PROBIOTICS.pptx men tiêu hoá trong thực hành lâm sàng

1. PROBIOTICS

2. NỘI DUNG
I. HỆ VI SINH VẬT
II. VI KHUẨN CHÍ ĐƯỜNG RUỘT
III. PROBIOTICS
IV. PROBIOTICS VÀ CÁC BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP
V. CÁC LOẠI PROBIOTICS PHỔ BIẾN

3. HỆ VI SINH VẬT
• Hệ vi sinh vật là tập hợp tất cả các vi khuẩn, nấm, virus và gen
chưa biết sống tự nhiên trên và bên trong cơ thể con người.
• Hệ vi sinh vật còn được coi là cơ quan hỗ trợ vì nó đóng vai trò
quan trọng trong việc thúc đẩy hoạt động sống hàng ngày của
cơ thể.
• Ruột người lớn # 1014 vi khuẩn, gấp 10 lần tế bào trong cơ thể.
• Bộ gen của chúng (microbiome) chứa hơn 5 triệu gen.
• 95% hệ vi sinh vật nằm ở đường tiêu hóa.

4. HỆ VI SINH VẬT
• Mỗi người có một mạng lưới vi sinh vật khác nhau xác định ban đầu bởi
DNA của mỗi người.
• Con người lần đầu tiên tiếp xúc với vi sinh vật khi còn là trẻ sơ sinh, qua quá
trình sinh và sữa mẹ. Về sau, sự tiếp xúc với môi trường và chế độ ăn uống
có thể thay đổi hệ vi sinh vật của một người
• Hệ vi sinh vật bao gồm các vi khuẩn vừa hữu ích vừa có khả năng gây hại.
• Trong một cơ thể khỏe mạnh, hệ vi sinh vật sống cộng sinh cùng tồn tại.
Nhưng nếu có sự xáo trộn làm mất sự cân bằng sẽ dẫn đến rối loạn sinh
học, ngăn chặn những tương tác bình thường. Kết quả là cơ thể dễ mắc
bệnh hơn, góp phần vào sự phát triển của các bệnh về đường tiêu hóa và
ngoài đường ruột.

5. HỆ VI SINH
ĐƯỜNG RUỘT
(GUT MICROBIOTA)

6.  • (B) Factors affecting the composition and
function of the large intestine metabolic
niche.
Gerard Clarke, Gut Reactions: Breaking Down Xenobiotic–Microbiome Interactions, April 2019, Pharmacological Reviews 71(2):198-224

7. VAI TRÒ CỦA VI KHUẨN CHÍ ĐƯỜNG RUỘT
• Bảo vệ cơ thể khỏi các sinh vật gây bệnh
• Những vi khuẩn kỵ khí ở ruột già có tác dụng ngăn chặn sự phát triển quá mức
của vi khuẩn có hại bằng cách cạnh tranh các chất dinh dưỡng và vị trí gắn vào
màng nhầy của ruột.
• Hệ vi sinh vật kích thích hệ thống miễn dịch, ảnh hưởng đến hành vi thông qua
trục não ruột, phá vỡ các hợp chất thực phẩm có khả năng gây độc và tổng
hợp một số vitamin (vitamin B và vitamin K) và acid amin.
• Quá trình lên men của chất xơ khó tiêu tạo ra axit béo chuỗi ngắn (SCFA).
SCFA là nguồn dinh dưỡng, đóng vai trò quan trọng trong chức năng cơ và có
thể ngăn ngừa các bệnh mạn tính bao gồm một số bệnh ung thư và rối loạn
đường ruột. Các nghiên cứu lâm sàng đã chỉ ra rằng SCFA có thể hữu ích
trong điều trị viêm loét đại tràng, bệnh Crohn và tiêu chảy liên quan đến kháng
sinh.

10. Gebrayel, P., Nicco, C., Al Khodor, S. et al. Microbiota
medicine: towards clinical revolution. J Transl Med 20, 111
(2022)

11. PROBIOTICS

12. Lịch sử của
Probiotics

14. Khái niệm
World Gastroenterology Organisation, 2023

15. World Gastroenterology Organisation, 2023

16. Phân loại Probiotics
• Lactobacillus : L.Bulgari, L.acidophillus, L.GG, L.reuteri, L.gasseri
• Bifidobacteria : B.bifidum, B.infantis, B.longum, B.lactis
• Enterococcus : Enterococcus faecium
Vi khuẩn
sinh acid lactic
• Escherichia Coli
• Bacillus species: B.clausii
Vi khuẩn
không sinh
acid lactic
• Saccharomyces boulardii
Nấm men

17. World Gastroenterology Organisation, 2023

18. Vai trò của Probiotics
• Tăng cường hàng rào bảo vệ
biểu mô thông qua việc tăng
sản xuất chất nhầy và chất bảo
vệ
• Tăng độ bám dính vào niêm
mạc ruột
• Ức chế sự bám dính của tác
nhân gây bệnh
• Cạnh tranh loại trừ các vsv gây
bệnh
• Kích thích đáp ứng miễn dịch
• Điều hòa hệ thống miễn dịch

19. Vai trò của Probiotics
•


•



20. Tác dụng đặc hiệu chung cho probiotics
Đề kháng sự xâm nhập của mầm bệnh, sản xuất SCFA, điều hòa nhu
động ruột non, bình thường hóa hệ khuẩn chí, tăng số lượng tế bào
ruột, cạnh tranh loại bỏ vk gây bệnh
Tác dụng đặc hiệu của loài
Sinh tổng hợp vitamin, tăng cường hàng rào bảo vệ ruột, chuyển
hóa muối mật, hoạt tính enzyme, trung hòa kháng nguyên sinh ung
thư
Tác dụng đặc hiệu của chủng
+ Tác dụng trên hệ thần kinh TW
+ Tác dụng trên hệ miễn dịch
+ Tác dụng trên hệ nội tiết
+ Sản xuất ra các chất sinh học đặc biệt

21. ỨNG DỤNG
PROBIOTICS

22. Probiotics
trong điều trị
các bệnh lý
đường tiêu hóa
Viêm dạ dày ruột cấp
Tiêu chảy liên quan đến kháng sinh
Viêm ruột hoại tử
Hỗ trợ diệt trừ H. pylori
Viêm loét đại tràng, Bệnh Crohn
Điều trị đau bụng ở trẻ sơ sinh
Đau bụng chức năng
Táo bón

23. Probiotics và
viêm dạ dày ruột cấp tính
• Cho đến năm 2020, các hiệp hội và nhóm chuyên gia đã ủng hộ
việc sử dụng men vi sinh bên cạnh liệu pháp bù dịch ở trẻ em
và người lớn trong việc kiểm soát viêm dạ dày ruột cấp tính
• Giảm nguy cơ tiêu chảy kéo dài > 3 ngày
• Giảm thời gian tiêu chảy trung bình là 25 giờ
• Tuy nhiên không phải tất cả probiotics đều có ích trong việc cải
thiện tiêu chảy nhiễm trùng
Textbook of Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition_ A Comprehensive Guide to Practice (2021)

24. World Gastroenterology Organisation, 2023

25. Textbook of Pediatric Gastroenterology,
Hepatology and Nutrition_ A
Comprehensive Guide to Practice (2021)

26. Probiotics và tiêu chảy liên quan đến kháng sinh
Yếu tố liên quan đến kháng sinh
• Dùng đường uống
• Phổ rộng
• Thải qua đường mật
• Sử dụng kéo dài hoặc lặp lại
• Phối hợp nhiều loại kháng sinh
Yếu tố liên quan đến bệnh nhân
• Tiền sử bị tiêu chảy do dùng
kháng sinh
• Trẻ em hoặc người cao tuổi
• Bệnh đường ruột (IBS, viêm
ruột mạn)
• Suy giảm miễn dịch
• Đặt sonde nuôi ăn liên tục
• Nằm viện lâu ngày

28. Probiotics và tiêu chảy liên quan đến kháng sinh
Tiêu chảy liên quan đến kháng sinh
Thay đổi hệ vi sinh thường trú trong ruột
Giảm quần thể vi sinh
có chức năng đặc hiệu
Tiêu chảy
cơ năng
Quá phát tác nhân
gây bệnh
Nhiễm
khuẩn ruột
Tác dụng trực tiếp của kháng sinh ở ruột

29. Probiotics và tiêu chảy liên quan đến kháng sinh
•
•
•
•

30. Textbook of Pediatric Gastroenterology, Hepatology
and Nutrition_ A Comprehensive Guide to Practice
(2021)
World Gastroenterology Organisation, 2023

31. Probiotics và viêm ruột hoại tử
(NEC - necrotizing enterocolitis)
• NEC là một trong những bệnh về đường tiêu hóa nghiêm trọng
và đe dọa tính mạng xảy ra ở trẻ non tháng, đặc biệt là trẻ có
cân nặng khi sinh < 1000 g.
• Cơ chế bệnh sinh của NEC bao gồm việc nuôi con bằng sữa
công thức, tình trạng thiếu oxy-thiếu máu cục bộ ở ruột và sự
xâm chiếm của vi sinh vật gây bệnh
• Vào năm 2020, cả ESPGHAN và AGA đã công bố các khuyến
nghị của họ về sử dụng men vi sinh để ngăn ngừa NEC. Chủng
probiotic duy nhất được cả hai hiệp hội khuyến nghị là L.
rhamnosus GG ATCC 53103.
Textbook of Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition_
A Comprehensive Guide to Practice (2021)

32. Textbook of Pediatric Gastroenterology, Hepatology and
Nutrition_
A Comprehensive Guide to Practice (2021)
World Gastroenterology Organisation, 2023

33. Probiotics và Nhiễm Helicobacter pylori
• Một đánh giá có hệ thống năm 2017 và một mạng lưới phân
tích tổng hợp bao gồm 29 thử nghiệm (17 chế phẩm sinh học,
3122 người tham gia) cho thấy rằng so với nhóm đối chứng, trẻ
em trong nhóm sử dụng probiotic tăng tỷ lệ diệt trừ và giảm
nguy cơ mắc bệnh toàn thân do các tác động liên quan đến liệu
pháp diệt trừ H. Pylori
• Một phân tích tổng hợp cho thấy so với giả dược hoặc không
can thiệp thì việc sử dụng S. boulardii cùng với liệu pháp ba
thuốc tiêu chuẩn làm giảm đáng kể nguy cơ nhiễm H. pylori.
Textbook of Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition_
A Comprehensive Guide to Practice (2021)

34. World Gastroenterology Organisation, 2023

35. Probiotics và bệnh viêm ruột
• Bệnh viêm ruột (IBD) chủ yếu bao gồm hai rối loạn riêng biệt:
bệnh Crohn và viêm loét đại tràng.
• Một đánh giá của Cochrane năm 2020 có bằng chứng cho
thấy men vi sinh có thể làm giảm triệu chứng lâm sàng ở bệnh
nhân viêm loét đại tràng tiến triển khi so sánh với giả dược
• Một đánh giá khác của Cochrane năm 2020 lại có bằng chứng
không rõ ràng về hiệu quả hoặc độ an toàn của men vi sinh khi
so sánh với giả dược, về khả năng gây thuyên giảm ở bệnh
nhân mắc bệnh Crohn
Textbook of Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition_
A Comprehensive Guide to Practice (2021)

36. World Gastroenterology Organisation, 2023

37. Probiotics và đau bụng ở trẻ sơ sinh
(Infant colic)
• Colic là tình trạng khóc quá nhiều không rõ nguyên nhân ở trẻ nhũ nhi
khỏe mạnh. Phổ biến và tự khỏi sau ba đến bốn tháng đầu đời.
• Một bản phân tích tổng hợp dữ liệu năm 2018 bao gồm dữ liệu từ 4 RCT
liên quan đến 345 trẻ sơ sinh, đã ghi nhận rằng việc sử dụng L. reuteri
DSM 17938 với liều 1 × 108 CFU có thể giảm thời gian quấy khóc ở trẻ sơ
sinh bú sữa mẹ nhưng vai trò của nó ở trẻ bú sữa công thức chưa rõ ràng.
• Ở một nghiên cứu, người ta thấy tác động đặc biệt rõ ràng của L. reuteri
DSM 17938 1×108 CFU cho trẻ sơ sinh mỗi ngày trong 90 ngày giúp ngăn
ngừa chứng đau bụng ở trẻ sơ sinh
Textbook of Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition_
A Comprehensive Guide to Practice (2021)

38. World Gastroenterology Organisation, 2023

39. Probiotics và đau bụng chức năng
• Rối loạn đau bụng chức năng (FAPD), đặc biệt là IBS (
hội chứng ruột kích thích) rõ ràng có liên quan đến rối
loạn hệ vi sinh vật đường ruột.
• Một đánh giá có hệ thống năm 2018 đã kết luận chỉ có L.
rhamnosus GG giảm tần suất và cường độ đau bụng ở
trẻ em mắc IBS.
• Bằng chứng về L. reuteri DSM 17938 so với giả dược, L.
reuteri DSM 17938 đã cải thiện tình trạng đau bụng ở trẻ
FAPD
Textbook of Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition_
A Comprehensive Guide to Practice (2021)

40. World Gastroenterology Organisation, 2023

41. Probiotics và táo bón chức năng
• Táo bón chức năng là một triệu chứng khó chịu ảnh hưởng đến 3% trẻ em
trên toàn thế giới. Việc điều trị thường khó khăn và lâu dài. Hơn nữa, hơn
30% trẻ em không thích mùi vị của thuốc nhuận tràng thông thường hiện có.
• Một số nghiên cứu cho thấy sự khác biệt về hệ vi sinh vật đường ruột ở
bệnh nhân mắc bệnh so với không bị táo bón chức năng
• Một đánh giá có hệ thống năm 2017 về RCT đã xác định được bảy RCT với
tổng số 515 người tham gia được thực hiện ở trẻ em mắc chứng táo bón
chức năng. Kết quả gộp của hai RCT cho thấy không có sự khác biệt đáng
kể giữa L. rhamnosus casei Lcr35 và nhóm giả dược liên quan đến điều trị
thành công
• ESPGHAN/NASPGHAN khuyến cáo rằng probiotic không nên được sử
dụng trong điều trị táo bón chức năng ở trẻ em.
Textbook of Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition_
A Comprehensive Guide to Practice (2021)

42. Probiotics và bệnh xơ nang
• Bệnh xơ nang (CF) là một bệnh di truyền lặn nhiễm sắc thể thường, nghiêm
trọng và phổ biến gây ra bởi đột biến gen điều hòa dẫn truyền xuyên màng
CF (CFTR). Có bằng chứng từ các nghiên cứu về metagenomics và chuyển
hóa cho thấy đột biến gen CFTR góp phần gây ra tình trạng rối loạn sinh lý
đường ruột.
• Đánh giá của Cochrane năm 2020 [77] về men vi sinh cho con người mắc
CF bao gồm 12 RCT (trong đó có 8 RCT chỉ dành cho trẻ em) cho thấy
Probiotic so với giả dược, số lượng bệnh phổi đã giảm tình trạng trầm trọng
sau 12 tháng, mặc dù sự khác biệt này chỉ có ý nghĩa ở mức giới hạn.
• Tuy nhiên, cho đến nay, hướng dẫn của CF vẫn chưa được cập nhật để
khuyến nghị sử dụng bất kỳ chế phẩm sinh học nào được nghiên cứu ở
bệnh nhân.

43. Probiotics và các bệnh lý khác
• Bệnh celiac ( B.longum CECT 7347 ở trẻ em, B. breve BR03 và B.
breve B632 )
• Nhạy cảm với gluten không phải bệnh celiac (ví dụ: B. longum ES1)
• Bệnh tiểu đường loại 1 (ví dụ: L. rhamnosus GG và B. lactis b12)
• Rối loạn phổ tự kỷ (ví dụ: L. plantarum PS128)
• Sâu răng (ví dụ: L. rhamnosus GG )
• Bệnh chàm (các loại Lactobacillus và Bifdobacteria species)

44. Sự an toàn của probiotics
• Một đánh giá có hệ thống năm 2018 cho thấy hơn 1/3 trong 384 thử nghiệm
được đánh giá không có tác hại và chỉ có 2% được báo cáo đầy đủ về các
tác dụng phụ. Nhìn chung, chế phẩm sinh học được coi là an toàn khi sử
dụng ở những người khỏe mạnh.
• Cần thận trọng đối với tất cả các chế phẩm sinh học (bao gồm cả S.
boulardii [95] và L. rhamnosus GG ) ở các nhóm bệnh nhân cụ thể sau :
+ Suy giảm miễn dịch
+ Rối loạn chức năng hàng rào bảo vệ niêm mạc ruột
+ Sinh non
+ Bệnh tim cấu trúc,
+ Có ống thông tĩnh mạch trung tâm

45. Các loại
Probiotics
phổ biến

51. Tổng kết

52. Kết luận
• Probiotics có khả năng ngăn ngừa các bệnh tại đường tiêu
hóa và ngoài đường tiêu hóa
• Không phải tất cả các Probiotics trong nhóm đều hiệu quả và
có độ an toàn như nhau.
• Tùy trường hợp cụ thể mà xác định loại, liều lượng và thời
điểm sử dụng Probiotics cho phù hợp

53. Cảm ơn đã Thầy và anh chị
đã chú ý lắng nghe!