scr

1. 1
ชื่อ-สกุล
เลขประจําตัว
เลขประจําตัวผูรวมงาน 1.
เลขประจําตัวผูรวมงาน 2.
วันที่ทําการทดลอง
อาจารยผูควบคุม
วงจรเอสซีอาร (SCR)
1. วัตถุประสงค
เพื่อใหนิสิตมีความคุนเคยกับ SCR และ UJT ซึ่งเปนสิ่งประดิษฐสารกึ่งตัวนําที่ใชกันอยาง
แพรหลายในวงจรสวิตชอิเล็กทรอนิกส
2. ทฤษฎีและการประยุกตใชงาน
2.1 SCR (Silicon Controlled Rectifier)
SCR เปนสิ่งประดิษฐที่ประกอบดวยสารกึ่งตัวนํา 4 ชั้น มีขั้วตอออกมาใชงาน 3 ขั้ว คือ ขั้วอา
โนด (Anode) คาโธด (Cathode) และเกต (Gate) ดังแสดงในรูปที่ 1 การทํางานของ SCR มีลักษณะ
คลายคลึงกับของไดโอด ซึ่งมี 2 สถานะ คือ สถานะนํากระแส และไมนํากระแส กระแสไหลผาน SCR ได
ทิศทางเดียว SCR จึงมีสัญลักษณคลายคลึงไดโอด ดังแสดงในรูปที่ 1
Gate
(G)
P1
N1
P2
N2
Anode (A)
Cathod (K)
(ก) โครงสราง
J1
J2
J3
(ข) สัญลักษณ
Gate
(G)
Anode (A)
Cathod (K)
รูปที่ 1 โครงสรางและสัญลักษณของ SCR
2102492
ELECTRICAL ENGINEERING
LABORATORY II

2. 2
SCR จะทํางานเหมือนสวิตชที่เปดปดไฟได เมื่อใหแรงดันครอมระหวางขั้วอาโนดกับคาโธด
โดยใหขั้วอาโนดและคาโธดเปนไฟลบตามโครงสราง SCR ในรูปที่ 1 (ก) รอยตอ PN J1 และ J3 จะถูก
ไบแอสตาม และรอยตอ J2 จะถูกไบแอสยอน กระแสจะไมไหลผาน SCR ในระยะแรก ซึ่งเปรียบได
เหมือนสวิตชเปด ถาลองเพิ่มแรงดันที่ครอม SCR ขึ้นไปเรื่อย ๆ จนกระทั่งถึงแรงดันหนึ่งซึ่งเรียกวา
แรงดันพังทะลุ (Breakover voltage) หรือ BO
V รอยตอ J2 จะเกิด Breakover ทําใหเกิดกระแสไหลผาน
จากขั้วอาโนดมาที่คาโธดได การทํางานในชวงนี้เหมือนกับสวิตชปด
ขั้วเกตเปนขั้วควบคุมให SCR เปลี่ยนสถานะจากไมนํากระแสไปเปนนํากระแสได ถาปอน
กระแสเกต G
I เขาที่ขั้วเกต จะนํากระแสไดทันทีแมวาแรงดันที่ครอมตัว SCR จะนอยกวาแรงดัน BO
V
ก็ตาม การเปลี่ยนสถานะจากไมนํากระแสเปนสูสถานะนํากระแสของ SCR จึงสามารถทําได 2 วิธี คือ
การเพิ่มแรงดันที่ครอม SCR ใหเกินคา BO
V และการใสกระแสเกต
SCR จะไมยอมใหกระแสไหลผานในทิศตรงขาม ถาแรงดันที่ครอม SCR เปนบวกที่คาโธดและ
เปนลบที่อาโนด กระแสจะไมไหลผาน SCR
2.2 ลักษณะสมบัติของ SCR
ถาตอวงจรทดสอบ SCR ดังรูปที่ 2 (ก) จะไดกราฟลักษณะสมบัติ A
AK I
V − ดังแสดงในรูปที่ 2
(ข)
V
IG
RL
VAK
IA
High conduction region
Forward
Blocking
region
Forward
Breakover
voltage
Reverse
Blocking
region
Reverse
Avalanche
region
Forward Avalanche region
Holding
current
IA
IG = 0
VAK
IG1
IG2
High conduction region
Forward
Blocking
region
Forward
Breakover
voltage
Reverse
Blocking
region
Reverse
Avalanche
region
Forward Avalanche region
Holding
current
IA
IG = 0
VAK
IG1
IG2
(ก) (ข)
รูปที่ 2 ลักษณะสมบัติของ SCR
ลักษณะสมบัติของ SCR ขณะเมื่อยังไมปอนกระแสเกต ( 0
=
G
I ) นั้น จะเห็นวา SCR จะเริ่ม
นํากระแส เมื่อ AK
V มีคาประมาณ BO
V กระแส A
I จะไหลได เมื่อ SCR อยูในภาวะนํากระแส (ON)
แรงดัน AK
V จะลดลงเหลือเพียงประมาณ 1 V
ในกรณีปอนกระแสเกต SCR จะเริ่มนํากระแสที่ AK
V ต่ํากวา BO
V ดังเชนเมื่อปอน 1
G
I SCR
จะเริ่มนํากระแสเร็วขึ้น เมื่อเพิ่มกระแสเกตเปน 2
G
I SCR จะเริ่มนํากระแสที่แรงดัน AK
V ต่ําลงมาอีก
เมื่อ SCR นํากระแสแลว กระแสเกตจะไมมีผลตอการทํางานของ SCR แตอยางใดอีกตอไป แมเราจะลด

3. 3
G
I ลงจนเปนศูนย SCR จะไมหยุดนํากระแส แตก็ยังคงทํางานคางอยูในภาวะนํากระแสตลอดเวลา G
I
นี้จะมีผลในการควบคุมการเริ่มนํากระแสของ SCR เทานั้น จะไมมีผลตอ A
I และ AK
V เลย การเริ่ม
นํากระแสเกต เรียกวา การจุดชนวน (Triggering) SCR
การให SCR เปลี่ยนสถานะจากนํากระแสมาเปนหยุดนํากระแส ไมสามารถทําไดโดยการใช
กระแสเกตดังเชน การจุดชนวน SCR การทําให SCR หยุดนํากระแสตองลดกระแส A
I ลงต่ํากวา
คากระแสโฮลดิง (Holding current) ซึ่งเปนคาที่กําหนดโดยคุณสมบัติของตัว SCR เอง ดังนั้นจึงอาจมี
ขนาดแตกตางกันตามขนาดและชนิดของ SCR
2.3 ขอกําหนดทางไฟฟา
ในการใชงาน SCR จะตองพิจารณาถึง ขีดจํากัดการใชงานซึ่งบริษัทผูผลิตจะกําหนดให
เสมอ คาที่สําคัญในการใชงาน SCR ที่ควรรูคือ
1. Forward breakover voltage หรือคา BO
V คือ แรงดันที่ทําให SCR เริ่มนํากระแส
2. Maximum forward current หรือ (max)
F
I หรือคากระแส A
I สูงสุดที่สามารถไหลใน
SCR ได โดยไมทําให SCR เสียหาย
3. Minimum gate triggering current หรือ (min)
GT
I คือ กระแสเกตต่ําสุดที่สามารถ
จุดชนวน SCR ได
4. Holding current หรือ H
I คือ กระแส A
I ต่ําสุดที่ยังคงให SCR นํากระแสอยูได
5. Peak reverse voltage หรือ B
V ในรูปที่ 2 คือแรงดันยอนกลับที่จะพอดีทําให SCR
พังเสียหายได
ยกตัวอยาง เชน SCR ขนาด 400 V 10 A หมายถึง SCR ที่มีคา V
400
=
BO
V และ
A
10
(max) =
F
I การใชงาน SCR ไมควรใชเกินขีดความสามารถจะทําให SCR รอนจนเสียหายได
2.4 การประยุกตใชงาน
การใชงาน SCR สวนใหญจะใชเปนสวิตชสําหรับใหกระแสไฟผานหรือตัดไฟไมใหผานไปยัง
วงจรโหลด แต SCR มีลักษณะสมบัติที่นํากระแสทิศทางเดียวเทานั้น ดังนั้นเราจึงใช SCR ทําหนาที่เปน
วงจรเรียงกระแส (วงจรแปลงไฟสลับเปนไฟตรง) ได และถาหากเราสามารถควบคุมชวงเวลาของการ
นํากระแสของ SCR ในแตละคาบเวลาของไฟสลับ ใหนํากระแสไดนานขึ้นหรือสั้นลงไดแลว เราก็จะทํา
ใหกระแสเฉลี่ยที่จายไปยังโหลดแปรคาได ซึ่งสามารถนําไปใชในวงจรควบคุมกําลังไฟหรือควงคุม
ความเร็วของมอเตอรกระแสตรงได SCR ใชเปนสวิตชไดดีเพราะสามารถเปดปดวงจรไดเร็ว และ
ตองการกําลังไฟในการควบคุมการจุดฉนวนเพียงเล็กนอยเทนั้น การใช SCR เปนสวิตชยังดีกวาพวก
สวิตชแมเหล็ก รีเลยและคอนแทคเตอร ตรงที่ SCR ไมมีหนาสัมผัส ไมมีสวนเคลื่อนที่ จึงใชงานไดนาน
กวาและไมเกิดประกายไฟเมื่อทําการเปดปดวงจรไฟฟากําลัง

4. 4
2.4.1 การใช SCR เปนสวิตช
วงจรในรูปที่ 3 แสดงการใช SCR เปนสวิตชแบบงายๆ
0 t
VAC
0 t
IL
Turn on Turn off
RL
IL
VAC
R
S
รูปที่ 3 การใช SCR เปนสวิตช
เมื่อปดสวิตช S จะมีกระแสไหลผานตัวตานทาน และไดโอดปอนเปนกระแสเกตให SCR SCR
จะนํากระแสทําใหกระแส L
I ไหลผาน SCR SCR นํากระแสไดทิศทางเดียว ดังนั้นรูปคลื่นของ L
I จึง
เปนรูปซายนครึ่งคลื่น สวิตช S อาจเปนหนาสัมผัสของรีเลยขนาดเล็ก กระแสเกตที่ไหลผานสวิตชมี
ขนาดเล็กมากเมื่อเทียบกับกระแส L
I สวิตช S จึงใชขนาดเล็กๆ ได SCR จะหยุดนํากระแสเองในทุก
คาบเมื่อ L
I ลดลงเปนศูนย
2.4.2 การควบคุมเฟส (Phase control)
ถาเราสามารถควบคุม SCR ใหนํากระแส ณ เวลาใดเวลาหนึ่ง ในดานเวลาของไฟสลับ
เราก็จะสามารถควบคุมกําลังไฟที่จายใหกับโหลดได ลองดูวงจรในรูปที่ 4 ถา G
I เปนสัญญาณพัลส
(pulse) ที่ใชจุดชนวนให SCR นํากระแส การหนวงเวลาในการจุดฉนวน SCR ในแตละคาบเวลา จะทํา
ให SCR นํากระแสเร็วและชาตางๆ กัน กระแส L
I จะมีขนาดขึ้นอยูกับเวลาในการจุดชนวนนี้ ในรูปที่ 4
มุม φ คือ มุมจุดชนวน (Triggering angle) และ θ เปนมุมนํากระแส (Conducting angle) ของ SCR
คาเฉลี่ยของ L
I จะขึ้นกับมุมเหลานี้ ดังนั้นถาเราแปรมุม φ หรือ θ L
I จะเปลี่ยนแปลง

5. 5
RL
IL
VAC IG
0 ω t
IL
0 t
IG
φ θ 180o 360o
รูปที่ 4 การควบคุมเฟส
ถาใหแรงดันไฟสลับมีขนาด t
Vm ω
sin และกระแส L
I ที่ไหลผานโหลด เมื่อไมมี SCR มีคาเปน
t
Im ω
sin กระแส L
I ที่ถูกควบคุมเฟสจะมีคาเฉลี่ยดังนี้
t
d
t
I
I m
DC
L ω
ω
π
π
φ
sin
2
1
)
( ∫
=
( )
φ
π
cos
1
2
+
= m
I
( )
θ
π
cos
1
2
−
= m
I
, )
180
( o
=
+θ
φ
จะเห็นไดวาคาเฉลี่ยของ L
I จะขึ้นอยูกับมุม φ หรือ θ ถาเราควบคุมมุม φ ใหแปรเปลี่ยนได
เราก็สามารถควบคุม L
I ไดตามตองการ
หลักการควบคุมเฟสนี้สามารถนํามาใชในการควบคุมความเร็วของมอเตอรกระแสตรงได เพราะ
ความเร็วมอเตอรจะขึ้นอยูกับขนาดของกระแสอารเมเจอร
วิธีการแปรคามุมจุดชนวน (Triggering) ที่งายแสดงในรูปที่ 6 วงจรจะคลายคลึงกับในรูปที่ 3
เพียงแตเปลี่ยนตัวตานทาน R เปนตัวตานทานปรับคาได VR เพื่อใชปรับขนาดกระแส G
I ที่ใชในการ
จุดฉนวนได SCR จะเริ่มนํากระแสเมื่อ G
I มีคามากกวาคา (min)
GT
I

6. 6
RL
IL
VAC
VR
IG
0
IL
Turn on
IL(min)
t
IM
VAC
IG
DC
motor
รูปที่ 5 การควบคุมความเร็วมอเตอร รูปที่ 6 การแปรคามุมจุดฉนวน
2.4.3 การใชงานเปนวงจรเรียงกระแส
ในการแปลงไฟสลับเปนไฟตรง ไดโอดมักจะถูกเลือกใชเสมอ SCR มีคุณสมบัติเหมือน
ไดโอดและยังมีคุณสมบติเพิ่มเติมที่สามารถควบคุมการนํากระแสและหยุดนํากระแสได การเรียงกระแส
ที่ไดจากการใช SCR จึงสามารถควบคุมแรงดันและกระแสที่จะจายใหโหลดได โดยการควบคุมการจุด
ฉนวนของเกตโดยใชวงจรควบคุม
RL
VAC 3φ
IL
VL
0 t
VAC
0 t
IL ,VL
รูปที่ 7 การเรียงกระแสที่ใช SCR
2.5 UJT (Unijunction transistor)
UJT หรือทรานซิสเตอรหัวตอเดียวเปนสิ่งประดิษฐสารกึ่งตัวนําที่มีคุณสมบัติแบบความตานทาน
ลบ (Negative resistance device) นิยมใชในวงจรออสซิเลเตอร วงจรกําเนิดพัลส และใชในการจุด
ฉนวนไธริสเตอร

7. 7
รูปที่ 8 แสดงโครงสรางของ UJT ซึ่งประกอบดวยแทงซิลิคอนชนิดเอ็น (n-type) ที่ปลายทั้งสอง
จะมีขั้ว B1 และ B2 (เบส) ที่ผิวของแทงซิลิคอนจะมีการแพรซึมสารกึ่งตัวนําชนิดพี (p-type) และตอ
ออกมาเปนขั้วอิมิตเตอร (E) ดังนั้นตรงขั้ว E จะมีรอยตอพีเอ็น (pn junction) ซึ่งถาเขียนแทนรอยตอนี้
ดวยไดโอด UJT จะมีวงจรสมมูลยดังแสดงในรูปที่ 8 (ข) ลักษณะสมบัติของ UJT แสดงในรูปที่ 9 ซึ่งเปน
ลักษณะสมบัติ E
E V
I − (กระแส-แรงดัน อิมิตเตอร)
P+
N
B2
B1
E
E
B2
B1
B1
B2
E
RB1
RB2
(ก) โครงสราง (ข) วงจรสมมูลย (ค) สัญลักษณ
รูปที่ 8 UJT
Iv
Vv
Io
IE
Iv
Io
VE
E
B2
B1
RL
VE
IE
V
VBB
Vp
รูปที่ 9 ลักษณะสมบัติของ UJT
เมื่อมีแรงดันระหวางขั้วอิมิตเตอรและเบส (B1) กระแสอิมิเตอร E
I จะยังไมไหล ในระยะแรก
UJT จะอยูในสภาวะไมนํากระแส เมื่อเพิ่ม E
V จนถึงคา P
V UJT จะเปลี่ยนสภาวะเปนนํากระแส E
I
จะเพิ่มขึ้นในขณะที่ E
V ลดลง ในการหยุดนํากระแสของ UJT ก็ใหลดกระแส E
I จนกระทั่งนอยกวา
คากระแส V
I และแรงดัน V
V ซึ่งเปน Valley point จะกําหนดจากคุณสมบัติของ UJT สวน P
V นั้น
สามารถคํานวณไดจากสูตรดังนี้
Volt
7
.
0
+
= BB
P V
V η

8. 8
จะเห็นไดวา P
V จะขึ้นอยูกับแรงดันไบแอส BB
V ดังนั้นเราจึงสามารถเปลี่ยน P
V ไดโดยเปลี่ยน
BB
V และ η คือ Stand off intrinsic ration =
BB
B
R
R 1
ซึ่งกําหนดโดยคุณสมบัติของ UJT จะมีคาประมาณ
0.6 ~ 0.75 สามารถดูรายละเอียดจากบริษัทผูผลิต
C
VBB
Vo
VC
Vp
0 t
VC
0 t
Vo
R3
R2
R1
รูปที่ 10 UJT relaxation oscillator
รูปที่ 10 แสดงการนํา UJT มาใชงานเปนวงจรออสซิเลเตอร กระแส I จะอัดประจุ C ผาน R
แรงดัน C
V จะสูงขึ้นเรื่อยๆ จนถึงคา P
V UJT จะนํากระแส ทําให C คายประจุผานอิมิตเตอรเขาไปยัง
B1 ผาน RB การคายประจุจะเกิดขึ้นเร็ว ทําใหแรงดัน o
V เปนพัลส เมื่อคายประจุเสร็จ C จะถูกอัดประจุ
ใหมอีกครั้ง เปนดังนี้เรื่อยไป
3. สิ่งที่ควรรูกอนการทดลอง
1. ในการวัดรูปคลื่นตางๆ เราตองตั้ง CRO ไวในทํางานในโหมด DC มิฉะนั้น CRO จะตัดไฟ
DC ออก ทําใหรูปคลื่นที่ไดจัดสมดุลตัวเองใหพื้นที่เหนือเสนศูนยและใตเสนศูนยมีคาเทากัน ดังนั้นคา
ตางๆ ที่วัดไดจะผิดพลาดไป
2. ในกรณีที่ตองการวัดสองรูปคลื่นเพื่อเปรียบเทียบกัน พึงระลึกอยูเสมอวา สายกราวนทั้งสอง
ของ CRO ตอถึงกันอยูตลอดเวลา ดังนั้นถาเราไมใหสายกราวนทั้งสองอยูตําแหนงเดียวกันจะทําใหเกิด
การลัดวงจรขึ้น
3. สิ่งพึงปฏิบัติในการเปรียบเทียบรูปคลื่น คือ ใชสายกราวนของ CRO เพียงเสนเดียวหรือถา
ตองการใชทั้งสองเสนก็ตองใหสายกราวดทั้งสองอยูที่ตําแหนงเดียวกัน ขอสังเกตอีกประการหนึ่ง ก็คือ
ถา y-input ของ CRO มีการตอแบบปกติ กลาวคือ สายกราวนอยูทางดานกระแสไหลออก ซึ่งจะให
รูปคลื่นบนจอของ CRO แบบปกติ แตถา y-input ของ CRO มีการตอแบบกลับ กลาวคือ สายกราวด

9. 9
อยูทางดานกระแสไหลเขา จะใหรูปคลื่นบนจอของ CRO กลับเฟสไป 180o
ดังนั้นเวลาเขียนรูปจาก
CRO เราตองใหดานลบเปนบวก และดานบวกเปนดานลบ
การเปรียบเทียบรูปคลื่นโดยใช CRO นั้น บางกรณีจะเปนการตอแบบปกติทั้งสองสัญญาณ
ตัวอยางเชน การเปรียบเทียบสัญญาณที่เกต และแรงดันครอม SCR แตบางกรณีจะเปนการตอแบบ
ปกติหนึ่งสัญญาณและตอแบบกลับอีกหนึ่งสัญญาณ ตัวอยางเชน การเปรียบเทียบแรงดันครอม SCR
และแรงดันครอมโหลด ซึ่งในกรณีนี้สัญญาณจากโหลดจะเปนการตอแบบปกติ สวนสัญญาณจาก SCR
จะเปนการตอแบบกลับ
4. เอกสารอางอิง
1) David Rinnay, “The Power Thyristor and Its Applications”, McGraw-Hill Book, 1980.
2) R.K. Sugandhi, K.M. Sugandhi, “Thyristor : Theory and Application”, Wiley Eastern
Ltd., 1981.
ธารา ชลปราณี ปรับปรุง เมษายน 2532
อาภรณ ธีรมงคลรัศมี ปรับปรุง พฤษภาคม 2550

10. 10

11. 11
2102492
ELECTRICAL ENGINEERING LABORATORY II
ชื่อ-สกุล เลขประจําตัว
ชื่อ-สกุล เลขประจําตัว
ชื่อ-สกุล เลขประจําตัว
วันที่ทําการทดลอง อาจารยผูควบคุม
วงจรเอสซีอาร (SCR)
การทดลอง
อุปกรณและเครื่องมือที่ใชในการทดลอง
1) แหลงกําเนิดไฟตรง
2) มัลติมิเตอร
2) ออสซิลโลสโคป
3) มิลลิแอมมิเตอรกระแสตรง
5) ไมโครแอมมิเตอรกระแสตรง
6) แผงทดลอง SCR

12. 12
การทดลองที่ 1 ศึกษาการทํางานของ SCR
IL= IA
RV1 S1
(Load)
Lamp
mA
(range 300 mA)
(range 300 µA)
IG
A
K
G
µA
DC supply
12 V
1MΩ
R10
1.2kΩ
R9
470Ω
รูปที่ 11 วงจร SCR ที่ใชในการทดลอง
1) ตอวงจรตามรูปที่ 11 เพื่อศึกษาการทํางานของ SCR
2) ตั้ง RV1 ไวที่คามากที่สุด ตอสวิตช S1 แลวคอยๆ ลด RV1 ลง จนกระทั่ง SCR นํากระแส
(สังเกตจากมิลลิแอมปมิเตอรหรือจากหลอดไฟ) จดคา G
I ที่ทําให SCR ทํางานและคา L
I
G
I = µA
L
I = mA
3) เปลี่ยนคา RV1 ตั้งแตมากไปถึงนอยที่สุด สังเกตการทํางานของวงจร
4) ตัดสวิตช S1 (Open circuit) สังเกตการทํางานของวงจร
5) ปดแหลงจายไฟตรงที่ปอนใหกับวงจร สังเกตการทํางานของวงจร
6) เปดแหลงจายไฟตรงที่ปอนใหกับวงจรอีกครั้ง สังเกตการทํางานของวงจร

13. 13
วิเคราะหผลการทดลอง

14. 14
การทดลองที่ 2 การใชงาน SCR
S1
mA
(range 300 mA)
A
K
G
12 V
AC
220 V
AC
VL
VAK
R10
1.2kΩ
1MΩ
RV1 R9
470Ω
รูปที่ 12 การควบคุมการเรียงกระแส (Controlled rectifier)
1) ตอวงจรตามรูปที่ 12
2) ตั้ง RV1 ไวที่คามากที่สุด ตอสวิตช S1 แลวคอยๆ ลด RV1 ลง จนกระทั่ง SCR นํากระแส
อานคากระแสโหลด L
I และสเก็ตซรูปคลื่นของแรงดันโหลด L
V และแรงดันครอม SCR AK
V โดยใช
CRO
3) ลดคา RV1 จนนอยที่สุด อานคากระแสโหลด L
I และสเก็ตซรูปคลื่นของแรงดันโหลด L
V
และแรงดันครอม SCR
กรณีที่ 1 RV1 ที่ SCR เริ่มนํากระแส กรณีที่ 2 RV1 มีคานอยสุด
0 ω t
VAK
0 ω t
VAK
0
VL
ω t 0
VL
ω t
กรณีที่ 1 L
I = mA กรณีที่ 2 L
I = mA

15. 15
วิเคราะหผลการทดลอง

16. 16
การทดลองที่ 3 ศึกษาการทํางานของ UJT
C2
VE
VC
RV1
DC supply
12 V
S1
R3
R2
E B2
B1
VB1
VB2
รูปที่ 13 การควบคุมการเรียงกระแส (Controlled rectifier)
1) ตอวงจรตามรูปที่ 13 ซึ่งเปนวงจร relaxation oscillator ชนิดหนึ่งที่ใช UJT
2) ตั้ง RV1 ไวที่คามากที่สุด ตอสวิตช S1 แลวคอยๆ ลด RV1 ลง จนกระทั่ง UJT ทํางาน
(สังเกตจากรูปคลื่น E
V ) สเก็ตชรูปคลื่นของ E
V ซึ่งเปนรูปคลื่นฟนเลื่อย อานความถี่ของรูปคลื่นนั้น
0
VE
t
ความถี่ = Hz

17. 17
3) ลดคา RV1 จนนอยที่สุด สเก็ตชรูปคลื่นของ E
V , 1
B
V และ 2
B
V อานคาความถี่ของ E
V คาบ
ของรูปคลื่น 1
B
V
0
VE
t
ความถี่ = Hz
0
VB1
t
คาบ = sec
0
VB2
t
วิเคราะหผลการทดลอง

18. 18
การทดลองที่ 4 การใช UJT เพื่อจุดชนวน SCR
VE
R2
E B2
B1
C2
R3
12 V
AC
220 V
AC
R9
S1
mA
(range 300 mA)
A
K
G
VL
VAK
VB1
IL
RV1
470Ω
รูปที่ 14 การควบคุมการเรียงกระแส (Controlled rectifier)
1) ตอวงจรตามรูปที่ 14 ซึ่งเปนวงจรควบคุมการเรียงกระแสที่ใช SCR และ UJT
2) ตั้ง RV1 ไวที่คามากที่สุด ตอสวิตช S1 คอย ๆ ลด RV1 ลง จนกระทั่ง SCR เริ่มทํางาน อาน
คา L
I และสเก็ตชรูปคลื่นของ L
V และ AK
V
3) ตั้ง RV1 ไวที่คานอยที่สุด ทําแบบเดียวกับขอ 2
กรณีที่ 1 RV1 ที่ SCR เริ่มทํางาน กรณีที่ RV1 นอยสุด
0 ω t
VAK
0 ω t
VAK
0
VL
ω t 0
VL
ω t
กรณีที่ 1 L
I = mA กรณีที่ 2 L
I = mA

19. 19
4) ตั้ง RV1 ให SCR ทํางานในชวงประมาณ 90o
ของครึ่งคาบบวก (Positive-half-cycle) อาน
คา L
I และสเก็ตชรูปคลื่น E
V 1
B
V และ L
V
0 t
VE
0
VB1
t
0
VL
t
L
I = mA
วิเคราะหผลการทดลอง

20. 20
สรุปผลการทดลอง