Presentación sobre a Segunda República española no período 1931-1936

1. A SEGUNDA REPÚBLICA (1931-1936)

3. Fonte: Heladio Anxo Fernández Manso

4. EIXO CRONOLÓXICO DA SEGUNDA REPÚBLICA ESPAÑOLA « Alegoría da República española », por Teodoro Andreu (1931)

9. Republicanos de esquerda

10. Radicais

11. Socialistas

12. Nacionalistas cataláns e

15. Progresista

17. Cortes unicamerais

18. Executivo : Consello de Ministros e Presidente da República

19. Dereito de propiedade subordinado ao interese social

20. Dereitos económicos e sociais

21. Sufraxio feminino

23. Reforma agraria

24. Exército

25. Estrutura territorial

29. Ministro de Marina (ORGA) Ministro de Facenda (PSOE) Ministro de Economía (ACR) Ministro de Xustiza (PSOE) Ministro de Comunicacións (PRR) Ministro da Guerra (Acción Republicana) Ministro de Instrución Pública e Belas Artes (PRRS) Ministro de Estado (PRR) Ministro da Gobernación (DLR) Ministro de Traballo (PSOE) Ministro de Fomento (PRRS) Goberno provisional

31. Acción Republicana (M. Azaña)

32. ORGA (galeguistas como Casares Quiroga )

38. Partido Liberal Demócrata

40. Renovación Española ( Calvo Sotelo )

49. Cortes unicamerais

50. Executivo : Consello de Ministros e Presidente da República

51. Dereito de propiedade subordinado ao interese social

52. Dereitos económicos e sociais

53. Sufraxio feminino

54. Estado laico CONSTITUCIÓN DE 1931: 125 artigos distribuidos en 9 títulos e 2 disposicións transitorias

56. Clausura de Academias e Capitanías

59. Supresión do orzamento de culto e clero

60. Matrimonio e cemiterios civís

61. Divorcio

62. Disolución da orde xesuita

64. Democratizalo

66. Abundancia de pequenos propietarios

67. Predominio do latifundio no sur

69. Xornada laboral

70. Salarios mínimos

73. Logros insuficientes

77. Parlament

78. Competencias

80. Lei de xurados mixtos

81. Semana laboral de 40 horas

82. Aumento de salarios

84. Ensino estatal e universal

85. Extensión do ensino primario

87. Caricatura do cardeal Segura ("El Be Negre", 1931) La Traca (1932) « Queima de conventos » (maio 1931). Fonte: Wikipedia A CUESTIÓN RELIXIOSA

88. Viñeta de Bagaría

89. « O Exército é nacional, así como a Nación non é patrimonio dunha familia. A República é a Nación que se goberna a si mesma […] Respectuosa a República coa conciencia individual, non esixe a promesa de adhesión. Os que opten por servila, outorgarán a promesa; os que refusen prestala, será que prefiren abandona-lo servizo. A República é para todos os españois, pero só poden servila en postos de confianza os que sen reservas e fervorosamente adopten o seu réxime. Retirar do servizo activo aos que refusen a promesa de fidelidade non ten carácter de sanción, senón de ruptura do seu compromiso co Estado. » Gaceta de la República, 23-4-1931. Azaña con Franco en A Coruña (1932) O EXÉRCITO Decreto para subordinar o poder militar ao civil O EXÉRCITO Mantívose o sistema de redención do servizo militar, logo de 6 meses en filas Intento de golpe militar do xeneral Sanjurjo (agosto 1932)

90. - Fonte: M. AUPERT: La reforma militar de Azaña, 1982.

93. « […] Serán susceptibles de expropiación as terras incluídas nos seguintes apartados: 5º As que polas circunstancias da súa adquisición, por non seren explotadas directamente polos seus adquirentes e polas condicións persoais destes, deba presumirse que foron compradas con fins de especulación ou co único obxecto de percibí-la súa renda. 7º As incultas ou manifestamente mal cultivadas, en toda aquela porción que, pola súa fertilidade e favorable situación, permita un cultivo permanente, cun rendemento económico superior ao actual, cando se acrediten tales circunstancias por dictame técnico reglamentario, tralo informe previo das asociacións agrícolas e dos Concellos do termo municipal onde radiquen as leiras. As que debendo ser regadas por existir un estanque de rega non o fixeron aínda cando todas estas circunstancias se acrediten co informe técnico previo. [...] » Lei de Bases da Reforma Agraria (setembro 1932) REFORMA AGRARIA A Lei de Reforma Agraria ata decembro de 1934 Fonte: Sergi Sanchiz

94. Sucesos de Casas Viejas (1933), motivados polo retraso na Reforma Agraria Insurreccións de 1933. Fonte: http://www.esacademic.com/dic.nsf/eswiki/1006788

95. CONFLITIVIDADE SOCIAL

96. O problema máis grave que se quería resolver a nivel educativo era o elevado índice de analfabetismo , superior ao 30% da poboación, e máis dun millón de nenos sen escolarizar . Os gobernos do primeiro Bienio (1931-1933) propuxéronse duplicar as 32.680 escolas que existían en España, construindo 5.000 novas escolas cada ano , e incrementar o número de mestres nunha proporción similar. Lograron crear 13.000 aulas en dous anos, ampliando os institutos de Bacharelato e modernizando a Universidade. Fonte: Exposición « Imaxe gráfica da Segunda República ». Fundación 10 de Marzo Viñeta de Bagaría EDUCACIÓN

97. Caricatura sobre o « perigo de desintegración de España (1934) en Be Negre Cartel ante o plebiscito de 5 de novembro de 1933 sobre o Estatuto vasco Cartel en prol do Estatuto de Galicia (1936), de Seoane NOVA ORGANIZACIÓN TERRITORIAL

98. Cartel pro estatuto de Galicia, Vigo, 1936. Camilo Díaz Valiño. Carteis de Castelao a prol do Estatuto . « (…) en 1931, catro galeguistas -Otero Pedrayo, Castelao, Suárez Picallo e Villar Ponte- obtiveron, por primeira vez, escano nas Cortes de Madrid. Nese mesmo ano fundouse o Partido Galeguista co obxectivo de acadar a autonomía, a pesar das limitacións constitucionais (...). As bases do autogoberno para Galicia foron redactadas por unha comisión, na que tivo un destacado papel Alexandre Bóveda. O texto foi aprobado pola Asemblea de Concellos en decembro de 1932. (…) O 28 de xuño de 1936 o pobo galego votou masivamente a favor do Estatuto. » Fonte: Exposición « Imaxe gráfica da Segunda República ». Fundación 10 Marzo O ESTATUTO DE AUTONOMÍA DE GALICIA

99. Viñeta de Bagaría ELECCIÓNS 1933

100. Cartel da CEDA para as eleccións de 1933 Último goberno de Lerroux con cinco ministros da CEDA (1935) O BIENIO DE DEREITAS Non aplicación da Lei de Confesións e Congregacións Relixiosas Restablecemento parcial do pago de soldos aos cregos polo Estado Non aplicación da Lei de Confesións e Congregacións Relixiosas Cambios no procedemento de elección de xurados mixtos Anulación, na práctica, da Lei de Termos Municipais Amnistía para os implicados na sublevación militar de 1932

101. O Goberno da Generalitat que proclamou o Estat Catalá en 1934, encarcerado (ata febreiro de 1936) REVOLUCIÓN DE OUTUBRO DE 1934 « As limitacións da política social no primeiro Bienio provocaron a radicalización dos partidos e sindicatos obreiros. (…) No verán de 1934 a esquerda obreira, agás a CNT, uniuse nas Alianzas Obreiras . O seu obxectivo era frear o fascismo mediante un movemento revolucionario á marxe da legalidade. A revolución estalou en outubro cando entraron no goberno membros da CEDA. » Fonte: Exposición « Imaxe gráfica da Segunda República ». Fundación 10 de Marzo Instauración da « orde revolucionaria » Control de servizos públicos e transporte Control de abastecementos a localidades sitiadas Supresión de moeda

102. « Asturias, sempre Asturias […] O pesadelo da revolución e o pesadelo de España debía ser a pantasma que nos seguise ata derrubarnos ». César Jalón, ministro radical de Comunicacións do goberno Lerroux 6 / maio /1935 : Gil Robles entra no goberno como ministro de Guerra Comeza a « rectificación » da República, cos radicais sometidos á vontade da CEDA e as esixencias revanchistas dos patronos e terratenentes Paralización da Reforma Agraria Reforzamento do poder dos militares antiazañistas e dereitización do exército Proxecto de reforma constitucional

104. 1936: POLARIZACIÓN POLÍTICA

105. Cartel conmemorativo da vitoria do Frente Popular en 1936. Josep Renau ELECCIÓNS 1936 « En xaneiro de 1936 constitúese o Frente Popular, seguindo o acontecido noutros países. Nela xuntáronse as forzas políticas republicanas de esquerda co obxectivo básico de frear o avance do fascismo acadando a derrota da coalición de centro-dereita. » Fonte: Exposición « Imaxe gráfica da Segunda República ». Fundación 10 Marzo

107. 1936 15 xaneiro: Constitución do Frente Popular 16 febreiro: Vitoria do Frente Popular 19 febreiro: Azaña, xefe do goberno 21 febreiro: Lei de Amnistía e volve aplicarse a Reforma Agraria 1-10 marzo: Anticlericalismo e preparación dun alzamento militar contra o goberno 15 marzo: Ilegalización de Falange Española e detido o seu líder

108. Tiziano: « A morte de Acteón » Teniente Castillo José Calvo Sotelo 1936 1936 3 abril: Constitución das novas Cortes 7 abril: Destitución de Alcalá Zamora 3 maio: Azaña, novo presidente da República 19 maio: Goberno de Casares Quiroga 25 xuño: Preparado para a aprobación O Estatuto de Euzkadi 28 xuño: Aprobación en plebiscito do Estatuto de Autonomía de Galicia 12-13 xullo: Asasinatos de José Castillo e José Calvo Sotelo 15 xullo: O Bloque Nacional retírase das Cortes

109. « O tempo político destes cinco anos [1931-1936] foi tremendamente rápido e acelerado,... Semella curioso contrastar como o significado último do concepto revolución que se utilizaba en boca dos dirixentes republicanos ata abril de 1931, daquel mito da revolución incruenta como expresión en positivo dun drástico cambio cultural e social, xa non asemella en nada ao que a maioría da sociedade entendía polo mesmo termo revolución en 1935. Xa pasaran as experiencias dun ano 1933 cargado de tentativas insurrecionais co decidido paso dos sectores anarquistas a pór en práctica as súas consignas revolucionarias. Tamén xa se vivira a fallida tentativa insurrecional de outubro de 1934,[...] É preciso explicar que a Segunda República non foi uniforme. Que nin tan sequera todos os que se declaraban « republicanos » falaban da mesma República. […] E aínda que houbo moita vontade por parte dos novos dirixentes , non houbo tempo porque a Segunda República , o sistema democrático longo tempo esperado, chegaba tarde . Porque, ademais das circunstancias propias do desenvolvemento político do Estado liberal español, chegou nos difíciles e convulsos anos trinta ... » Emilio Grandío: « A Segunda República en Galicia. Memoria, mito e historia. »