Presentatie op Topaz Symposium 2015 over lijden in de laatste levensfase.

1. Barrières bij pijnbehandeling
Richtlijn Effectief 80%
Complexe pijn
Organisatie
Barrière bij patiënt
…en bij zorgverleners
Naar Wendy Oldenmenger

2. pallialine.nl
© 2008
€ 7,50

3. Organisatie van de zorg

4. Pijn bij kanker: vier thema’s
1. Acute pijn
2. Nociceptieve pijn
3. Achtergrondpijn
4. Toxiciteit van
opioïden
vs. chronische pijn
vs. neuropathische pijn
vs. doorbraakpijn

5. 1. Acute pijn ‐ chronische pijn

6. Pijn als verstoorde balans
 Hersenen:
pijn perceptie &
regulering
 Ruggenmerg:
knooppunt
opstijgend
afdalend
Mechanismen:sensitisatie& modulatie

7. Oorzaken van pijn
 Ziekteproces
 bv. botmetastase
 Behandeling
 bv. fantoompijn
 Lichamelijke conditie
 bv. decubitus

8. 4. Bijwerkingen opioïden
 Misselijkheid en braken
 Ademhalingsdepressie
 Urineretentie
 Concentratieproblemen
 Hoest onderdrukking
 Obstipatie en ileus
 Euforie
 Jeuk
 Droge mond

9. Strategieën bij bijwerkingen
A. Switch naar ander opioïd
B. Invasieve techniek
C. Symptoombestrijding
D. Overige…

10. Farmacokinetiek opioïden
< 2%3 - 7Fentanyl
60 – 90%6 - 150Methadon
M-6-G10 – 50%2 - 4Morfine
Actieve
metaboliet
Biologische
beschikb.
T½ (uur)

11. Toedieningsweg opioïd
 oraal
 rectaal
 transdermaal
 per inhalatie
 door slijmvlies
 subcutaan
 intraveneus
 epiduraal
 intrathecaal
 intraventriculair

12. Intrathecaal fenol (lower end block)

13. C. Symptoomcontrole, ‘kokkerellen’

14. D. Overige strategieën
 Hormonale therapie of chemotherapie
 Radiotherapie
 Chirurgie (bv. vertebroplastiek)
 Bisfosfonaten
 Nucleaire behandeling
 Alternatieve en complementaire geneeswijzen
 Invasieve pijnbehandelingen

15.  Lichamelijke klachten:
zwakte, vermoeidheid, pijn, verlies van eetlust en
slaapproblemen.
 Andere problemen:
afhankelijk zijn,
bedlegerig zijn,
verandering in
persoonlijkheid,
prognose.
Palliatie… méér dan pijnbestrijding

16.  Arts kijkt primair naar medisch
objectiveerbare feiten
 De patiënt gaat het om
de emotionele uitzichtloosheid
Wat maakt lijden ondraaglijk

17. Patiënt-gerelateerde barrières
 Bezorgd over bijwerkingen
 Bezorgd over tolerantie
 Angst voor verslaving
 ‘Fatalisme’
 Wens om een ‘goede’ patiënt te zijn
 Bezorgdheid dat pijn progressie van ziekte betekent
 Angst voor injecties
 Bang om de arts af te leiden van antitumor therapie

18. Conclusie
1. Organisatie
2. Complexe pijn
3. Barrière patiënt
4. Barrière
zorgverlener
 Muren weg, samenwerken
 Scholing, consult team
 Voorlichting, communicatie
 Intervisie, samenwerken