εξουδετερωση γ γυμνασιου

1. Η εξουδετέρωση

3. οξύ
β
ά
σ
η
απιονισμένο
νερό
Το μπλε της βρομοθυμόλης είναι ένας δείκτης
ο οποίος, αν προστεθεί:
- σε όξινο διάλυμα, αυτό αποκτά κίτρινο χρώμα,
- σε ουδέτερο διάλυμα, αυτό αποκτά πράσινο χρώμα και
- σε βασικό διάλυμα, αυτό αποκτά μπλε χρώμα.

4. Διαδοχικές αλλαγές διαλύματος από
όξινο σε βασικό και το αντίστροφο
Γεωργία Παπαγεωργάκη – ΕΚΦΕ Αλίμου

5. «Παρασκευή ουδέτερου διαλύματος» :
http://photodentro.edu.gr/v/item/video/85
22/802
Το βίντεο παρουσιάζει την τεχνική
εξουδετέρωσης διαλύματος υδροξειδίου
του νατρίου από υδροχλωρικό οξύ
χρησιμοποιώντας ως δείκτη το μπλε της
βρωμοθυμόλης.
Εικονικό εργαστήριο εξουδετέρωσης:
http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/14
35

6. ΝαΟΗ → Να+ + ΟΗ-
Σε διάλυμα ΝαΟΗ στο οποίο έχουμε προσθέσει σταγόνες του
δείκτη μπλε της βρομοθυμόλης προσθέτουμε σταγόνα-σταγόνα
διάλυμα HCl
οξύ
βάση
απιονισμένο
νερό

7. οξύ
βάση
απιονισμένο
νερό
ΝαΟΗ → Να+ + ΟΗ-
HCl → H+ + Cl-
Τι παρατηρείτε;
Σε διάλυμα ΝαΟΗ στο οποίο έχουμε προσθέσει σταγόνες του
δείκτη μπλε της βρομοθυμόλης προσθέτουμε σταγόνα-σταγόνα
διάλυμα HCl

8. Η+
+ ΟΗ
-
→ Η2Ο
οξύ
βάση
απιονισμένο
νερό
H O
2
H O
2
H O
2
H O
2
N a
+
Na+
Na+
Na+
Cl
-
Cl
-
Cl
-
Cl
-
Na
+
Na
+
Na
+
Na+
OH
-OH-
OH-
OH-
H
+
H+
H
+
H
+
Cl
-
Cl
-
Cl
-
Cl-
ΝαΟΗ → Να+ + ΟΗ-
HCl → H+ + Cl-
ΝαΟΗ + HCl → Να+ + ΟΗ- + H+ + Cl-

9. Το διάλυμα έγινε ουδέτερο
Γιατί;
Όταν αναμειγνύουμε ένα
διάλυμα οξέος με ένα διάλυμα
βάσης, τα ιόντα Η+ και τα
ιόντα ΟΗ-
συνδέονται μεταξύ
τους σχηματίζοντας μόρια
νερού:
Η+
(aq) + ΟΗ-
(aq) → Η2Ο (l)
Η αντίδραση αυτή ονομάζεται
εξουδετέρωση, ακριβώς διότι
«εξουδετερώνονται»,
«εξαφανίζονται», τόσο οι
ιδιότητες του οξέος όσο και
αυτές της βάσης.
H O
2
H O
2
H O
2
H O
2
N a
+
Na+
Na+
Na+
Cl
-
Cl
-
Cl
-
Cl
-
Na
+
Na
+
Na
+
Na+
OH
-OH-
OH-
OH-
H
+
H+
H
+
H
+
Cl
-
Cl
-
Cl
-
Cl-

10. Εξουδετέρωση:
Η αντίδραση των Η+ ενός οξέος με τα ΟΗ- μιας
βάσης κατά την οποία σχηματίζονται μόρια
Η2Ο.
Η+
(aq) + ΟΗ-
(aq)→ Η2Ο(ℓ)

11. https://drive.google.com/open?id=1ZLZ3M8gE9icRNCgR2Aokz8AzF1UNgMWm

12. Κατά την ανάμιξη οξέος και βάσης προκύπτει όξινο, ουδέτερο ή βασικό διάλυμα;
Α. Κατά την ανάμιξη δ/τος οξέος και δ/τος βάσης το διάλυμα που προκύπτει:
i. Είναι ……………. όταν περισσεύει το οξύ.
ii. Είναι ……………… όταν περισσεύει η βάση.
iii. Είναι ……………… όταν αναμίξουμε ισοδύναμες ποσότητες οξέος και βάσης.
όξινο
βασικό
ουδέτερο

13. Η χρωματική κλίμακα του δείκτη κόκκινο λάχανο

14. Σε ένα δοκιμαστικό σωλήνα τοποθετώ ζουμί από κόκκινο λάχανο
Προσθήκη HCl

15. Για ποιο λόγο
όταν μας τσιμπά μέλισσα αλείφουμε το
σημείο με αμμωνία
ενώ
όταν μας τσιμπά σφήγκα με ξίδι;
Όξινο δηλητήριο
Βασικό δηλητήριο

16. 1. Στα τσιμπήματα από μέλισσες, κουνούπια ή τσουκνίδες βάζουμε
αμμωνία για να ανακουφιστούμε.
2. Στα τσιμπήματα από σφήκα βάζουμε ξύδι ή λεμόνι για να
ανακουφιστούμε.
3. Για να περιορίσουμε τις ξινίλες στο στομάχι παίρνουμε
γάλα μαγνησίας που είναι διάλυμα υδροξειδίου του μαγνησίου.
4. Οι οικοδόμοι αν πιάσουν ασβέστη με τα χέρια τους τα ξεπλένουν με ξίδι.
Μπορείς να καταλάβεις τι κάνουμε σε όλες αυτές τις περιπτώσεις; Διακρίνεις
κάποια κοινή ενέργεια;

17. Είναι θέμα… Χημείας
Τσιμπήματα εντόμων
Οι μέλισσες και οι σφήκες, για να
προστατευτούν από τους εχθρούς τους, φέρουν
στο κάτω μέρος της κοιλιάς τους το κεντρί, ένα
σωλήνα που επικοινωνεί με ειδικούς αδένες. Το
δηλητήριο που εκκρίνουν οι αδένες της
μέλισσας περιέχει οξύ, ενώ της σφήκας περιέχει
βάση. Τα τσιμπήματά τους μας προκαλούν
πόνο. Για να τον «εξουδετερώσουμε», στην
περίπτωση που μας τσιμπήσει μέλισσα
χρησιμοποιούμε αμμωνία, δηλαδή ένα διάλυμα
βάσης, ενώ στην περίπτωση που μας
τσιμπήσει σφήκα χρησιμοποιούμε ξίδι, δηλαδή
ένα διάλυμα οξέος.
Αντιόξινα
• Στο γαστρικό υγρό περιέχεται υδροχλώριο, HCl, το οποίο
εκκρίνεται με σκοπό τη διευκόλυνση της πέψης. Σε
ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει μεγάλη έκκριση
γαστρικού υγρού, με αποτέλεσμα να αισθανόμαστε
«καούρες». Για να αντιμετωπίσουμε αυτό το δυσάρεστο
αίσθημα, πρέπει να εξουδετερώσουμε ένα μέρος του
υδροχλωρίου. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούμε ειδικά
φαρμακευτικά δισκία, τα οποία περιέχουν ως δραστικές
ουσίες βάσεις, όπως το υδροξείδιο του αργιλίου, Al(OH)3,
και το υδροξείδιο του μαγνησίου, Mg(OH)2.

18. Το pH του εδάφους
• To pH είναι μια πολύ σημαντική ιδιότητα του
εδάφους, διότι επηρεάζει τη γονιμότητά του και
καθορίζει το είδος των φυτών που μπορούμε να
καλλιεργήσουμε.
• Τα εδάφη που περιέχουν ορυκτά του αργιλίου ή
του πυριτίου είναι όξινα, ενώ τα εδάφη που
περιέχουν ορυκτά του ασβεστίου είναι βασικά.
• Σε εδάφη με pH μεταξύ του 5 και του 6,5
μπορούμε να καλλιεργήσουμε σιτάρι, αμπέλια
και φράουλες. Σε βασικά εδάφη μπορούμε να
καλλιεργήσουμε τεύτλα.
• Στην περίπτωση που το έδαφος είναι πολύ όξινο
και θέλουμε να ελαττώσουμε την οξύτητά του, το
ανακατεύουμε με ασβέστη. Σπάνια χρειάζεται να
μειώσουμε τη βασικότητα εδαφών, διότι αυτό το
κάνει το νερό της βροχής, το οποίο κατά κανόνα
είναι όξινο.
• Τα άνθη ορισμένων φυτών, όπως της ορτανσίας,
αλλάζουν χρώμα ανάλογα με το pH του
εδάφους. Σε όξινα εδάφη τα άνθη της ορτανσίας
είναι κόκκινα, ενώ σε βασικά εδάφη είναι μπλε.

20. ΠΗΓΕΣ
• Παρουσίαση Παπαδημητρόπουλου Νικόλαου, Χημικού
• Παρουσίαση για τα οξέα της συγγραφικής ομάδας: Π.Θεοδωρόπουλου,
Π.Παπαθεοφάνους, Φ.Σιδέρη
• Σχολικό βιβλίο Χημείας Γ΄ Γυμνασίου
• Τετράδιο εργασιών Χημείας Γ΄ Γυμνασίου
• «Ο θαυμαστός κόσμος της Χημείας για το Γυμνάσιο»
• http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/1431
• http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/1435
• https://www.youtube.com/watch?v=OLX9QIUmxPE