Παρουσίαση των κύριων σημείων της εισαγωγής στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ της Α΄ Γυμνασίου.

2. •Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια είναι τα
αρχαιότερα έπη της ευρωπαϊκής
λογοτεχνίας και έχουν σωθεί
ολόκληρα!
•Τι είναι το έπος;
•Ρήμα ἔπω = λέω, απαγγέλλω
(εμείς λέμε «είπα»)
•Αρχικά: λόγος, διήγηση →
πολύστιχο αφηγηματικό ποίημα
με περιεχόμενο μυθολογικό,
διδακτικό, ηρωικό (μύθος –
διδασκαλία – κατορθώματα
ηρώων και θεών)
•Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια είναι
ηρωικά έπη.

3. Η σύνθεση της Ιλιάδας προηγείται
χρονικά. Έγινε γύρω στο 750 π.Χ., στα
γεωμετρικά χρόνια, τον 8ο αιώνα
δηλαδή! Ακολούθησε η Οδύσσεια…
Τα έπη χωρίζονται (αργότερα) σε 24
ραψωδίες: Ιλιάδα Α-Ω / Οδύσσεια α-ω
Ιλιάδα: 15.693 στίχοι με θέμα τον θυμό
του Αχιλλέα προς τον αρχιστράτηγο
των Αχαιών, Αγαμέμνονα. Διαρκεί 51
μέρες και μέσα σε αυτές περικλείεται ο
10ετής τρωικός πόλεμος (Τροία=Ίλιον)
Οδύσσεια: 12.110 στίχοι με θέμα τον
νόστο (επιστροφή) του Οδυσσέα από
την Τροία στην Ιθάκη που διαρκεί 10
χρόνια

4. Τ η λ ε μ ά χ ε ι α , α-ε: Ιθάκη, Πύλος, Σπάρτη
Ν ό σ τ ο ς , ε-ν209: Αγώνας για
επιστροφή του Οδυσσέα
Μ ν η σ τ η ρ ο φ ο ν ί α , ν210-ω: Ιθάκη

5. Για πρώτη φορά χρησιμοποιείται στα ομηρικά έπη η τεχνική, η οποία
ονομάζεται in medias res = στο μέσο των πραγμάτων.
Ο ποιητής ξεκινάει την ιστορία του όχι από την αρχή (δηλαδή από το
τέλος του τρωικού πολέμου), αλλά από τη μέση, από τότε που ο
Οδυσσέας βρίσκεται στο νησί της Καλυψώς και έπειτα έρχεται ο ίδιος ο
ήρωας να αφηγηθεί τις περιπέτειές του με αναδρομή στο παρελθόν.

6. Ιστορικός χρόνος: Τα έπη συντέθηκαν κατά τη
Γεωμετρική εποχή (1100 – 700 π.Χ.)
Όμως, τα γεγονότα που παρουσιάζονται σε αυτά
αναφέρονται σε προγενέστερη εποχή, τη Μυκηναϊκή
εποχή (1600 – 1100 π.Χ.), στο τέλος της οποίας
διαδραματίστηκε ο τρωικός πόλεμος (περ. 1200
π.Χ.): Δραματικός χρόνος
Έτσι, υπάρχουν ΑΝΑΧΡΟΝΙΣΜΟΙ, δηλαδή ο ποιητής
παίρνει στοιχεία της δικής του εποχής (γεωμετρικής)
και τα τοποθετεί σε παλαιότερη (μυκηναϊκή).

7.  Τραγουδούσαν με
συνοδεία κιθάρας,
φόρμιγγας
 Τραγουδούσαν σε
ανάκτορα ή σε
εορταστικές
εκδηλώσεις (κάθε
ανάκτορο είχε τον
αοιδό του)
 Είχαν ταλέντο και
αυτοσχεδίαζαν με τη
βοήθεια της…
Μούσας
 Δεν τραγουδούσαν,
αλλά έκαναν
απαγγελία και
κρατούσαν ραβδί,
σύμβολο εξουσίας
 Δεν αυτοσχεδίαζαν,
αλλά συνέραπταν
(ῥάπτω +ᾠδή)
έτοιμα ποιήματα
 Ταξίδευαν από τόπο
σε τόπο και ανήκαν
σε επαγγελματικά
σωματεία

8. Ο Όμηρος ήταν ραψωδός του 8ου αιώνα π.Χ.΄Η παράδοση τον θέλει
τυφλό, κάτι που δεν ευσταθεί. Πολλές περιοχές διεκδικούν την
καταγωγή του με επικρατέστερες τη Σμύρνη και τη Χίο.

10. ΑΝΘΡΩΠΟΜΟΡΦΙΣΜΟΣ
• Οι θεοί παρουσιάζονται με ανθρώπινα
χαρακτηριστικά, συνήθειες, συναισθήματα και
συμπεριφορά
ΑΝΑΧΡΟΝΙΣΜΟΣ
• Στοιχεία της γεωμετρικής εποχής τοποθετούνται στα
μυκηναϊκά χρόνια
ΠΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
• Ο ποιητής αποκαλύπτει την εξέλιξη της ιστορίας μέσα
από τα λόγια των ηρώων ή τα δικά του
ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΣΗ
• Όταν καθυστερείται σκόπιμα η εξέλιξη της πλοκής

11. Τα έπη καταγράφτηκαν για πρώτη φορά τον 6ο αι.
π.Χ. στην Αθήνα, όταν ήταν στην εξουσία ο
τύραννος Πεισίστρατος ή ο γιος του. Ο σκοπός του
ήταν να υπάρχει μία ολοκληρωμένη και σταθερή
μορφή για την απαγγελία τους στη γιορτή των
Παναθηναίων, ώστε να αποφεύγονται οι
παρεμβάσεις.
Από τότε μέχρι σήμερα διδάσκονται ανελλιπώς,
διαβάζονται συνεχώς και έχουν επηρεάσει όλους
τους λογοτέχνες και αυτό δείχνει την ανυπέρβλητη
αξία τους!
Ο αγώνας του Οδυσσέα είναι καρτερικός και μάς
διδάσκει την επιμονή, την υπομονή και την
προσήλωση στον στόχο μας!