Reserva da Biosfera río Eo, Os Oscos e Terras de Burónmonadela
O espazo articúlase arredor do rio Eo (desde o seu nacemento ata a desembocadura) e de parte das cuncas do Navia, Porcia e Miño e pequenos ríos costeiros cantábricos, compartido entre Galiza e Asrurias.
Destaca polo seu valor mediambiental e paisaxístico con áreas costeiras, de media e alta montaña e vales fluviais.
P N COMPLEXO DUNAR DE CORRUBEDO E LAGOAS DE CARREGAL E VIXÁNmonadela
CONCELLOS: Ribeira (A Coruña)
Formado por un areal de 4 km de lonxitude limitado por cantís rochosos nos seus extremos; a marisma do Carregal, a lagoa de Vixán e un amplo sistema de dunas móbiles e fixas. Un espazo dun grande interese paisaxístico, ecolóxico e histórico-etnográfico.
Despois de coñecer e visitar a Enseada de San Simón, coñecendo o noso mar de adentro, atrevémonos a plasmar neste documento todo o investigado e aprendido. Compartillalo con todas e todos vós é para nós un pracer e desexamos que poida servir de guía de aprendizaxe e de mellora para coidar a nosa ría como realmente se merece.
Grazas a todas e a todos os que nos vedes e valorades o noso traballo. Alumnado de 5º e 6º do CEIP Manuel Padín Truiteiro- Arcade- Soutomaior.
Reserva da Biosfera río Eo, Os Oscos e Terras de Burónmonadela
O espazo articúlase arredor do rio Eo (desde o seu nacemento ata a desembocadura) e de parte das cuncas do Navia, Porcia e Miño e pequenos ríos costeiros cantábricos, compartido entre Galiza e Asrurias.
Destaca polo seu valor mediambiental e paisaxístico con áreas costeiras, de media e alta montaña e vales fluviais.
P N COMPLEXO DUNAR DE CORRUBEDO E LAGOAS DE CARREGAL E VIXÁNmonadela
CONCELLOS: Ribeira (A Coruña)
Formado por un areal de 4 km de lonxitude limitado por cantís rochosos nos seus extremos; a marisma do Carregal, a lagoa de Vixán e un amplo sistema de dunas móbiles e fixas. Un espazo dun grande interese paisaxístico, ecolóxico e histórico-etnográfico.
Despois de coñecer e visitar a Enseada de San Simón, coñecendo o noso mar de adentro, atrevémonos a plasmar neste documento todo o investigado e aprendido. Compartillalo con todas e todos vós é para nós un pracer e desexamos que poida servir de guía de aprendizaxe e de mellora para coidar a nosa ría como realmente se merece.
Grazas a todas e a todos os que nos vedes e valorades o noso traballo. Alumnado de 5º e 6º do CEIP Manuel Padín Truiteiro- Arcade- Soutomaior.
O 26 de marzo cumplíronse 500 anos do nacemento de Conrad Gesner, considerado o fundador da zooloxía moderna
Johann Conrad Gessner foi un naturalista e bibliógrafo suízo que naceu en Zúrich en 1516 e morreu en decembro de 1565.
A Illa Grande de Hawaii é o edificio volcánico máís grande da Terra, con máis de 5.000 metros de altura sobre o nivel do mar e outros tantos baixo el. Aqui podemos ver unha descrición da súa orixe e o seu contexto xeolóxico.
1. RÍOS DE AMÉRICA DO NORTE
Alumnado de 1º de ESO, Adela Leiro, Chus García
IES Francisco Asorey, xuño 2013
Os río de América do Norte son moi diversos en canto ao seu percorrido, o seu réxime e a súa xeoloxía.
As Montañas Rochosas dividen as cuncas de norte a sur. Os ríos que desaugan no océano Pacífico son de cursos
curtos, rápidos e de gran poder erosivo. Os que desembocan no Atlántico son longos, caudalosos, de pouca
pendiente e con pouco poder erosivo; ademais teñen unhas cuncas hidrográficas enormes e son importantes vías
navegables. Os ríos que desembocan no Ártico están xeados unha parte do ano. Moitos dos ríos do norte están
alimentados por sistemas de grandes lagos de orixe glaciar.
O máis longo e coa cunca máis extensa é o sistema Mississippi-Misouri (3.160.000 km²).
OCÉANO GLACIAR ÁRTICO: Mackenzie, Churchill, Nelson, Severn e Albany.
OCÉANO PACÍFICO: Iukón, Copper. Fraser, Columbia, Sacramento, San Xaquín, Colorado e Grande.
OCÉANO ATLÁNTICO: San Lourenzo, Hudson, Savanah, Mississippi, Brazos, Bravo.
2. RÍO:
MISSISSIPI
NACEMENTO E
FONTES
PERCORRIDO:
PAÍSES
LONXITUDE:
PERCORRIDO
LINEAL
Lago Itasca (ao norte de Minnesota)
DESEMBOCADURA
CONCA
SERRAS MÁIS
IMPORTANTES
Forma un gran delta no Golfo de México
Superficie: 3.238.000 km2 (Mississipi)
Drena 31 estados. A terceira cunca do mundo.
LESTE: Montañas Rocosas, Meseta Ozark
OESTE: Montes Apalaches
AFLUENTES
DEREITA
AFLUENTES
ESQUERDA
FENÓMENOS
XEOLÓXICOS
DESTACADOS
Des Moines, Missouri, Arkansas, Vermello
CLIMA
Continental no curso alto
Tropical no baixo
Estados Unidos
6.800 km
Cidades no Mississipi: Mineapolis, Davenport, SAN Luis, Menphis, Baton Rouge, Nova Orleáns.
Cidades no Missouri: Kansas City, Omaha, Bismark...
Wisconsin, Illinois, Ohio
O lago Pepin, que se formou hai preto de 9.500 anos, esténdese ao longo duns 35 km de
lonxitude cunha profundidade media de cinco metros. Ten a capacidade de reter unha parte
dos sedimentos e da polución que provén da parte máis elevada.
Fervenzas de Saint Anthony, preto de Minneapolis
A parte inferior do Mississippi é complexa: baious, lagos, bifurcacións...
O río describe numerosos meandros, en particular entre Memphis(Tennessee) e o delta. A
gran maioría son meandros de chaira aluvial (meandros libres ou divagantes) que teñen a súa
orixe na dinámica do curso mesmo; trátase de meandros moi móbiles que forman sectores
húmidos ou abandonados como os baious do Sur. En varios lugares, os meandros
recortáronse e deixaron brazos mortos chamados oxbow ou «lagos en forma de ferradura».
Delta: os sedimentos que arrastra o Mississipi ata o golfo de México oscilan entre 312 e 450
millóns de toneladas ao ano e forman numerosas illas no delta.
O delta do Mississippi cobre unha superficie de 75.000 km² (máis de 400 km de anchura deste a oeste- e 200 km de profundidade -do norte ao sur), sobre a que viven uns 2,2 millóns
de habitantes, a maioría na cidade de Nova Orleans.
A desembocadura do Mississippi desprazouse moitas veces ao longo da historia. En 5.000
anos, o río cambiou nove veces de desembocadura e a actual data só do século X. Cando se
construíu unha canle a principios do século XIX, o río buscou reunir o leito e a desembocadura
do río Atchafalaya, a 95 km de Nova Orleans.
O delta do Mississippi avanza aproximadamente 100 m ao ano, alimentado polos 730 millóns
de toneladas de aluvión que deposita a razón de 6 decímetros ao ano sobre o fondo do seu
leito, o que fai necesario un dragado constante para asegurar a navegación. Estes depósitos
forman un inmenso abanico aluvial que gaña terreo sobre as augas do golfo de México
debido á pouca profundidade das augas e da escasa amplitude das mareas.
3. TIPO DE RÉXIME
O réxime hidrolóxico do Mississippi é complexo xa que o río é alimentado por afluentes moi
diferentes: o curso superior ten unréxime pluvionival mentres que o curso inferior atravesa
unha rexión subtropical húmida.
O Mississippi recibe as augas do Missouri incrementadas polas do desxeo das neves
das Montañas Rochosas na primavera. A súa parte inferior é alimentada por choivas
abundantes no verán e ao comezo do outono, con riscos ciclónicos na parte máis meridional.
CAUDAL (MEDIO)
Minneapolis: 210 m³/s
San Luis: 5.150 m³/s
Baton Rouge: 12.740 m³/s
Desembocadura: 18.000 m³/s
O Mississippi é un río cun caudal importante e poderosas enchentes, tendo en conta a
natureza da conca que baña. Caracterízase por grandes variacións en función do lugar e a
tempada; xeralmente oscila entre 8.000 m³/s e 50.000 m³/s. Durante o período de enchentes,
o caudal pode subir facilmente a 70.000 m³/s, chegando aos 300.000 m³/s ( 1927).
O río Ohio contribúe con máis da metade do caudal total do Mississippi (8.000 m³/s).
O caudal medio interanual do Mississippi, referido á extensión da súa conca hidrográfica, é de
5,9 litros por segundo e por km².
Salgueiro negro, álamo de Virginia, arce, bidueiro negro, celtis, arroz silvestre, eneas, lilas de
auga, elodeas, Vallisneria americana...
A salicaria común é unha planta de orixe europea, introducida a principios de século XX ao
longo das beiras do Mississippi.
FLORA
FAUNA
MAMÍFEROS: castor, londra de río, visón americano, rata almizcleira, coipo ...
PEIXES: máis de 260 especies: peixe espátula, peixe aligator, salmón, peixe caimán...
AVES: o 60% das aves de Norteamérica (326 especies) utilizan a conca do Mississippi nas súas
migracións.
RÉPTILES: aligator,
60 especies diferentes de mexillóns.
E unha gran diversidade de insectos e outros invertebrados.
APROVEITAMENTO Actividades industriais, acuicultura, regadío, deportes, turismos, lecer...
A conca do Mississippi é a fonte do 23 % do abastecemento de augas superficiais públicas
dos Estados Unidos. Máis de 72 millóns de persoas viven nesa área.
É unha vía de comunicación esencial para o país. O dez por cento das mercadorías dos
Estados Unidos son transportadas sobre o seu curso. Desde a época precolombina, o
Mississippi é un medio fundamental para o transporte de mercancías. A súa
orientación meridiana fai del un eixo esencial de penetración ao continente norteamericano e
unha vía de acceso aos Grandes Lagos. Unha canle de navegación une o Mississippi co lago
Michigan (á altura de Chicago), comunicando así o Mississippi cos Grandes Lagos. Outra
canle, o Illinois Waterway, vai desde a desembocadura do río Chicago ata a confluencia
do Illinois e o Mississippi. No sur, o Mississippi comunica Floridae Texas a través dunha canle
lateral, o Gulf Intracoastal Waterway.
Enerxía eléctrica. A central hidroeléctrica de Keokuk (Iowa) é a única deste tipo ao longo de
todo o curso do Mississippi: foi construída en 1913 e produce cada ano 105 megavatios
ESPAZOS
PROTEXIDOS
O río o Mississippi e o súa chaira aluvial acollen unha fauna e flora moi ricas que compón o
maior sistema continuo de marismas do continente norteamericano.
Humedal da chaira aluvial do río Mississippi Superior (22.357 hectáreas, está declarada
humidal RAMSAR
O ecosistema do curso superior do Mississippi está protexido polo Upper Mississippi River
National Wildlife and Fish Refuge que se estende desde Wabasha (Minnesota) ata Rock
Island (Illinois) cun traxecto de preto de 500 km. Esta reserva cobre preto de
80.000 hectáreas situadas en catro estados distintos, e encárgase da protección de medios
moi diversos (marismas, zonas húmidas,lagos, bosques de chaira aluvial, praias de area
e vertentes).
4. DATOS
HISTÓRICOS
CURIOSIDADES
PROBLEMAS
Durante a época precolombina, o Mississippi xa constituía unha importante vía de
navegación, e os amerindios chamábano «Meschacebé», que significa «pai das augas».
Na actualidade o río constitúe un elemento fundamental da economía e da cultura
estadounidense.
Os primeiros rastros de ocupación amerindia son antigos: os arqueólogos atoparon vestixios
de poboadores indíxenas no delta que datan polo menos de 11.000 anos.
A civilización mississippiense, asimilada á cultura dos mound builders, era coñecida polas súas
grandes construcións de túmulos en terra (lugares arqueolóxicos de Poverty Point ou
Jaketown Site), que os natchez aínda utilizaban no momento da colonización francesa
de Luisiana. Pero a maior cidade era Cahokia que contaba no século XII cunha poboación
entre 15.000 e 30.000 habitantes. O Mississippi servía como vía de comunicación antes da
chegada dos europeos: os amerindios percorríano a bordo de canoas de cortiza;
transportaban os toros aboiando no río. En Cahokia facían intercambios por cobre, nácar,
carne de bisonte e de uapití. O río e os seus afluentes proporcionaban tamén pesca.
Cando os franceses exploraron o Mississippi, atoparon varios pobos amerindios: os sioux no
norte, quapaws na desembocadura do Arkansas, tamarois na confluencia co Misouri,
choctaws no Mississippi inferior ou baiagoulas no delta.
O 8 de maio de 1541, Hernando de Soto foi o primeiro europeo en chegar aoMississippi, que
bautizou como Gran Río do Espírito Santo. A partir dos anos 1660, Francia decide a intrusión
nos territorios españois do golfo de México, chegando así ata o que é o actual Canadá.
O 17 de maio de 1673, os franceses Louis Jolliet e Jacques Marquette inician a exploración do
Mississippi, que coñecían co nome siux Ne Tongo («o gran río») e ao que eles chamaron «río
Colbert». Acadaron a desembocadura do Arkansas e volveron remontar o río tras comprobar
que discorría cara ao golfo de México e non cara ao «mar de California» (océano Pacífico).
Uns anos máis tarde, en 1682, Cavelier de La Salle e Henri de Tonti descenden tamén o
Mississippi ata o seu delta. Constrúen o Fort Prud'homme que se converterá máis tarde na
cidade de Memphis. En abril de 1682, a expedición chega á desembocadura do Mississippi;
En 1698, Pierre Lle Moyne d'Iberville explora á súa vez a desembocadura do Mississippi. Vinte
anos máis tarde, o seu irmán Jean-Baptiste manda unha nova expedición á Luisiana. Este
funda a cidade de Nova Orleans.
O sistema Mississipi-Missouri forma a maior cunha hidrográfica de América do Norte.
Unha pinga de choiva que caia no lago Itasca tarda preto de 90 días en chegar ao Golfo de
México.
As primeiras descricións por escrito do Mississippi fanse nos libros de viaxe dos europeos en
América do Norte. O escritor francésFrançois-René de Chateaubriand (1768-1848) viaxou por
Norteamérica a finais do século XVIII e escribiu varias obras con informes sobre a rexión do
Mississippi: Atala (1801) e René (1802) desenvólvense entre amerindios de Luisiana.
Na literatura, o Mississippi está indisociablemente unido á obra do escritor
estadounidense Mark Twain (1835-1910).
Coa súa multitude de illas, os seus numerosos meandros, os seus bosques e a súa fauna, o
Mississippi ofrece numerosos temas de inspiración aos artistas: o naturalista John James
Audubon (1785-1851) descendeu o río e pintou as aves desta rexión.
O Mississippi e o seu delta son coñecidos por ser o berce do blues.
O Mississippi foi tomado como marco en numerosas películas.
En 2002, o nadador esloveno Martin Strel descendeu o Mississippi ao longo de toda a súa
lonxitude en 68 días, recibindo pola súa fazaña a felicitación oficial da Cámara de
Representantes dos Estados Unidos.
Contaminación, especies invasoras, cambios no cauce e nos ecosistemas por obras,
inundacións. ..
Na primavera de 1927 o río saíuse do seu curso en 145 lugares e alagou 73.000 km² de terras,
ata unha altura de 10 m e unha anchura de 30 km. A pesar da magnitude das enchentes
anteriores, foi en 1993 cando os Estados Unidos coñeceron a inundación máis devastadora e
custosa (12 mil millóns de dólares) ata a actualidade. Precipitacións excepcionais durante a
primavera e verán dese ano fixeron medrar o Mississippi e o seu afluente principal, o
Misouri. Certas cidades foron alagadas durante máis de 200 días. O caudal do río excedeu
70.000 m³/s en St. Louis.
5.
6. RÍO: SAN
LOURENZO
NACEMENTO E
FONTES
Lago Ontario (Kingston, Ontario /Cape Vincent, New York)
Recolle a auga dos Grandes Lagos.
Cabeceiras: North (a máis lonxana), Río Sant Louis no lago Seven Beaver (cordilleira Messabi
en Hibbing, Minnesota), a fonte máis lonxana do lago Superior.
PERCORRIDO:
PAÍSES
LONXITUDE
Canadá, Estados Unidos (nunha gran parte fai fronteira)
PERCORRIDO
LINEAL
DESEMBOCADURA
Só San Lourenzo, 1 197 km
Coas súas fontes 3.200 km
Cidades: Brockville, Cornwall, Montreal, Trois-Rivières, Québec
Golfo de San Lourenzo (océano Atlántico ). O esteiro de San Lourenzo é o máis grande do
mundo.
CONCA
SERRAS MÁIS
IMPORTANTES
Superficie: 1.344.200 km², 839.200 km² en Canadá (Ontario e Quebec) e 505.000 km² en
Estados Unidos (estados de Illinois, Indiana, Míchigan, Minnesota, Nueva York, Ohio,
Pensilvania, Vermont e Wisconsin.
Inclúe toda a rexión dos Grandes Lagos, o maior sistema de lagos de auga dóce do mundo
Leste: montes Apalaches
Suroeste: cordilleira Messabi (Minessota)
AFLUENTES
O sistema fluvial do San Lourenzo está formado por unha sucesión de ríos e lagos: río North –
río Saint Louis – lago Superior – río St. Marys – lago Hurón – río Sainte Claire – lago Sainte
Claire – río Detroit – lago Erie – río Niagara –lago Ontario- río San Lourenzo – esteiro de San
Lourenzo.
FENÓMENOS
XEOLÓXICOS
DESTACADOS
Cataratas do Niágara. O río Niágara nace no lago Erie e desemboca no lago Ontario. Actúa
como unha fronteira natural entre o Canadá (provincia de Ontario) -ao leste- e os Estados
Unidos (Estado de Nova York) -ao oeste. Crese que as cataratas se desprazaron once
quilómetros desde a súa situación orixinal nos últimos 12.000 anos.
Lachine Rapids
Lagos: Saint-Louis, Saint-François, Saint-Pierre, Champlain, Superior, Erie, Michigan, North,
St Marys, Hurón, Sainte Claire, Ontario...
Vales glaciares
Arquipélagos: Thousand Islands(Mil Ilas), unha cadea de illas próxima a Kingston (Ontario);
arquipélago de Hochelaga (illa de Montreal, Île Jésus (Laval) e o arquipélago de Mingan.
CLIMA
TIPO DE RÉXIME
Continental e atlántico
Nivo-pluvial, con augas altas en primavera (polo desxeo) e un máximo secundario no verán
(polas precipitacións). No inverno, no seu curso superior, conxélase, o que impide a súa
navegación.
As mareas oceánicas penetran nel ata uns 800 km río arriba, ata a cidade de Trois-Rivières.
CAUDAL
9.850 m³/s (medio na boca)
FLORA
Bosque mixto, de árbores caducos e de coníferas: bidueiros, pradairos, faias e piñeiros.
7. FAUNA
Zona do golfo: balea azul, balea de aleta, balea común, beluga...
PEIXES: lucio trompudo (Lepisosteus osseus), amia calva, peixe ollos de lúa, alosa-Herring,
arenque de lago (Coregonus artedii), corégono de lago (Coregonus clupeaformis), troita arco
iris, troita café (Salmo trutta fario), troita de lago (Salvelinus namaycush), troita de regato
(Salvelinus fontinalis), eperlanos (Osmeridae), mudminnow (Umbra limi), lucio, muskellunge
almizclada (Esox masquinongy), cabaleiro cobrizo (Moxostoma hubbsi), matalote branco
(Catostomus commersoni), carpiña dourada, sardiniña de quilla (Notemigonus crysoleucas),
carpa de regato (Semotilus atromaculatus), carpa do norte vermella (Phoxinus eos), Blackchin
Shiner (Notropis Heterodon), peixe gato americano (Ictalurus punctatus), enano
bagre (Ictalurus nebulosus), anguía americana (Anguilla rostrata), Lota, killifish raiado
(Fundulus diaphanus), espiñentos, troita perca, perca branca (Morone americana), róbalo de
boca pequena (Micropterus dolomieui), perca americana (Micropterus salmoides), perca
sol (Lepomis gibbosus), perca de rocha (Ambloplites rupestris), pomoxis negro (Pomoxis
nigromaculatus), sander americano (Stizostedion vítreo), corvina de auga dóce (Aplodinotus
grunniens)...
APROVEITAMENTO Subministro de auga ás cidades, pesca, enerxía hidroeléctrica, lecer, deportes, navegación.
En 1959 inaugurouse un amplo sistema de canais coñecidos como a Vía Marítima do San
Lourenzo que permite o paso de buques oceánicos ata o Lago Superior.
ESPAZOS
PROTEXIDOS
Saguenay-St. Lawrence Marine Park & National Marine Conservation Area
Sainte - Croix (est) Faunal Habitat
Lac Saint-Pierre UNESCO-MAB Biosphere Reserve
Georgian Bay Littoral UNESCO-MAB Biosphere Reserve
A rexión do golfo comprende varios parques nacionais canadenses: Parque Nacional Forillon,
Parque Nacional Illa do Príncipe Eduardo, Parque Nacional Kouchibouguac, Parque Nacional
Cape Breton Highlands, Parque Nacional Gros Morne e o Parque Nacional do Arquipélago de
Mingan.
DATOS
HISTÓRICOS
Hai vestixios de poboamentos amerindios arredor de 9.000 anos a.C. Foi chamado
Magtogoek, que significa «o camiño que marcha» polos habitantes da rexión.
Foi explorado polo francés Jaques Cartier e o nome é polo San Lourenzo, que coincidía co día
en que Cartier navegou por el por primeira vez. Ao comezo chamoulle Gran río de Hochelaga.
nome en tuscarora, Kahnawáˀkye; en mohawk, Kaniatarowanenneh, significa «gran vía
navegable»)
CURIOSIDADES
A cunca do San Lourenzo supón a maior reserva de auga dóce do mundo (25%).
O sistemas de lagos e ríos orixinouse nunha gran meseta afundidad e ocupada por glaciares
que se desheou despois das glaciacións.
PROBLEMAS
Contaminación, alteración do cauce por encoros...
8.
9. RÍO
HUDSON
NACEMENTO E
FONTES
LONXITUDE
PERCORRIDO:
PAÍSES
PERCORRIDO LINEAL
DESEMBOCADURA
CONCA
SERRAS MÁIS
IMPORTANTES
AFLUENTES
DEREITA
FENÓMENOS
XEOLÓXICOS
DESTACADOS
CLIMA
TIPO DE RÉXIME
CAUDAL
FLORA
FAUNA
APROVEITAMENTO
ESPAZOS
PROTEXIDOS
DATOS HISTÓRICOS
O nacemento oficial do río Hudson é o lago Tear of the Clouds ( bágoa das nubes) nos
montes Adirondacks. Con todo, o río que se deriva do lago é máis ben coñecido baixo os
nomes de Feldspar Brook e logo de Opalescent River, ríos que se incorporan ao Hudson ao
nivel da cidade de Tahawus. O verdadeiro río ten realmente o seu nacemento só uns
quilómetros ao norte de Tahawus, á altura do lago Henderson.
507 km
Estados Unidos
Cidades: Darlington, Glens Falla, Albany, Nova York
Océano Atlántico , entre Manhattan, Staten Island e as costas de Nova Jersey na Upper
Bay de Nova York.
Superficie: 36.260 km²
De oeste a Leste: Montes Apalaches (Adirondac)
Mohawk
Cataratas Hudson
Glen Falls
O río Hudson ten un gran esteiro (a influencia das mareas chega ata Troy) e numerosas illas.
Unha das máis coñecidas é a de Mahatan.
Ao río Hudson chámaselle ás veces o "Río asulagado". A subida do nivel das augas
consecutiva á glaciación de Wisconsin, a glaciación máis recente, arrastrou unha incursión
mariña que alagou certas chairas costeiras, e trouxo auga salgada ao nivel da desembocadura
do río. O antigo leito do río está delimitado moi claramente baixo o Océano Atlántico,
estendéndose ata o bordo da plataforma continental.
Oceánico
Pluvial, moi regular cun mínimo no verán.
606 m³/s (medio)
bosques mixtos constituídos fundamentalmente por carballos, piñeiro branco, piñeiro
vermello, cedros e algunhas faias.
Aves (patos, gansos, garzas...), peixes (salmón, troita, carpa...).
Subministro de auga, pesca, lecer... É navegable ata Troy a uns 240 km da súa
desembocadura. É unha importante vía comercial que se conecta cos grandes lagos e o río
San Lourenzo por medio de canais. Ao norte, o Hudson está unido ao Lago Erie pola Canle
Erie, que permite un enlace directo entre o Océano Atlántico e os Grandes Lagos.
Saratoga National Historical Park
Mildred Denton Wildlife and Bird Sanctuary Nature Conservancy Fee Land
Palisades National Wildlife Refuge
O nome do río provén de Henry Hudson, un inglés que navegaba por conta de Francia e de
Holanda que explorou o río en 1609.
O primeiro europeo en exploralo foi o italiano Giovanni da Verrazano en 1524, cunha
expedición financiada polos comerciantes florentinos de Lión e por Francisco I de Francia.
10. CURIOSIDADES
O río Hudson é un esteiro na maior parte do seu percorrido. Este fenómeno explica o
nome mohicano do río, Muh-hei-kun-ne-tuk, o que significa "o río que remonta as dúas
beiras".
As súas fortes mareas fan que partes do porto de Nova York sexan difíciles e perigosas para a
navegación; durante o inverno, bloques de xeo aboian polo curso do río, de norte a sur ou de
sur a norte, dependendo das mareas.
PROBLEMAS
Contaminación por vertidos industriais e urbáns
11. RÍO
COLORADO
NACEMENTO E
FONTES
LONXITUDE
PERCORRIDO:
PAÍSES
PERCORRIDO
LINEAL
DESEMBOCADURA
CONCA
SERRAS MÁIS
IMPORTANTES
AFLUENTES
DEREITA
AFLUENTES
ESQUERDA
FENÓMENOS
XEOLÓXICOS
DESTACADOS
Montañas Rochosas (Colorado, USA) a 3.111 m de altitude.
ESPAZOS
PROTEXIDOS
O delta do río Colorado está dentro da área proxexida polo goberno mexicano: Alto Golfo de
California e delta do río Colorado.
Parque Nacional Canyonlands en Utah; Gold Butte Area of Critical Environmental Concern
Lake Mead National Recreation Area
1.352 km
Estados Unidos, México
Cidades: Moab, Page, As Vegas, Yuma, San Luís-Río Colorado
Phoenix (no Gila)
Golfo de California (México)
Superficie: 629 100 km²
Norte e oeste: Montañas Rochosas (Wasatch Range, Monte Gannet Peak -4.207 m-, Monte
Elbert -4.396 mVerde, Muddy
Gunninson, Dolores, San Xoán, Pequeno Colorado, Gila
Gran Canón do Colorado, no estado de Arizona. Un canón de 446 km e máis de 1.600 m de
altura excavado durante 2.000 millóns de anos nas rochas sedimentarias(xistos, calcárias,
areíscas…) da meseta de Colorado que se foi elevando desde hai 65 millóns de anos
elevando.
De montaña no curso superior e desértico e semiárido no resto
CLIMA
Nivo-pluvial no curso superior (máximos en xuño e mínimos en decembro-xaneiro). En
TIPO DE RÉXIME
realidade, as augas importantes do río proveñen da fusión da neve xa que as precipitacións
ao longo do seu curso son moi pouco importantes. Sufre moi profundas estiaxes no verán.
620 m³/s (medio)
CAUDAL
Nas zonas de montaña, carballos, pradairos, caobas de montaña. Nas zonas semiáridas
FLORA
predomina a artemisa; hai tamén salvia e xenebreiros. No deserto hai iucas e cactos.
Nas zonas de montaña, alces, osos negros, pumas... Na zona cha, rata canguro, zorro, coiote,
FAUNA
gato montés... A tartaruga do deserto en vías de extinción trala súa loita, perdida, contra o
gando.
Os ríos da conca do Colorado acollían 49 especies de peixes (42 endemismos). Algús
extinguíronse e outros están en grave risco (matalote , carpa xigante do Colorado , carpa
xorobada . No esteiro hai vaca mariña (marsopa)
APROVEITAMENTO Subministro de auga ás cidades, para regadío e industrias, lecer, deportes, turismo.
Enerxía hidroeléctrica: presas Glen Canyon, Hoover, Parker e Davis (Estados Unidos), e
Morelos en México.
12. DATOS
HISTÓRICOS
Os primeiros poboadores da cunca do río Colorado eran paleoindios das culturas Clovis e
Folsom establecidos na Meseta de Colorado hai uns 12.000 anos.
O primeiro europeo que explorou o Golfo de California e descubriu a desembocadura do río
Colorado foi o navegante Francisco de Ulloa (1539).
TRADICIÓNSLENDAS
PROBLEMAS
Os conquistadores españois exploraron o río Colorado na busca das setes cidades de ouro do
reino de Cíbola.
A sobreexplotación do río fai que case non chegue auga á desembocadura; extinción de
especies, contaminación...
13. RÍO BRAVO
(RÍO GRANDE)
NACEMENTO E
FONTES
LONXITUDE
Montañas San Juan (Cordilleira Central Canby) no estado de Colorado (Estados Unidos)
PERCORRIDO:
PAÍSES
Estados Unidos e México
Desde 1848 marca a fronteira entre Estados Unidos e México
PERCORRIDO
LINEAL
DESEMBOCADURA
Cidades: Albuquerque, El Paso, Ciudade Juárez, Laredo, Nuevo Laredo, Reynosa,
Matamoros.
Golfo de México (Océano Atlántico)
CUNCA
SERRAS MÁIS
IMPORTANTES
Superficie: 3.034 km2
NORTE: Montañas Rochosas
LESTE: Montañas Rochosas (Sangue de Cristo), montes de Sacramento, Meseta Edwards,
Meseta de “Lano Estacado”
OESTE: Montes de San Juan, Black ra, serra Madre Occidental, serra Madre Oriental
AFLUENTES
DEREITA
AFLUENTES
ESQUERDA
FENÓMENOS
XEOLÓXICOS
DESTACADOS
Puerco, Conchos, Sabinas
CLIMA
De montaña no curso alto, semidesértico no medio e tropical na parte baixa.
TIPO DE RÉXIME
Pluvial, moi irregular. En tempo de verán chega case a secar.
CAUDAL
68 m3/s
FLORA
Moi variada: especies de montaña, de deserto (Huizache, mezquite, canelo...) e de ribeira
(carrizos, xuncos...).
Parrulos, garzas, gaivotas...
A cunca do río Bravo acolle 121 especies de peixes, 69 delas endémicas: peixe demo ou
coahuila, bagre, matalote, catán ou peixe lagarto...
No río Conchos hai 48 especies de peixes (10 endémicas). Recentemente decubríronse a
troita do conchos ou aparique (Oncorynchus sp.) e o “cachorrito de Julimes” (Cyprinodon
julimes) que vive nun manancial termal a 43ºC.
FAUNA
3.051 km
Pecos
Ata máis da metade do percorrido discorre por montañas de gran altitude (máis dos 1.000
m). Logo atravesa zonas desérticas e desemboca nun delta areoso.
O Río Conchos pasa polo deserto de Chihuahua
Canóns: Peguis, Santa Elena...
14. APROVEITAMENTO Captación de auga para consumo, agricultura e industria; enerxía, pesca, lecer.
Presas: Río Grande, Cochiti, Elefante, Caballo, Amistad, Falcón, Anzaldúas, Retamal.
ESPAZOS
PROTEXIDOS
DATOS
HISTÓRICOS
CURIOSIDADES
PROBLEMAS
Un tramo en Nuevo México está declarado “Río Salvaxe e Paisaxístico”
Parque Nacional Big Bend. Bosque Nacional do Río Grande (no nacemento).
Hai millóns de anos o río Bravo desembocaba no lago Cabeza de Vaca. Desde hai 1 millón
de años a corrente foi "capturada" e comenzou a fluir cara ao leste.
A zona do Río Bravo foi obxecto de disputas entre México e Estados Unidos. Desde a
creación do estado de Texas o río fai fronteira entre os dous países (1846).
En 1944, os EE.UU. e México firmaron un tratado sobre o río.
Chámase río Bravo en México e río Grande nos Estados Unidos
No entorno do río Bravo e algúns dos seus afluentes (Pecos, Conchos...) desenvólvense
moitas novelas e películas de vaqueros.
Sobreexplotación, contaminación, especies invasoras...
15. RÍO
COLUMBIA
NACEMENTO E
FONTES
LONXITUDE
PERCORRIDO:
PAÍSES
PERCORRIDO
LINEAL
DESEMBOCADURA
CUNCA
SERRAS MÁIS
IMPORTANTES
Lago Columbia, nas Montañas Rochosas da Columbia Británica (Canadá)
AFLUENTES
DEREITA
AFLUENTES
ESQUERDA
FENÓMENOS
XEOLÓXICOS
DESTACADOS
Okanogan
CLIMA
TIPO DE RÉXIME
CAUDAL
FLORA
FAUNA
1.953 km, co Snake 2.240 km
Canadá, Estados Unidos.
Cidades: Revelstoke, Vancouver, Portland, Astoria
Océano Pacífico
Superficie: 668.217 km² (un 15 % en Canadá)
NORTE: Montañas Rochosas
SUR: Great Basin
LESTE: Montañas Rochosas
OESTE: Cordilleira das Cascadas
Kootenai, Clark Fork, Snake
A Trincheira, val glaciar nas cabeceiras do río Columbia.
Gorxa do río Columbia, ao atravesar a Cordilleira das Cascadas (80 km), Gorxa do Anfiteatro,
Hells Canyon (o canón máis profundo de América do Norte)…
Lagos: Windermere, Kimbasket…
Barra do Columbia: un cambiante banco de area na desembocadura.
Fervenzas: Shoshone Falls, no río Snake en Idaho; Mulhomah.
Varía dunha zona a outra da cunca. De montaña, frío, nas zonas altas; máis seco no interior e
húmido cara á costa, onde reciben as precipitacións do Pacífico
Pluvio-nival, con grandes enchentes nos desxeos.
7.500 m³/s de media anual. O caudal maior do Columbia, o 6 de xuño de 1894, foi de 35.113
m3/s.
Moi variada ao longo do curso: bosques de coníferas nas montañas, especies esteparias no
curso medio e caducifolias no baixo.
Varias especies de salmóns e troitas, carpa xigante do norte, esturión branco... Animais de
bosque...
APROVEITAMENTO Subministro de auga para as cidades, a agricultura e a industria, enerxía eléctrica, navegación,
lecer...
O Río Columbia é o máis explotado de Norteamérica para enerxía hidroeléctrica. O seu curso
e o de moitos afluentes, está practicamente ocupado por encoros.
16. ESPAZOS
PROTEXIDOS
Parques Nacionais en Estados Unidos: Grand Teton, Yellowstone (en parte), Os Glaciares,
Monte Rainier, North Cascades.
Parques Nacionais en Canadá: Kootenay, Yoho, Os Glaciares, Mount Revelstoke, Hells
Canyon…
DATOS
HISTÓRICOS
O río Columbia e a súa cunca experimentaron algunhas das enchentes máis catastróficas
coñecidas cara ao remate da idade do xeo (hai 19.000 e 13.000 anos).
A cunca do Columbia estivo habitada desde hai máis de 15.000 anos. En 1996 atoparonse os
restos do Home de Kennewick, de 9.000 anos de antigüidade.
Numerosos pobos nativos habitaron esta zona: Colville, Spokane, Coeur’Alene, Yakama, Nez,
Perce, Cayuse, Palus, Umatilla, Cowlitz, Shoshone, Bannock, Sinixt, Shuswap…
O nome do río púxollo o capitán norteamericano Robert Gray polo navío Columbia Redviva, o
primeiro que entrou nel.
O Columbia foi cartografado enteiro por primeira vez en 1814 por David Thompson. Entre
1807 e 1811, a Compañía de Peles do Noroeste explotou todo o seu curso. Desde a década de
1810 serviu como vía de comunicación na rexión noroccidental de América do Norte.
CURIOSIDADES
O río é coñecido como Wimahl ou Gran Río polos nativos chinook que viven no seu curso
baixo.
PROBLEMAS
Contaminación, alteración dos ecosistemas polos encoros, desaparición de especies.
17. RÍO
MACKENZIE
A fonte máis lon
NACEMENTO E
FONTES
LONXITUDE
PERCORRIDO:
PAÍSES
PERCORRIDO
LINEAL
DESEMBOCADURA
A fonte máis lonxana son as cabeceiras do río Finlay (afluente do Peace) que se forma con
varios regos que conflúen no lago Thutade nas montañas Omineca (Montañas Rochosas)
4.241 km (1.738 só o Mackenzie)
Canadá
CUNCA
SERRAS MÁIS
IMPORTANTES
AFLUENTES
DEREITA
AFLUENTES
ESQUERDA
Superficie: 1.805.200 km2
OESTE: montes Richardson, Ogilvie, Pelly, Cassiar, Montañas Rochosas
FENÓMENOS
XEOLÓXICOS
DESTACADOS
Lagos: Lago Athabasca, Lago do Escravo, Gran Lago do Oso
Glaciares (glaciar Athabasca)
Fervenzas nos cursos altos dos afluentes.
CLIMA
Subártico e de montaña
TIPO DE RÉXIME
Nival, con grandes enchentes na época do desxeo.
CAUDAL
10.700 m³/s
FLORA
Bosque boreal de coníferas, tundra e vexetación de alta montaña.
Bidueiros, salgueiros enanos, brións, chopos, alerces, arces, freixos, ulmeiros...
Caribús, osos, gansos canadenses, ocas silvestres, águias, salmóns, troitas, lucios…
O esteiro do Mackenzie é o hábitat de moitas especies animais, sobre todo de aves
migratorias: gansos de neve, ciños da tundra e Brant. É unha zona que emprega a balea
beluga para parir.
Pesca, navegación, enerxía…
É navegable cinco meses no ano, conxélase de outubro ata maio. Durante os meses que
está conxelado varios tramos empréganse como vía rodada (vías de xeo).
Na cunca do río existen xacementos de petróleo, gas natural, pechblenda e uranio.
FAUNA
APROVEITAMENTO
Cidades: Hay River, Fort Simsom, Fort Norman, Fort Good Hope, Tsiigenhtchik, Aklavik.
Mar de Beaufort (Océano Ártico)
Talston, Samare
Peace, Athabasca, Hai, Liard, Artic Red, Peel
Río Peace. Ten unha lonxitude de 1.923 km.
Río Athabasca: nace no campo de Xeo Columbia, no Parque Nacional Jasper (Montañas
Rochosas). Ten unha lonxitude de 1.231 km
18. ESPAZOS
PROTEXIDOS
No río Athabasca hai esquimós e cazadores de peles.
Parques Nacionais Jasper, Banff, Yoho, Kootenay (forman parte do Parque das Montañas
Rochosas canadenses, declarado Patrimonio da Humanidade pola Unesco en 1984).
Parque Nacional do Búfalo dos Bosques.
Esteiro do Mackenzie.
DATOS HISTÓRICOS
O Mackenzie (anteriormente río Disappointment, «río Decepción») recibiu o seu nome na
honra ao explorador Alexander MacKenzie que en 1789 explorou a zona en busca do Paso
do Noroeste para chegar ao Océano Pacífico. Na lingua dene ao río chámanlle Deh Cho.
Desde 1880 ata 1940, polo río navegaron barcos de vapor.
CURIOSIDADES
É o segundo maior río de América do Norte, despois do Mississipi.
O esteiro do Mackenzie é un dos mellores lugares do mundo para practicar turismo
ornitolóxico.
PROBLEMAS
Contaminación, conxelación...
19. RÍO NELSONSASKATCHEWAN
NACEMENTO E
FONTES
O Nelson flúe a partir do lago Winnipeg. O Saskatchewan nace nas Montañas
Rochosas. Fórmase na zona central de Saskatchewan, pola confluencia das súas dúas
ramas principais, Saskatchewan do Norte e Saskatchewan do Sur e remata no lago
Winnipeg.
LONXITUDE
Río Nelson: 644 km.
Río Saskatchewan: 550 km. A cabeceira máis alonxada (1.939 km) é a do río Bow, un
afluente do Saskatchewan do Sur en Alberta.
PERCORRIDO:
PAÍSES
PERCORRIDO LINEAL
Canadá, Estados Unidos
DESEMBOCADURA
Badía de Hudson (Océano Atlántico)
CUNCA
SERRAS MÁIS
IMPORTANTES
Superficie: 982 900 km2 (180.000 km2 nos Estados Unidos)
SUR: Cypres Hills, montes de Dakota
LESTE: Montañas Rochosas
AFLUENTES
DEREITA
AFLUENTES
ESQUERDA
FENÓMENOS
XEOLÓXICOS
DESTACADOS
Saskatchewan do Norte (co Bow), Carrot, Vermello do Norte, Winnipeg
CLIMA
Subártico
TIPO DE RÉXIME
Nival, con grandes enchentes na época do desxeo.
CAUDAL
2.370 m3/s
FLORA
Bosque boreal de coníferas, tundra e vexetación de alta montaña.
Bidueiros, salgueiros enanos, brións, chopos, alerces, arces, freixos, ulmeiros...
FAUNA
Caribús, osos, gansos canadenses, ocas silvestres, águias, salmóns, troitas, lucios…
APROVEITAMENTO
Enerxía eléctrica, pesca, navegación...
Cidades: Calgari, Prince Albert, The Pas, Grand Rapids.
Saskatchewan do Sur (co Battle)
Vales glaciares, fervenzas, sistemas de lagos, badlands...
En Alberta (Canadá) existe unha boa representación de badlands (un tipo de paisaxe
ruiniforme de características áridas e de litoloxía rica en lutitas, extensamente
erosionado pola auga e o vento) . Destacan os do val do río Red Deer.
20. ESPAZOS PROTEXIDOS Parque Nacional Wapusk, Río Álamo-Nanowin, Príncipe Alberto...
DATOS HISTÓRICOS
CURIOSIDADES
PROBLEMAS
Os primeiros pobos que habitaron a zona foron as trubos atsina, cree, saulteaux, pés
negros, assiniboine e sioux.
Foi un río empregado desde tempos antigos como ruta para comerciar con peles
Foi explorado en 1912 polo inglés Thomas Button e en 1670 estableceuse nel unha
estación de comercio.
As embarcacións fluviais introducíronse no río Bermello do Norte no século XIX e foron
un importante medio de transporte ata a chegada do ferrocarril.
É un dos río con maior aproveitamento hidroeléctrico.
O nome do río púxollo Sir Thomas Button en honra a un capitán de barco que morreu
alí.
En Drumheller atópase o Dinosaur Provincial Park, co Royal Tyrrell Museum of
Palaeontology, nunha área moi rica en fósiles.
Alteracións nos ecosistemas por construcción para centrais eléctricas, contaminación...
21. RÍO
YUKÓN
NACEMENTO E
FONTES
LONXITUDE
PERCORRIDO:
PAÍSES
PERCORRIDO
LINEAL
DESEMBOCADURA
CUNCA
Montañas Costeiras a 654 m de altitude.
SERRAS MÁIS
IMPORTANTES
NORTE: cordilleira de Brooks
SUR: monte Kuskokwin, montes de Alaska, Wrangell, San Elías, cordilleira Costeira
LESTE: Montañas Costeiras, montes Oglivie, Mackenzie
AFLUENTES
DEREITA
AFLUENTES
ESQUERDA
FENÓMENOS
XEOLÓXICOS
DESTACADOS
Teslin, Pelly, Stewar, Porcupine, Chandalar, Koyukuk
CLIMA
Subártico. Moi húmido ao leste das Montañas Rochosas e máis seco no interior. En Alaska
Central e no Canadá aparece un corredor libre de xeos debido ao efecto Foehn. Os ventos
constantes e cargados de humidade que veñen do Océano Pacífico ascenden polas montañas
e deixan as precipitación pasando ao outra vertente sen humidade e máis quentes.
TIPO DE RÉXIME
Nival, con augas altas no desxeo.
CAUDAL
6.430 m3/s
FLORA
Bosques de coníferas (picea negra e branca, abeto negro, alerce, Pinus contorta...),
lamagueiros, bidueiro de Alaska...
FAUNA
MAMÍFEROS: reno, alce, lobo, oso pardo, oso negro americano, cervo mulo, esquíos,
castores, visón americano...
AVES (máis de 25 especies): águia calva, gansos, patos...
PEIXES: catro especies de salmón, lucio norteño, troitas arco da vella, troitas de lago, touro do
Ártico, corégano, incono...
3.185 km
Estados Unidos e Canadá
Cidades: Dawson, Tanana, Koyukuk, Alakunuk
Mar de Bering (Océano Pacífico)
Superficie: 854.000 km2
White, Tanana, Imoko
-Glaciar de Llewellyn, vales glaciares
-Lagos: Tagis (máis de 100 km de lonxitude), Laberge (50 km de lonxitude).
-Yukon Flats: unha área pantanosa moi cha onde abondan pequenos lagos.
-Kusawa (no río Takhini), Kluane (noos ríos Kluane e White).
-Zonas de rápidos: Five Finger Rapids e Pista Rapids, augas abaixo de Carmacks.
-Delta na desembocadura.
APROVEITAMENTO Subministro urbán e para industria, navegación, enerxía…
O Yukón dispón de tres centrais hidroeléctricas: en Schwatka Lake, en Whitehorse; preto de
Mayo e Aishihik Lake.
22. ESPAZOS
PROTEXIDOS
Reserva Nacional Ríos Yukón-Charley, Refuxio de Vida Silvestre Yukon Flats.
“Trinta Millas”, unha sección desde o lago Laberge ata o río Teslin, está considerado
Patrimonio Nacional.
Parque Histórico Internacional Klondike Gold Rush.
DATOS
HISTÓRICOS
Durante as glaciacións do Plistoceno o val do río Yukón formou un corredor libre de xeos
entre as Montañas Rochosas e o glaciar do Nordés do Canadá servindo de ruta de entrada da
poboación asiática que atravesou o estreito de Bering (ao descender o nivel do mar formaba
un istmo) cara ao continente americano
O río foi un dos principais medios de transporte durante a febre do ouro de Klondike (Yukón),
entre 1898 e 1899.
CURIOSIDADES
Yukón, en gwich’in, significa «gran río». O río chámase Kwiguk, ou gran corrente en yupik.
Noutros tempos houbo abundancia de ouro nas marxes do río.
PROBLEMAS
Contaminación (especialmente pola minería), sobrepesca...