Dutch Magazine on smart homes, home automation, smart living, ambient assisted living, and more.

1. v a k m a g a z i n e v o o r d o m o t i c a & s l i m w o n e n
Nummer 4 / 2012
Prijs: € 9,95
Voorbeschouwing
De Beurs Domotica
& Slim Wonen
Lichttherapie
Gezonde verlichting
Workshop
Zorg voor de toekomst
Onderzoek
Robotmaatje in huis
Do-IT twee jaar
Van Dorp Zorg en
Welzijn
Reportage
AAL in Braunschweig
Nieuws uit binnen-
en buitenland en
achtergronden
Smart Homes Magazine - november 2009 1
SHM_1204_p001_R00_COVER.indd 1 27-09-12 17:25

2. Beurs Domotica
Slim Wonen &
21 en 22 november 2012 | Evoluon Eindhoven
Domotica is hard op weg een bekend begrip te
worden in Nederland. Dat er veel ontwikkelingen
zijn in de markt wordt steeds duidelijker. Maar
welke ontwikkelingen dit zijn is te zien op de
Beurs Domotica & Slim Wonen.
Het enige evenement op dit specifieke vakgebied!
Wij verwelkomen u graag op 21 en 22 november
2012 in het Evoluon te Eindhoven.
Laat u overladen door kennis, noviteiten en
praktijkvoorbeelden. Keer huiswaarts met nieuwe
inzichten, nuttige contacten én inspiratie.
Meer dan 100 stands, gratis lezingen en de
uitreiking van de Smart Homes Award zorgt voor
een unieke combinatie in het vakgebied.
Heeft u binnen uw professie te maken met
Domotica & Slim Wonen, dan mag u deze beurs
niet missen!
WWW.BEURSDOMOTICAENSLIMWONEN.NL
SHM_1204_p000_ADV_Beurs.indd 3 21-09-12 10:14

3. SMART HOMES MAGAZINE INHOUD
NUMMER 4 - SEPTEMBER 2012
DE BEURS DOMOTICA & SLIM WONEN 6
GEZONDE VERLICHTING EN LICHTTHERAPIE BIJ OUDEREN 14
14 ROBOTS IN HUIS:
HULP VOOR MENSEN MET BEGINNENDE DEMENTIE 17
WORKSHOP: ‘ZORG VOOR DE TOEKOMST’ 21
KEF: HIDE YOUR SPEAKERS, NOT YOUR SOUND 26
17 DO-IT, TWEE JAAR LATER 29
REPORTAGE: AAL IN BRAUNSCHWEIG 34
B&W ID-LOUNGE, SAMENWERKING IN STIJL EN CONCEPT 40
21
En verder:
AGENDA 7
NIEUWS 8
29 HAGER OPLEIDINGEN
WAAROM MARKTKANSEN VOOR DOMOTICA?
16
18
NIEUWE PARTNERS 22
VIEDOME NAAR TKH CARE SOLUTIONS 24
UNETO-VNI 32
40
VERSLAG IFA 2012 36
FRAUNHOFER 39
SMART HOMES MAGAZINE - september 2012 3
SHM_1204_p003_Inhoud.indd 3 21-09-12 15:13

4. Slimme deurkruk
met pincode
Nu beschikbaar op
langschild en rozet
ASSA ABLOY Code Handle maakt snel en eenvoudig elke ruimte
afsluitbaar en toegangkelijk met pincode
Het slimme elektromechanische deurbeslag van ASSA Daarnaast is de montage zeer eenvoudig en kosten-
ABLOY kan, zonder bekabeling, op nagenoeg elk slot efficiënt. Kortom, de ideale vorm van toegangscontrole
worden aangebracht. De kruk is voorzien van vijf voor bijvoorbeeld specifieke ruimtes in een kantoor of
toetsen. Met de juiste code kan de gebruiker de deur zorginstelling, een magazijn in een winkel of een
met één krukbeweging openen. De Code Handle biedt praktijkruimte in een woning.
ook een vluchtveilige oplossing doordat de kruk aan
de binnenzijde van de deur altijd vrij te bedienen is. Vraag nu de brochure aan op www.assaabloy.nl.
ASSA ABLOY, the global leader
T: 088 639 46 00 | WWW.ASSAABLOY.NL in door opening solutions
De T24 deurcamera van Mobotix is uitgerust met een lens die een
openingshoek heeft van 180°. De deurcamera registreert daardoor het
gehele gebied rondom, zodat er niet alleen zicht is op gebeurtenissen recht
voor de camera, maar ook naast de camera en bijvoorbeeld op tassen op
de grond. De T24 beschikt over een ingebouwde computer die bij
bewegingen binnen het beeld automatisch start met het opnemen van
video met geluid en tegelijkertijd de bewoners of een bewakingsdienst
waarschuwt via een geluidsignaal, pushbericht op een iPhone/iPad of
e-mail. Er kan via verschillende systemen, thuis of via het internet,
gecommuniceerd worden met de T24, zoals een IP telefoon, computer,
tablet of de iTender (welke begin 2013 op de markt komt).
Er kan gesproken worden met de bezoeker en desgewenst op afstand
de deur openen. Tevens is de T24 deurcamera te integreren met
bestaande KNX systemen.
Dit alles verhoogt het gevoel van veiligheid!
telefoon: 078-6186899
www.cnieurope.nl
info@cnieurope.nl
SHM_1204_p004_ADV_ASSA/CNI.indd 3 21-09-12 11:07

5. V A K M A G A Z I N E V O O R D O M O T I C A & S L I M W O N E N
SMART HOMES MAGAZINE REDACTIONEEL
NUMMER 4 - SEPTEMBER 2012
NUMMER 4 / 2012
PRIJS: € 9,95
Voorbeschouwing
De Beurs Domotica
& Slim Wonen
Lichttherapie
Gezonde verlichting
Workshop
Zorg voor de toekomst
Onderzoek
Robotmaatje in huis
Do-IT twee jaar
Van Dorp Zorg en
Welzijn
Reportage
LOGISCH
AAL in Braunschweig
Nieuws uit binnen-
en buitenland en
achtergronden
SMART HOMES MAGAZINE - november 2009 1
Van een auto in de middenklasse vinden we
Smart Homes Magazine het heel normaal dat er standaard automa-
ISSN: 2211-8659 tische portiervergrendeling met afstandsbe-
diening op zit, dat de ruitenwissers vanzelf in
vierde jaargang, nummer 4
werking treden als het regent en de verlich-
Smart Homes Magazine is het vakmagazine voor ting uitgaat bij het afsluiten van het contact.
Domotica & Slim Wonen. De boordcomputer houdt bij hoeveel kilome-
Uitgever ters je nog kunt maken met de aanwezige brandstof, wat het gemiddelde
Stichting Smart Homes verbruik is, wanneer de auto naar de garage moet voor een beurt en zo
Nationaal Kenniscentrum Domotica & Slim Wonen
Duizelseweg 4A
nog veel meer. Zaken die zelfs in mijn inmiddels enigszins gedateerde voi-
5521 AC Eersel ture zitten. En u kunt wellicht nog veel meer zaken opnoemen die al wel in
telefoon +31(0)497-514 984 die van u zitten en waar ik nog op moet wachten…
info@smarthomesmagazine.nl
www.smarthomesmagazine.nl
Als we naar huis gaan, vinden we het heel normaal dat we de sleutel moe-
Verschijningsfrequentie 5x per jaar
ten zoeken om binnen te komen, de schakelaar van de verlichting overha-
Hoofdredacteur len, de verwarming op de gewenste stand zetten en… moet ik doorgaan?
Theo Wubbolts
telefoon +31(0)6-2244 3587
redactie@smarthomesmagazine.nl Vreemd eigenlijk, vindt u niet? Vreemd dat we alle mogelijke comfort juist
daar willen – ik doel op de auto – waar we er het minst gebruik van maken
Redactie
Claire Huijnen, Wil Rijnen, Toine Schoutens, Susan Verheij
in vergelijking met de thuissituatie.
Dit is nu precies wat ik bedoel met domotica: maak het leven gemakkelij-
Leveringsvoorwaarden
ker, voor uzelf en voor uw huisgenoten en profiteer van de voordelen die
Overeenkomstig regelen advertentiewezen
deze voorzieningen met zich brengen. Eerst investeren, later terugverdie-
Vormgeving nen. Dat is het model, dat is het idee. Je hebt daar geen bank bij nodig…
Harry Gijsbers BNO, Hilversum
Zie ik u op 21 en/of 22 november?
www.beursdomoticaenslimwonen.nl
© Copyright 2012
Het auteursrecht op de redactionele inhoud van dit
vakmagazine wordt voorbehouden.
Vermenigvuldiging en/of openbaarmaking van het blad Theo Wubbolts
of gedeelten daarvan op welke wijze dan ook zonder
schriftelijke toestemming van de directie is verboden.
Alhoewel de inhoud van dit vakmagazine met uiterste
zorgvuldigheid wordt samengesteld, is de directie niet
aansprakelijk voor eventuele (zet)fouten en/of schade die
daarvan direct of indirect het gevolg zou kunnen zijn.
SMART HOMES MAGAZINE - september 2012 5
SHM_1204_p005_voorwoord.indd 5 21-09-12 15:14

6. SMART HOMES MAGAZINE DE BEURS DOMOTICA & SLIM WONEN
SUSAN VERHEIJ
DE BEURS DOMOTICA & SLIM
WONEN 21 EN 22 NOVEMBER IN HET EVOLUON IN
EINDHOVEN
TECHNISCHE SNUFJES…ZE WORDEN STEEDS LEUKER, HANDIGER EN… SLIMMER! DE STANDHOUDERS VAN DE
BEURS DOMOTICA & SLIM WONEN LATEN BEZOEKERS ELK JAAR VERSTELD STAAN WAT ER ALLEMAAL KAN IN
ZOWEL WOON- , WERK EN ZORGOMGEVING. AL NIEUWSGIERIG? OP 21 EN 22 NOVEMBER ORGANISEERT SMART
HOMES VOOR DE 7E KEER DEZE UNIEKE BEURS IN HET EVOLUON TE EINDHOVEN.
W
ederom een flink aanbod dien 600 architecten en interieurontwerpers DOELGROEP
aan domotica op het gebied uitgenodigd. Een aantrekkelijke doelgroep De Beurs Domotica & Slim Wonen is bedoeld
van communicatie, zorg en voor menig aanbieder zich te presenteren. voor beslissers en beïnvloeders van:
alarmering, veiligheid, enter- Natuurlijk zijn er weer gunstige pakketten • Aannemersbedrijf
tainment en AV, verwarmen en koelen, tele- samengesteld. Standhouders krijgen ook de • Adviesbureau
medicine, infrastructuur en natuurlijk energie- mogelijkheid om een presentatie te geven. • Architectenbureau
management. Smart Homes biedt ruim 100 Mail naar organisatie@smart-homes.nl voor • Belangenvereniging
exposanten die hier alles over weten! meer informatie. • Beveiliging
• Interieurbureau
Deze beurs creëert een perfecte gelegenheid NOVITEITENROUTE • Energiebedrijf
om nieuwe inzichten te krijgen, kennis uit te Bezoekers wordt gewezen op de noviteiten- • Facilitaire dienst
wisselen, contact te leggen en meer te leren route. Deze route leidt langs de stands waar • Gehandicaptenzorg
over innovatieve oplossingen. Pas wie weet de nieuwste, meest innovatieve producten • Ingenieursbureau
wat er bestaat, kan het adviseren of toepassen en diensten getoond worden. Zo kunnen zij • ICT Diensverlener
in de eigen werk- of woonomgeving. zich zo nog beter oriënteren op de laatste • Installateur
ontwikkelingen als het gaat om Domotica & • Interieurontwerpers
Juist omdat deze beurs een uitstekende com- Slim Wonen. • Investeringsmaatschappij
binatie is van aanbieders, producenten en de • Onderwijs
diverse doelgroepen is het ook interessant Bezoek vrijblijvend één van de veertigtal • Onderzoek
om als standhouder present te zijn. Zij ont- presentaties waar professionals het publiek • Overheid
moeten in twee dagen tijd 3500 mensen uit deelgenoot maken van hun (toekomst)visie, • Projectontwikkelaar
diverse doelgroepen, waaronder uiteraard ook (nieuwe) inzichten, huidige ontwikkelingen, • Systemintegrator
potentiële opdrachtgevers én beïnvloeders. concrete oplossingen en/of technieken. Op • Thuiszorginstellingen
de beursvloer treffen bezoekers diverse zalen • Vastgoed
In samenwerking met BNO (Beroepsorganisa- om presentaties bij te wonen. • Woningbouwcorporatie
tie Nederlandse Ontwerpers) worden boven- • Zorginstelling
6 SMART HOMES MAGAZINE - september 2011
SHM_1204_p006_007_Beurs november.indd 6 21-09-12 17:05

7. voor toekomstige domotica projecten. Wie
volgt de prijswinnaar van 2011, Woon Initiatief DE BEURS BEZOEKEN?
Nuenen, op? Voor slechts € 35,- p.p. per dag (incl. BTW)
Vorig jaar ging Wooninitiatief Nuenen trots is de beurs te bezoeken. Partners van
huiswaarts in samenwerking met Woning- Stichting Smart Homes, pers, en bezoe-
bouwvereniging Helpt Elkander, de zorgleve- kers in bezit van een relatiekaart kunnen
rancier PRISMA, elektrotechnisch installatie- gratis het evenement bijwonen.
bedrijf Van Keulen en hoofdaannemer Simac. Een extra geste van de zijde van Smart
Zij wonnen de award vanwege de duidelijke Homes als organisator van deze beurs:
visie op wonen en de rol van domotica daarbij. koffie, thee, frisdranken, borrelhapjes,
Het project heeft een goede balans tussen lunch én parkeren zijn inbegrepen
wat er kan en wat wordt aangeboden, waar-
bij in de toekomst nieuwe diensten worden
gerealiseerd.
SMART HOMES AWARD 
UITREIKING 21 NOVEMBER Aanmelden kan via
Stichting Smart Homes reikt dit jaar voor de www.beursdomoticaenslimwonen.nl
vijfde maal de Smart Homes Award uit. Als Stichting Smart Homes
nationaal kenniscentrum voor Domotica & Nationaal Kenniscentrum voor Domotica &
Slim Wonen vindt Smart Homes het van groot Slim Wonen
belang dat gerealiseerde projecten de aan- Duizelseweg 4a, 5521 AC Eersel
dacht krijgen die ze verdienen. Op die manier Website:
kan eenieder uit de markt van elkaar leren en www.beursdomoticaenslimwonen.nl en
opgedane kennis als handvaten gebruiken www.smart-homes.nl
SMART HOMES MAGAZINE  AGENDA
BEURS CONFERENTIE BEURS
9 t/m 11 oktober 2012 11 oktober 2012 11 t/m 13 december 2012
BEURS ENERGIE EMERCE EHEALTH ELEKTRO VAKBEURS
Organisatie: VNU Exhibitions Locatie: Pakhuis de Zwijger, Amsterdam Locatie: Hardenberg
Locatie: Brabanthallen ’s Hertogenbosch Meer informatie: www.emerce.nl/ehealth/ Meer informatie: www.evenementenhal.nl
Meer informatie: www.energievakbeurs.nl
CONFERENTIE BEURS
BEURS 5 & 6 november 2012 8 t/m 11 januari 2013
9 t/m 11 oktober GAMES FOR HEALTH EUROPE CONSUMER ELECTRONICS SHOW
TRANSMISSION&DISTRIBUTION Locatie: Het Muziekgebouw aan het IJ, Am- Locatie: LVCC, Las Vegas
/ SMART GRIDS EUROPE sterdam. Meer informatie: www.CESweb.org
Organisatie: Synergy Events Meer informatie: www.gamesforhealtheurope.
Locatie: RAI com BEURS
Meer informatie: www.smarthomes-europe. 29 t/m 31 januari 2013
com BEURS INTEGRATED SYSTEM EUROPE
21 en 22 november 2012 Locatie: RAI, Amsterdam
BEURS DE BEURS DOMOTICA & SLIM Meer informatie: www.iseurope.com
10 t/m 12 oktober 2012 WONEN
HEALTHCARE 2012 Organisatie: Stichting Smart BEURS
Organisatie: Probis Homes 5 t/m 9 maart 2013
Locatie: Brussel Expo Locatie: Evoluon, Eindhoven CEBIT
Meer informatie: www.health-care.be Meer informatie: www.beursdomoticaenslim- Locatie: Hannover Messe
wonen.nl, organisatie@smart-homes.nl Meer informatie: http://www.cebit.de
SMART HOMES MAGAZINE - september 2011 7
SHM_1204_p006_007_Beurs november.indd 7 21-09-12 17:05

8. SMART HOMES MAGAZINE NIEUWS
KNX IN FASE MET WONINGAUTOMATISERING
De markt voor woningautomatisering groeit fors associatie, is KNX uitgegroeid tot het populairste Op dit moment is de domoticamarkt in Europa
en KNX is verreweg het meest gebruikte protocol. protocol in de meeste Europese markten. De vooral gericht op het hogere segment in de wo-
De waarde van de Europese markt voor woning- adoptie van het protocol heeft sterk bijgedragen ningenmarkt. De markt voor maatwerk oplos-
automatisering bedroeg in 2011 600 miljoen aan de groeiende, technologische integriteit van singen voor luxe huizen heeft nu een aandeel
euro, 13 procent meer dan in het jaar ervoor. Het de industrie. van circa 65 procent. De op een na belangrijkste
aandeel van de projecten gebaseerd op KNX is Comfort en gemak zijn de belangrijkste drijfveren niche (ongeveer 20 procent van het totaal) zijn
groter dan 70 procent. Dit concludeert het on- voor woningautomatisering, met een stabiele winkels en MKB-kantoren. Zij gebruiken domo-
derzoeksbureau BSRIA op basis van een recent vraag van vooral huishoudens met hoge inko- tica-oplossingen, bedoeld voor de particuliere
uitgevoerd onderzoek naar de domoticamarkt in mens en commerciële klanten. Op middellange woningmarkt, in kantoorgebouwen, hotels, en
zes Europese landen: Duitsland, Frankrijk, Groot- termijn verwacht BSRIA echter dat de markt zal restaurants. Betaalbare oplossingen voor de par-
Brittannië, Nederland, België en Noorwegen. verschuiven naar simpelere en minder dure op- ticuliere markt in het middensegment zijn nog
lossingen (basis lichtscenario’s, temperatuurrege- niet wijd verbreid, alhoewel de grote fabrikanten
Volgens de onderzoekers van BSRIA wordt on- ling, automatische zonwering en gordijnen). Op- van woningautomatisering steeds meer aan-
geveer 70 procent van de marktwaarde op de lossingen voor levensloopbestendig en begeleid dacht besteden aan systemen voor slim wonen
domoticamarkt gegenereerd door producten, wonen zijn een andere, interessante groeisector in het middensegment.
de rest door systeemintegratie. Met een aandeel voor de toekomst. Voor meer informatie www.knx.org/nl/
van 48 procent kent Duitsland de grootste markt
voor domotica-oplossingen. Duitse fabrikanten
van woningautomatisering zijn bovendien ver-
antwoordelijk voor 70 procent van het totale DAG VAN DE SERVICE
productenaanbod op de markt voor slim wonen,
met ABB, Hager, Gira en Siemens als grootste, Installatiebedrijf Wolter & Dros behoort tot
pan-Europese marktleiders. Na Duitsland komen de beste servicebedrijven van Nederland. Op
Frankrijk en Groot-Brittannië, met respectievelijk woensdag 20 juni werden tijdens de Dag van
10% en 8% van de markt. de Service, de namen van de zes meest klant-
Dankzij het lidmaatschap van de Duitse fabri- gerichte serviceorganisaties bekendgemaakt.
kanten en de actieve opstelling van de KNX Wolter & Dros bereikte, als enige installateur in
de top zes, de tweede plaats. Uit de Klantperfor-
mance Meting van Wolter & Dros blijkt dat zij zich
onderscheidt door de servicegerichtheid van de
servicetechnici, het nakomen van de gemaakte
afspraken en de klantvriendelijkheid van de or-
ganisatie in het algemeen. Of zoals een klant
aangaf: “Goed bezig! Jullie zijn onderscheidend
in vele diensten ten opzichte van de rest van
de markt.” Ruim duizend serviceafdelingen en -bedrijven
hadden zich hiervoor opgegeven. De deelnemers
De Nederlandse Vereniging voor ServiceManage- werden zoveel mogelijk anoniem gemeten. De
ment (NVSM) signaleert dat servicebedrijven van servicegerichtheid van de deelnemers werd ge-
huis uit doorzetters zijn, maar in deze uitdagende toetst aan de hand van: bezoeken van de website,
tijden er nog harder aan moeten trekken. Waar het benaderen van de ‘service’ via internet, het
het nu om gaat zijn betrokken medewerkers die bellen op ongebruikelijke tijdstippen, het deel-
THEMABIJEEN niet alleen doen wat van ze verwacht wordt, maar nemen aan een klantperformance meting en het
KOMST KNX die een stapje extra doen voor de klant. Het motto afleggen van een persoonlijk bezoek en een pre-
is: service is geen afdeling maar een mentaliteit. sentatie voor de jury met de zes best presterende
PROFESSIONALS Jaarlijks organiseert de NVSM, de Dag van de service-organisaties: Ambius Duiven, Boon Edam,
Op 2 oktober organiseert KNX Nederland een Service, een congres voor de servicebranche. Dit Fortune hot drinks, Océ-Nederland, Stöpler en
themabijeenkomst waar zij KNX Professionals jaar werd tijdens het congres, in samenwerking Wolter & Dros. Het bedrijf Océ-Nederland ging
informeert over mogelijkheden om de kloof met vakblad Service Magazine, voor het eerst de uiteindelijk met de titel ‘Beste Servicebedrijf van
naar de advieswereld kleiner te maken. Serviceprijs 2012 uitgereikt. Dit is een wedstrijd Nederland’ naar huis.
Voor meer informatie www.knx.org/nl/ waarbij de meest klantgerichte service-organi- Voor meer informatie
satie van Nederland wordt gekozen. www.wolterendros.nl
8 SMART HOMES MAGAZINE - september 2012
SHM_1204_p008_013_nieuws.indd 8 21-09-12 15:15

9. STROOMREVOLUTIE:
SIEMENS ONDERZOEKT GELIJKSTROOM IN GEBOUWEN
Siemens onderzoekt samen met Europese 230 volt uit het laagspanningsnet opneemt en
partners of en hoe gelijkstroom (DC) naast de omzet in een geschikte gelijkstroomspanning.
gebruikelijke wisselstroom (AC) in gebouwen Een gelijkstroomnetwerk binnen een gebouw
gebruikt zou kunnen worden. Dit kan in bepaalde zou het mogelijk maken om de talloze versprei-
toepassingen zoals in kantoorgebouwen, energie de voedingen te vervangen door enkele grote
besparen. Het kan voordelen opleveren voor gelijkrichters. Zo’n centralisatie zou de efficiëntie
de integratie van duurzame energiebronnen en voor de IT-sector stimuleren, bijvoorbeeld omdat
voor de stabiliteit van het net. Het project, dat de voedingen van laptops en computerclusters
DC Components and Grid (DCC+G) is genoemd, relatief hoge verliezen geven (wat bedoelen
wordt gefinancierd door een aantal Europese ze??). De situatie is vergelijkbaar bij verlich-
ministeries voor onderzoek en loopt tot de lente tingssystemen die LED’s bevatten. LED’s zijn
van 2015. een massaproduct aan het worden en zouden
nog meer gestimuleerd kunnen worden als er Siemens onderzoekt gelijkstroom in gebouwen om
Volgens een richtlijn van de Europese Unie moe- gelijkstroomnetwerken werden gebruikt. energie te besparen, de integratie van duurzame
ten gebouwen die na 2020 gebouwd worden bronnen te vergemakkelijken en een verhoogde
vrijwel energieneutraal zijn. Het grootste deel Het DCC+G-consortium, geleid door Siemens netstabiliteit te krijgen (Siemens persfoto).
van hun stroombehoefte moet ter plekke worden Corporate Technology (CT), de wereldwijde
opgewekt uit duurzame bronnen. Ter vergelijking onderzoeksafdeling van Siemens, wil een ge- Fraunhofer-Institut für Integrierte Systeme und
zijn gebouwen momenteel een van de grootste optimaliseerd gelijkstroomnetwerk van 380 Bauelemente-technologie (IISB) in Erlangen, wer-
energieverbruikers ter wereld met een aandeel volt opzetten met een kantoorgebouw en een ken aan nieuwe halfgeleidertechnologieën voor
van rond 40 procent van het totale verbruik. superstore als voorbeelden. De onderzoekers hoogefficiënte controleonderdelen, schakelsyste-
Nu wordt op bijna elk verbruikspunt in gebouwen verwachten in beide gevallen een energiebespa- men voor netwerkbeveiliging en gelijkrichters die
gelijkstroom gebruikt. Elk systeem of apparaat ring van vijf procent. De partners in dit project, dienen als netwerkstabiliserende interfaces naar
heeft zijn eigen voeding die de wisselstroom van waaronder Philips, Infineon Technologies en het het conventionele secundaire distributienetwerk.
NETVERGOEDING VOOR ZONNEPANELEN ONWETTIG
De huidige eigenaars van zonnepanelen be- benadrukt de VREG dat de Vlaamse regering niet
talen momenteel niet voor gebruik van het bevoegd is voor de energietarieven. Tot 2015
stroomnet. Maar hoewel hun verbruik netto blijft die bevoegdheid federaal.
vaak heel klein of onbestaande is, gebruiken
ze het elektriciteitsnet wel. Om stroomover- De energieregulator stelt het advies vandaag
schotten op te zetten bij zonnig weer en om voor in het Vlaams parlement. De sector van de
stroom af te halen als de zon niet schijnt. Via de zonnepanelen, PV-Vlaanderen, had eerder al aan-
nieuwe netvergoeding zouden ze voortaan wel gekondigd dat het de netvergoeding juridisch zal
moeten betalen. Deze netvergoeding is echter netbeheerder berekent aan een producent (in aanvechten. Volgens de sector is de maatregel
onwettig. Dat zegt de VREG, de Vlaamse regu- dit geval de eigenaars van zonnepanelen) om discriminerend en zal het – samen met de ver-
lator voor de energiesector. De netvergoeding elektriciteit aan het distributienet toe te voegen. minderde subsidies – ertoe leiden dat mensen
is een zogenoemd injectietarief, naar verluid. En een injectietarief berekenen is verboden, zo niet meer voor groene stroom zullen kiezen.
Een injectietarief is een vergoeding die een bepaalt het Vlaams Energiedecreet. Bovendien
WEBBERICHTEN
http://tweakers.net/nieuws/82884/site-agentschap-nl-plat-door-toeloop-subsidieaanvragen-zonnepanelen.html
http://www.utwente.nl/archief/2012/07/ut_methode_om_elektriciteitsnet_toekomstbestendig_te_maken_blijkt_geschikt.doc/
http://www.mymepax.com/modules/journ_access/?cust=fa3a7d6fe3e6913406d542ca112fcec0&page=detail&pfid=2469&lang_=nl
http://tweakers.net/nieuws/83717/koreaanse-wetenschappers-ontwikkelen-snelladende-li-ion-accu.html
SMART HOMES MAGAZINE - september 2012 9
SHM_1204_p008_013_nieuws.indd 9 21-09-12 15:15

10. SMART HOMES MAGAZINE NIEUWS
GREENLIGHT AWARDS
Bij de uitreiking van de GreenLight Awards op
light+building 2012 kaapten klanten van ETAP
maar liefst vier van de acht awards weg. De ge-
lukkigen waren Decathlon (Roemenië), Telenet Decathlon (Roemenië) (L)
(België), de Vrije Middenschool Zonhoven (België) en Telenet (België)
en de stad Rijsel (Frankrijk).
GreenLight is een initiatief van de Europese Com-
missie om energiezuinige verlichting te promoten.
Er gaat immers heel wat energie verloren door
inefficiënte en verouderde verlichtingsinstallaties,
of door onnodig gebruik van de verlichting. Daar De Vrije Middenschool
wil de Commissie iets aan doen. Bedrijven en orga- Zonhoven (België) (L) en
nisaties die zich vrijwillig engageren om een ener- de stad Rijsel (Frankrijk)
giebesparend verlichtingsproject te ondernemen,
kunnen in het GreenLight-programma stappen. we tientallen Partners per jaar aanbrengen. Elk mooie beloning voor onze inspanningen”, zegt
Ook de leveranciers van verlichtingsoplossingen jaar maken deelnemende bedrijven en organi- Philippe Tostain, verantwoordelijke voor energie en
worden in het programma betrokken. Zij treden saties kans om een GreenLight Award te winnen. milieu voor de stad Rijsel. “We slaagden er dankzij
op als GreenLight Endorsers en overtuigen hun Daarmee beloont de Europese Commissie ver- verlichtingsprojecten in 15 scholen en 6 sportcen-
klanten om GreenLight Partner te worden. ETAP lichtingsprojecten die uitzonderlijk scoorden op tra in om telkens 60 tot 80 % energie te besparen
mag zich zelfs Main Endorser noemen, aangezien energiebesparing. “De GreenLight Award is een op onze verlichting.”
OPSTOPPINGEN WIFINETWERKEN usb een spectrumanalyzer en drie zogenoemde
packetsniffers waren verbonden. Uit de metin-
Draadloze apparaten kunnen in hoge mate last onder de loep genomen door spectrumanalyse gen in de collegezaal, met daarin 100 gebrui-
krijgen van opstoppingen als diverse WiFi-net- en packet sniffing. Uit onderzoek in een gecon- kers, bleek dat 70 procent van de onderschepte
werken op elkaar inwerken, blijkt uit onderzoek troleerde omgeving bleek dat interferentie van packets control-frames betrof en dat het slechts
van de Universiteit Twente. Bij 802.11e-netwer- verschillende netwerken tot aanzienlijke opstop- bij 21 procent daadwerkelijk om dataverkeer
ken blijkt slechts 21 procent van de packets pingen in cycli van activiteit en inactiviteit leidt. ging. Ook in het kantoor en het stadscentrum
data te zijn. Roel Schiphorst van het Instituut De oorzaak zou in het rts/cts-mechanisme liggen, bleek het verkeer vooral uit beheer- en contro-
CTIT van de Universiteit Twente en zijn collega’s dat ervoor zou zorgen dat 802.11e-netwerken lepackets te bestaan. De conclusie van de onder-
onderzochten in opdracht van het Agentschap elkaar als hidden nodes herkennen. Of de af- zoekers is dat wlan-apparaten niet goed kunnen
Telecom de invloed van drukte op netwerken stand tussen de netwerken 1 meter of 5 meter omgaan met overlappende 802.11(e)-netwerken
op de efficiëntie van WiFi. De onderzoekers bedroeg, maakte niet veel uit voor het effect en dat de efficiëntie kan worden verbeterd. “WiFi
bestudeerden verbindingen op basis van de van overlapping. Schiphorst heeft ook een live- is een inefficiënte manier van communiceren
802.11e-standaard die gebruikmaken van de omgeving onderzocht door netwerken in een geworden. Nu de band steeds drukker wordt,
2,4GHz-frequentieband. De fysieke, of phy-laag, collegezaal, een kantoor en het centrum van een komen er waarschijnlijk steeds meer problemen”,
en de mac-laag werden bij de tests gelijktijdig stad te monitoren met een laptop waaraan via aldus Schiphorst.
CURSUS LUCHT/WATER WPSYSTEMEN
De Warmtepomp Academy, onderdeel van deze worden gegeven bij DWA installatie- en systemen in woningen en kleine utiliteitsge-
Stichting AcademyNL, gaat in november star- energieadvies te Bodegraven. bouwen.
ten met een nieuwe cursus: Ontwerpen van De cursus gaat in op het ontwerpen, selecteren Nadere informatie over deze cursus en
lucht/water warmtepompen voor woningen. De en integreren van lucht/water warmtepomp- overige warmtepompcursussen alsmede
cursus is gebaseerd op de nieuwe ISSO publi- het aanmeldingsformulier kunt u vinden
catie nr. 98, ontwerpen van lucht/water warm- op: www.warmtepomp-academy.nl/
tepompsystemen voor de woningbouw, welke Cursussen
speciaal voor dit onderwerp wordt ontwikkeld.
Net als de andere warmtepompcursussen zal
10 SMART HOMES MAGAZINE - september 2012
SHM_1204_p008_013_nieuws.indd 10 21-09-12 15:15

11. STRUXUREWARE DATA CENTER OPERATION 7.2
Schneider Electric heeft een upgrade van zijn van Intel’s IT Power Control bieden waardevolle de inventaris;
StruxureWare Data Center Operation-platform ondersteuning aan het platform en vergroten • Genome library is een continu groeiende as-
uitgebracht. Release 7.2 van deze Data Center de flexibiliteit waarmee het kan worden geïm- set library, waarmee de software het stroom-
Infrastructure Management (DCIM)-software plementeerd. verbruik kan vaststellen zonder de hulp van
identificeert onder meer servers die geheel of hardwaresensors;
gedeeltelijk ongebruikt zijn. Hiermee kunnen De nieuwe functies van StruxureWare Data • Uitgebreide rapportagefunctionaliteiten zorgen
organisaties de IT-apparatuur in het datacenter Center Operation 7.2 zijn onder meer: voor rapporten over niet volledig gebruikte ser-
optimaliseren. Tevens bevat de nieuwe versie IT • Monitoring van het stroomverbruik en inzet van vers, de grootste stroomverbruikers en KPI-data.
Power Control, powered by IntelData Center Ma- IT-apparatuur bepaalt het nut voor de business
nager (DCM), en de Cisco UCS Manager Plug-in. van elke IT-component, elimineert niet volle- OPTIMALISATIE ITOMGEVING
dig benutte servers en maximaliseert de de “Bedrijven kijken in toenemende mate naar mo-
STROOMVERBRUIK IT-capaciteit van racks, rows en hele IT-ruimtes; gelijkheden om hun datacenter te optimaliseren.
Veel datacenters schatten het energieverbruik • Opsporen van geheel of gedeeltelijk ongebruik- Dit kan alleen worden bereikt door right-sizing
in aan de hand van de specificaties die de fa- te servers verlaagt de kosten door het elimine- en consolidatie van de fysieke infrastructuur en
brikant van bepaalde IT-apparatuur aangeeft. ren van overbodige servers en maximaliseert optimalisatie van de IT-omgeving,” zegt Wim Hen-
StruxureWare Data Center Operation 7.2 meet de efficiency en rackcapaciteit; driksen, Vice President IT Benelux van Schneider
juist het daadwerkelijke energieverbruik van • Server utilization chargeback stelt de business Electric Nederland. “StruxureWare Data Center
de IT-apparatuur. Ook helpt de DCIM-software in staat om op een accurate manier IT-kosten Operation versie 7.2 verschaft cruciale informatie
de stroom- en koelingsbehoefte te verlagen. vast te leggen en door te belasten aan indivi- voor het nemen van belangrijke beslissingen op
Het platform kan daarnaast rapporteren over duele afdelingen tot op het niveau van fysieke het gebied van efficiency. Het platform biedt
de grootverbruikers onder de apparatuur. Het of virtuele servers; de mogelijkheid het energieverbruik te moni-
geeft aan welke servers hoogstwaarschijnlijk • IT asset auto-discovery bespaart tijd en ver- toren, te analyseren en te optimaliseren tot op
in aanmerking komen voor een upgrade, voor hoogt de nauwkeurigheid van de beheerde server- en CPU-niveau. Dat levert forse kosten-
load sharing, of voor uitfasering. Tot slot kan de IT-inventaris; besparingen op en verlengt de levenscylus van
software vermelden welke servers geheel of ge- • Auto-association koppelt automatisch gesig- het datacenter.”
deeltelijk ongebruikt zijn, zodat een wildgroei naleerde IT-apparaten aan de inventaris, ge-
aan servers wordt vermeden en de ROI verbetert. baseerd op eigenschappen zoals merk, type StruxureWare Data Center Operation 7.2 is be-
De nieuwe release bevat een aantal geraffineerde, en IP-adres; schikbaar als onderdeel van de complete soft-
geautomatiseerde manieren om apparatuur van • IT asset monitoring signaleert en monitort waresuite StruxureWare for Data Centers.
een bepaalde leverancier te kunnen volgen. De continu IT-componenten met standaardpro- Voor meer informatie www.apc.com
integratie met Cisco, VMware en het meeleveren tocollen voor accuraat en actueel beheer van
REOB:2011 Foto: J. Abelman (rechts) overhandigt
namens Kiwa NCP het eerste multi-site
certificaat aan B. de Wildt, commercieel
Ajax Chubb Varel is op 2 juli 2012 met succes be- directeur bij Ajax Chubb Varel.
oordeeld conform het nieuwste CCV–certificatie-
schema Onderhoud Blusmiddelen (REOB:2011).
Dit betekent dat Ajax ChubbVarel als eerste
beveiligingsbedrijf conform de nieuwe eisen
is gecertificeerd voor al haaronderhoudswerk-
zaamheden aan blusmiddelen (draagbare en
verrijdbare blustoestellen, brandslanghaspels
en droge blusleidingen).
In de afgelopen jaren is door de brancheor-
ganisatie Vebon en het CCV hard gewerkt
aan het opstellen van een nieuwe regeling
die de kwaliteit van het onderhoud aan blus- delen is per 1 juli 2012 in werking getreden Ajax Chubb Varel heeft haar processen afgestemd
middelen beschrijft en verankert. Het nieuwe en vervangt de bestaande CCV-regeling On- op de nieuwe eisen en laten beoordelen door
CCV-certificatieschema Onderhoud Blusmid- derhoud Kleine Blusmiddelen (REOB:2008/2). Kiwa NCP.
SMART HOMES MAGAZINE - september 2012 11
SHM_1204_p008_013_nieuws.indd 11 21-09-12 15:15

12. SMART HOMES MAGAZINE NIEUWS
projecten en dit geld terugverdient uit energie-
RENESCO EC ENERGIE AWARD besparingen, heeft Renesco aangewend om de
tanende Letse appartementengebouwen uit de
Op 20 juni ontving de directeur van het Neder- Sovjetperiode duurzaam te renoveren. Na reno-
lands/Lets energieservice bedrijf Renesco, Erik vatie is de energiebehoefte met 60-80% gedaald,
Berman, in Brussel de ‘Best European Energy Ser- de CO² uitstoot aanzienlijk verminderd en de
vice Provider 2011 Award’ uit handen van Günther armlastige bewoners leven veel comfortabeler.
Oettinger, energiecommissaris van de Europese De woningen zijn droog, warm water is er het hele
Commissie. Hiermee erkent de EC het belang van jaar door, de panden zijn veilig en bouwkundig
het unieke financiële- en organisatieconcept van valide en de prijs van de woningen is gestegen.
Renesco, waarbij Letse appartementengebou- Gerard Bruijnse, lid raad van bestuur Renesco en
wen via duurzame energiebesparingen van de expert duurzame energie, is zeer verheugd dat de
ondergang worden gered zonder dat bewoners Europese Commissie Renesco’s initiatief op deze
moesten investeren. manier erkent en beloont. “Wij investeren op dit
gieconsumptie gereduceerd tot 20 % van het moment alleen nog maar, maar zowel directeur
Tijdens de overhandiging van de Best Euro- oorspronkelijke energieverbruik. De bereidheid Erik Berman als ik hebben er alle vertrouwen in
pean Energy Service Provider 2011 Award, die van Renesco om alle risico’s en verantwoordelijk- dat dit concept zijn vruchten in de toekomst
voor het zevende jaar aan de beste Europese heden op zich te nemen waren grote pluspunten. afwerpt. Er wonen miljoenen sociaal zwakkere
projecten met betrekking tot energiediensten De bewoners krijgen zonder eigen investering Letten in deze gedateerde Sovjet flats. Slopen is
werd uitgereikt, was de jury zeer enthousiast na renovatie een veel beter gebouw terug en geen optie. Geld voor nieuwe flats is er niet. Door
over de prestaties van Renesco. “Vanwege zowel een 20-jarige onderhoudsgarantie van Renesco. de flats duurzaam te renoveren op onze kosten
hun vooruitstrevende financiële als technische Dat is bijzonder.” lossen we een aantal problemen tegelijk op: het
oplossingen. Onder andere door de combina- energievraagstuk - Letland importeert duur aard-
tie van isolatie, overgang naar geothermische Het bestaande ESCO business-model, waarbij een gas uit Rusland –, de schrijnende volkshuisvesting
warmtepompen, de installatie van ventilatie servicebedrijf zelf investeert in energiebespa- en werkloosheid. Daarnaast houden we het geld
en een warmte-terugwin-installatie, is de ener- rende maatregelen voor zeer grote bedrijven of binnen Europa, dat het hard nodig heeft.”
LEERGANG BODEMENERGIE ‘ROUNDFLOW’
Voor iedereen die professioneel met bodem- Op 19 november start Ontwerp & realisatie De afdeling Small Business van Western Aircondi-
energie aan de slag wil, is op 24 september ondergrond open systemen; tioning heeft een nieuwe lijn cassette modellen
de Basiscursus Vakmanschap Bodemenergie En op 23 november start Ontwerp & realisatie geïntroduceerd. Deze voor splitsystemen, multi
van start gegaan. Echter er is ook een verdie- ondergrond gesloten systemen. splitsystemen en VRF systemen. Deze nieuwe lijn
pingscursus opgezet. Deze start in oktober. Na cassette modellen met 60x60 afmetingen is voor-
het volgen van de basiscursus kan men direct Alle cursussen voor gevorderden kunnen wor- zien van een ‘roundflow’ uitblaasrooster voor een
doorstromen naar een van de verdiepingscur- den afgesloten met een extern Cito-examen, optimale luchtverdeling. De unit is eenvoudig
sussen van de Leergang Bodemenergie die waarvoor u zich apart moet opgeven. De exa- te integreren in een systeemplafond. Standaard
vanaf oktober 2012 van start gaan. In de ver- mens dienen als ondergrond voor certificering. zijn de cassette modellen uitgevoerd met een
diepingscursussen wordt specifiek ingegaan liftpomp voor de condensafvoer. De units zijn
op het ontwerp en de realisatie van open of Meer informatie over de verschillende geschikt voor zowel koelen als verwarmen.
gesloten systemen, boven of ondergronds. cursussen alsmede voor het inschrijffor-
Op die manier kunnen specifieke groepen mulier vindt u op de website: Voor meer informatie www.western.nl
voorzien worden van de juiste informatie en www.BodemenergieNL.nl/Actueel/
hebben de cursussen kwalitatief een hoog- Cursussen
waardig niveau.
Cursusdata:
Op 5 oktober start de cursus Exploitatie open
en gesloten systemen;
Op 16 november start Ontwerp & realisatie
bovengrond (open en gesloten systemen);
12 SMART HOMES MAGAZINE - september 2012
SHM_1204_p008_013_nieuws.indd 12 21-09-12 15:15

13. 33STE AIVC CONFERENTIE & 2DE TIGHTVENT CONFERENTIE
Overige ventilatieaspecten:
Innovatieve ventilatieconcepten en gecombi-
neerde systemen
Vraaggestuurde ventilatie
Vochtregeling en vochtschade
Op woensdag 10 en donderdag 11 oktober De onderwerpen die tijdens de conferentie Ventilatie en thermisch comfort, en infiltratie in
2012 vindt een gezamenlijke conferentie plaats zullen worden besproken zijn onder andere: (bijna) energieneutrale gebouwen
over het optimaliseren van ventilatie(koeling) Ventilatie, luchtkwaliteit en gezondheid
en de luchtdichtheid van bijna nul energie ge- Voor ventilatie: De kwaliteit van ventilatiesystemen
bouwen. De conferentie wordt georganiseerd Het potentieel voor ventilatiekoelingsstrate-
door het International Network on Ventilation gieën Kopenhagen
and Energy Performance (INIVE) namens het Ontwerpbenaderingen voor ventilatie (koe- De conferentie zal worden gehouden in het
Air Infiltration and Ventilation Centre (AIVC) en ling) en case studies centrum van Kopenhagen in het gebouw
TightVent Europe, the Building and Ductwork Ventilatie (koeling) in regelgeving over ener- AXELBORG, Vesterbrogade 4A, 1620 Kopen-
Airtightness Platform. gieprestaties hagen (Denemarken). Engels zal tijdens de
De conferentie is een internationaal aan te Zomercomfort en ventilatie conferentie de officiële taal zijn en er zijn geen
bevelen conferentie over de kwaliteit van Voor luchtdichtheidsaspecten: vertalingen voorzien. Deze conferentie is mede
binnenklimaat. De aandacht zal liggen op het Product- en methodeontwikkelingen voor mogelijk gemaakt door logistieke en financiële
gebruik van natuurlijke ventilatie, mechani- luchtdichtheid van gebouwschil en luchtka- ondersteuning van de VELUX Groep.
sche ventilatie en de combinatie daarvan. nalen
Kwaliteitsmanagement benaderingen voor Op de dag voorafgaand aan de conferentie is
De conferentie zal bestaan uit een menge- de luchtdichtheid van de gebouwschil en er de mogelijkheid een aantal technische be-
ling van: luchtkanalen zoeken af te leggen aan de Technical Universi-
Goed voorbereide gestructureerde workshops Luchtdichtheidskwesties in bestaande ge- ty of Denmark en Green Lighthouse en Osram
gericht op de conferentieonderwerpen; bouwen Culture Centre als voorbeeld van energiebe-
Presentaties op uitnodiging; Energie en IAQ impact van mogelijk lekkage sparing in gebouwen in de praktijk.
Presentaties naar aanleiding van ingediende in de gebouwschil en luchtkanalen Voor meer informatie http://tightvent.eu/
papers. Ventilatie en infiltratie in milde klimaten events/aivc-tightvent-conference-2012
ASCOM: ZORG OP AFSTAND
Ascom, specialist in kritieke communicatieoplos- Veel ouderen voelen zich eenzaam en wensen
singen voor de gezondheidszorg, introduceert meer sociale deelname. De welzijnsdiensten
Zorg op afstand. Dankzij beeldcontact bege- van Zorg op afstand bieden – gebaseerd op de
leiden verpleegkundigen en mantelzorgers persoonlijke wensen – services, sociale media
ouderen op afstand bij hun medicatie, het oe- en entertainment. Op gebruiksvriendelijke wijze Zorgverleners kunnen ook onderling de situatie
fenen met zelfzorg of door het beantwoorden blijven ouderen op de hoogte van het nieuws en bespreken. Voor hulp in geval van nood maken
van praktische vragen. Zorg op afstand bevat activiteiten in hun omgeving, bekijken zij films ouderen eerst gebruik van de geborgde Ascom-
bovendien welzijnsdiensten voor informatie- en spelen spelletjes. Ook komen zij in contact alarmeringsgateway (JAJA) in de woning. Aan-
voorziening, vermaak en sociaal contact. “Oude- met familie, vrienden en organisaties, zoals de vullend vraagt de zorgverlener of persoonlijk
ren hebben vaak behoefte aan zelfstandigheid. gemeente en de woningbouwvereniging. beeldcontact toegestaan is, zodat de situatie
Zorg op afstand van Ascom sluit uitstekend aan beter kan worden ingeschat.
bij maatschappelijke ontwikkelingen, zoals in- De module Zorg op afstand – ontstaan dankzij Tijdens beeldcontact wordt er vertrouwelijke,
dividualisering en de wens om langer thuis te de samenwerking met Boomerweb, – brengt vaak medische informatie uitgewisseld. Ascom
blijven wonen”, zegt Arie Prins, Adviseur Inde- mensen dichter bij elkaar. Terwijl ouderen de Zorg op afstand voldoet daarom aan de norm
pendent Living van Ascom. “Wij zijn blij de zelf- regie houden, zijn zij zeker van de juiste zorg. NEN 7510 voor informatiebeveiliging in de zorg.
redzaamheid van ouderen te kunnen vergroten De oplossing is cloud-gebaseerd en overal toe- Per 1 januari 2012 is Zorg op afstand opgeno-
met onze module Zorg op afstand. De innovatie gankelijk vanaf een pc, laptop, smartphone of men in de reguliere bekostiging van de AWBZ.
biedt bovendien een antwoord op de dreigende tablet. Via het scherm wordt eenvoudig een Beeldcontact wordt hierbij als cliëntcontacttijd
capaciteitsproblemen in de zorg.” mantelzorger of verpleegkundige geraadpleegd. aangemerkt.
SMART HOMES MAGAZINE - september 2012 13
SHM_1204_p008_013_nieuws.indd 13 21-09-12 15:15

14. SMART HOMES MAGAZINE TECHNOLOGIE
TOINE SCHOUTENS FOTO’S DERUNGS LICHT AG
GEZONDE VERLICHTING EN
LICHTTHERAPIE BIJ OUDEREN
DAVITA®NEDERLAND BV MAAKT LICHTONT WERPEN EN
ONT WIKKELT LICHTOPLOSSINGEN VOOR DE GEZONDHEIDS
EN OUDERENZORG
MET DE TECHNIEK EN PRODUCTEN VAN DAVITA® KUNNEN PROBLEMEN MET DE STEMMING EN DE SLAAP VAN OUDEREN
VEILIG EN EFFECTIEF WORDEN BEHANDELD. DIT KAN ZOWEL IN DE THUISSITUATIE ALS IN EEN ZORGVOORZIENING.
INMIDDELS ZIJN MEERDERE PROJECTEN MET SUCCES AFGEROND EN ZIET MEN EEN FORSE TOENAME VAN DE ACTIVITEI
TEN IN BINNEN EN BUITENLAND. GEBRUIKERS VAN DAVITA® PRODUCTEN ERVAREN EEN BETERE KWALITEIT VAN LEVEN,
MEER WELZIJN EN EEN BETERE SLAAP EN STEMMING.
LICHT EN DEPRESSIE verlichting (afname) van depressieve klachten waar. Van
Uit promotieonderzoek de deelnemers met het placebo gold dit slechts voor
(november 2011) van een derde. Uniek aan deze studie is dat de klinische
psychiater Ritsaert Lie- verbetering onderbouwd en ondersteund wordt door
verse van het VU Medisch aangetoonde verbeteringen in circadiane ritmen (24-
Centrum in Amsterdam is uurs ritme), in het melatoninesysteem en tevens in de
vast komen te staan dat cortisolhuishouding. Prof. Dr. Eus van Someren geeft
lichttherapie bij depressie desgevraagd aan dat het indicatiegebied van lichtthe-
van ouderen net zo effec- rapie vanaf nu kan worden uitgebreid naar ouderen die
tief is als het gebruik van depressie hebben.
antidepressiva. Het grote
verschil is dat lichtthera- LICHT EN DEMENTIE
pie volledig veilig is en Als mensen ouder worden, neemt de kwaliteit van ze-
geen noemenswaardige nuwcellen langzaam af. Bij dementie is dit onder meer
bijwerkingen kent. In de ook het geval bij de cellen van biologische klok. Dit ge-
studie werd een groep van bied in de hersenen reguleert veel cognitieve processen
89 ouderen met een de- waaronder het slaap/waak-ritme. Door deze degeneratie
pressie verdeeld in twee van de biologische klok worden patiënten tijdens de
groepen. De deelnemers avond en nacht vaak angstig en onrustig. Daarentegen
hadden een leeftijd boven is men overdag vaak inactief en apathisch. Dit gedrag
60 jaar, omdat de verwach- wordt ‘sundowning’ genoemd en vormt de belangrijk-
ting was dat bij ouderen ste aanleiding voor opname in een verpleegvoorzie-
met een depressie de biologische klok in de hersenen ning omdat familie de zorg niet meer aankan. Door
extra vatbaar is voor de gunstige effecten. Een groep een sterk toenemende vergrijzing zal dit probleem de
van 42 deelnemers kreeg thuis helder blauw licht aan- komende jaren aanzienlijk toenemen. Medicatie heeft
geboden met hulp van een lichttherapie apparaat. De vaak een averechts effect op deze problematiek en zorgt
controlegroep van 47 personen kreeg als placebo thuis voor een toename van valpartijen tijdens de nacht.
een gedimd rood licht. Beide groepen werd gevraagd
gedurende drie weken iedere ochtend een uur gebruik Er zijn jaarlijks 89.000 valincidenten bij ouderen en de
te maken van de lichttherapie. medische kosten bedragen circa 100 miljoen Euro op
Volgens Lieverse zijn de resultaten duidelijk. Meer dan jaarbasis (valrichtlijn 2004 Nederlandse Vereniging voor
de helft van de deelnemers met een blauw licht namen Klinische Geriatrie).
14 SMART HOMES MAGAZINE - september 2012
SHM_1204_p014_015_Licht.indd 14 21-09-12 15:16

15. Uit wetenschappelijk onderzoek van onder meer de Tech- verzorgingshuis of zorgcentrum kan worden gerealiseerd.
nische Universiteit Eindhoven en de Vrije Universiteit
Amsterdam blijkt dat intensief licht een verbetering kan RESULTATEN
geven van deze problematiek. Lichttherapie heeft geen De resultaten uit de verschillende onderzoeken laten
genezende werking maar kan voor een tijdelijk herstel van zien dat het mogelijk is om de problematiek met betrek-
het slaap/waak-ritme leiden en daarmee een verbetering king tot depressie bij ouderen en slaap/waak-stoornissen
van de kwaliteit van leven. Daarnaast kan in veel gevallen van dementerende ouderen, effectief kunnen worden
de opname in een zorgvoorziening worden uitgesteld bestreden. Hoewel lichttherapie geen genezende wer-
met een forse reductie van kosten als gevolg. Als we king heeft, kan de kwaliteit van leven gedurende een
voor 40.000 mensen in Nederland de opname met drie kortere of langere periode worden verbeterd. De ap-
maanden kunnen uitstellen, praten we over een besparing paratuur en het protocol van DAVITA® zijn beschikbaar
van een half miljard (!) Euro. en bruikbaar voor nieuwbouw of renovatie. Het betreft
Tot voor kort was er geen afdoende remedie tegen het dynamische verlichting waarbij computergestuurd de
ontregelen van het slaap/waak-ritme bij dementerende lichtintensiteit en de kleurtemperatuur kunnen worden
ouderen. De problemen ontstaan deels omdat in de thuis- geregeld. Met gebruikmaking van daglichtsensoren
situatie voldoende natuurlijk daglicht ontbreekt. Ook ontstaat de optimale lichtsituatie voor ouderen. Inmid-
in zorgcentra is dit het geval. Lichttherapie en gezonde dels maakt een toenemend aantal verpleeg- en verzor-
verlichting (dynamisch lichtsysteem in het plafond) kun- gingshuizen met succes gebruik van de expertise en
nen een belangrijke bijdrage leveren aan de reductie van activiteiten van DAVITA®.
voorgenoemde problematiek en dientengevolge een
afname van de kosten. Voor meer informatie
Het technisch-wetenschappelijk onderzoek van de laatste DAVITA® Nederland BV
jaren heeft laten zien dat gezonde verlichting en lichtthe- Saal van Zwanenbergweg 11
rapie succesvol kan worden ingezet. Aan de hand van de 5026 RM Tilburg
verkregen kennis is onder meer door DAVITA® een dyna- T: +31 (0)13 631 6313
misch lichtsysteem en software ontwikkeld waarmee het F: +31 (0)13 631 6301
daglicht kan worden nagebootst. Om de methode effectief M: +31 (0)6 2026 7481
in te zetten is tevens een protocol opgesteld waarmee E: t.schoutens@davita.nl
stap voor stap de implementatie binnen het verpleeghuis, I: www.davita.nl / www.davitashop.nl
SMART HOMES MAGAZINE - september 2012 15
SHM_1204_p014_015_Licht.indd 15 21-09-12 15:16

16. SMART HOMES MAGAZINE
INGEZONDEN MEDEDELING
HAGER OPLEIDINGEN
ZONDER ELEKTROTECHNIEK STAAT ALLES STIL. ELEKTROTECHNIEK WORDT STEEDS BELANGRIJKER EN KOMT IN STEEDS
MEER APPARATEN EN GEBIEDEN TERUG. NIEUWE ONTWIKKELINGEN KOMEN SNEL OP U AF: VAN EMOBILITY, DECEN
TRALE OPWEKKING VAN ELEKTRICITEIT, SMART METERING, HET STANDAARDISEREN VAN BUSTECHNOLOGIE IN DE
KNXSTANDAARD, STEEDS MEERTOEPASSINGEN VAN GEBOUWAUTOMATISERING, DE INTEGRATIE VAN VERSCHILLENDE
SYSTEMEN EN OOK VAKGEBIEDEN.
Opdrachtgevers verwachten een goed advies en kunde ER ZIJN TRAININGEN VOOR ZOWEL CONVENTIONEEL
van de installateur of systeemintegrator. Bovendien kan SCHAKELEN EN BESTUREN
een goed advies ondernemers nieuwe kansen bieden. Conventioneel schakelen en besturen – kennisma-
Belangrijk is het om goed op de hoogte te blijven van king- en gevorderdentraining
de hoeveelheid aan nieuwe ontwikkelingen en tech- KNX gebouwautomatisering – kennismakingstraining
nologieën. KNX Easy - basistrainingen, deel A en B
Trainingen Hager
Scholing is hierop een antwoord. Hager kan daarbij KNX Easy of Systeem – kennismakingstraining
Trainingsaanbod 2012
helpen. Al jaren investeert Hager in het ontwikkelen en KNX Systeem ETS4 - basiscursus (KNX gecertificeerd)
aanbieden van trainingen. In Nederland is de afdeling KNX System ETS4 - advanced course (KNX gecertificeerd)
Training en Kennismanagement hier verantwoordelijk KNX Systeem: schakelen – applicatietraining
voor. Hiervoor maakt Hager gebruik van goed geou- KNX Systeem: HVAC – applicatietraining
tilleerde trainingslokalen, presentatieruimtes en een IP-netwerken in woningen en kleine utiliteit – basis-
demowoning. training
Visualisatie domovea – basis- en experttraining
TRAININGEN SCHAKELMATERIAAL & Moderne belastingen en normalisatietraining.
GEBOUWAUTOMATISERING
Hager neemt een belangrijke positie in binnen de we- Met de producten en systemen in het assortiment ‘scha-
reld van KNX-gebouwautomatisering. In Nederland was kelmateriaal & gebouwautomatisering’ kunnen veel
Hager de eerste fabrikant die namens KNX mocht gaan verschillende oplossingen gecreëerd worden.
optreden als gecertificeerd KNX-opleidingscentrum. Een brochure met het
Ook is Hager de eerste fabrikant in Nederland die de uitgebreide trainings-
De afgelopen jaren heeft Hager dan ook veel bedrijven nieuwe ‘KNX System advanced course cursus’ namens aanbod is te downloaden
op weg kunnen helpen om de eerste stappen te zetten KNX mag aanbieden. Deze door de KNX Association via www.hager.nl
naar het ontwerpen en opleveren van geavanceerde opgezette 5-daagse cursus biedt de mogelijkheid om Direct inschrijven
woning- en gebouwautomatiseringsinstallaties. Hager zich verder te ontwikkelen als KNX-specialist. kan via
wil zijn trainingsonderwerpen en trainingsfaciliteiten Doe er uw voordeel mee en schrijf u in voor een van de www.hager.nl/training.
de komende jaren nog verder uitbreiden. Hager woning- en gebouwautomatiseringstrainingen.
16 SMART HOMES MAGAZINE - september 2012
SHM_1204_p016_Hager.indd 16 21-09-12 15:17

17. PROJECTEN SMART HOMES MAGAZINE
CLAIRE HUIJNEN
ROBOTMAATJE HELPT MENSEN MET BEGINNENDE DEMENTIE
ROBOTS IN HUIS
EEN ROBOTMAATJE IN HUIS VOOR MENSEN MET GEHEUGENBEPERKINGEN, DAT HEN STRUCTUUR BIEDT EN HELPT AC
TIEF TE BLIJVEN. HOE ERVAREN MENSEN DIT? ONDERZOEKERS VAN STICHTING SMART HOMES HEBBEN ONLANGS EEN
UITGEBREIDE EVALUATIE AFGEROND OVER HOE POTENTIËLE EINDGEBRUIKERS EN HUN MANTELZORGERS REAGEREN OP
DIT MAATJE IN HUIS.
D
e specialisten in mens-techniek-interactie
en psychologen van Smart Homes hebben
deze attente en hulpvaardige robot ont-
worpen binnen het, gedeeltelijk door de EU
gesubsidieerde, CompanionAble-project. Het definitieve
prototype rolt op sympathieke wijze rond in de Slimste
Woning van Nederland – een volledig uitgeruste demon-
stratiewoning voorzien van domotica. Tijdens de uitge-
breide gebruikersonderzoeken woonden de deelnemers
– mensen met beginnende vormen van dementie –met
hun partner twee dagen lang in deze slimme woning,
samen met het ontwikkelde robotmaatje. eerste instantie twijfels hadden, of het een beetje eng
De ontwikkelde zorgrobot fungeert als coach en maatje vonden, veranderden volledig van mening. Na enkele
en ondersteunt de gebruiker door middel van suggesties, uren al zagen zowel patiënten als hun partners de vele
aanmoedigingen en herinneringen op fysiek, mentaal en voordelen en de toegevoegde waarde van een robot-
sociaal vlak. Denk hierbij aan het bieden van structuur maatje dat naar je toe komt en zelfs tegen je praat.”
gedurende dag zoals het tijdig eten, drinken, en innemen Herjan van den Heuvel, mede-projectleider namens
van medicijnen, het voorstellen van activiteiten, zoals Smart Homes,legt uit: “Mensen met beginnende demen-
een wandeling, ontspanning door een spel te spelen. tie hebben af en toe zeker nog wel kleine problemen
Ook kan de robot iemand bellen en de persoon herin- met het omgaan met de robot. Dit heeft ons vele lessen
neren aan afspraken en taken. De verwachting is dat geleerd en een flink aantal verbeterpunten laten zien.”
dit alles zal bijdragen aan een actiever, plezieriger en Claire Huijnen: “Het is geweldig om te horen en voelen
gezonder leven, niet alleen voor de eindgebruiker, maar dat partners geloven dat deze robot een stukje last van
ook voor de partner of mantelzorger. De robot kan dus hun schouders kan nemenals het om de zorg voor hun
gezien worden als een hel- geliefde gaat. Deze robot kan deze mantelzorgers struc-
Het 4-jarige CompanionAble project ontving 7,8 pende hand voor beiden. tuur en initiatief bieden; waar mensen met dementie on-
miljoen Euro aan researchsubsidie uit het EU ze- gelofelijk veel behoefte aan hebben. Partners geven wel
vende kaderprogramma (FP7) en het volledige pro- IN EERSTE INSTANTIE aan dat het systeem flexibel en gepersonaliseerd moet
jectteam bestaat uit 18 gespecialiseerde partners TWIJFELS zijn om het echt te laten werken. En in dit personaliseren
uit heel Europa. Als een van de eerste projecten De intensieve testses- zien ze een grote rol weggelegd voor zichzelf, want zoals
op het gebied van sociale robots en smart homes sies hebben een rijkdom een partner zelf zei; ‘niemand kent hem beter dan ik’.”
heeft CompanionAble de weg gebaand voor de aan nieuwe informatie, Claire Huijnen vervolgt: “Uit de enorme hoeveelheid ob-
acceptatie en verdere uitrol van dit soort techno- aangrijpende verhalen servaties, meningen en bevindingen hebben we geleerd
logieën en diensten. en diepgaande inzichten dat er nog veel dingen te verbeteren zijn, maar vooral dat
Voor meer informatie over het project en een film opgeleverd, zowel over mensen de robot accepteren en leuk vinden! Deze kennis
van de robot kijkt u op de website van Smart Homes de specifieke diensten die stimuleert ons om verder te gaan met het ontwikkelen
www.smart-homes.nl of kom in november naar de de robot aanbiedtals over van robotmaatjes die als het ware samenwerken met
Beurs Domotica & Slim Wonen in Eindhoven. Bent u het grotere idee van leven een slimme woning. Dit alles met als ultieme streven
als thuiszorgorganisatie of zorginstelling geïnteres- met een robot in huis. Claire mensen te helpen elkaar te helpen en de mensen met
seerd in samenwerking of vervolgprojecten, neem Huijnen, projectleider: “Alle geheugenproblemen zo langer te laten genieten van
dan contact op met Herjan van den Heuvel of Claire deelnemers waren erg posi- hun welzijn, zelfstandigheid en vrijheid. Wij streven er
Huijnen van Stichting Smart Homes. tief over hun ervaring met naar het beste te halen uit mensen door middel van
de robot. Zelfs zij die in ondersteunende technologie.”
SMART HOMES MAGAZINE - september 2012 17
SHM_1204_p017_Robots.indd 17 21-09-12 15:18

18. SMART HOMES MAGAZINE INITIATIEVEN
INGEZONDEN MEDEDELING  ROBIN DE HAAN, KVK MIDDENNEDERLAND
Dagvoorzitter Arthur Süthoff (25 jaar directeur-eigenaar van een middelgroot Peter Hermans van Careyn: “Domotica draagt bij aan één of
installatiebedrijf): “In de installatiebranche is het belangrijk dat return-on-investment meer van de gestelde innovatiethema’s: de geïnformeerde
mogelijk is. Als daar geen zicht op is, gaan bedrijven niet investeren in domotica” cliënt, de slimme keten en behoud zelfstandigheid.”
WAAROM MARKTKANSEN VOO R
IN 2040 IS IN DE REGIO MIDDENNEDERLAND 25 PROCENT VAN DE BEVOLKING OUDER DAN 65 JAAR. ER KOMEN MEER
DAN 150.000 OUDEREN BIJ TEN OPZICHTE VAN 2012 CBS 2011. DE VERGRIJZING LEIDT TOT EEN STERK TOENEMENDE
ZORGBEHOEFTE. DOMOTICA OF  IN HELDER NEDERLANDS  HUISAUTOMATISERING, BIEDT MOGELIJKHEDEN VOOR DE
GROTE UITDAGINGEN IN DE ZORG: TEKORT AAN PERSONEEL EN SNEL OPLOPENDE KOSTEN. DOMOTICA ONDERSTEUNT
OUDEREN IN HET LANGER ZELFSTANDIG WONEN. DIT BIEDT ONDERNEMERS INTERESSANTE MARKTKANSEN.
OP ZOEK NAAR GEZONDE BUSINESSCASES kundigen actief aan de slag gegaan om de kansen van
In de sterk groeiende zorgmarkt zijn in Midden-Ne- domotica inzichtelijk te maken. Twee sprekers uit het
derland de laatste jaren al meer dan 1.000 woningen bedrijfsleven en de zorg gaven hun visie op de kansen
levensloopbestendig gemaakt. De potentie van deze voor domotica. Tijdens de workshop ‘Identificeren kan-
markt is nog vele malen groter, maar de marktgroei sen en slechten barrières’ werd het onderwerp verder
stagneert. De installatiebranche en de zorgsector we- uitgediept. In dit verslag vindt u de highlights en uit-
ten elkaar niet te vinden in gezonde businesscases. De komsten van deze invitational conference.
‘Invitational Conference’, georganiseerd door de KvK,
Uneto-Vni en TNO Centrum Zorg en Bouw, is de eerste Voor meer informatie
aanzet om daarin verandering te brengen. Robin de Haan, adviseur Regionale Economie
T: 030 239 6620
IDENTIFICEREN KANSEN E: robin.dehaan@kvk.nl
Op de conferentie is een select gezelschap van des-
18 SMART HOMES MAGAZINE - september 2012
SHM_1204_p018_019_KvK.indd 18 21-09-12 15:19

19. Peter Eggens van Avics: “Domotica is geen technische invulling, maar een veranderingstraject Robin de Haan: adviseur Regionale Economie bij KvK ,
waar techniek zinvol wordt toegepast. Domotica is daadwerkelijk een hulpmiddel dat helpt koppelt uitkomsten van de workshop terug.
om het comfort en de veiligheid van ouderen te vergroten, mits goed ingezet”
O R DOMOTICA?
Sterkten domotica top 3 Vervolgacties om de kansen in Midden-Nederland te versnellen:
• Domotica betekent aantoon- Op basis van de geïdentificeerde sterkten en kansen zijn de volgende vervolgacties geformuleerd, De
bare meerwaarde. vetgedrukte acties zijn prioritair en worden in 2012 en 2013 uitgevoerd.
• Er is al een regionaal netwerk
aanwezig met kennis, exper- 1. Samenwerking in financiële belangen in kaart brengen en zorgen dat alle partijen er profijt van hebben.
tise over de markt en de eind- Expertmeeting in kleine setting najaar 2012 over financiële belangen.
gebruiker. Intentieverklaring tot samenwerking opstellen tussen marktpartijen en opdrachtgevers.
• Er is in Midden-Nederland een
grote markt voor domotica. 2. Samenwerking door waarnemen en begrijpen van organisaties ten behoeven van wederzijds begrip.
Matchmaking-event zorginstellingen en installatiebedrijven op Innovation Day 31 oktober 2012.
Kansen domotica top 3 Marketing- en imago-aanpak over zorgdomotica, oftewel ‘ouderen genieten van comfort en veiligheid’,
• Senioren formuleren steeds ‘de (koopkrachtige) oudere is niet zielig’.
beter hun vraag.
• Er is meer maatwerk mogelijk 3. Kleinschalige aanpak.
door steeds gebruikersvrien- Twee (kleinschalige) pilots die tot volwaardige businesscases leiden in 2013.
delijkere technologie.
• Markt voor bedrijven ver- 4. Starten vanuit de eindgebruiker.
plaatst van zorginstellingen Uitvoeren van een marktverkenning en onderzoek in 2013.
naar particuliere (senioren) Installeren van een regionale klankbordgroep en eindgebruikersforum.
woningen.
SMART HOMES MAGAZINE - september 2012 19
SHM_1204_p018_019_KvK.indd 19 21-09-12 15:19