TEMA : DEMOSTRIMI I PARIMIT TE QENDRES SE GRAVITETIT
. TEMA:DEMOSTRIMI I PARIMIT TE QENDRES SE GRAVITETIT. LENDA : FIZIKE KLASA : VI-A PUNOI :EMILJANO VLADI MITRATOI :FIRDEFS
2. Masa është madhësi fizike e cila matet me njësinë kilogram. Simboli i madhësisë masa është {displaystyle m} {displaystyle m}. Në biseda të lira, në shkencë për trupat shpeshherë përdoret edhe emërtimi masa, ndërsa në jetën e përditshme masa ngatërrohet me peshën. Masa është madhësi themelore në fizikë, kjo rrjedhë nga fakti se për krahasimin e masave të trupave përdoret njësia e masës e quajtur kilogram (kg), njësi e cila nuk mund të derivohet nga ndonjë burim tjetër veçse prototipit ndërkombëtar të kilogramit.Masa tregon se sa eshte e rende apo ndryshe madhesine e trupit. Madhësi matëse Sistemi SI Madhësia Masa simboli {displaystyle m} Njësia kilogrami simboli kg Në SI përkufizimi
3. Nocionin e masës së trupit e futi në përdorim Njutoni kur formuloi ligjin e dytë të mekanikës, si vetia e trupi që është në përpjesëtim të zhdrejtë me nxitimin dhe që shprehet me formulën .Në bazë të këtij ligji, masa përkufizohet si "vetia e trupit që kundërshton ndryshimin e gjendjes së tij të lëvizjes". Pra, masa është përcaktuese e inercisë së trupit. Bartësi i masës është trupi fizik i cili ka vetin e ruajtjes së gjendjes së tij kinetike, si pasoj e vetë masës së tij. Masa ,nxitimi dhe forca në hapësirë, gjenden në marrëdhënie fizike të cilat mund të paraqiten me relacionin:
4. PESHA ESHTE FORCA QE NJE TRUP USHTRON MBI TRUPIN KU ESHTE MBESHTETUR OSE VARUR . AJO MATET ME APARATIN E DINANOMETRIT , NJESIA MATESE E SAJ ESHTE NJUTON DHE SHENOHET ME N.
5. Graviteti (rëndesë, peshë, forcë tërheqëse) është forca që vepron mbi çdo trup në sipërfaqe të trupit qiellor ose afër tij, e drejtuar për në qendër të tij. Graviteti, pra forca me të cilën toka, hëna, planetët dhe trupat tjerë qiellorë ose sistemet e tyre veprojnë mbi trupat tjerë, teorikisht ushtrohet në çfarëdo largësie, por praktikisht ajo shqyrtohet në sipërfaqe të këtyre trupave si dhe në largësi të vogla. Pra pesha e trupit në ndryshim nga masa e tij (nuk marrim parasysh lëvizjen e trupit me shpejtësi të krahasueshme me shpejtësinë e dritës) është madhësi që ndryshon në vartësi nga trupi që ushtron tërheqjen dhe nga largësia prej tij. Kështu, masa e trupit është proporcionale me peshën e tij në sipërfaqe të tokës. Secila grimcë në gjithësi tërheq grimcën tjeter me një forcë, e cila është në përpjestim të drejtë me prodhimin e masave të tyre dhe në përpjestim të zhdrejtë me katrorin e largësisë në mes tyre. Graviteti u studiua shume nga Galileo Galileu me eksperimentet e tij ne kushte mjedisore.
6. Të gjithë trupat tërhiqen reciprokisht, d.m.th. të gjithë trupat veorijnë ndërmjet vete me forca tërheqëse. Dukuritë e tilla sikurse janë: Lëvizja e Hënës sipas një orbite të mbyllur rreth Tokës, lëvizja e planetëve rreth Diellit etj., ndodhin nën ndikimin e tërheqjes së përgjithshme të gravitetit.
TEMA : DEMOSTRIMI I PARIMIT TE QENDRES SE GRAVITETIT
. TEMA:DEMOSTRIMI I PARIMIT TE QENDRES SE GRAVITETIT. LENDA : FIZIKE KLASA : VI-A PUNOI :EMILJANO VLADI MITRATOI :FIRDEFS
2. Masa është madhësi fizike e cila matet me njësinë kilogram. Simboli i madhësisë masa është {displaystyle m} {displaystyle m}. Në biseda të lira, në shkencë për trupat shpeshherë përdoret edhe emërtimi masa, ndërsa në jetën e përditshme masa ngatërrohet me peshën. Masa është madhësi themelore në fizikë, kjo rrjedhë nga fakti se për krahasimin e masave të trupave përdoret njësia e masës e quajtur kilogram (kg), njësi e cila nuk mund të derivohet nga ndonjë burim tjetër veçse prototipit ndërkombëtar të kilogramit.Masa tregon se sa eshte e rende apo ndryshe madhesine e trupit. Madhësi matëse Sistemi SI Madhësia Masa simboli {displaystyle m} Njësia kilogrami simboli kg Në SI përkufizimi
3. Nocionin e masës së trupit e futi në përdorim Njutoni kur formuloi ligjin e dytë të mekanikës, si vetia e trupi që është në përpjesëtim të zhdrejtë me nxitimin dhe që shprehet me formulën .Në bazë të këtij ligji, masa përkufizohet si "vetia e trupit që kundërshton ndryshimin e gjendjes së tij të lëvizjes". Pra, masa është përcaktuese e inercisë së trupit. Bartësi i masës është trupi fizik i cili ka vetin e ruajtjes së gjendjes së tij kinetike, si pasoj e vetë masës së tij. Masa ,nxitimi dhe forca në hapësirë, gjenden në marrëdhënie fizike të cilat mund të paraqiten me relacionin:
4. PESHA ESHTE FORCA QE NJE TRUP USHTRON MBI TRUPIN KU ESHTE MBESHTETUR OSE VARUR . AJO MATET ME APARATIN E DINANOMETRIT , NJESIA MATESE E SAJ ESHTE NJUTON DHE SHENOHET ME N.
5. Graviteti (rëndesë, peshë, forcë tërheqëse) është forca që vepron mbi çdo trup në sipërfaqe të trupit qiellor ose afër tij, e drejtuar për në qendër të tij. Graviteti, pra forca me të cilën toka, hëna, planetët dhe trupat tjerë qiellorë ose sistemet e tyre veprojnë mbi trupat tjerë, teorikisht ushtrohet në çfarëdo largësie, por praktikisht ajo shqyrtohet në sipërfaqe të këtyre trupave si dhe në largësi të vogla. Pra pesha e trupit në ndryshim nga masa e tij (nuk marrim parasysh lëvizjen e trupit me shpejtësi të krahasueshme me shpejtësinë e dritës) është madhësi që ndryshon në vartësi nga trupi që ushtron tërheqjen dhe nga largësia prej tij. Kështu, masa e trupit është proporcionale me peshën e tij në sipërfaqe të tokës. Secila grimcë në gjithësi tërheq grimcën tjeter me një forcë, e cila është në përpjestim të drejtë me prodhimin e masave të tyre dhe në përpjestim të zhdrejtë me katrorin e largësisë në mes tyre. Graviteti u studiua shume nga Galileo Galileu me eksperimentet e tij ne kushte mjedisore.
6. Të gjithë trupat tërhiqen reciprokisht, d.m.th. të gjithë trupat veorijnë ndërmjet vete me forca tërheqëse. Dukuritë e tilla sikurse janë: Lëvizja e Hënës sipas një orbite të mbyllur rreth Tokës, lëvizja e planetëve rreth Diellit etj., ndodhin nën ndikimin e tërheqjes së përgjithshme të gravitetit.
HISTORIA X
LINJA I – QYTETERIMI NE PARAHISTORI
LINJA II – QYTETERIMI BOTEROR NE ANTIKITET (Mesopotamia, Egjipti, Greqia, Roma)
LINJA III – QYTETERIMI BOTEROR NE MESJETE
(shek. V - XV)
#MesueseAurela
1. Renia e lire e trupave
Toka i terheq te gjithe trupat ju e dini se kur
hudhim topin lart , ai ne njefare lartesie do te
ndalet e mandej do te bjere ne toke . Po ashtu
edhe nje gur te ngritur lart e leshojme aj do te
bjere ne toke. Me kete kuptojme se forca e
rendeses se tokes ndryshi forca e gravitetit i
terheq te gjithe trupat prandaj trupat bien ne
toke
2. Pse trupat kane peshe
Trupat me masa te ndryshme toka I terheq me forca
te ndryshme , trupin me mase me te madhe toka e
terheq me fort se trupin me mase te vogel per kete
arsue edhe trupin me mase me te madhe themi se
eshte me I rende kurse ate me mase te vogel themi
se eshte me ilehte . Nga kjo rrjedhe se edhe pesha e
trupave eshte nje force meqe forcen e masim me
njuton edhe peshen e matim me njuton N. Forca prej
njutoni (1N) eshte ajo force me te cilen toka I terheq
trupin me mase 100 g.
4. Puna dhe energjia
Te gjithe ne kryejme ndonje pune ne shtepi , shkolle
ose duke luajtur , mirepo per ti kryer disa pun
kerkohet ushqim , lende djegese ose makina dhe
vegla te ndryshme. Kur trupin e ngreme ne njefare
lartesie ne kryejme pune .