Prezentacja wykorzystana podczas spotkania "Procedury recenzyjne, czyli jak nas oceniają" (Wrocław, 15 czerwca 2013 r.).

1. Procedury recenzyjne,
czyli jak nas oceniają
Ewa Rozkosz
Informacja Naukowa DSW

2. Plan spotkania
1. Recenzje a jakość w nauce
2. Procedury recenzyjne
3. Zalecenia MNiSW w zakresie recenzowania
4. Procedura recenzyjna krok po kroku
5. Kryteria oceny

3. Proces recenzowania
pozwala na kontrolę
jakości utworów
naukowych.
Recenzje
a jakość
w nauce

4. Jakość a czasopisma naukowe
Dobre czasopisma naukowe odrzucają 30-90%
tekstów.
W przypadku „Nature” odrzucanych jest ok. 95%
tekstów. Zgłaszane artykuły oceniane są nie tylko
pod względem poprawności merytorycznej. Wyniki
muszą być również zaskakujące.

5. Proces
recenzowania
~
peer review
Peer oznacza, że recenzje
przeprowadzają osoby
ze środowiska naukowego.
Ważne jest zaufanie!
Powołany przez redakcję recenzent
powinien posiadać odpowiednią
wiedzę (dyscyplina, obszar
badawczy, metody).

6. Procedury recenzyjne
Standardowe
otwarta
recenzja
pojedyncza
ślepa recenzja
podwójna
ślepa recenzja
Alternatywne
recenzja publiczna/
społecznościowa

7. open review
Autor
otwartarecenzja
Recenzenci
autor zna tożsamość recenzentów,
a recenzenci znają tożsamość autora
Recenzenci podpisują oświadczenie o braku konfliktu
interesów (pokrewieństwo, powinowactwo, współpraca
zawodowa lub naukowa itd.).

8. Otwarta recenzja
Zalety: utwór można ocenić z perspektywy
wcześniejszego dorobku autora, łatwiej
zinterpretować treść.
Wady: recenzenci mogą być zbyt pobłażliwi, obawiać
się reakcji autora lub sugerować się w ocenie
jego innymi dokonaniami lub pozycją.
Wydawnictwo Elsevier odradza stosowanie tej metody oceny,
wskazując na niezależne badania świadczące
o nieprawidłowościach wynikających z jawności nazwisk:
http://www.elsevier.com/reviewers/peer-review

9. single-blind review
Autor
pojedynczaśleparecenzja
Recenzenci
autor nie zna tożsamości recenzentów,
ale recenzenci znają tożsamość autora
Recenzenci podpisują oświadczenie o braku konfliktu
interesów (pokrewieństwo, powinowactwo, współpraca
zawodowa lub naukowa itd.).

10. Pojedyncza ślepa recenzja
Zalety: stanowiska recenzentów wolne są od wpływu
autora.
Wady: recenzenci mogą sugerować się w ocenie
innymi dokonaniami autora lub jego pozycją.

11. double-blind review
Autor
podwójnaśleparecenzja
Recenzenci
autor nie zna tożsamości recenzentów,
a recenzenci nie znają tożsamość autora

12. Podwójna ślepa recenzja
Zalety: stanowiska recenzentów wolne są od wpływu
autora, w ocenie tekstu nie ma znaczenia
pozycja, pochodzenie czy płeć (j. ang.).
Wady: autor może być rozpoznany przez recenzentów
ze względu na wąski obszar badawczy czy styl.

13. public/open peer review
publiczna/społecznościowa/
otwartarecenzja
http://publications.copernicus.org/services/public_peer_review.html

14. Która
procedura
recenzowania
jest najlepsza?
Najbardziej obiektywna
procedura to podwójna ślepa
recenzja.
Jest ona szczególnie
korzystna dla młodych
badaczy, których nazwiska nie
są jeszcze znane w
środowisku naukowym.

15. http://www.nauka.gov.pl/fileadmin/user_upload/ministerstwo/Publikacje/201102
16_MNISW_broszura_210x210.pdf
Zalecenia Zespołu
do Spraw Etyki
w Nauce

16. 1. Kryteria kwalifikowania artykułów do publikacji (ew. formularz
recenzji) znajdują się na stronie internetowej czasopisma
lub w każdym numerze.
2. Artykuł ocenia co najmniej dwóch recenzentów (z innej
jednostki naukowej niż autor).
3. Procedura: podwójna ślepa recenzja lub inna (obowiązkowa
deklaracja recenzenta o niewystępowaniu konfliktu interesów).
3. Recenzja pisemna zawiera wniosek dotyczący warunków
dopuszczenia artykułu naukowego do publikacji lub jego odrzucenia.
4. Nie ujawnia się nazwisk recenzentów poszczególnych numerów.
Komunikat MNiSW z dnia 29 maja 2013 r. w sprawie kryteriów i trybu oceny czasopism
naukowych.
Procedura recenzowania wg MNiSW

17. Etapy recenzji
(podwójna ślepa recenzja)

18. Etap 1
Artykuł wpłynął do czasopisma. Redakcja kwalifikuje artykuł
do drugiego etapu recenzji lub odrzuca go.
Kryteria:
• tematyka zgodna z profilem czasopisma,
• ujęcie tematu/metody zgodne z profilem czasopisma,
• typ publikacji (praca badawcza/przeglądowa) zgodny z
profilem czasopisma,
• praca nie była wcześniej publikowana, ani nie została
zgłoszona do innego wydawnictwa,
• tekst przygotowany zgodnie z wytycznymi redakcji,
• naukowość.

19. Etap 2.1
Redakcja przygotowuje tekst do recenzji lub prosi autora
o usunięcie elementów, które mogą umożliwić jego
identyfikacje:
• imię i nazwisko,
• afiliacja,
• autocytowania, np. „w mojej poprzedniej pracy z 2012
r.” można zastąpić frazą „w pracy Rozkosz (2012)”,
• metadane w pliku,
• inne elementy treści pozwalające na określenie
narodowości czy innych cech (np. w przypadku tekstów
w j. angielskim ukrywa się często płeć autora).

20. Etap 2.2
Redakcja wysyła do recenzentów pytanie, czy podejmą się
oceny artykułu. Do wiadomości załączany jest abstrakt
lub pełny tekst.
Zdarza się, że poszukiwania recenzentów
trwają długo. Na dłuższe oczekiwania
narażani są przede wszystkim autorzy
innowacyjnych publikacji lub tacy, którzy
podejmują mało znane tematy.

21. Etap 2.3
Recenzenci, którzy wyrazili zgodę na ocenienie artykułu
otrzymują pełny tekst oraz plik lub dostęp do formularza
recenzji.
Mogą formułować pytania do autorów, które przekazywane
są (z zachowaniem zasady anonimowości) do autorów.

22. Etap 2.4
Recenzenci podejmują jednoznaczną decyzję odnośnie
przyjęcia (bez lub po wprowadzeniu zmian) lub odrzucenia
artykułu.
W przypadku, gdy decyzje dwóch recenzentów różnią się
większość redakcji powołuje trzecie recenzenta. Jego ocena
jest decydująca.

23. Kryteria
oceny
na przykładzie
czasopisma
z zakresu
pedagogiki

24. Oryginalność
Czy artykuł jest oryginalny?
• w opisie problemu: TAK/NIE
• w metodzie rozwiązywania problemu: TAK/NIE
• w przedstawieniu spojrzenia na pewną dziedzinę
pedagogiki: TAK/NIE
• z innych powodów – proszę podać jakich:
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………

25. Nowa wiedza
Czy artykuł wnosi coś nowego do wiedzy o jego przedmiocie?
Jeżeli tak, proszę krótko to scharakteryzować:
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………

26. Poprawność merytoryczna
Czy artykuł pod względem merytorycznym:
• jest bez zarzutu: TAK/NIE
• wymaga pewnych poprawek: TAK/NIE
• zawiera istotne błędy: TAK/NIE
Uzasadnienie / uwagi
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………

27. Tytuł
Czy tytuł pracy jest właściwy? Jeżeli nie, to proponuję
następujący:
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………

28. Wykorzystane źródła
Czy Autor dostatecznie wykorzystał literaturę przedmiotu?
Jeżeli nie, proszę podać pozycje, które powinny być
uwzględnione:
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………

29. Inne uwagi
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
Jakie cechy artykułu
powinny być również
brane pod uwagę
w ocenie?

30. Inne uwagi
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
Jakie cechy artykułu
powinny być również
brane pod uwagę
w ocenie?

31. Negatywna
ocena jak
gorzka pigułka
Autorzy nie zawsze zgadzają
się z oceną recenzentów.

33. Wykorzystane ilustracje i zdjęcia
Linda, Alex's stamps #3 - highest in quality.
http://www.flickr.com/photos/jinterwas/5356815230 (CC BY)
Linda, Wall flower #3 - (b)old beige.
http://www.flickr.com/photos/jinterwas/4665704059 (CC BY)
Linda, Mary's blue coat
http://www.flickr.com/photos/jinterwas/4421038824 (CC BY)
Linda, Aisne-Marne American Cemetery, WWI, France
http://www.flickr.com/photos/jinterwas/4894657325 (CC BY)
Linda, Sunshine
http://www.flickr.com/photos/jinterwas/4319502340 (CC BY)

34. ewa.rozkosz@dsw.edu.pl
Treść prezentacji
dostępna na licencji
Creative Commons
Uznanie autorstwa