1. ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ
ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΑ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

2. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν πολλές
θεότητες του καιρού, καθώς
συσχέτιζαν πολλά καιρικά
φαινόμενα με τις θεότητες . Ακόμη,
μελετούσαν τον καιρό σαν ένα
καιρικό φαινόμενο και σύμφωνα με
τους φυσικούς νόμους. Επιπλέον,
είναι γνωστό ότι τον 5ο αιώνα π.Χ.
κρέμαγαν δημόσια πίνακες με
μετερεωλογικές παρατηρήσεις
-συνήθως στοιχεία ανέμου- για να τα
χρησιμοποιούν οι ναυτικοί. Επίσης,
τον 4ο αιώνα π.Χ., ο φιλόσοφος
Αριστοτέλης έγραψε την πρώτη
μελέτη στην ιστορία της
ανθρωπότητας για τη φυσική της
γης και του αέρα, τα
Μετεωρολογικά.

3. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ (2)
Στην Αναγέννηση, όταν ο Γαλιλαίος εφήυρε το πρώτο θερμόμετρο, γύρω στο 1600, η
μετερεωλογία έγινε επιστήμη. Πενήντα χρόνια αργότερα ο μαθητής του, Ευαγγελίστα
Toricelli, κατασκευάζει το βαρόμετρο. Αργότερα, γύρω στο 1780 κατασκευάστηκε το
πρώτο υγρόμετρο ενώ οι ανεμοδείκτες ,που ήταν γνωστοί από την αρχαιότητα,
συνέχιζαν να βελτιώνονται. Με αποτέλεσμα, το 1790 να έχει συμπληρωθεί η βασική
συλλογή οργάνων.

4. ΑΝΕΜΟΔΕΙΚΤΗΣ
Ο ανεμοδείκτης έχει χρησιμοποιηθεί
στο παρελθόν ως ένα ανθεκτικός και
αξιόπιστος αισθητήρας μέτρησης
της διεύθυνσης του ανέμου. Ακόμη,
συνδυάζει ένα ποτενσιόμετρο με
γεμισμένο διάκενο και ένα καλώδιο,
ώστε να επιτυγχάνεται ομαλή
λειτουργία και μεγάλη διάρκεια
ζωής. Επιπλέον, ο άξονας του,
υποστηρίζεται από δυο ανθεκτικούς
στη διάβρωση και ακριβείς
ατσάλινους δρομείς οι οποίοι
προστατεύονται από την είσοδο
υγρασίας και σκόνης.
Επιπροσθέτως, το πτερύγιο
συνδέεται με ένα μοναδικό και
πατενταρισμένο ευαίσθητο
συνδετήρα βαρύτητας.

5. ΥΓΡΟΜΕΤΡΟ
Τα υγρόμετρα είναι ειδικά
όργανα της Μετεωρολογίας, με
τα οποία μετριέται η υγρασία
ατμόσφαιρας. Υπάρχουν
διάφοροι τύποι υγρομέτρων
όπως το υγρόμετρο τρίχας, το
υγρόμετρο Αλλυάρ ή υγρόμετρο
δρόσου, καθώς και άλλα που
λόγω διαφορετικού τρόπου
λειτουργίας και μέτρησης
φέρονται με κατ' ιδία ονόματα
όπως οι υγρογράφοι και τα
ψυχρόμετρα.

6. ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ
To βαρόμετρο είναι ειδικό όργανο μέτρησης της
ατμοσφαιρικής πίεσης (ή βαρομετρικής πίεσης).
Τα βαρόμετρα διακρίνονται σε υδραργυρικά,
μεταλλικά, αυτογραφικά (βαρογράφος).
Κυριότερα είδη αυτών είναι τα:
 Υδραργυρικό βαρόμετρο
 Μεταλλικό βαρόμετρο ή Ανηροειδές βαρόμετρο
 Υψομετρικό βαρόμετρο
 Βαρογράφος
 Μικροβαρογράφος
Η βαρομετρική πίεση αποτελεί ίσως το
σημαντικότερο μετεωρολογικό στοιχείο απ΄ όλα
εκείνα που περιλαμβάνονται στη μετεωρολογική
παρατήρηση και μάλιστα αυτό που μπορεί και να
μετρηθεί ακριβέστερα. Συνεπώς τα οργανα αυτά
πρέπει να είναι όργανα ακριβείας.

7. ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ
 Άνεμος
 Σύννεφα
 Βροχή
 Καταιγίδα
 Χιόνι

8. ΑΝΕΜΟΣ
Πρωταρχική γενεσιουργός αιτία
του ανέμου είναι η διαφορά της
θερμοκρασίας του αέρος που με
τη σειρά της δημιουργεί υπό
ορισμένες προϋποθέσεις,
διαφορές βαρομετρικής πίεσης
μεταξύ παρακείμενων τόπων. Αν
δύο συνεχόμενες περιοχές
παρατηρηθεί να μην έχουν την
αυτή θερμοκρασία τότε η
ατμοσφαιρική πίεση της
περισσότερο ψυχρής θα είναι
μεγαλύτερη της άλλης (της
θερμότερης), με αποτέλεσμα να
κινηθεί αέρια μάζα από τη
ψυχρότερη στη θερμότερη
περιοχή.

9. ΕΙΔΗ ΑΝΕΜΩΝ
 Συνεχείς
 Περιοδικοί (ετήσιοι - ημερήσιοι)
 Αληγείς
 Ανταληγείς
 Αναβατικοί
 Καταφατικοί
 Εποχικοί
 Τοπικοί
 Επικρατούντες δυτικοί
 Επικρατούντες πολικοί (ανατολικοί)
 Άνεμοι ισοβαρικών συστημάτων
 Ριπαίοι
 Μυκώμενοι
 Θυελλώδεις ή Θύελλα και
 Λαιλαπώδεις ή Λαίλαπα

10. ΣΥΝΝΕΦΑ
Τα σύννεφα είναι ουσιαστικά μία
μάζα νερού στην οποία μπορούν να
συνυπάρχουν και οι τρεις
καταστάσεις: αέρια, υγρή και
στερεή. Δηλαδή το νέφος
αποτελείται από υδρατμούς,
σταγόνες και κομματάκια πάγου.

11. ΒΡΟΧΗ
Η Βροχή ή υδατόπτωση ανήκει στα
υδατώδη μετεωρολογικά
κατακρημνίσματα ή υδρομετέωρα
όπως ονομάζονται τα διάφορα
φαινόμενα του υετού του οποίου
άλλα επίσης είδη είναι το
χιονόνερο, το χιόνι, το χαλάζι κτλ.

12. ΒΡΟΧΗ (2)
Στο σχηματισμό νεφών παίζουν
σημαντικό ρόλο οι πυρήνες
συμπύκνωσης. Αυτοί είναι μικρά
κομματάκια σκόνης πάνω στα
οποία αρχίζουν και "κολλάνε" οι
υδρατμοί με αποτέλεσμα το
σχηματισμό μιας μικροσκοπικής
σταγόνας νερού. Αν οι υδρατμοί
συνεχίζουν να προσκολλούνται
πάνω στη σταγόνα αυτή
μεγαλώνει, γίνεται όλα και πιο
βαριά με αποτέλεσμα κάποια
στιγμή να πέσει προς τη γη
εξαιτίας της δύναμης της
βαρύτητας. Έτσι δημιουργείται η
βροχή.

13. ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ
Οι καταιγίδες είναι θύελλες που
εκτός από τη βροχή υπάρχουν
και κεραυνοί. Η βασική αιτία είναι
ο πάγος που υπάρχει στα
ανώτερα στρώματα ορισμένων
νεφών. Δηλαδή όσο πιο "ψηλό"
είναι ένα σύννεφο, τόσο πιο
πιθανό είναι να προκαλέσει
καταιγίδα.

14. ΣΤΑΔΙΑ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑΣ
Τρία είναι τα στάδια της
καταιγίδας:
Πρώτο στάδιο: Αστάθεια
Δεύτερο στάδιο: Ενίσχυση
Τρίτο στάδιο: Εκτόνωση και
ισορροπία

15. ΧΙΟΝΙ
Το χιόνι (καθαρεύουσα η χιών)
δημιουργείται μεταξύ, κάτω, ή
πάνω από τα στρώματα των
νεφών, ανάλογα του πλάτους
και της θερμοκρασίας των
νεφών, από τη συμπύκνωση
των υδρατμών σε θερμοκρασία
κατώτερη του σημείου πήξεως
αλλά με πολύ βραδύ ρυθμό.
Έτσι το χιόνι αποτελείται από
κρυστάλλους πάγου, που
ενωμένοι μεταξύ τους χαλαρά
σχηματίζουν τις λευκές και
ελαφρές χιονονιφάδες.

16. ΧΙΟΝΙ - ΠΑΓΕΤΩΝΕΣ
Μεγάλες ποσότητες χιονιού
σχηματίζονται στα ψηλά νέφη σε
όλα τα πλάτη της Γης. Αν και είναι
κοινότατο στους πόλους εν τούτοις
σχηματίζεται περισσότερο στις
βόρειες εύκρατες ζώνες επειδή ο
αέρας περιέχει περισσότερη
υγρασία. Στα πολικά όρη, οροπέδια
αλλά και στα ψηλότερα όρη πέφτει
σε μεγάλη ποσότητα, έκταση και
βάθος ώστε η πίεση των τελευταίων
στρώσεων το μετατρέπει σε πάγο,
σχηματίζοντας έτσι τους παγετώνες
που στις πολικές περιοχές
καλύπτουν χιλιάδες τετραγωνικά
μίλια.

17. ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
 Το φαινόμενο του θερμοκηπίου
 Η τρύπα του όζοντος
 Όξινη βροχή

18. ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ
ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ
Ορισμός:
Ως φαινόμενο του θερμοκηπίου
χαρακτηρίζεται το φαινόμενο
θέρμανσης που παρατηρείται
στα θερμοκήπια (εξ ου και η
ονομασία). Κατά το φαινόμενο
αυτό η γυάλινη υπερκατασκευή
ή θόλος εκπέμπει βραχέα
κύματα αλλά απορροφά και
ακτινοβολεί πάλι πιό μακρά
κύματα. Με τον τρόπο αυτό
θερμαίνει το εσωτερικό.

19. ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ
ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ
Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και
στη Φύση κατά την οποία η
ατμόσφαιρα ενός πλανήτη
συμβάλλει στη θέρμανσή του.
Ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά
από τον Γάλλο μαθηματικό και
φυσικό Ζοζέφ Φουριέ, το 1824,
ενώ διερευνήθηκε συστηματικά
από τον Σβάντε Αρρένιους το
1896. Τα τελευταία χρόνια, ο όρος
συνδέεται με την παγκόσμια
θέρμανση (global warming), ενώ
θεωρείται πως το φαινόμενο έχει
ενισχυθεί σημαντικά από
ανθρωπογενείς δραστηριότητες.
Παρατηρείται σε όλους τους
πλανήτες που διαθέτουν
ατμόσφαιρα αλλά για λόγους
απλότητας θα αναφερόμαστε
αποκλειστικά στην περίπτωση της
Γης.

20. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
 Λιώσιμο των πάγων στην Ανταρκτική
 Αύξηση στη στάθμη της θάλασσας
 Διαταραχή σε ολόκληρη τη θαλάσσια τροφική αλυσίδα
Πολλάείδη θαλάσσιων θηλαστικών και ψαριών απειλούνται με εξαφάνιση επειδή δεν
μπορούν να ζήσουν σε θερμότερα νερά
 Καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος

21. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
 Να ενημερωθούν σωστά οι πολίτες και κυρίως η νέα γενιά
 Να χρησιμοποιούμε λιγότερα βιοκαύσιμα
 Να κάνουμε δεντροφύτευση
 Να φιλτράρονται οι καμινάδες των εργοστασίων

22. Η ΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ
Ορισμός:
Τρύπα του όζοντος ονομάζεται
το φαινόμενο σύμφωνα με το
οποίο το στρώμα του όζοντος
που βρίσκεται στα ανώτερα
στρώματα της ατμόσφαιρας της
γης πάνω από την Ανταρκτική
μειώνεται σε πάχος. Επειδή το
λεπτότερο σημείο του είναι
πάνω από το Βόρειο Πόλο, η
μείωση του πάχους του
στρώματος έχει σαν αποτέλεσμα
την ονομαζόμενη "τρύπα" στο
στρώμα του όζοντος. Λόγω του
ότι το όζον προστατεύει από την
ηλιακή ακτινοβολία, η
δημιουργία της τρύπας του
όζοντος έχει αρνητικά
αποτελέσματα στην ανθρώπινη
υγεία.

23. Η ΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ
Η γη, όπως πολλοί ξέρουμε,
περιβάλλεται από την
ατμόσφαιρα. Το περίβλημα
της ατμόσφαιρας ονομάζεται
όζον.
Το όζον λειτουργεί ως "γυαλί
ηλίου" για τη γη μας, δηλαδή
την προστατεύει από τις
βλαβερές ακτινοβολίες του
ήλιου. Καταστρέφοντας το
όζον επιτρέπουμε σε
περισσότερες ακτινοβολίες να
"εισβάλλουν" στον αέρα. Έτσι,
οι θερμοκρασίες γίνονται
υψηλότερες. και φτάνουμε
στο φαινόμενο του "ζεστού
χειμώνα".

24. Η ΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ
Η τρύπα του όζοντος είναι το
αποτέλεσμα της μόλυνσής του.
Η μόλυνση αυτή προκαλεί, όχι
την καταστροφή, αλλά την
ελαχιστοποίηση του όζοντος
που, καθώς είναι ραγδαία,
σύντομα θα προκαλέσει και την
εξαφάνισή του. Επιπροσθέτως,
το όζον αναπαράγεται μόνο του,
αλλά με αργότερους ρυθμούς
απ' ότι το καταστρέφουμε.
Αν η μόλυνση του όζοντος
σταματήσει, τότε ίσως μετά από
πολλά χρόνια ξαναποκτήσει την
ποσότητα που είχε πρώτα.
Όμως, από έρευνες
επιστημόνων, το παραπάνω
είναι πολύ απίθανο…

25. ΑΙΤΙΑ
α) Τα οξείδια του αζώτου που παράγονται από τους κινητήρες των μεγάλων
αεροπλάνων ήταν η πρώτη αντιληπτή απειλή για το στρώμα του όζοντος. Μπορούν
να αντιδράσουν με το όζον παράγοντας διοξείδιο του αζώτου και οξυγόνο. Το
διοξείδιο του αζώτου έπειτα μπορεί να αντιδράσει με ατομικό οξυγόνο παράγοντας
μονοξείδιο του αζώτου. Έτσι το μονοξείδιο του αζώτου καταλυτικά καταστρέφει το
όζον.
β) Οι χλωροφθοράνθρακες (CFC) που περιέχουν τα περισσότερα σπρέι αποτελεί μια
απειλή για το όζον αφού τα άτομα του χλωρίου μπορούν καταλυτικά να καταστρέψουν
τα μόρια του όζοντος.

26. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
 Να ενημερωθούν σωστά οι πολίτες και κυρίως η νέα γενιά
 Να γίνεται περιορισμένη χρήση χημικών ουσιών
 Να χρησιμοποιούμε λιγότερα χημικά λιπάσματα
 Να ενημερωθεί το καταναλωτικό κοινό ποια προϊοντα βλάπτουν το όζον, πχ. σπρέι,
λακ

27. ΟΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ
Η όξινη βροχή δημιουργείται από την αντίδραση του διοξειδίου του θείου (SO2) και
των οξειδίων του αζώτου με τους υδρογονάνθρακες στα σύννεφα. Η αντίδραση αυτή
δημιουργεί θειικό και νιτρικό οξύ. Το διοξείδιο του θείου βγαίνει από τις καύσεις των
καμίνων παραγωγής μετάλλων, των εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής, και των
οχημάτων ντίζελ, ενώ τα οξείδια του αζώτου βγαίνουν από τις ίδιες πηγές και τα
βενζινοκίνητα αυτοκίνητα. Τα δύο οξέα πέφτουν με τη βροχή στο έδαφος, τις λίμνες,
τα ποτάμια και τα δάση. Η βροχή, χάρη στην παρουσία τους, παρουσιάζει έντονα
όξινα χαρακτηριστικά.

28. ΟΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ
Η όξινη βροχή είναι σχετικά καινούριο
φαινόμενο και συνδέεται με τη ρύπανση
της ατμόσφαιρας από αστικές, κυρίως
όμως από βιομηχανικές εκπομπές.
Ειδικότερα, προέρχεται από την καύση
άνθρακα, γι’ αυτό αποτελεί οικολογικό
πρόβλημα για τις εκβιομηχανισμένες
χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας
Αμερικής, με τάσεις επέκτασης και σε
άλλες περιοχές της Γης με αυξημένη
βιομηχανική δραστηριότητα.
Το φαινόμενο έχει προσλάβει διεθνείς
διαστάσεις επειδή η ατμοσφαιρική
ρύπανση και η όξινη βροχή δεν
γνωρίζουν σύνορα και επειδή οι
μετεωρολογικές συνθήκες διευκολύνουν
το πέρασμα των ρύπων από τη μια
χώρα στην άλλη.

29. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
 Καταστροφή των δέντρων σε μεγάλα ύψη
 Όξυνση στο νερό των λιμνών και των ποταμών
 Επιτάχυνση της φθοράς των οικοδομικών υλικών και χρωμάτων
 Αλλοίωση αρχαίων μνημείων, αγαλμάτων και γλυπτών
 Προβλήματα στην όραση και την υγεία των ανθρώπων

30. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
 Να ενημερωθούν σωστά οι πολίτες και κυρίως η νέα γενιά
 Να μη μολύνουμε τα νερά των ποταμών - θαλασσών από τα εργοστασιακά λύματα
 Να χρησιμοποιούμε λιγότερα χημικά λιπάσματα

31. Let’s save our planet