beynii wabeyna khadhaayaaya kamaa baacadta beynal mashriq wal maqrib , Allaahuma naqinii min khadhaayaaya kamaa tunaqaa soobal-abyad mina danas,Allaahuma aqsilnii min khadaayaaya bitalji wal-maai wal- bardi)waxaa wariyey Bukhaari iyo Muslim, ducooyinkan midaad doonto ayaad aqrin kartaa markaad salaada xirato .. r-In sheydaanka la iska naafO intaan quraankala bilaabin, Acuudu billaahi mina sheydaani rajiim.. i -In la dhaho bismillaahi AR-Raxmaani Ar-Raxiimi. o-In la dhaho aamiin markey taataxadu dhamaato iyo In la aqriyo quraan faatixada ka dib salaadaha fajarka jimcaha , maqribka salaadaha atarta rakcadood ah , qofka kaligii tukanaaya , laakiin qofka hadii la tujinaayo hadey salaadu tahay kuwa kor loo qaado aqrin maayo hadey tahay salaadaha hoos loo dhigana wuu aqrinayaa .
  • 28. l-Waxaa sune ah markiirukuucdalagasoo kaco in la dhaho:(Rabanaawalakal-xamdumil,usamaawaati wamil,ul ardi wamaa beynahumaa, wamil,u maashi,tamin shey,inbacdu,ahlusanaa,lwafmajdi axaqu maaqaalalcabdu ,wakulunaalaka cabdu allaahuma laa maanica limaa acdeyta walaa mucdiya limaa manacta, walaa yanfacu daljadi minkal-jadi)waxaawariyeymuslim.. v-Waxaasuneah in la dhahotasbiixdasukuucdaiyo sujuudamar ka badan . A-Labadasujuudoodinta u dhaxeysawaxaa la dhihi: Rabi lqfir-Liiwixii mar kabadan. q-fn lagu duceysto attaxiyaatkadanbe : (Allaahumainiiacuudubikamin cadaabijahanama wa min Cadaabil-Qabriwamin fitnatil-maxyaa walmamaat,wa min fitnatil-masiixiAd-Dijaal)waxaa wariyeyBukhaariiyoMuslim.. Waxaafiican qofkasujuudsaninuusanku ekeysanin tasbiixkaliyaee uu badiyoducada, nabigas.c.w, wuxuu yiri : (Adoonka wuxuu rabigiisugu dhow yahaymarkuusujuudsanyahayee badiyaducada) waxaawariyeymuslim . Waxaa kaloojira ducooyin kale,qofkiirabadib ha u eegokitaabkaxisnumusfim ee uu qorayAl- Qaxdaani.. Sunooyinkanwaxaa la dhihi rakcada dhexdeeda markiilaga reeboducadasalaadalagu bilaaboiyo ducadaka danbeysaatixiyaadka.. SUNOOYINKASALAADAEEFIGILKAU BAAHAN. I-ln gacmahakorlooqaadomarkiila xiranaayo salaada. 'i-Waxaa sune ah markii fukuucda laga 500 kaco in la dhaho:(Rabanaa walakal-xamdu mil,u samaawaati wamil,ul ardi wamaa beynahumaa, wamil,u maashi,ta min shey,in bacdu, ahlu sanaa,l wat majdi axaqu maaqaalal cabdu ,wakulunaa laka cabdu allaahuma laa maanica limaa acdeyta walaa mucdiya Iimaa manacta, walaa yanfacu daljadi minkal-jadi) waxaa wariyey muslim.. v-Waxaa sune ah in la dhaho tasbiixda sukuucda iyo sujuuda mar ka badan . A-Labada sujuudood inta u dhaxeysa waxaa la dhihi: Rabi Iqfir-Lii wixii mar kabadan. '-In lagu duceysto attaxiyaatka danbe : (Allaahuma inii acuudu bika min cadaabi jahanama wa min Cadaabil-Qabri wamin fitnatil-maxyaa walmamaat, wa min fitnatil-masiixi Ad-Dijaal) waxaa wariyey Bukhaari iyo Muslim .. Waxaa fiican qofka sujuudsan inuusan ku ekeysanin tasbiix kaliya ee uu badiyo ducada , nabiga s.c.w. wuxuu yiri : (Adoonka wuxuu rabigiis ugu dhow yahay markuu sujuudsan yahay ee badiya ducada ) waxaa wariyey muslim . Waxaa kaloo jira ducooyin kale, qofkii raba dib ha u eego kitaabka xisnu muslim ee uu qoray AI- Qaxdaani.. Sunooyinkan waxaa la dhihi rakcada dhexdeeda markii la9a reebo ducada salaada lagu bilaabo iyo ducada ka danbeysa atixiyaadka .. SUNOOYINKA SALAADA EE FICILKA U BAAHAN. ~ -In gacmaha kor loo qaado markii la xiranaayo salaada.
  • 29. Y-In gacmahakor looqaadomarkiila rukuucaayo.. r-ln gacmahakorlooqaadomarkiirukuucdalagasoo kacaayo. r-ln gacmahakor loo qaado markiilaga istaagaayo dhamaadka rakcada labaad salaadaha labada atixiyaadkaleh .. o-1-v-Gacmahamarkaadkor uqaadeysidfarahaisku dhaji ,oo utaag xaga qiblada iyadoo calaacashu furan tahay , waxaanafiican in lala simo garbaha amadacalkadhagaha.. A-In gacantamidigla saarogacantabidixama lagu qabtogacantamidigdhudhunkabidixda., l-ln lafiiriyobartalagusujuudo.. 'l. -ln labadalugoodla kalaqaadowaxoogaa.. I t- In markiiquraankala aqrinaayosi fiicanloo dhuuxomacnihiisa.. SUNOOYINI(ARUKUUCDA.. I-lnuukujilbihiisaku qabtolabadiisagacmoodoo farahalakaladurkiyey.. Y-lnuuka fogeeyolabiidadhinaccududadiisa.. SUNOOYINKASUJUUDA.. -Y-r- Markiila sujuudaayowaa in laga dheereeyo labadacududlabadadhinac,calooshanabowdyaha, bowdyahanadhudhumahalagafogeeyo..t- Makuu sujuudaayowaa inuulabadalowkaladheereeyo. .,.- In gacmaha kor loo qaado markii la rukuucaayo .. r-In gacmaha kor loo qaado markii rukuucda la9a800 kacaayo. £-In gacmaha ker loo qaado markii laga istaagaayo dhamaadka rakcada labaad salaadaha labada atixiyaadka leh ., 0_ "l-v-Gacmaha markaad kor uqaadeysid faraha isku dhaji ,00 utaag xaga qiblada iyadoo calaacashu furan tahay , waxaana fiican in lala simo garbaha ama dacalka dhagaha .. A- In gacanta midig la saaro gacanta bidix ama lagu qabto gacanta midig dhudhunka bidixda.. '-In la fiiriyo barta lagu sujuudo.. , • -In labada lugood la kala qaado waxoogaa .. , ,- In markii quraanka la aqrinaayo si fiican loo dhuuxo macnihiisa ., SUNOOYINKA RUKUUCDA .. '-Inuu ku jilbihiisa ku qabto labadiisa gacmood 00 faraha lakala durkiyey " .,.-Inuu ka fogeeyo labiida dhinac cududadiisa .. SUNOOYINKA SUJUUDA .. ,-"-,- Markii la sujuudaayo waa in laga dheereeyo labada cudud labadadhinac, calooshana bowdyaha , bowdyahana dhudhumaha laga fogeeyo.. £- Makuu sujuudaayo waa inuu labada low kala dheereeyo.
  • 30. o-I-v-Waa in farahalabadalugooddhulkalagusuro la isnadhajiyointasujuudalagujiro.. A-Labada gacmood waxaa la dhigi lasimanka garbahaamadhagaha. 1- .- 1-Gacmuhuwaa ineyfidsanaadaanfarahuna is heystaan,qibladanau jeedaan'.. SUNOOYINKAU DH$(EEYAI-ABADASUJUUDOOD.. Fadhigau dhaxeeyalabadasujuudoodwuxuu lee yahaylaboqaab . t-Af-lqcaa'.Waa inuu qofkutaago farahalabada lugood,kadibnaku fadhiisolabadiisacidhbood.. - Al-lftiraash: Waa in lugtamidigla taago ,lugta bidixna lagu fariisto waana sida attixiyadkahore , Nabigus..c.w.aadbuuu dheereynjirayfadhiganilaa la moodoinuuhilmaamay.. Jalsatulistiraaxa: Waa fadhi yar oo ka danbeeya sujuudalabaad markii la tukado rakcadakoobaad iyo rakcadasadexaad.. SUNOOYINKATASHAHUDKA.. At-Taxiyaadka-Labaad Tashahudkalabaad: Wuxuu lee yahaysadexqaab . A-ln lugta midig la taago ,lugtabidixnalaga hoos mariyodhudhunkamidigtakadibna dabadala dhigo dhulka.. B-Sidiihoreayaala yeelilaakiinla taagimaayolugta midig, ee waxaalagasoo hodeedin lugtabidixda.. C-Lugta midigta ayaa la taagi , lugta bidixdana waxaa lakala dhex galin bowdyadalugta midig iyo dhudhunkeeda.. 0_ "-V- Waa in faraha labada lugood dhulka lagu sura la isna dhajiyo inta sujuuda lagu jiro.. A-Labada gacmood waxaa la dhigi lasimanka garbaha ama dhagaha. '-, •-, ,- Gacmuhu waa iney fidsanaadaan farahuna is heystaan, qibladana u jeedaan' .. SUNOOYINKA U DHAXEEYA LABADA SUJUUDOOD.. Fadhiga u dhaxeeya labada sujuudood wuxuu lee yahay labo qaab . '-AI-Iqcaa : Waa inuu qofku taago faraha labada lugood, kadibna ku fadhiiso labadiisa cidhbood.. ,,- AI-Iftiraash: Waa in lugta midig la taago ,Iugta bidixna lagu fariisto waana sida attixiyadka hore , Nabigu s..c.w. aadbuu u dheereyn jiray fadhigan ilaa la moodo inuu hilmaamay .. Jalsatul istiraaxa : Waa fadhi yar 00 ka danbeeya sujuuda labaad markii la tUkado rakcada koobaad iyo rakcada sadexaad .. SUNOOYINKA TASHAHUDKA.. At-Taxiyaadka- Labaad Tashahudka labaad : Wuxuu lee yahay sadex qaab . A-In lugta midig la taago ,Iugta bidixna laga hoos mariyo dhudhunka midigta kadibna dabada la dhigo dhulka .. 8-Sidii hore ayaa la yeeli laakiin la taagi maayo lugta midig , ee waxaa laga soo horjeedin lugta bidixda .. C-Lugta midigta ayaa la taagi , lugta bidixdana waxaa lakala dhex galin bowdyada lugta midig iyo dhudhunkeeda..
  • 31. GACMAHAXAGEELASAARI? -Gacmaha waxaa la saari labada bowdyood korkooda midigta midig baa la saari, bidixdana bidixdaala saariiyagooayfaruhufidsanyihiiniskuna dhaganyihiin..Y-Farmurugsatadaayaa la taagiilaa at-tixiyaadkuka dhamaado (suulkanatarta dhexe ayaa laguqabansidii iyadoola goobaabiyeyoo kale waxaanala fiirinfarta taagan) r-ln loo jeesto markii la salaamo naqsanaayo dhinacamidigtakadibnadhinacabidixda.. waxaa jira ( o)suno oo ficil ah oo soo noqnoqota rakcadwalba ,marka hadii la isku daro dhamaan salaadafaradkaah waxeynoqon(rt o )suno Salaadasunada ahna waa o rakcadood,sidaan horey usoo sheegnay habeenkii iyo maalintii , sunooyinkaku dhex jirana waxey dhan yihiin 1Yo suno,hadiisi fiicanloo dhaqangaliyorakcadkasta. Haduuqofkusii siyaadiyorakcooyinkauu tukanaayo waxaasii siyaadayasunooyinkan.. Waxaajira sunooyin ficli ah oon iyagu hal mar kabadansoo laablaabaneyninama labojeer.. 1-Markiisafaadala xiranaayogacmahaayaakor loo qaadi. Y-Rakcadasadexaadmarkiiloo kacaayo gacmahaayaakor looqaadaa labadaasjeer ma soo laalaabtaan.. GACMAHA XAGEE LA SAARI? '-Gacmaha waxaa la saari labada bowdyood korkooda midigta midig baa la saari, bidixdana bidixdaa la saari iyagoo ay taruhu tidsan yihiin iskuna dhagan yihiin.. "-Far murugsatada ayaa la taagi ilaa at-tixiyaadku ka dhamaado (suulkana tarta dhexe ayaa lagu qaban sidii iyadoo la goobaabiyey 00 kale waxaana la fiirin tarta taagan) r-In loo jeesto markii la salaamo naqsanaayo dhinaca midigta kadibna dhinaca bidixda .. waxaa jira ("O)suno 00 ficil ah 00 500 noqnoqota rakcad walba ,marka hadii la isku daro dhamaan salaada faradka ah waxey noqon (f .,. 0 )suno Salaada sunada ahna waa "0 rakcadood, sidaan horey usoo sheegnay habeenkii iyo maalintii , sunooyinka ku dhex jirana waxey dhan yihiin '.,. ° suno, hadii si fiican loo dhaqan galiyo rakcad kasta . Haduu qofku sii siyaadiyo rakcooyinka uu tukanaayo waxaa sii siyaadaya sunooyinkan.. Waxaa jira sunooyin ficli ah 000 iyagu hat mar kabadan soo laablaabaneynin ama labo jeer.. '-Markii salaada la xiranaayo gacmaha ayaa kor loo qaadi . "-Rakcada sadexaad markii loo kacaayo gacmaha ayaa kOf loo qaadaa labadaas jeer ma 500 laalaabtaan..
  • 32. r-Farta ayaa la ishaari ilaa uu At-Tixiyaadkuka dhamaado,atixiyaadkahoreiyokan danbewaa isku mid.. t-Markii la salaamo naqsanaayolabada dhinac midigtaiyobidixdaayaaloojeedsan. o-1- Jalsatu istiraaxa iyo tawarukuhorey ayaan usoocadeynay. Faa,ido :lbnu qayim wuuxu yiri : Adoonkulabo jeer ayuu illaahayhor istaagi ,mid waa markuu salaadatukanaayomida kalena waa maalintauu illaahayla kulmidoono,qofkiigutamidahoresifiican u ilaaliya-salaada-midalabaadillaahaybaa u dhib yareyn,qofkii mida koobaad-salaada^ ku gabood fala illaahayayaatan danbeku adkeeya.. SUNOOYINKASALAADAHAFARADKAKA DANBEEYA.. -Sadexjeer ayaala dhihiistaaqfurullaahikadibna: Allahumaantasalaamwa minka salaamtabaarakta yaa daljalaaliwal ikraam)waxaawariyeyMuslim. -Laa illaahaila llaahuwaxdahulaa shariikalah , lahul-mulkiwalahul-xamdiwahuwacalaakulishey,in qadiirallaahumalaa maanicalimaaacdaytawalaa mucdiya limaa manacta,walaa yanfacu dal jadi minkal-jadu)waxaawariyeybikhaariiyomuslim.. r-Laa illaahailallaahuwaxdahulaashariikalah. Lahul-mulkuwalahul-xamduwahuwa calaa kuli shey,inqadiir,laa xowlawalaa quwatiilaa billaahi ,laaillaahaila llaahualaanacbuduilaaiyaahulahu- i -Farta ayaa la ishaari ilaa uu At-Tixiyaadku ka dhamaado, atixiyaadka hore iyo kan danbe waa isku mid " t -Markii la salaamo naqsanaayo labada dhinac midigta iyo bidixda ayaa loo jeedsan. 0_ - Jalsatu istiraaxa iyo tawaruku horey ayaan usoo cadeynay . Faa,ido :Ibnu qayim wuuxu yiri : Adoonku labo jeer ayuu iIIaahay hor istaagi ,mid waa markuu salaada tukanaayo mida kalena waa maalinta uu iIIaahay la kulmi doono, qafkii Quta mida hare si fiiean u ilaaliya -salaada- mida labaad iIIaahay baa u dhib yareyn, qofkii mida koobaad -salaada - ku gabood fala iIIaahay ayaa tan danbe ku adkeeya ., SUNOOYINKA SALAADAHA FARADKA KA DANBEEYA.. '-Sadex jeer ayaa la dhihi istaaqfurullaahi kadibna: Allahuma anta salaam wa minka salaam tabaarakta yaa dal jalaali wal ikraam)waxaa wariyey Muslim. "-Laa iIIaaha ila lIaahu waxdahu laa shariika lah , lahul-mulki walahul-xamdi wahuwa calaa kuli shey,in qadiir allaahuma laa maanica limaa acdayta walaa mucdiya limaa manacta, walaa yanfaeu dal jadi minkal-jadu) waxaa wariyey bikhaari iyo muslim.. i -Laa iIIaaha ilallaahu waxdahu laa shariika lah. Lahul-mulku walahul-xamdu wahuwa calaa kuli shey,in qadiir, laa xowla walaa quwati ilaa billaahi ,Iaa illaaha ila lIaahu alaa naebudu ilaa iyaahu lahu-
  • 33. nicmatu walahul-fadlu walahu as-sanaaul-xasan walaa illaahailallaahumukhlisiinalahu-diiniwallow karihalkaafiruun)waxaawariyeyMuslim.. t-Waxaad dhaheysaasubxaanallaah walxamduli llaah wallaahuakbarmidkastarrjeer, kadibnadheh mida boqlaad Laa illaaha ilallaahuwaxdahu laa shariikalah. Lahul-mulkuwalahul-xamduwahuwa calaakufishey,inqadiir)waxaawariyeyMuslim.. o-Allaahumaacinii calaa dikrika wa shukrikawa xusnicibaadatika) waxaawariyeyAbuudaa,uudiyo Nisaa,l. I-Allahumainiiacuudubika minal-jubni,wa acuudu bikaan arudailaaardalil-cumri,waacuudubikamin fitnatidunyaa,wn acuudu bika min cadaabil-qabri) waxaawariyeyBukhaari.. v-Rabi qinii cadaabakayowma tubcas cibaadaka, ducadanwaxaalagawariyey barraaA.H.R., Baraa wuxuu yiri: markaan ku tukano nabiga s.c.w. gadaashiisawaxaan aad u jeclaan jiray inaan ahaano dhinaciisamidigtiisasi uu noo soo aadiyo wajigiisawaxaanamaqlayisagoodhahaayaducadii aansoosheegnay.. A-Waxaasune ah in la aqriyoQulhuwa-Lfaahuaxad iyo Qul acuuduBirabil-Falaqiyo Qul acuuduBirabi- Naas ) waxaawariyeyAbuudaa,uudiyo Tarmidiiyo Nisaa,l.. nicmatu walahul-fadlu walahu as-sanaaul-xasan walaa iIIaaha ilallaahu mukhlisiina lahu-diini wallow karihal kaafiruun) waxaa wariyey Muslim.. t-Waxaad dhaheysaa subxaana lIaah walxamduli !laah wallaahu akbar midkasta ,",'"'jeer, kadibna dheh mida boqlaad Laa iIIaaha ilallaahu waxdahu laa shariika lah. Lahul-mulku walahul-xamdu wahuwa calaa kuli shey,in qadiir) waxaa wariyey Muslim .. O-Allaahuma acinii calaa dikrika wa shukrika wa xusni cibaadatika ) waxaa wariyey Abuudaa,uud iyo Nisaa,l. '-Allahuma inii acuudu bika minal-jubni, wa acuudu bika an aruda ilaa ardalil-cumri ,wa acuudu bika min fitnati dunyaa, wa acuudu bika min cadaabil-qabri) waxaa wariyey Bukhaari.. v-Rabi qinii cadaabaka yowma tUbcas cibaadaka, ducadan waxaa laga wariyey barraa A.H.R. , Baraa wuxuu yiri: markaan ku tukano nabiga S.C.w. gadaashiisa waxaan aad u jeclaan jiray inaan ahaano dhinaciisa midigtiisa si uu noo soo aadiyo wajigiisa waxaana maqlay isagoo dhahaaya ducadii aan soo sheegnay.. A-Waxaa sune ah in la aqriyo Qulhuwa-Llaahu axad iyo Qui acuudu Birabil-Falaq iyo Qui acuudu Birabi- Naas ) waxaa wariyey Abuudaa,uud iyo Tarmidi iyo Nisaa,I ..
  • 34. Salaada fajarka iyo salaada maqribka kadib suuradahansadexsadexjeer ayaala aqrinayaa.. l-Waxaa sune ah in la aqriyoAayatul-Kursi.. I .-Dheh salaada subax iyo salaada maqrib kadib t .jeer : Laa illaahailallaahuwaxdahulaa shariika lah. Lahul-Mulkuwalahul-xamduyuxyii wayumiitu wahuwa calaa kuli shey,in qadiir) waxaa wariyey Tirmidi.. I-Waa inuu ku tasbiixsadogacantiisa, waxaa jirta riwaayaddhaheysagacanta midig ,dadbaawaxka sheegaylaakiinriwaayadokale ayaaxoojinaaya.. Y-Waa in wardiganla guto inta la fadhiyomeesha lagutukaday.. Qofka muslimkaah haduu ku dadaafowardigan salaad walba markuutukado wuxuu dhaqan galin karaasunooyinku dhow oosuno,salaadasubaxiyo maqribkuwey ka siyaadayaanintan.. FAA,IDADALAGAHEI-AAYOKUDHAQANKA SUNOOYINKAN.. A-Qofka muslimka ah ee ku dadaala tasbiixdan salaadwalbagadaasheedawuxuula mid yahayqof sadaqeystayo. . oo sadaqo,hadalkiinabigas.c.w. (Tasbiixwalba waxaa laga helaa sadaqo Allaahu akbar kasta waxaa laga helaa sadaqo,ak-xamdulli llaahikastawaxaalagahelaasadaqo,Laaillaahaila llaahukastaoo la dhahowaxaalaga halaasadaqo) waxaawariyeymuslim.. Salaada fajarka iyo salaada maqribka kadib suuradahan sadex sadex jeer ayaa la aqrinayaa .. '-Waxaa sune ah in la aqriyo Aayatul-Kursi .. , •-Dheh salaada subax iyo salaada maqrib kadib , •jeer: Laa iIIaaha ilallaahu waxdahu laa shariika lah. Lahul-Mulku walahul-xamdu yuxyii wayumiitu wahuwa calaa kuli shey,in qadiir) waxaa wariyey Tirmidi.. , '-Waa inuu ku tasbiixsado gacantiisa , waxaa jirta riwaayad dhaheysa gacanta midig ,dadbaa waxka sheegay laakiin riwaayado kale ayaa xoojinaaya .. , ,,- Waa in wardigan la guta inta la fadhiyo meesha lagu tukaday .. Qofka muslimka ah haduu ku dadaalo wardigan salaad walba markuu tukado wuxuu dhaqan galin karaa sunoayin ku dhow 00 suno, salaada subax iyo maqribku wey ka siyaadayaan intan.. FAA,IDADA LAGA HELAAYO KU DHAQANKA SUNOOYINKAN .. A-Qofka muslimka ah ee ku dadaala tasbiixdan salaad walba gadaasheeda wuxuu la mid yahay qof sadaqeystay 0 •• 00 sadaqo, hadalkii nabiga s.c.w. (Tasbiix walba waxaa laga helaa sadaqo Allaahu akbar kasta waxaa laga helaa sadaqo, ak-xamdulli lIaahi kasta waxaa laga helaa sadaqo ,Laa iIIaaha ila lIaahu kasta 00 la dhaho waxaa laga halaa sadaqo) waxaa wariyey muslim..
  • 35. lmaamu nawawi wuxuu yiri:(Waxeyqaadaneysaa xukunkasawaabkeeda).. B-Qofkamuslimkaah ee ilaaliyatasbiixdan waxaa janadadhexdeedafoogatalaalayaa o.. oo geed ., Nabigas.c.w.ayaa wuxuu soo marayAbuuhureyra oo talaalayageed markaasuuku yiri :(Abuuhureyrow Makutusiyaatalaal ka kheyr badan talaalkanaad heyso?Abuuhureyrawuxuu yiri:Haa,Nabigas.c.w. ayaa yiri waxaad dhahdaa:(Subxaanallaah walxamdullillaah walaa illaaha ila llaah wallaahu akbar , mid kasta oo ka mida kuwanjanada ayaa geed fagaagatalaali) waxaa wariyeyibnu maajah waxaanasaxiixiyeyAl-Baani.. C-Qofkii aqriya aayatul kursi salaad walba gadaasheedawaxaajanada uga dhiman inuu galo inuudhintokaliya.. ' D-Qofkiidaa,imatasbiixdandanbigiisawaalahoobin xataahaduudhan yahayxunbadabada ,sidaku cad Saxiixul-Muslim.. H-Qofkiidaa,imatasbiixdansalaadahagadaashooda hoogimaayoaduuniyoaakhiro,sidaku cad Saxiixul Musfim.. W-Tasbiixdanwaxey kabeysaa naqsiga ku dhaca salaadahafaradkaah .. SUNOOYINLAAQRIYOAROORTIIIYOGALABTII,. 1-Aayatul-kursiga Faa,idadalaga helaayoAaytul-Kursigawaa : Qofkii aqriyagafabtiiiyo aroortii jinka ayaa lagakorinayaa Imaamu nawawi wuxuu yiri:(Waxey qaadaneysaa xukunka sawaabkeeda) ., S-Qofka muslimka ah ee ilaaliya tasbiixdan waxaa janada dhexdeeda looga talaalayaa ".. 00 geed .. Nabiga S.C.W. ayaa wuxuu soo maray Abuuhureyra 00 talaalaya geed markaasuu ku yiri :(Abuuhureyrow Makutusiyaa talaal ka kheyr badan talaalkan aad heyso? Abuuhureyra wuxuu yiri: Haa, Nabiga S.C.w. ayaa yiri waxaad dhahdaa:(Subxaanallaah walxamdulli lIaah walaa illaaha ila lIaah wallaahu akbar , mid kasta 00 ka mida kuwan janada ayaa geed lagaaga talaali ) waxaa wariyey ibnu maajah waxaana saxiixiyey AI-Saani .. C-Qofkii aqriya aayatul kursi salaad walba gadaasheeda waxaa janada uga dhiman inuu galo inuu dhinto kaliya .. . D-Qofkii daa,ima tasbiixdan danbigiisa waala hoobin xataa haduu dhan yahay xunbada bada ,sida ku cad Saxiixul-Muslim .. H-Qofkii daa,ima tasbiixdan salaadaha gadaashooda hoogi maayo aduun iyo aakhiro, sida ku cad Saxiixul Muslim .. W-Tasbiixdan waxey kabeysaa naqsiga ku dhaca salaadaha faradka ah .. SUNOOYIN LA AQRIYO AROORTII IYO GALABTII.. ~ -Aayatul-kursiga ., Faa,idada laga helaayo Aaytul-Kursiga waa: Qofkii aqriya galabtii iyo aroortii jinka ayaa laga korinayaa
  • 36. waxaawariyeynisaa,fwaxaasaxyiriAl-Baani. Y-Qulhuwa-llaah,Qul acuudu birabil-falaq, Qul acuudubirabin-naas) waxaawariyeyabuudaa,uud iyo tarmidi..Faa,idadalaga helaayo:Qoftii dhaha sadex jeer aroortiiiyo galabtiiwaxey ka kaafinwax walba. r-Asbaxnaawa asbaxa mulku lillaah, walxamdulli- Laa illaahailallaahuwaxdahulaa shariikalah. flaah Lahul-mulku walahul-xamdu yuxyii wayumiitu wahuwacalaa kuli shey,inqadiir , rabiyowwaxaan kaa baryikheyrkamaantaiyo kheyrkaka danbeeya, rabiyowwaxaankaa magangali sharkamaantaiyo sharka ka danbeeya , rabiyowwaxaan kaa magan gali caajis,iyocantabnimoiyo cadaabkaqabrigaiyo cadaabkanaarta)waxaawariyeymuslim, galabtiina meesha asbaxnaa ah ayaad dhihi amseynaa, habeenkiinameeshamaalintiiah ayaadku badali.. i-Allowadigaawaaganoo bariisiiyey, Allowadigaa na galabeysiiyey,allowadigaana nooleeyey,allow adigaana dili , allowadigaakolkaandhimanonasoo nooleyn..kolkiigalabtiilagaaranawuxuudhihi:Allow adigaa na galabeysiiyey,allow adigaa waaga noo bariiyeyallowadigaana nooleeyey,allowadigaana dili, allow adigaa kolkaan dhimano xagaada loo ahaan.o-Allaahumaanta rabiilaa illaahailaa anta khalaqtaniiwa anaacabdukawa anaacalaacahdika wawacdikamastadhactuacuudubikamin sharimaa sanactu, abuu,ulaka binicmatikacalayawaabuu,u bidanbiifaqfirliifa inahu laa yaqfirudunuubailaa waxaa wariyey nisaa,1 waxaa sax yiri AI-Baani . .,.-Qulhuwa-lIaah, Qui acuudu birabil-falaq , Qui acuudu birabin-naas ) waxaa wariyey abuudaa,uud iyo tarmidi.. Faa,idada laga helaayo:Qofkii dhaha sadex jeer aroortii iyo galabtii waxey ka kaafin wax walba. r-Asbaxnaa wa asbaxa mulku Iillaah , walxamdulli- Laa illaaha i1allaahu waxdahu laa shariika lah. lIaah Lahul-mulku walahul-xamdu yuxyii wayumiitu wahuwa calaa kuli shey,in qadiir , rabiyow waxaan kaa baryi kheyrka maanta iyo kheyrka ka danbeeya , rabiyow waxaan kaa magan gali sharka maanta iyo sharka ka danbeeya , rabiyow waxaan kaa magan gali caajis,iyo cantabnimo iyo cadaabka qabriga iyo cadaabka naarta) waxaa wariyey muslim, galabtiina meesha asbaxnaa ah ayaad dhihi amseynaa, habeenkiina meesha maalintii ah ayaad ku badali .. i-Allow adigaa waaga noo bariisiiyey I Allow adigaa na galabeysiiyey, allow adigaa na nooleeyey ,allow adigaa na dili , allow adigaa kolkaan dhimano nasoo nooleyn.. kolkii galabtii lagaarana wuxuu dhihi: Allow adigaa na galabeysiiyey, allow adigaa waaga noo bariiyey allow adigaa na nooleeyey ,allow adigaa na dili, allow adigaa kolkaan dhimano xagaada loo ahaan. o-Allaahuma anta rabii laa illaaha ilaa anta khalaqtanii wa anaa cabduka wa anaa calaa cahdika wawacdika mastadhactu acuudu bika min shari maa sanactu , abuu,u laka binicmatika calaya waabuu,u bidanbii faqfirlii fa inahu laa yaqfiru dunuuba ilaa
  • 37. anta) waxaa wariyey bukhaari..Faa,idadalaga helaayo ducadan : Qofkii dhaha galabtii isagoo yaqiinsankadibnadhintahabeenkeedajanadaayuu galayaa, aroortiiqofkiidhahanawaa la mid.. l-Allaahuma inii asbaxtu ush-hidukawa ush-hidu xamalati carshika wamalaa,ikatika wajamiica khalqika inka anta allaah, laa illaaha ilaa anta waxdaka laa shariika laka, wa ana muxamdan cabdukawarasuufuka:waxaawariyeyabuudaa,uud iyonisaa,I Qofkiidhaha ducadanaroortiiiyo galabtiiafar jeer allaahnaartaayuu ka xoreeyaa..v-AllaahumaMaa Asbaxabii Min NicmatinAw bi Axadinmin Khalqika FaminkaWaxdakaLaa shariikaLak, Falakal-xamdu walakal-shukru..waxaawariyey abuudaa,uud iyo nisaa,loo ku wariyeykitaabkiisafii camafiaf-yowm wa leylah..Ducadanqofkii dhaha aroortii wuxuu gutay shukrigamaalintaas,qofkii dhaha galabtiina wuxuu gutay shukriga habeenkaas..A-Allaahuma Caafiniifii Badanii,Allaahumacaafiniifii samcii, Allaahumacaafiniifii basarii,Laa,ifaahailaa anta AllaahumainiiAcuudu bika Minaf-kufriwaf-faqriwa Acuudu bika min cadaabil-qabri, Laa ilaaha llaa Anta,sadexjeer ayaa la dhahayaa,, waxaawariyey Abuudaa,uudiyoAxmad.. 1-XasbiyallaahuLaa illaaha ilaa huwa caleeyhi tawakaltuwahuwa rabul-carshiAl-cadiim. Todobo jeer ayaa la dhihi, waxaa soo saaray ibnu-suni isagoo loo koryeelay nabiga s.c.w. -marfuuc- anta) waxaa wariyey bukhaari..Faa,idada laga helaayo ducadan : Qofkii dhaha galabtii i8a900 yaqiin8an kadibna dhinta habeenkeeda janada ayuu galayaa , aroortii qofkii dhahana waa la mid.. 1-Allaahuma inii asbaxtu ush-hiduka wa ush-hidu xamalati carshika wamalaa,ikatika wajamiica khalqika inka anta allaah, laa iIIaaha ilaa anta waxdaka laa shariika laka, wa ana muxamdan cabduka warasuuluka: waxaa wariyey abuudaa,uud iyo nisaa,1 . Qofkii dhaha ducadan aroortii iyo galabtii afar jeer atlaah naarta ayuu ka xoreeyaa ..v-Allaahuma Maa Asbaxa bii Min Nicmatin Aw bi Axadin min Khalqika Faminka Waxdaka Laa shariika Lak, Falakal -xamdu walakal-shukru..waxaa wariyey abuudaa,uud iyo nisaa,I 00 ku wariyey kitaabkiisa fii camali al-yowm wa leylah..Ducadan qofkii dhaha aroortii wuxuu gutay shukriga maalintaas, qofkii dhaha galabtiina wuxuu gutay shukriga habeenkaas.. A-Allaahuma Caafinii fii Badanii, Allaahuma eaafinii fii sameii, Allaahuma caafinii fii basarii, Laa,ilaaha ilaa anta Allaahuma inii Acuudu bika Minal-kufri wal-faqri wa Acuudu bika min cadaabil-qabri , Laa ilaaha lIaa Anta, sadex jeer ayaa la dhahayaa 1I waxaa wariyey Abuudaa,uud iyo Axmad .. '-Xasbiyallaahu Laa iIIaaha ilaa huwa ealeeyhi tawakaltu wahuwa rabul-earshi AI-eadiim. Todobo jeer ayaa la dhihi, waxaa 500 saaray ibnu-suni isagoo loo koryeelay nabiga s.c.w. -marfuuc-
  • 38. abuudaa,uudnawuxuu ku sheegayinuusaxaabiku istaagay-mowquuf..Faa,idadaxadiiskan laga faa,idaayowaa : Qofkii todobo jeer ku calceliya ducadanaroortiiiyo galabtiiillaahayayaaka kaafiya hamigaaduunyadaiyoaakhiro.. I .-Allaahuma inii As-aluka Al-cafiruawal-caafiyah fiidunyaawal-aakhirah,Allaahumainii As,alukaAl- cafiryawal-caafiyahfii diiniiwa dunyaayiiwa Ahfii,wa Maafii.Allaahumaastur caawraatiiwa min roowcaatii. Allaahumaaxfidniiminbayniyadeeyawa min khalfii wacanYamiiniiwacan Shimaaliiwa min foowqiiwa acuudu bicadamatikaan uqtaala mintaxtii..waxaa wariyeyabuu daa,uudiyo ibnumaajah.. -Allaahuma caalimul-qeybi wash-shahaadah faadhiral-samawaatiwal-ardi Rabi kuli sheey,in wamiliikihiAsh-haduallaa illaahailaa anta acuudu bika min shari nafsii wa min shari shaydaanwa shirkihiwa an aqtarifacalaanafsiisuu,anaw ajurahu ilaa muslim.. waxaa wariyay tarmidi iyo abuu daa,uud.. 1-BismilaahiAl-ladiilaa yaduruhu maca lsmihi Sheey,in fil-ardi walaa fis- samaa,l wahuwa As- samiicuAl-caliim.. Waxaadleedahaysidaxjeer .waxaanawariyayAbuu Daa,uudiyotarmidiiyoibnumaajahiyoaxmed.. r-Radeytu billaahi raban, wabil islaami diinan wabimuxamadins.c.w.nabiyan) sadexjeer.. waxaa wariyey abuudaa,uudiyo tarmidi iyo nisaa,I iyo abuudaa,uudna wuxuu ku sheegay inuu saxaabi ku istaagay-mowquuf..Faa,idada xadiiskan laga faa,idaayo waa : Qofkii todobo jeer ku calceliya ducadan aroortii iyo galabtii iIIaahay ayaa ka kaafiya hamiga aduunyada iyo aakhiro .. , •-Allaahuma inii As-aluka AI-cafwa wal-caafiyah fiidunyaa wal-aakhirah, Allaahuma inii AS,aluka AI- cafwa wal-caafiyah tii diinii wa dunyaayii wa Ahlii,wa Maalii.Allaahuma astur caawraatii wa min roowcaatii. Allaahuma axfidnii minbayni yadeeya wa min khalfii wacan Yamiinii wacan Shimaalii wa min fOQwqii wa acuudu bicadamatika an uqtaala mintaxtii..waxaa wariyey abuu daa,uud iyo ibnu maajah.. , '-Altaahuma caalimul-qeybi wash-shahaadah faadhiral-samawaati wal-ardi Rabi kuli sheey,in wamiliikihi Ash-hadu allaa iIIaaha ilaa anta acuudu bika min shari nafsii wa min shari shaydaan wa shirkihi wa an aqtarita calaa nafsii suu,an awajurahu ilaa muslim.. waxaa wariyay tarmidi iyo abuu daa,uud.. , "-Bismilaahi AI-Iadii laa yaduruhu maca Ismihi Sheey,in fil-ardi walaa fis- samaa,l wahuwa As- samiicu AI-caliim .. Waxaad leedahay sidax jeer .waxaana wariyay Abuu Daa,uud iyo tarmidi iyo ibnu maajah iyo axmed.. ,r -Radeytu billaahi raban, wabil islaami diinan wabimuxamadin S.c.w. nabiyan) sadexjeer .. waxaa wariyey abuudaa,uud iyo tarmidi iyo nisaa,l iyo
  • 39. axmedFaa,idadawardigan: Qofkiidhahasadexjeer aroortiiiyogalabtiiallaahwaxaaxaq ku ah inuuka raalinoqdomaalintaqiyaamaha) t-Yaaxayuyaaqayuum,biraxmatikaastaqiis,aslixlii sha,niikulahuwalaatakilniiilaanafsiidharfatal-ceyn) waxaawariyeyxaakimwuunasaxiixiyeydahabina wuuwaafaqay.. 1o-Asbaxnaacalaafidratil-islaamwakalimatil-ikhlaas addiininabiyinaamuxameds..c.w.wamilatiabiinaa ibraahiimxaniifanmuslimanwamaakaanaminal- mushrikiin)waxaawariyeyaxmed.. t r-(Subxaanallaahwabixamdihi) boqoljeer, waxaa wariyey Muslim..Faa,idadatasbiixdan :Qoflrii dhaha boqol jeer galabtiiiyo aroortii, ma jiro qiyaamahaqoflaimaankarawaxkafiicanwuxuula yimiilaaqoflayimiintiisaookale amakasiyaadiyey ma,ahane.. Faa,ido kale : Danbiyadiisawaa laga hoobiyaa xataahadeydhantahayxunbadabadaookale.. v- Laaillaahailallaahuwaxdahulaashariikalah, lahul-mulkiwalahul-xamdiwahuwacalaakulishey,in qadiirboqoljeermarkuuwaagubaryowaxaa wariyeybikhaariiyomuslim..faa,idadalagahelaayo qofkiidhahawardigan. -Wuxuulamidyahaysidii qofxoreeyeytobanqoorood.. Y-Waxaalooqoraaboqolxasano.. l- Waxaalagahoobiyaaboqolgaf. axmed Faa,idada wardigan : Qofkii dhaha sadex jeer aroortii iyo galabtii allaah waxaa xaq ku ah inuu ka raali noqdo maalinta qiyaamaha ) , i-Yaa xayu yaa qayuum,biraxmatika astaqiis,aslix lii sha,nii kulahu walaa takilnii ilaa nafsii dharfatal-ceyn) waxaa wariyey xaakim wuuna saxiixiyey dahabina wuu waataqay.. , o-Asbaxnaa calaa tidratil-islaam wa kalimatil-ikhlaas addiini nabiyinaa muxamed S..C.W. wamilati abiinaa ibraahiim xaniifan musliman wamaa kaana minal- mushrikiin) waxaa wariyey axmed.. "-(Subxaana lIaah wabixamdihi ) boqol jeer, waxaa wariyey Muslim.. Faa,idada tasbiixdan :Qofkii dhaha boqol jeer galabtii iyo aroortii, ma jiro qiyaamaha qot la imaan kara wax ka fiiean wuxuu la yimi ilaa qot layimi intiisa 00 kale ama ka siyaadiyey ma,ahane .. Faa,ido kale: Danbiyadiisa waa laga haabiyaa xataa hadey dhan tahay xunbada bada 00 kale.. , v- Laa iIIaaha ita lIaahu waxdahu laa shariika lah , lahul-mulki walahul-xamdi wahuwa calaa kuli shey,in qadiir boqal jeer markuu waagu baryo waxaa wariyey bikhaari iyo muslim.. taa,idada laga helaayo qofkii dhaha wardigan : '-Wuxuu la mid yahay sidii qat xoreeyey toban qoarood.. ,,- Waxaa loo qaraa boqol xasano.. r - Waxaa laga hoobiyaa boqol gat.
  • 40. r-Waxey maalintaas ka xijaabtaasheydaanka ilaa galabtii.. t A-(lstaaqfurullaahiwa atuubu lleyhi)maalin kasta boqoljeer ...waxaawariyeyBukhaariiyoMuslim.. l-Allaahuma inii As,aluka Cilman naafican Wa RizqanDhayibanwa CamalanMutaqabalan..markuu waagukuu baryo, waxaawariyeyibnu Maajah. Y.-Subxaana-llaahiWabixamdihi cadada Khalqihi waridaa Nafsihi wa zinati carshihi wa midaada kalimaatihi..sadexjeerwaxaawariyey Muslim.. .r1-AcuuduBikalimaati-llaahiAt-taamaatiMin Shari Maa Khalaq.. galabtiiayuu sadexjeer dhihi,waxaa wariyeytarmidiiyo ibnu maajahiyo axmed.. Qofku haduuaqriyomidkamidaadkaartanwuxuuku camal falaysunokamidasunooyinkanabigas.c.w.,sidaas owgeedwaxaa loogabaahanyahayqofkamuslimka ah inuuku dadaalowardiganaroortiiiyogalabtiisi uu ajir iyo xasanaadbadanu helo,waxaaiyadana loo baahanyahay in allaahdartiisiyo si yaqiinku jirto loo dhaho adkaartan,lanadareemomacnahaweyn ee ay xunbaarsantahay adkaartan,waxaan shaki kujirininay isbadelweyn ku ridi noloshaqofka iyo akhlaaqdiisa.. SUNOOYINKAi'ARKII DADKALAI.AKULi'IO.. I-fn la isa salaamo,Nabigas.c.w ayaala weydiiyey salaanteebaau fiican? markaasuuyiri:( Dadkaoo la quudiyoiyo salaantaqofkaadtaqaaniyo midkaadan aqoonin)waxaawariyeyBukhaariiyo Musilim.. i-Waxey maalintaas ka xijaabtaa sheydaanka ilaa galabtii .. 'A-(Istaaqfurullaahi wa atuubu lIeyhi) maalin kasta boqol jeer ... waxaa wariyey Bukhaari iyo Muslim.. '~-Allaahuma inii AS,aluka Cilman naafican Wa Rizqan Dhayiban wa Camalan Mutaqabalan..markuu waagu kuu baryo , waxaa wariyey ibnu Maajah. " •-Subxaana-lIaahi Wabixamdihi cadada Khalqihi waridaa Nafsihi wa zinati carshihi wa midaada kalimaatihi.. sadex jeer waxaa wariyey Muslim .. " '-Acuudu Bikalimaati-lIaahi At-taamaati Min Shari Maa Khalaq.. galabtii ayuu sadex jeer dhihi, waxaa wariyey tarmidi iyo ibnu maajah iyo axmed.. Qofku haduu aqriyo mid kamida adkaartan wuxuu ku carnal falay suno kamida sunoo yinka nabiga s.c.w.,sidaas owgeed waxaa looga baahan yahay qofka muslimka ah inuu ku dadaalo wardigan aroortii iyo galabtii si uu ajir iyo xasanaad badan u helo,waxaa iyadana loo baahan yahay in allaah dartiis iyo si yaqiin ku jirto loo dhaho adkaartan, lana dareemo macnaha weyn ee ay xunbaarsan tahay adkaartan, waxaan shaki kujirin inay isbadel weyn ku ridi nolosha qofka iyo akhlaaqdiisa .. SUNOOYINKA MARKII DADKA LALA KULMO.. '-In la isa salaamo, Nabiga s.c.w ayaa la weydiiyey salaanteebaa u fiican ? markaasuu yiri: (Dadka 00 la quudiyo iyo salaanta qofkaad taqaan iyo midkaadan aqoonin )waxaa wariyey Bukhaari iyo Musilim ..
  • 41. NinbaaNabigas.c.w.usoogalaymarkaasuuyiri: (As-salaamucaleykumNabigas.c.w.ayaasalaantii kaqaaday,markaasuuninkiifariistay,Nabigas.c.w. ayaa yiri : Toban,hadananin kale ayaa yimi markaasuuyiri:As-Salaamucaleykumwa raxmatu llaahi, nabigas.c.w.ayaa salaantiika qaaday, markaasuuninkiifariistay,nabigas.c.w.ayaayiri : Labaatan,hadananinkaleayaayimimarkaasuuyiri: As-salaamu caleykum waraxma tullaahi wabarakaatuhu,nabiga s.c.w. ayaa salaantiika qaadaymarkaasuuninkiifariistay,nabigas.c.w. ayaayiri : Sodan) waxaawariyeyabuudaa,uud, tarmidinawuxuukadhigayxasan Akhiifiiriallahakudhowree: Meeqaxasanaadayuu nafiiisakadayacayqofkaaansalaantaoodhanwax ku salaameynin?-salaantaoo dhan waa Sodan xasano,halkiixasananamarkuuu yar yahaywaa Tobanxasano,f.xlr=T* oo xasaflo, xasanaduna intaasoola siijibaarayayeyhaankartaa..akhiibar carabkaadainaaddhahdosalaantaoodhansiaadu heshoajirkaasweyn,Salaantumararbadanayey soonoqnoqotaamarkaadmasjidkagaleysidwaxaad salaamiwalaalahaa, markaadkabaxeysidnawaala mid,sidookalemarkaadgurigagaleysidiyomarkaad ka baxeysid,Waxaasuneah markaadwalaalkaa kalatageysaaninaadsalaantosalaandhameystiran, waxaanadafiilu ahxadiiskiinabigus.c.w.yiri: (Hadii aad dad meelfadhiyau tagtidsalaan,hadaadka tageysidnasalaanmaxaayeelaysalaantiihorekama xaqbadnatandanbe) waxaawariyeyAbuudaa,uud iyoTamidi.lnta jeeree qofkuuuwaxsalaamikaro Ninbaa Nabiga S.C.w. usoo galay markaasuu yiri: (As-Salaamu caleykum Nabiga S.C.w. ayaa salaantii ka qaaday, markaasuu ninkii fariistay, Nabiga s.c.w. ayaa yiri : Toban,hadana nin kale ayaa yimi markaasuu yiri: As-Salaamu caleykum wa raxmatu lIaahi , nabiga s.c.w. ayaa salaantii ka qaaday, markaasuu ninkii fariistay ,nabiga s.C.W. ayaa yiri : Labaatan ,hadana nin kale ayaa yimi markaasuu yiri: As-Salaamu caleykum waraxma tullaahi wabarakaatuhu, nabiga s.c.w. ayaa salaantii ka qaaday markaasuu ninkii fariistay ,nabiga s.c.w. ayaa yiri : Sodan ) waxaa wariyey abuudaa,uud, tarmidina wuxuu ka dhigay xasan .. Akhii fiiri allaha ku dhowree : Meeqa xasanaad ayuu naftiisa ka dayacay qofka aan salaanta 00 dhan wax ku salaameynin?-salaanta 00 dhan waa Sodan xasano ,halkii xasanana markuu u yar yahay waa Toban xasano,'· x' •=,.. 00 xasano , xasanaduna intaasoo la sii jibaaray ayey haan kartaa.. akhii bar carabkaada inaad dhahdo salaanta 00 dhan si aad u hesho ajirkaas weyn, Salaantu marar badan ayey 500 noqnoqotaa markaad masjidka galeysid waxaad salaami walaalahaa , markaad ka baxeysidna waa la mid, sidoo kale markaad guriga galeysid iyo markaad ka baxeysid, Waxaa sune ah markaad walaalkaa kala tageysaan inaad salaanto salaan dhameystiran, waxaana daliil u ah xadiiskii nabigu s.c.w. yiri : (Hadii aad dad meel fadhiya u tagtid salaan, hadaad ka tageysidna salaan maxaa yeelay salaantii hare kama xaq badna tan danbe ) waxaa wariyey Abuudaa,uud iyo Tamidi .Inta jeer ee qofku uu wax salaami karo
  • 42. wey ka badantahay Y. jeer, markuugurigasoo galaayo,markuuka baxaayo, markuumasaajidka galaayomarkuuka baxaayomarkuudad arko , markuutaleefondiraayoi.w.m. Y-lnla muusoodoama dhoolocadeyn, nabigu s.c.w.wuxuuyiri: (Ha yareysaninshey macruufa walow aad walaalkaawaji furan kula kulantide) waxaawariyeyMuslim.. r- In la is gacangaliyo, nabigas.c.w. wuxuuyiri: (Majiraanlabomuslimoo inteykulmaanis gacan galinaya, hadeyjiraanwaa loodhaafidanbigooda intesankalatagin) waxaawariyeyAbuudaa,uudiyo TarmidiiyolbnuMaajah. lmaamuNawawiwuxuu yiri: Ogowineyis gacan galintutahaysheyfiicanmarkiila kulmaba)hadaba akhiiku dadaalinaadqofkaadla kulantidbaaad isugu dartid salaan iyo gacan galin iyo dhoolo cadeynhalkaaswaxaadhirgalisayhalwaqtifsuno.. i -Hadalkawanaagsantaaro:Allaahsareeyewuxuu yiri irtbi-Jl 6l p6rs g;i; irU+.il| i,! O"..riqF q,rll fJtJfo,rlt+J &-9) or: rl-r*Yt ( tl+. l3-c uL{Dl.lOLt Nabigunas.c.w.wuxuuyiri: ( Kalimadafiicanwaa sadaqo) waxaawariyeyBukhaariiyo Muslim. Kalimadafiicanwaxaa soo hoos galaaya wardiga, ducada,salaanta,iyo amaantaxaqa ah, akhlaaqda mideedatoosan,anshaxaiyo asluubtahagaagsan, Kalimada fiican sida sixirka oo kale ayey qofka usaameysaaqofkawey soo jiidataa, qalbiganawey wey ka badan tahay ~. jeer, markuu guriga 500 galaayo, markuu ka baxaayo , markuu masaajidka galaayo markuu ka baxaayo markuu dad arko , markuu taleefon diraayo LW.m. ~ -In la muusoodo ama dhoolo cadeyn , nabigu S.C.w. wuxuu yiri: (Ha yareysanin shey macruufa walow aad walaalkaa waji furan kula kulantide) waxaa wariyey Muslim.. r - In la is gacan galiyo , nabiga s.c.w . wuxuu yiri : (Ma jiraan labo muslim 00 intey kulmaan is gacan galinaya , hadey jiraan waa loo dhaafi danbigooda intesan kala tagin ) waxaa wariyey Abuudaa,uud iyo Tarmidi iyo Ibnu Maajah. Imaamu Nawawi wuxuu yiri: Ogow iney is gacan galintu tahay shey fiican markii la kulmaba) hadaba akhii ku dadaal inaad qofkaad la kulantidba aad isugu dartid salaan iyo gacan galin iyo dhoolo cadeyn halkaas waxaad hir galisay hat waqti rsuno.. f -Hadalka wanaagsan taaro: Allaah sareeye wuxuu yiri w~ w! ~ e~ w~ w! ~t ~ ~ -Jl~ tJ J4aJ Ji,,) " f: ,.J'WI'i ( ~ .j~ wLww)'J wS Nabiguna S.c.W. wuxuu yiri: ( Kalimada fiican waa sadaqo ) waxaa wariyey Bukhaari iyo Muslim. Kalimada fiican waxaa soo hoos galaaya wardiga, ducada ,salaanta, iyo amaanta xaqa ah, akhlaaqda mideeda toosan, anshaxa iyo asluubta hagaagsan, Kalimada fiican sida sixirka 00 kale ayey qofka usaameysaa qofka wey 500 jiidataa , qalbigana wey
  • 43. qaboojisa, .Kalimada dhayibka ah waxey daliil utahayin qofkuqalbigiisaka buuxohanuuniyonuur,. sidaasdarteedma ku fakirtayinaadxayaatadaada oo dhan ku camirto aroortiiiyo habeenkiikalimada fiican,naagtaada,carurtadadariskaada,saaxiibahaa iyo cid kasta ood la tacaamuleysowaxey ubaahan yihiinkalimadadhayibkaah.. SUNOOYINKAMARKIICUNTADAI-ACU}IAAYO.. Sunooyincuntadaka horeeyaiyo sunooyincuntada dhexdeedala dhaho -Bismi llaah. Y- In gacanta midiglagucuno.r- In qof walbahoostiisaka cuno .. sunooyinkanwaxaa si dhan u cadeeyeyxadiiskii nabiga s.c,w. uu yiri :(Wiilyahowmarkaad wax cuneysobismillaahidheh , gacantaadamidignaku cun,hoostaadanaka cun )waxaawariyeyMuslim.. t-Hadiigobalcuntadaka midadhulkakaagadhaco, katir wasakhdaoo cun, waa dardaarankiinabiga s.c.w.waxaawarieyeySaxiixul-Muslim.. 6-lnlagucunocuntadasadexfarood,nabigas.c.w. sadexfaroodayuuku cunijiraywaanasidiibadneyd ee uu yeelijiray , waanasidafiicanineydan kale timaadoma,ahane HABKALOOFARIISTOiIIARKIICUNTADALA CUNAAYO.. Waxaahaboonsidauu sheegayxaafid: In dhulkafa dhigo labada jilbood,calooshalugahana lasoo daahiriyo,amain la taago lugta midigta ah,tan bidixdanalagu fariisto,Waxaakaloo jira sunooyin dhacahungurigaka dib. qaboojisa, .Kalimada dhayibka ah waxey daliil utahay in qofku qalbigiisa ka buuxo hanuun iyo nuur.. sidaas darteed ma ku fakirtay inaad xayaatadaada 00 dhan ku camirto aroortii iyo habeenkii kalimada fiiean, naagtaada, earurtada dariskaada, saaxiibahaa iyo cid kasta ood la tacaamuleyso waxey ubaahan yihiin kalimada dhayibka ah.. SUNOOYINKA MARKII CUNTADA LA CUNAAYO.. Sunooyin euntada ka horeeya iyo sunooyin euntada dhexdeeda la dhaho '-Bismi lIaah. ,,- In gaeanta midig lagu cuno. 1- In qof walba hoostiisa ka cuno .. sunooyinkan waxaa si dhan u cadeeyey xadiiskii nabiga s.c.w. uu yiri :(Wiilyahow markaad wax cuneyso bismi lIaahi dheh , gacantaada midigna ku cun, hoostaadana ka cun )waxaa wariyey Muslim.. i -Hadii gobal euntada ka mida dhulka kaaga dhaeo , katir wasakhda 00 eun, waa dardaarankii nabiga s.c.w. waxaa warieyey Saxiixul-Muslim.. o-In lagu euno euntada sadex farood, nabiga s.e.w. sadex farood ayuu ku cuni jiray waana sidii badneyd ee uu yeeli jiray , waana sida fiiean iney dan kale timaado ma,ahane HABKA LOO FARIISTO MARKII CUNTADA LA CUNAAYO .. Waxaa haboon sida uu sheegay xaafid : In dhulka la dhigo labada jilbood,caloosha lugahana lasoo daahiriyo,ama in la taago lugta midigta ah,tan bidixdana lagu fariisto,Waxaa kaloo jira sunooyin dhaca hunguriga ka dib.
  • 44. t-Nabigas.c.w.ayaainaamrayin la leefleefofaraha iyo xeerada,sababtunawaa ma ogin meesha barakadukujirto,waxaawariyeySaxiixul-Muslim.. r-ln allaahlagumahdiyomarkiila cunteeyokadib: Allaahsareeyewuxuuraali ka ahaan adoonkiisa markuucutadacuno kadibnaallaahku mahdiyo) waxaawariyeySaxiixul-Muslim. Nabigus.c.w.markuucunteeyowuxuukuduceysan jiray: (Al-Xamdulillaahalladiiadcamaniihadihiwa rasaqaniihimin qeyri xowlinminiiwalaaquwah) Faa,idadaducadanlagahelo: danbigiisiihoreayaa la dhaafi,,waxaawariyeyabuudaa,uudiyotarmidi iyo ibnumaajah, Xaafidiyo Albaaninawaxeyka dhigeenXasan.. Guudahaanmarkiila isugeeyosunooyinkamarkii cuntadalacunokadibladhahowaxeygaarayaanY. suno,gaarahaanmarkiisadexjeermaalintiiwaxla cuno, kabadanhadiiwaxlacunoweykasiibadan, hadabawaxaaloobaahanyahayqofkamuslimkaah inuusanfursadahanookaleiskadayicin.. SUNOOYINKAI-AMAHURAANKAAH MIARKIIWAXLA CABAAYO-. r-Bismillaah. Y-in gacantamidiglagucabo. xadiiskiinabigas.c.w.: ( Wiilyahowmarkaadwax cuneysobismillaahidheh , gacantaadamidignaku cun) -ln banaankaweelkalaguneefsado,sadexjeerna biyahala cabo, lamaogolain halmara biyahalagu '-Nabiga s.c.w. ayaa ina amray in la leefleefo faraha iyo xeerada,sababtuna waa ma ogin meesha barakadu ku jirto, waxaa wariyey Saxiixul-Muslim.. r-In allaah lagu mahdiyo markii la cunteeyo kadib : Allaah sareeye wuxuu raal; ka ahaan adoonkiisa markuu cutada cuno kadibna allaah ku mahdiyo) waxaa wariyey Saxiixul-Muslim . Nabigu s.c.w. markuu cunteeyo wuxuu ku duceysan jiray : (AI-Xamduli lIaah aHadii adcamanii hadihi wa rasaqaniihi min qeyri xowlin minii walaa quwah) Faa,idada ducadan laga helo : danbigiisii hore ayaa la dhaafi" waxaa wariyey abuudaa,uud iyo tarmidi iyo ibnu maajah , Xaafid iyo Albaanina waxey ka dhigeen Xasan.. Guud ahaan markii la isu geeyo sunooyinka markii cuntada la cuno kadib la dhaho waxey gaarayaan " • suno ,gaar ahaan markii sadex jeer maalintii wax la cuno ,kabadan hadii wax la cuno wey ka sii badan, hadaba waxaa loo baahan yahay qofka muslimka ah inuusan fursadahan 00 kale iska dayicin.. SUNOOYINKA LAMA HURAANKA AH MARKII WAX LA CABAAYO.. '-Bismi lIaah . ,,- in gacanta midig lagu cabo. xadiiskii nabiga S.C.w.: ( Wiilyahow markaad wax cuneyso bismi lIaahi dheh , gacantaada midigna ku cun) "-In banaanka weelka lagu neefsado ,sadex jeerna biyaha la cabo , lama ogola in hal mara biyaha lagu