Alahazrat Imam Ahmad Raza Khan k Mashhoor Qaseeda ka Moharrik, Mohsin Kakurwi ka Qaseeda

1. 1
‫امرخیم‬‫امرمحن‬‫اہلل‬‫بسم‬
‫اہلل‬‫رذول‬‫ٌا‬‫ضمیک‬‫وامسالم‬‫امصموۃ‬‫ﷺ‬
‫االهٍیاء‬‫ذمطان‬‫حبضور‬‫لدا‬‫هذر‬‫هظم‬‫نعراج‬‫وامثنا‬‫امصموۃ‬‫افضل‬‫ضمیہ‬‫اذرا‬‫رادی‬‫تہنیت‬‫در‬
‫معراجیہ‬‫قصیدہ‬
‫راضر‬‫لو‬‫هعت‬‫نشہور‬‫كے‬‫اردو‬‫كاكوروی‬‫ن‬
ؔ
‫حمس‬‫خضرت‬‫مئے‬‫كے‬‫ذناهے‬‫قصیدہ‬‫اٌک‬‫اپنا‬‫بار‬‫اٌک‬‫هے‬‫انام‬‫خضرت‬
‫دان‬‫رسا‬‫امحد‬‫امرمحہ‬‫ضمیہ‬‫یک‬‫صہر‬،‫ھتا‬‫نعراجیہ‬‫ھبی‬‫قصیدہ‬‫كا‬‫ان‬،‫دی‬‫خاسری‬‫ٌف‬‫رر‬‫ٌیل‬‫بر‬‫نیه‬‫بارلاہ‬‫یک‬
‫بعد‬‫كے‬‫مناز‬‫كاكوروی‬‫حمسن‬‫خضرت‬‫دو‬‫اھبی‬‫۔‬‫كئے‬‫رروع‬‫ذناها‬‫ارعار‬‫كے‬‫قصیدے‬‫اپنے‬‫هے‬‫حار‬‫پزھ‬‫ارعار‬‫ىی‬
‫كہ‬‫ھتے‬‫ذكے‬‫دان‬‫رسا‬‫امحد‬‫انام‬‫خضرت‬‫امرمحہ‬‫ضمیہ‬‫بقیہ‬‫بعد‬‫كے‬‫مناز‬‫یک‬‫ضصر‬‫كیجئے‬‫بس‬‫اب‬‫كہ‬‫فرناٌا‬‫هے‬
‫۔‬‫جاًینلے‬‫ذنے‬‫ارعار‬‫دان‬‫رسا‬‫امحد‬‫انام‬‫خضرت‬‫امرمحہ‬‫ضمیہ‬‫نعراجیہ‬‫قصیدہ‬‫اپنا‬‫درنیان‬‫كے‬‫ضصر‬‫و‬‫صہر‬‫ایس‬‫هے‬
(67‫ارعار‬)‫تو‬‫بیٹھی‬‫دوبارہ‬‫نجمس‬‫جب‬‫اور‬‫كہا‬‫دان‬‫رسا‬‫امحد‬‫انام‬‫خضرت‬‫امرمحہ‬‫ضمیہ‬‫ذناٌا۔‬‫قصیدہ‬‫اپنا‬‫هے‬
‫اردو‬،‫برداذت‬‫و‬‫هشست‬‫یک‬‫مجموه‬،
ٔ
‫حزياو‬‫اتار‬‫كا‬‫مفظوه‬،‫ٌت‬‫نعنو‬‫یک‬‫ارعار‬،‫سر‬‫اور‬‫حماوروه‬‫وندی‬‫ب‬‫االنثال‬
‫رهور‬
ُ
‫پ‬‫خضور‬‫بمكہ‬‫هہیه‬‫ىی‬‫واقعات‬‫حمض‬‫كے‬‫نعراج‬ ِ‫ذفر‬‫اور‬‫اذتعامل‬‫دمكش‬‫كا‬‫ﷺ‬‫وقار‬‫ر‬
ُ
‫پ‬‫یک‬‫توزیف‬‫و‬‫ٌف‬‫تعر‬‫یک‬
‫كر‬‫دٌكھ‬‫كیش‬‫ننظر‬‫نیه‬‫اهداز‬‫كاكوروی‬‫حمسن‬‫خضرت‬،‫كہا‬‫هے‬
‫موالنا‬!‫۔‬‫سکتا‬‫سنا‬‫نہیں‬‫قصیدہ‬‫اپنا‬‫میں‬‫بعد‬‫کے‬‫اس‬،‫کیجئے‬‫بس‬‫اب‬
‫امرمحہ‬‫ضمیہ‬‫دان‬‫رسا‬‫امحد‬‫انام‬‫خضرت‬،‫فرناًیه‬‫الخضہ‬
ُ
‫ن‬‫نطمع‬‫كا‬‫نعراجیہ‬ ِ
ٔ
‫قصیدہ‬‫كے‬
‫ھتے‬‫ىوًے‬‫لر‬‫جموہ‬‫پر‬‫ضرش‬‫جو‬‫رذامت‬ ِ‫كشور‬ ِ‫ذرور‬‫وہ‬
‫ھتے‬‫مئے‬‫كے‬‫نہامن‬‫كے‬‫ضرب‬‫ذاناه‬‫كے‬‫شرب‬‫هرامے‬‫هئے‬

2. 2
،‫اهداز‬‫كا‬‫امتجا‬‫اور‬‫ضاجسی‬‫نیه‬‫نقطع‬‫بعد‬‫كے‬‫قصیدہ‬‫ٌل‬‫شو‬‫نیه‬‫ٌل‬‫شو‬ ِ‫حبر‬‫ھپر‬‫اور‬
‫انت‬‫رفیع‬‫رمحت‬‫هٍئ‬‫ا‬
ؔ
‫رس‬‫ضناٌت‬‫ىو‬‫ہلل‬‫پہ‬
‫ھتے‬‫بٹے‬‫واه‬‫كے‬‫رمحت‬‫داص‬‫جو‬‫ہ‬
ّ
‫خص‬‫ذے‬‫دمعتوه‬‫ن‬
ُ
‫ا‬‫ھبی‬‫ذے‬ِ‫ا‬
‫متنا‬‫ىے‬‫ذركار‬ ِ‫قٍول‬‫وصیفہ‬‫ىے‬‫ذركار‬‫ثناًے‬
‫قاف‬‫كیسے‬‫كیا‬‫ھتی‬‫ردی‬‫پروا‬‫هہ‬‫ىوس‬‫یک‬‫راضری‬‫هہ‬‫ی‬‫ھتے‬‫ے‬
‫ٌہاه‬‫كاكوروی‬‫ن‬
ؔ
‫حمس‬‫خضرت‬‫قصیدہ‬‫جو‬‫تاكہ‬،‫ویه‬‫جاتے‬‫كئے‬‫پہش‬‫ارعار‬‫حند‬‫ھبی‬‫كے‬‫قصیدہ‬‫كے‬‫خضرت‬
‫امرمحہ‬‫ضمیہ‬‫دان‬‫رسا‬‫امحد‬‫انام‬،‫جاذكے‬‫میا‬‫مطف‬‫ھبی‬‫كا‬‫اس‬‫بنا‬‫حمرک‬‫كا‬‫نعراجیہ‬ ِ
ٔ
‫قصیدہ‬‫كے‬
‫باذل‬‫متھرا‬ ِ‫جاىب‬‫چال‬‫سے‬‫کاشی‬ ِ‫سنت‬
‫جل‬‫گيگا‬‫ظبا‬‫ہے‬‫الئی‬‫پہ‬‫ىدھے‬‫ا‬‫ک‬‫کے‬‫برق‬
‫اچھلی‬‫كبھی‬‫ڈِبی‬‫كبھی‬ِ‫ہ‬‫م‬‫كصتی‬‫كی‬ُ‫ى‬
‫بحر‬ِ‫ہ‬‫ہلچل‬‫ہے‬‫پسی‬‫سے‬‫تالطه‬ٍ‫مي‬‫خضر‬
‫عالی‬ِ‫مزاج‬‫سے‬ ٰ‫طُبی‬ٍ‫ہی‬‫کہتی‬َ‫قنریا‬
‫ال‬ِ‫ہ‬‫ل‬‫کسل‬‫کھیه‬،‫فلک‬‫ہيدِئے‬‫سے‬‫باغ‬
َ‫ىہا‬‫کی‬‫باذل‬‫ہے‬ٍ‫می‬‫اىدھیرے‬‫ذیجُز‬ِ‫شب‬
‫ىچل‬‫آ‬‫پر‬‫ميہہ‬‫ہُئے‬‫ڈالے‬‫ہے‬ٍ‫می‬‫محنل‬‫لیلی‬
‫گھُىگھٹ‬‫اٹھائے‬‫سے‬‫مكھسے‬‫ہے‬‫كفر‬ ِ‫شاہد‬
‫كاجل‬‫كافر‬‫ہُئے‬‫لگائے‬ٍ‫مي‬‫كافر‬ِ‫چصه‬
‫سکی‬‫ىہ‬‫آ‬‫اذھر‬‫پھر‬‫بجلی‬‫گئی‬‫سے‬‫جسطرف‬
‫قل‬ِ‫ہ‬‫ع‬‫باذل‬َ‫ا‬ّ‫بھلی‬‫بھُل‬‫ہے‬ٍ‫می‬‫چرخ‬

3. 3
ً‫چن‬ِ‫اہل‬‫سب‬‫ہُئے‬ٍ‫می‬ً‫چن‬ِ‫ِظف‬َ‫زبا‬‫ہه‬
‫غزل‬‫کی‬‫بلبل‬ُ‫ت‬ً‫تضنی‬ُ‫ج‬‫ہے‬‫کی‬َُ‫طُطی‬
‫تاثیر‬ٍ‫می‬‫مزے‬‫اِز‬‫مزہ‬ٍ‫می‬‫قنری‬ِ‫آہ‬
‫پھل‬ٍ‫می‬‫پھُل‬،‫لگے‬‫ىے‬‫آ‬‫پھُل‬‫ذیکھیے‬ٍ‫می‬ِ‫سر‬
‫سيبل‬‫پر‬ٍ‫زمی‬ٍ‫می‬‫جيبض‬ٍ‫ہی‬‫پھُل‬‫پر‬‫شاخ‬
‫پیدل‬‫اِز‬‫سُاز‬ٍ‫می‬ً‫گلص‬ٍ‫ہی‬‫کھاتی‬‫ہُا‬‫سب‬
َُ‫کی‬‫ىہ‬‫جائے‬‫پلٹ‬‫کے‬‫چل‬‫قدو‬‫چاز‬ِ‫ذ‬‫بجلی‬
‫باذل‬‫بھٹکتا‬‫ہے‬‫پھرتا‬‫کہ‬‫ہے‬‫اىدھیرا‬‫ِہ‬
‫خرِط‬ِ‫جُط‬‫یہ‬ٍ‫ىہی‬‫سناتا‬ٍ‫می‬َُ‫ىکھ‬
ٓ
‫ا‬‫میری‬
‫باذل‬‫کرشنہ‬‫ذکھالئے‬‫کا‬‫بیدزذ‬‫کسی‬
ً‫د‬ ُ‫س‬
ِ
‫معراج‬ ِ‫کیفیت‬‫ذیکھیے‬‫ذزا‬‫اک‬
‫بغل‬ِ‫زیر‬‫مہ‬‫شیصہء‬،‫زحل‬ِ‫جاو‬ٍ‫می‬‫ہاتھ‬
‫ذزِذ‬‫کا‬‫مالئک‬‫ہے‬‫مسلسل‬ ٌِ‫بازا‬ِ‫تاز‬
‫عزِجل‬َ‫جہا‬ ِ‫ىد‬ِ‫خدا‬
ِ
‫تسبیح‬‫پئے‬
ٍ‫بری‬ ِ‫فرذِس‬ٍ‫کبہی‬‫کُثر‬ٍ‫کہی‬‫ی‬ٰ‫طُب‬ٍ‫کہی‬
ٌ‫ہُئی‬‫بہتی‬ٍ‫کہی‬‫ہ‬‫عسل‬ِ‫ىہر‬ًِ‫لب‬ِ‫ز‬
‫اسرافیل‬ٍ‫کہی‬‫ہی‬‫حکُمت‬‫جبریل‬ٍ‫کہی‬
‫عنل‬‫کا‬‫کُثر‬ ِ‫ساقی‬ٍ‫کہی‬‫کا‬َ‫زضُا‬ٍ‫کہی‬
‫خاىے‬‫تہ‬َ‫ىہا‬‫سنت‬‫کسی‬‫کے‬‫مدفی‬ِ‫کيز‬
‫محل‬‫شیض‬َ‫عیا‬‫کے‬‫قدزت‬ِ‫مظہر‬‫طرف‬‫اک‬
‫گ‬‫گلزاز‬‫لہکتے‬‫سے‬‫مطلق‬ ِ‫بیرىگی‬ ِ‫ل‬
‫جيگل‬‫مہکتے‬‫سے‬ً‫زیاحی‬‫کے‬‫ىیازی‬‫بے‬

4. 4
‫گ‬‫عربی‬ ِ‫ىی‬
َ
‫د‬َ‫م‬ ِ‫زسُل‬‫خُشرىگ‬ ِ‫ل‬
‫ازل‬ِ‫ذستاز‬ِ‫ہ‬ ّ‫طر‬‫ابد‬ ٌِ‫ذاما‬ ِ‫زیب‬
‫ىظیر‬ِ‫ہنسر‬‫ىہ‬‫ہے‬‫مصابہ‬‫اسکا‬‫کُئی‬‫ىہ‬
‫بدل‬‫ىہ‬‫مقابل‬‫ىہ‬‫مناثل‬‫اسکا‬‫کُئی‬‫ىہ‬
‫ہ‬‫عالیجاہ‬ِ‫ہ‬‫ش‬ٍ‫می‬‫ِالیت‬ِ‫اقلیه‬‫فت‬
‫مرسل‬‫ىبی‬ٍ‫می‬‫ہدایت‬ ِ‫اطراف‬‫چاز‬
‫سیر‬‫کی‬‫مياجات‬ِ‫گلزاز‬‫کیجئے‬‫اب‬ًؔ‫محس‬
‫باذل‬‫گھرتا‬‫ہے‬‫تا‬
ٓ
‫ا‬‫چال‬‫کا‬‫اجابت‬‫کہ‬
‫خالی‬‫تیری‬‫سے‬‫ىعت‬‫زہے‬‫کہ‬‫تنيا‬‫ہے‬
‫غزل‬‫ىہ‬‫قعیدہ‬‫ىہ‬‫قطعہ‬‫ىہ‬‫شعر‬‫را‬ِ‫م‬‫ىہ‬
‫مرگ‬ِ‫تاذو‬‫زہے‬ٌ‫ذھیا‬‫را‬ِ‫ت‬‫کہ‬‫ہے‬ِ‫زز‬
ٓ
‫ا‬
‫اجل‬‫ئے‬
ٓ
‫ا‬‫جب‬‫مجھے‬‫ئے‬
ٓ
‫ا‬‫ىظر‬‫تیری‬‫شکل‬
‫عززائیل‬َُ‫ی‬‫سے‬‫پیاز‬ٍ‫کہی‬‫میری‬‫سے‬‫زِح‬
‫چل‬ُ‫ت‬‫ہے‬‫چلتی‬ُ‫ج‬ُ‫ک‬‫مدیيہ‬ٌ‫جا‬‫ری‬ِ‫م‬‫کہ‬
‫ری‬ِ‫ت‬‫کا‬‫شفاعت‬ُ‫ہ‬‫اشازہ‬‫یہ‬ٌ‫رذ‬ُ‫م‬ِ‫ذو‬
‫کل‬‫گا‬‫جائے‬‫لیا‬‫ذیکھ‬،‫کر‬‫ىہ‬‫کی‬‫فکرفرذا‬
‫اح‬
ّ
‫مد‬‫تیرا‬ُ‫ہ‬‫ساتھ‬‫رے‬ِ‫ت‬ٍ‫می‬‫محصر‬ ِ‫ظف‬
‫غزل‬‫یہ‬‫قعیدہ‬‫ىہ‬‫ا‬‫مست‬‫یہی‬ُ‫ہ‬ٍ‫می‬‫ہاتھ‬
‫ہللا‬‫بسه‬َ‫ہا‬‫کہ‬‫سے‬‫اشازے‬‫جبریل‬ٍ‫کہی‬
‫باذل‬‫متھرا‬ ِ‫جاىب‬‫چال‬‫سے‬‫کاشی‬ ِ‫سنت‬
‫اختتام‬