2. A palabra Samaín
A palabra Samaín vén do
irlandés antigo, Samuin ou Samfuin,
onde Sam significa "verán " eFuin, "fin ",
Samaín,
gaélicas
Samhuin,
que
o fin do verán.
Sammonios,Sammas...
significan
o
“fin
son
pois
do
palabras
verán”
ou
“asamblea”,“reunión” ou tamén, “xuntanza da fin do verán”.
O calendario celta divide o ano en dúas metades, a metade
escura
comeza
no
mes
de
Samonios(outubro-novembro)
clara, no mes de Giamonios(abril-maio). Considérase
e
metade
que o ano
comeza coa metade escura, así Samoniosconvértese no Ano Novo
celta. Cada mes comeza coa lúa chea ea celebración do ano novo
ten lugar durante as "tres noites Samonios", a lúa chea máis
próxima
do
equinoccio
de
outono
e
o
solsticio de inverno.
O
pobo
festividades
celta
no
tiña
ano:
catro
Imbolc,
grandes
Beltaine,
Lughnasas e Samhain.
Cada unha destas
celebracións
o
marcaba
comezo
dunha
estación. A primeiros de febreiro, Imbolc;
a
primeiros
de
maios,
o
Beltaine;
principios de agosto, o Lughnasad e
a
en
novembro o Samauhin ou Samhain.
Equipo de Dinamización da Lingua Galega - Samaín 2013
CEIP Ponte dos Brozos - Arteixo
3. A festa celta
A festa representaba a época do ano na que os antigos celtas
gardaban as provisións para o inverno e sacrificaban
Remataba o tempo das colleitas e os días facíanse
animais.
máis curtos e
as noites máis longas, tempada de inverno, onde todo é frío,
escuro e non se pode plantar.
A asemblea do
Samaín, a grande reunión anual das xentes
célticas celebrábase ao .redor do día 1 do mes de Santos, no
lugar onde estaban as tumbas dos
antepasados.
A
outubro
a
ano:
as
andaban
era
noite
máis
ánimas
do
31
de
perigosa
do
dos
vagabundas.
defuntos
Os
celtas
crían que nesta noite de Samhain
os
espíritos
dos
mortosvolvían
para visitar o mundo dos mortais,
producíase a comunicación entre os vivos e os mortos e as portas
do máis alá quedaban abertas.
Os
celtas
acendían
fogueiras
ecamiñaban ao redor delas acompañados
dos seus animais ou vestindo peles de
animais como símbolo de purificación e
para
afastar
os
malos
espíritos.
Deixaban comida e doces fóra das súas
casas e acendían candeas que colocaban
no interior das caveiras dos inimigos
para
axudar
ás
almas
Equipo de Dinamización da Lingua Galega - Samaín 2013
CEIP Ponte dos Brozos - Arteixo
dos
mortos
a
4. atopar o camiño á luz e o descanso xunto a deus Sol, nas Terras
do Verán. Eraunha celebración da vida e do renacemento a través
da morte. A festa nocturna de benvida ao Ano Novo.
A festa en Galicia.
Coa
romanización
cristianización
e
a
posterior
importantes
ritos
celtas perdéronse. No S. IX,
converteu
mortos
a
celebración
na
celebración
A igrexa
do
culto
aos
de
Todos
os
Santos e Día de Defuntos
e
acenden
velas para axudar ás almas do Purgatorio.
Aínda que os restos de cultos
Igrexa cristiá,
memoria e
pagáns
foron borrados pola
en Galicia acelebración desta data mantívose na
melóns, cabazas ou calabazotes ocuparon o lugar das
caveiras nas encrucilladas dos camiños.
O
profesor
redescoberta
Galicia
ata
desta
Rafael
López
tradición
hai
30
e
anos.
Loureiro,foi
garantir
Ademais,
que
responsable
existiu
tamén
atopou
en
a
da
toda
súa
supervivencia no norte de Cáceres norte, e zonas de Zamora e
León
onde
a
lingua
galega
e
tradicións
están
profundamente
enraizados.
En Galicia, atopamos a celebración do Samaín por toda a
xeografía cun folclore similar aínda que con nomes diferentes:
calacús nas Rías Baixas, calabazotes en Ortigueira, caveiras de
melón en Cedeira, colondros en Ourense...
Facturación da caveira
Equipo de Dinamización da Lingua Galega - Samaín 2013
CEIP Ponte dos Brozos - Arteixo
5. A facturación da caveira faise de maneira similar en toda a
xeografía:
- baleiramos
o
cabaza
dapolpa
e
das
pebidas
do
seu
interior,
- facemos ollos, fociños e boca, buscando unhaexpresividade
tétrica e aterradora.
- colocamos a candea no interior e
- poñemos
escuro,
a
caveira
nas
encrucilladas
redordo
nun
ventásda
dos
cemiterio,
curruncho
casa,
nas
camiños,
ao
no
camiño
ao
cemiterio, no mesmo cemiterio...
En Cedeira póñenlles paoíños a xeito de dentes e en Quiroga
úsana coma máscara
polo Antroido.
En Galicia encetábanse a tallar as caveiras poloSan Miguel,
29 de setembro, e aínda había rapaces que as facían
en canto
vían un melón madurecido nos térreos e seguíase facendo ata ben
entrado
o
outono.
Non
había
unhadata
,
especial,
un
día
sinalado, todo ooutono era tempo de caveiras.
Celebracións do Samaín
Cedeira:
A noite de Santos saen á rúa con cabazas talladas
en forma de caveira cunha candea acendida no seu interior. A
festa adoita comezar ao redor das cinco do serán e faise un
percorrido polos calellos máis escuros da vila
ao
compás da
música dun tambor.
Illa de Arousa: os nenos érguense antes de que saia o sol e
percorren as rúas e tendas o día 1 de novembro pedindo cunha
Equipo de Dinamización da Lingua Galega - Samaín 2013
CEIP Ponte dos Brozos - Arteixo
6. algarada tradicional: "unha limosniña polos defuntiños que van
alá". Reciben cartos, laranxas, boliños de pan e lambetadas.
Xil, Meaño: na ladeira do monte, entre o lusco e o fusco os
seus
habitantes
velas. Dende
soben
abaixo,
en
procesión
obsérvase
unha
ao
cemiterio
"santa
compaña"
portando
de
luces
oscilantes, e no mesmo cemiterio non son poucas as viúvas que
ficaron toda a noite alí, velando aos seus mortos.
Samaín e Magosto
Segundo crenzas antigas a castaña era como un símbolo da
ánima dos defuntos.Tradicionalmente outono, castaña e defuntos
aparecen asociados na festa dos magostos. Enténdese que cada
castaña comida é unha alma liberada do purgatorio. Dise tamén
que despois da festa as almas viñan a quentarse nas brasas das
fogueiras,
polo
que
cumpría
deixar
algo
de
castañas
para
a
parroquia dos mortos.
Murguía consideraba a festa do magosto coma un banquete
funerario no que a castaña e o viño simbolizarían a morte e a
vida.
Hoxe
en
día
fanse
na
eira
da
casa,
nas
adegas,
nas
lareiras das cociñas, pero segue a tradición de facelas no monte
ou nun escampado.
Equipo de Dinamización da Lingua Galega - Samaín 2013
CEIP Ponte dos Brozos - Arteixo
