CẤP CỨU

1. RỐI LOẠN
NƯỚC - ĐIỆN GIẢI
KIỀM - TOAN
KHOA Y – ĐHQG TP.HCM
BM NHI
BS ĐỖ MINH HÙNG

2. MỤC TIÊU BÀI HỌC
• Biết được NHU CẦU nước - điện giải và thăng bằng
kiềm – toan của cơ thể trong điều kiện bình thường
• Biết được NGUYÊN NHÂN một số rối loạn nước - điện
giải và kiềm – toan thường gặp
• Biết XỬ TRÍ một số rối loạn nước - điện giải và kiềm –
toan thường gặp

3. RỐI LOẠN
NƯỚC - ĐIỆN GIẢI

4. NHU CẦU NƯỚC - ĐIỆN GIẢI
Cân nặng Nhu cầu Tổng dịch
10 kg đầu 100 ml/kg 1000
10 kg tiếp 50 ml/kg 500
10 kg cuối 20 ml/kg 200
1700 ml

5. NHU CẦU NƯỚC - ĐIỆN GIẢI
Nước tự
do (60%)
Nước chứa điện giải
(40%)
Ngoại bào
(60%)
Nội bào
(40%)
Na+ (mEq/L) 135 - 145 20
K+ (mEq/L) 3 - 5 150

6. 1
2
3
4
HẠ NATRI MÁU
TĂNG NATRI MÁU
HẠ KALI MÁU
TĂNG KALI MÁU
5HẠ CALCI MÁU

7. CÁC LOẠI DỊCH (1000 ml)
• Glucose : 50g
• NS : 9g Na+: 154 Cl- : 154
• Dextrose Saline :
– Dextrose : 50 g
– NaCl : 9 g
• Dextrose ½ Saline:
– Dextrose : 50 g
– NaCl : 4,5 g
• Dextrose ¼ Saline:
– Dextrose : 50 g
– NaCl : 2,25 g

8. • Na+ máu 130 – 134 mmol/L: nhẹ
• Na+:máu 120 – 129 mmol/L: trung bình
• Na+ máu < 120mmol/L: nặng
• Có triệu chứng khi < 125 mmol/L
• Triệu chứng nặng khi < 120 mmol/L
1HẠ NATRI MÁU
NATRI MÁU < 135 MMOL/L
Triệu chứng nặng
• Lơ mơ
• Hôn mê
• Co giật

9. 0
1
2
3
4
5
6
7
8
Bình thường Pha loãng Hạ Na+ thật
Natri
Nước
Suy
tim
Suy
thận
SIADH
Ngộ
độc
nước
Hoại
tử ống
thận
cấp
Lợi
tiểu
CAH
𝑵𝒂𝒕𝒓𝒊
𝑵ướ𝒄
Tiêu chảy
chỉ bù nước
thường

12. 2
3
4
TĂNG NATRI MÁU
HẠ KALI MÁU
TĂNG KALI MÁU
5HẠ CALCI MÁU

13. 2TĂNG NATRI MÁU
NATRI MÁU > 150 MMOL/L
• Na+ máu 150 – 169 mmol/L: trung bình
• Na+:máu > 169 mmol/L: nặng
• Na+ máu < 120mmol/L
Triệu chứng nặng
• Kích thích, tăng px
gân xương
• Lơ mơ
• Hôn mê
• Co giật

14. 0
1
2
3
4
5
6
7
8
Bình thường Mất nước nhiều Tăng Na+ thật
Natri
Nước
Tiêu
chảy
chỉ bù
ORS
Đái
tháo
nhạt
Truyền
nhiều
Bicarbonate
𝑵𝒂𝒕𝒓𝒊
𝑵ướ𝒄

16. 3
4
HẠ KALI MÁU
TĂNG KALI MÁU
5HẠ CALCI MÁU

17. 3HẠ KALI MÁU
KALI MÁU < 3,5 MMOL/L
Triệu chứng
• Liệt ruột
• Bụng chướng
Triệu chứng nặng
• Yếu liệt chi
• Liệt cơ hô hấp
• Rối loạn nhịp tim
(block nhĩ - thất,
ngoại tâm thu thất)
Lưu ý
• ECG ST xẹp, T thấp,
có sóng U không phải
là rối loạn nhịp mà là
dấu hiệu báo động
• Tiêu chảy, ói
• Dẫn lưu dạ dày ruột, dịch mật
• Điều trị lợi tiểu, corticoids
• Điều trị DKA
Nguyênnhân

19. 4TĂNG KALI MÁU
5HẠ CALCI MÁU

20. 4TĂNG KALI MÁU
KALI MÁU > 5 MMOL/L
• K+ máu > 6 mmol/L: mốc điều trị
Triệu chứng
• Yếu cơ
• ECG T cao nhọn,
QRS dãn, kéo dài
PR, rối loạn nhịp
thất
• Suy thận
• Toan máu
• Tán huyết
• Hủy cơ
Nguyênnhân

21. 5 – 6 mmol/L
(không triệu chứng)
Monitor
Ion đồ
 6 mmol/L
(không triệu chứng)
Monitor
Ion đồ
Kayexalate+Sorbitol
> 6
(có triệu chứng)
Monitor
Ion đồ
CaCl2 10%
G30%  Insulin; Bicarbonate;
Kayexalate
Chạy thận nhân tạo/thẩm phân
phúc mạc
Điều trị

22. 5HẠ CALCI MÁU

23. 5HẠ CALCI MÁU
CALCI MÁU < 1 MMOL/L
• Ca++ máu 0,8 – <1 mmol/L: nhẹ
• Ca++:máu < 0,8 mmol/L: nặng
Triệu chứng nặng
• Kích thích
• Bú kém
• Ói, co thắt TQ
• Cơn tetani
Troussau
Chvostek
• Thiếu vitamin D
• Ruột ngắn
• Suy cận giáp
• Kiềm hô hấp do thở nhanh
Nguyênnhân

24. Điều trị
• Tăng thông khí: thở bao nilon
• Không do tăng thông khí: truyền tấn công Calcium
gluconate 10% hoặc Calcium Chlorua 10% rồi duy trì
sau đó

25. RỐI LOẠN
KIỀM - TOAN

26. Thăng bằng kiềm – toan bình thường

27. 7bướcđọckhímáuđộngmach
Giảm oxy máu?
pO2 < 60  giảm oxy máu
pO2 > 150  dư, có hại
𝑝𝑂2
𝐹𝑖𝑂2
(200-300: nhẹ, 100-200: trung bình, < 100: nặng)
AaDO2 10 - 20 (> 100: bắt đầu tổn thương, >200: nặng, >400: rất xấu)
Toan hay kiềm?
pH < 7,35  toan
pH > 7,45  kiềm
7,35 < pH < 7,45 
 𝑝𝐶𝑂2
 𝑝𝑂2
Toan chuyển hóa hay toan hô hấp?
HCO3
- < 22  toan chuyển hóa
pCO2 > 45  toan hô hấp
Nếu toan hô hấp là chính, cấp/mạn?
A =
 𝑝𝐻
 𝑝𝐶𝑂2
0,3 0,8
cấpmạn

28. Nếu toan chuyển hóa, có tăng AG
không? Hô hấp bù trừ?
• AG = Na+ - (HCO3
- + Cl-) > 12  tăng AG*
Nếu toan chuyển hóa, hô hấp bù trừ
ntn?
• pCO2 tính = 1,5 x HCO3
- + 8  2  hô hấp bù
trừ**
Nếu toan chuyển hóa, có rối loạn
chuyển hóa khác kèm không?
HCO3
-
hiệu chinh = HCO3
-
bn + (AG -12)
HCO3
-
hiệu chỉnh < 22  toan chuyển hóa không tăng AG kèm
theo
HCO3
-
hiệu chỉnh > 26  kiềm chuyển hóa kèm theo
7bướcđọckhímáuđộngmach

29. 7bướcđọckhímáuđộngmach *Các tình huống AG tăng và bình thường
**Các tình huống bù trừ hô hấp
• pCO2 bn < cận dưới pCO2 tính  kiềm hô hấp kèm
• pCO2 bệnh nhân > cận trên pCO2 tính  toan hô hấp
kèm
• Cận dưới pCO2 tính < pCO2 bệnh nhân < cận trên
pCO2  bù đủ
Tăng AG AG bình thường
Sốc Tiêu chảy
DKA
Ngộ độc rượu
Suy thận

32. Cảm ơn đã
lắng nghe