1. Kansen en mogelijkheden in
het ‘lokaal cultuurbeleid’
Voor organisaties uit het
sociaal-cultureel
volwassenenwerk

2. Programma
1. Doe de test!
2. Het decreet lokaal cultuurbeleid
3. Hoe gaat het nu eigenlijk met de cultuurraden?
4. Overleg en uitwisseling

3. Programma
1. Doe de test!
2. Het decreet lokaal cultuurbeleid
3. Hoe gaat het nu eigenlijk met de cultuurraden?
4. Overleg en uitwisseling

5. Programma
1. Doe de test!
2. Het decreet lokaal cultuurbeleid
3. Hoe gaat het nu eigenlijk met de cultuurraden?
4. Overleg en uitwisseling

7. Inleiding
1. Waarom lokaal cultuurbeleid
2. Waarom inspraak en participatie
3. Het decreet ‘lokaal cultuurbeleid’
a. Een adviesorgaan voor cultuur
b. Het cultuurbeleidsplan
4. Opbrengsten voor lokale afdelingen
van verenigingen?

8. 1. Waarom lokaal
cultuurbeleid?
• Kwaliteit (doel) en samenhang
tussen verschillende domeinen
• Ondersteuning van verenigingen
structureel en planmatig aanpakken
(subsidies, infrastructuur, inspraak
en advies, cultuurdienst, ...)

9. 2. Waarom inspraak en
participatie?
• Democratisering van beleid
• Rechtsbescherming van de burger
• Bevordert de kwaliteit van beleid

10. 3. Het decreet ‘lokaal
cultuurbeleid’
• Wat moet?
- Een bibliotheek in elke gemeente
- Streekgericht bibliotheekwerk
- Een adviesorgaan voor cultuur in elke
gemeente
• Wat mag?
- Een gemeentelijk cultuurbeleidsplan (inclusief
plan cultuurcentrum en bibliotheek)
- Intergemeentelijke samenwerking

11. 3a. Een adviesorgaan voor
cultuur
• Hoofdtaak: de organisatie van het
overleg en de inspraak bij het
cultuurbeleid(splan). ADVISEREND
• Wie?
- Vrijwilligers uit culturele verenigingen en
organisaties
- Professionals uit culturele organisaties en
instellingen
- Deskundigen

12. • Géén politieke mandatarissen
• Eén medewerker ter ondersteuning
• De schepen voor cultuur als waarnemer
• Ofwel één gemeentelijke cultuurraad
ofwel sectorale deelraden
• Vormen van wijkoverleg of
werkgroepen hebben geen autonome
adviesbevoegdheid
• Gemeenten moeten afwijkingen op de
uitgebrachte adviezen motiveren
• Verschillende structuren

13. 3b. Het cultuurbeleidsplan
• Ingediend door een gemeente (of
samenwerkingsverband van gemeenten)
• Bepaalt keuzes en stelt prioriteiten voor
een periode van 6 jaar.
• Een ruim participatieproces
• Afstemming met andere plannen
• In ruil voor subsidies voor de uitvoering
van het plan.

14. • Een plan VOOR en DOOR de inwoners
van de gemeente
• Een werkinstrument/houvast
• In ruil voor subsidies voor de
uitvoering van het plan
- € 25.000 voor gemeenten < 10.000 inwoners
- € 50.000 voor gemeenten > 10.000 inwoners
- + één euro per inwoner voor de
ondersteuning van initiatieven ter
bevordering van gemeenschapsvorming
- Te gebruiken voor personeelskosten of
andere uitgaven ter uitvoering van het plan

15. • Voorwaarden voor subsidie voor
uitvoering beleidsplan
- De aanwezigheid van een
cultuurbeleidscoördinator
- Een gesubsidieerd cultuurcentrum of
gemeenschapscentrum
- Gesubsidieerde bibliotheek
- Subsidiereglement ter ondersteuning van
particuliere verenigingen en instellingen (min.
€ 0,8 per inwoner)
- Kunnen aantonen dat de bevolking
betrokken werd bij de opmaak van het plan

16. • Hoe wordt het plan opgesteld?
- Fase 1: gegevensverzameling
- Fase 2: doelstellingen en prioriteiten bepalen
- Fase 3: nemen van beslissingen
- Fase 4: uitvoeren
- Fase 5: evaluatie
• Eens het plan klaar is kan het ten alle
tijde opgevraagd worden bij de
cultuurbeleidscoördinator of op de
cultuurdienst (vaak ook op de website
van de gemeente of stad)

17. 4. Opbrengsten voor lokale
afdelingen van verenigingen
• Cultuurbeleidsplanning
Via inspraakmomenten en via je aanwezigheid in
de cultuurraad heb je inbreng om knelpunten en
behoeften aan bod te laten komen en concrete
voorstellen uit te werken.
• Cultuurbeleidscoördinator (185 in 2005)
Is op de hoogte van je werking en partner in wat
je onderneemt.

18. • Cultuurraad: actieve participatie
- De afgevaardigde vertegenwoordigt zijn
vereniging en koppelt er naar terug en
behartigt zo haar belangen en die van
andere verenigingen
- Inhoud en thema’s aanreiken (deze kunnen
voorbereid worden in de eigen afdeling)
- Meewerken aan het cultuurbeleidsplan
- Wegen op beleid (door adviezen voor te
stellen en op te volgen)

19. Programma
1. Doe de test!
2. Het decreet lokaal cultuurbeleid
3. Hoe gaat het nu eigenlijk met de cultuurraden?
4. Overleg en uitwisseling

21. Het onderzoek
• Bevraging in 2004
• VUB: Prof. Verté en Wiske Verhaest
• Bevraging bestuursleden
- 140 van de 308 gemeenten namen deel
- 790 mensen stuurden vragenlijst terug
• Bevraging voorzitters
- 101 van de 308 gemeenten namen deel

22. Vaststellingen
• Profiel leden
- 84%van de leden van de AV zijn
afgevaardigden van de verenigingen die
werken met vrijwilligers.
- Meer dan de helft van de CR heeft geen
afgevaardigden van organisaties die werken
met beroepskrachten
- Bijna 1/3 van de CR heeft geen deskundigen
tussen haar leden

23. - Deskundigen op cultureel gebied worden
belangrijk geacht, tegenover personen met
andere deskundigheden (bvb. participatie)
staat men meer onverschillig
- Doorsnee cultuurraadslid: 50-jarige man met
een relatief hoge opleiding en een bediende-
of ambtenarencontract
- Gemiddeld 8 à 9 jaar lid van de CR
- In de vereniging die men vertegenwoordigt
houdt men het gemiddeld al 18,3 jaar vol
- 85,2% is lid van de raad van beheer of het
dagelijks bestuur van de vereniging

24. - Veel leden van de cultuurraad hebben nog
een ander lidmaatschap dan bij de organisatie
die ze in de cultuurraad vertegenwoordigen
- Er blijken bij veel leden sterke banden met
politieke partijen te zijn, maar tegelijk wil men
politiek uit de cultuurraad weren
- In de vertegenwoordigende sectoren zitten de
amateurkunsten, het sociaal-cultureel werk en
de podiumkunsten in de top drie
- Beperkte kennis van de lokale situatie

25. • Structuur
- Algemene Vergadering: gem. 78,2 leden
- Gemiddeld 2 à 3 AV per jaar
- Gemiddeld duurt een AV een kleine 2 uur
- 11% van de CR heeft geen Dagelijks Bestuur
- Gemiddeld 12 leden in een dagelijks bestuur
- Gemiddeld 8 à 9 bijeenkomsten met DB
- Apart orgaan binnen schoot cultuurraad n.a.v.
activiteiten in 40% gemeenten
- 16,8% van de CR heeft een afzonderlijke
verenigingenraad

26. - Voor adviesverlening minder vaak
afzonderlijke werkgroepen
- Deelraden brengen nieuwe mensen met zich
mee, vergoten betrokkenheid en verbeteren
de inhoud van discussies. Toch de bedenking
dat het een grote tijdsinvestering met zich
meebrengt

27. • Taken cultuurraad
- De meeste CR geven advies over beleidsplan
- 1/3 gemeenten raadpleegt nooit de bevolking
over het cultuurbeleid via de cultuurraad
- Gemiddeld worden er per jaar 4,5 adviezen
gevraagd aan de cultuurraad. Spontaan
worden er gemiddeld 1,5 adviezen per jaar
gegeven.
- Belangrijkste taken die de CR nu op zich
nemen: informeren van verenigingen over het
cultuurbeleid én het verdedigen van hun
belangen. In tweede instantie: aankaarten van
leemtes en formuleren van adviezen

28. - Bepaalde taken die specifiek gericht zijn op de
verenigingen krijgen momenteel minder
aandacht
- Wenselijk zien de leden adviesverlening als de
belangrijkste taak (95,7%). Ook het verkrijgen
van informatie is belangrijk.
- Verdedigen van de belangen van de
vereniging vinden de leden minder belangrijk.

29. • Welke competenties zijn er nodig om
een rol op te nemen als lid in de CR?
- Interesse in het culturele veld
- Kunnen vergaderen
- Openstaan voor vernieuwing
- Een mening kunnen vormen
- Realiteitszin hebben

30. • Werking van de CR
- Bijna elke cultuurraad heeft een reglement
m.b.t. de interne werking van de raad.
- In 63% van de gemeenten is er een
overeenkomst tussen de cultuurraad en het
gemeentebestuur over de wederzijdse rechten
en plichten

31. • Werkingsmiddelen
- 96% van de gemeenten geeft aan de CR een
financiële ondersteuning
- ¼ van deze die een financiële ondersteuning
krijgen, krijgen ook een pot die te verdelen valt
in de vorm van subsidies (gemiddeld € 8.750)
- Er is geen verband tussen het budget van de
CR en de grootte van de gemeente of tussen
budget CR en het aantal organisaties
- 82,8% van de CR geeft een deel van het
budget uit aan activiteiten en evenementen

32. - Meer raden geven geld uit aan de receptie
voor de AV dan aan deskundigen en sprekers
voor de AV.
- ½ van de raden reikt met dit geld ook een
cultuurprijs uit.
- 10% van de CR besteden hun budget aan
lokale initiatieven of tijdelijke projecten

33. De pijnpunten van de
cultuurraden
• Geringe betrokkenheid van de burger
• Tekort aan voeling van het beleid met
de praktijk
• Afgevaardigden van verenigingen
zien het niet als een belangrijke taak
om informatie door te geven
• Alhoewel het leveren van advies
wenselijk is, worden er niet zo veel
adviezen geleverd

34. • 1/5 van de voorzitters, 1/4 van de
cultuurambtenaren en 1/2 van de
beroepskrachten geven aan weinig
tijd te willen investeren in de CR
• De inzet van het gemeentebestuur
wordt door de leden van de CR niet
zo goed gescoord
• Volgens de leden gaat te weinig
aandacht naar het verspreiden van
cultuur. Ook het raadplegen van
doelgroepen komt te weinig aan bod

35. • Zowel het initiatief als de inbreng
voor adviezen kennen een top-down
beweging
• 1/3 van de bestuursleden geeft aan
dat de cultuurraad niet geraadpleegd
wordt over alle culturele zaken
• 1/10 krijgt volgens de voorzitters
nooit een antwoord van het
schepencollege op adviezen.

36. Positieve ontwikkelingen
• Langzame ontwikkeling in de richting
van meer ervaringen en meer
experimenten met interactieve en
directe vormen van democratie
• De werking van de CR wordt over het
algemeen heel goed gescoord (vooral
de mogelijkheid om te spreken scoort
hoog)

37. • 77% geeft aan dat er meestal of altijd
door het gemeentebestuur rekening
wordt gehouden met de adviezen
• 75% zegt ernstig genomen te worden
door het gemeentebestuur

38. Programma
1. Doe de test!
2. Het decreet lokaal cultuurbeleid
3. Hoe gaat het nu eigenlijk met de cultuurraden?
4. Overleg en uitwisseling

40. Gespreksonderwerp 1
• Wat is voor jou de belangrijkste taak van
de cultuurraad en op welke manier denk
je vanuit jouw organisatie jouw steentje
daartoe bij te kunnen dragen?
Heb je voorbeelden?

41. Gespreksonderwerp 2
• Hoe kun je de leden van de cultuurraad
betrokken krijgen bij hetgeen er in de
cultuurraad gebeurt? Hoe wordt dit in
jouw cultuurraad aangepakt? Werkt het,
werkt het niet?

42. Gespreksonderwerp 3
• Wie moeten de leden van de cultuurraad
vertegenwoordigen? De eigen
organisatie, het culturele veld of alle
burgers? En op welke manier zou je dat
proberen realiseren?

43. Gespreksonderwerp 4
• Zijn jullie al eens betrokken geweest bij
de opstelling van een
cultuurbeleidsplan? Welke aanpak werd
er toen gebruikt? Was die aanpak
geslaagd?

44. Gespreksonderwerp 5
• Op welke manier kan het lokale
cultuurbeleid een ruggesteun vormen
voor de werking van jullie lokale
afdeling?

45. Gespreksonderwerp 6
• Is een deelraad een last of een voordeel?
Welke ervaringen hebben jullie
daarmee? Wat zijn tips voor slagen?