Hand-out van presentatie voor Verenso (Vereniging van specialisten ouderengeneeskunde) over Valkuilen bij pijnbehandeling, op 30 september 2014 in Delft.

1. Paul Lieverse, anesthesioloog-pijnspecialist

2. Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
Bedrijfsnamen
•Sponsoring of onderzoeksgeld
•Honorarium of andere (financiële) vergoeding
•Aandeelhouder
•Andere relatie, namelijk…
•Geen
•Vergoeding voor spreekbeurten Janssen-Cilag, Mundipharma, Pfizer, MSD, Nycomed, Takeda
•Geen
•Geen
Disclosure slide vlg. Stichting Code Geneesmiddelenreclame en Inspectie voor de Gezondheidszorg

5. 
Functionele depletie van catecholamines en endogene opioïden

Sensitisatie en wind-up in achterhoorn

Learned helplessness
Therapeutisch doel: herwinnen van sense of control, ‘pijn de baas’

6. spinal cord
medulla
midbrain
thalamus
cortex
Descartes, 1596-1650

8. 
Associatie met “stress”

Activatie bij pijn (PET-scan en fMRI)

Rol bij “leren” en conditionering
Belang:

Affectieve dimensie naast sensorische dimensie

11. 
Begrip toegenomen vanaf eind jaren 80

Amitriptyline (Tryptizol, Sarotex, 1961)

Nortriptyline (Nortrilen)

Carbamazepine (Tegretol)

Valproïnezuur (Depakine)

Nieuwere medicamenten, dus beter?

Duloxetine (Cymbalta, 1991)

Lamotrigine (Lamictal, 1994)

Gabapentine (Neurontin, 1999)

Pregabaline (Lyrica, 2004)

12. Mechanisme 1
Mechanisme 2
Mechanisme 3
Mechanisme 1
Mechanisme 2
Mechanisme 3
Mechanisme 1
Symptoom 1
Symptoom 2
Symptoom 3
Symptoom 1
Symptoom 2
Symptoom 3
Symptoom 1

14. 
Pijn als ‘stressor’ (Hans Selye, 1936)

Belang van sociale context (Henry Beecher, 1951)

‘Poort theorie’ (1965)

Around-the-clock medicatie (Cicely Saunders, 1967)

Oprichting IASP (1973)

Opioïden in het ruggenmerg (Tony Yaksh, 1976)

‘Pijn ladder’ (WHO, 1986)

Doorbraakpijn (Russell Portenoy, 1990)

Gen expressie (jaren 90)

Plasticiteit van het ruggenmerg

‘Neuromatrix’ (Melzack, 1999)

Farmacogenetica van pijn…

15. 
Onderliggend mechanisme invloed (bv. kanker)

… maar ook de context

Multimodale therapie nodig

Lange termijn effecten van behandeling

16. 
Misselijkheid en braken

Ademhalingsdepressie

Urineretentie

Concentratieproblemen

Hoest onderdrukking

Obstipatie en ileus

Euforie

Jeuk

Droge mond

19. 
Morfine doseren op effect (M-6-G stapeling)

Fentanyl geen dosisaanpassing

Methadon geen dosisaanpassing

Oxycodon ??

Hydromorfon geen dosisaanpassing, maar wel bij dialyse

22. 
Incidente pijn (‘incident pain’)

Spontane pijn

‘End-of-dose’ pijn

23. 
Fentanyl neusspray

Fentanyl sublinguale tablet

Subcutane toediening van een opioïd

26. 
Onderscheid

Neurolytische blokkades (bv. coeliacus blokkade)

Farmacotherapeutische technieken (bv. intrathecaal katheter)

Neuroaugmentatie (bv. epidurale stimulatie)

Vooral een uitkomst in geval van…

Heftige bijwerkingen

Bepaalde gelokaliseerde pijnproblemen