Phương châm bốn tại chỗ Khu CN Dung Quất 26-27 March 2015

1. 1. Phương châm bốn tại chỗ1
“Phươngchâm bốntại chỗ” thườngxuyênđượcsử dụngtrong phòng,chốngthiêntai có thể được hiểu
chung là:
Mỗi hộ giađình, mỗi địa phươngcần phải tự chuẩn bị cho mình đầy đủ những gì cần thiếtnhất để thực
hiệnviệcphòngngừa, ứng phóvới thiêntai xảyra ở địa phươngtại bất kỳ thời điểmnào.Đồng thời phải
đáp ứng được yêucầu cứu trợ cho bản thângia đình hoặc địa phươngmình,sẵn sàng hỗtrợ các gia
đình và địa phươngkhác trướckhi các lực lượngbênngoài đếnhỗ trợ.
1.4 Mục đích
Dù Phươngchâm nàyđược xuất xứtừ đâu, do ai khởi xướng,thì mục tiêucủaphươngchâm đối với lĩnh
vực phòng,chốnglụt bãovẫn là nhằmmục đích đạt hiệuquảcao nhấttrong việctổ chức phòngngừa,
ứng phóvà khắc phục hậu quảthiêntai tiếntới giảmthiệthại về người,cơ sở vật chất và tài sản nhân
dân,nhà nước do thiêntai gâyra trêncơ sở dựa vàonguồnlực tại chỗ.
3. ÁP DỤNG “PHƯƠNG CHÂM BỐN TẠI CHỖ” ĐỐI VỚI CÁC LOẠI HÌNH VÀ GIAI ĐOẠNTHIÊN TAI
“Phươngchâm bốntại chỗ”có thể áp dụngcó hiệuquảđể phòng,chốnggiảmnhẹ thiệthại đối với các
loại hình thiêntai thườngxuyênxảyratại ViệtNambaogồm: bão, lũlụt,sạt lở đất, nước biểndâng,
xâmnhập mặn,hạn hán, cháyrừng, v.v.
Bốn tại chỗ có hiệuquảđối với tất cả các giai đoạnnhư trước, trongvà sau khi thiêntai xảyra.
Trước khi thiêntai xảy ra:
Thực hiệnPhươngchâmnày nghĩa là chúngta phải xâydựng các phươngán, dự tính khảnăng về thiên
tai sẽ xảyra ở địaphươngđể chuẩnbị trước nhữnggì cần thiếtsẽ được sử dụngcho cả quá trình ứng
phóvà khắc phục hậu quả khi thiêntai xảyra. Chuẩn bị tốt “Phươngchâm bốntại chỗ” sẽ giúpcho
chúng ta chủ động trongviệctổ chức chuẩn bị phòngchống, ví dụ nhưchằng chống nhà cửa, neođậu
tàu thuyền,chặttỉa cành cây và đặc biệtlàsơ tán nhân dân.
Trong khi thiên tai xảy ra:
Nếuchuẩnbị đầy đủ phươngtiệnvàlực lượng tại chỗ tốt sẽ đảm bảo việcsơ tán được kịpthời và chủ
động hơn.Ngoài ra còn giúpchúng ta thực hiệntốtcông tác cứu hộ, cứu nạn,cấp cứu,cứu chữa người
bị thương,cứu tài sản.Giảm bớtthiệthại về nhà cửa, tài sản nếucó sự chuẩn bị gia cố, chằngchống nhà
cửa trước thiêntai
Sau khi thiêntai xảy ra:
Chuẩnbị tốt Phươngchâmnày sẽ giúpcho cuộc sống nhanhchóng đượcổn định,khôngbị độngkhi
chưa nhận được sựchi việntừbênngoài.Trên thực tế đã có nhữngbài học rất đắt giá do khôngchuẩn
1 Nguồn????

2. bị tốt các nhuyếuphẩm thiếtyếunênnhiềunơi khi thiêntai vừamới xảyra đã bị nạn đói đe dọa phải
dùngtrực thăngđể tiếptế,vừa khônghiệuquảlại vừa tốnkém.Ngượclại,một số nơi nhờ dự trữ sẵn
được đủ lươngthực trước khi xảyra lũ lụtnênmặc dù bị cô lậphoàn toàntrong nhiềungàydo giao
thôngbị cắt đứt nhưng cuộc sốngcủa cả một bộphận dân cư bao gồmnhiềuhộdân vẫn được đảm bảo,
khôngbị đói.
Tuy vậy,nhiềucánbộ tham gia côngtác phòng,chốnglụt bãoở địa phươngkhảosát cho rằng Phương
châm Bốn tại chỗ phát huyhữu ích nhấtlà giai đoạn trước và trongthiêntai
4.
Để pháthuy hiệuquảở mức cao nhất, “Phươngchâmbốn tại chỗ” phải đượcthực hiệnđồng thời cả
bốnyếutố và các yếutố có sự ràng buộc hữu cơ với nhau.Nếumộttrong số các yếutố khôngđược làm
tốt thì kếtquả cũng khôngđạt được như mongmuốn.
Một số dẫn chứng cụ thể trong việc tổ chức ứng cứu và sơ tán dân:
o Trong tổ chức ứngcứu: nếumột Bộ máy chỉ huy có người chỉ huy tài ba mà các lực lượngtại chỗ
khôngđủ phươngtiện,vậttư thì cũng khôngthể đảm bảoứng cứu kịpthời.
o Trong việcsơ tán dân: khi có đầy đủ phươngtiện,vậttư phục vụcông tác
sơ tán nhưngnếuchuẩnbị lươngthực,thuốc men,các nhu yếuphẩmkhác khôngđầy đủ thì khôngđảm
bảo được cuộc sốngcủa nhândân ở nơi sơ tán. Ngượclại nếuchuẩn bị đầy đủ phươngtiện,các nhuyếu
phẩmthiếtyếunhưngchỉ huykhôngtốt sẽ bị lúngtúngdẫn tới khôngđảm bảo việcsơ tán đúngnhư
yêucầu đề ra.
Tóm lại,trongbốn yếutố của “Phươngchâm bốntại chỗ”, khi áp dụngkhôngđược tuyệtđối hóa vai trò
của bất kỳ yếutố nào và bốnyếutố đềucó tầm quantrọng nhưnhau, khôngyếutố nàocó thể quyết
địnhđược yếutố nào.
Phải gắn việcthực hiện“Phươngchâmbốntại chỗ” với kế hoạch phòngchống thiêntai hàngnăm của
các cấp cơ sở.Hầu hết các địa phươngtrêncả nướcđều xâydựng và phổbiếnkế hoạch phòng,chống
thiêntai hàng năm,kế hoạch này thườngđược thực hiệntrướcmùa mưa lũ;trong kế hoạch đềucó
phươngán cụ thể phòngngừa lụt,bão trêntoàn địa bàn vàtừng khu vực xungyếu,từngtrọng điểm.
Phươngchâm nàyphải là địnhhướngchỉ đạo chung cho việcxâydựngvà thực hiệntriệtđể kế hoạchchi
tiết đó.
5.
5.1 Chỉ huy tại chỗ
a. Đối với các cấp chính quyền:
Yêucầu đầu tiênđượcđặt ra là phải xác địnhBộ máy chỉ huytại địabàn để chỉ đạo tất cả các hoạt động
phòngngừa, ứngphó và cứu trợ thiêntai bãolụt.Thông thườngtham giaBộ máy chỉ huylà lãnhđạo

3. cấp chính quyền,các cơ quan chuyênmôn,các tổ chức chính trị, chính trị xã hội tại địa phương.Lực
lượngvũtrang và các đơn vị quânđội đóng trênđịa bàn làlực lượngnòngcốt. Trong đó người chỉ huy
cao nhất của Bộ máy là người đứngđầu cấp chính quyền,đoànthể hoặc được cộng đồnggiao nhiệmvụ
chỉ huy,chỉ đạo việcthực hiệncác hoạt động phòngngừa,ứng phó và khắc phụchậu quả do thiêntai
gây ra. Mục đích của việcxác địnhBộ máychỉ huyvà người chỉ huytại chỗ làđể đảm bảo các hoạtđộng
diễnra kịpthời,có kế hoạch và hiệuquảcao8
Chủ tịchỦy ban Nhândân (UBND) các cấp (hoặc người đượcChủ tịchUBND bổnhiệm) làngười chỉ huy
cao nhất trong Bộ máynày. Ở nước ta nhìn chung Bộ máychỉ huy ở các cấp đều thực hiệntốtcác nhiệm
vụ và chức năng của mình trongcông tác điềuhànhcác phươngánphòng chốngthiêntai.Một số nhiệm
vụ của chỉ huytại chỗbao gồm:
- Phối hợpvới các ngành, các tổ chức có liênquanthườngxuyênkiểmtraviệctriểnkhai thựchiện
kế hoạch phòng,chốnglụt bãovà giảm nhẹ thiêntai tại địa phương,giải quyếtkịpthời nhữngkhókhăn
vướngmắc ở cơ sở.Khi thiêntai xảy ra, chỉ đạo việchuy độngmọi nguồnlựctại chỗ để ứngphó.
- Tùy theodiễnbiếncủathiêntai mà người chỉ huy ra các mệnhlệnhchophùhợp để ứng phó,tìm
kiếm,cứunạn và trực tiếpchỉ huy việcthực hiện.
- Sau thiêntai chỉ đạo việcđánhgiá tình hình thiệthại và khắc phụchậu quả.
b. Đối với các hộ gia đình:
Trước khi thiêntai xảyra, người đứngđầu trong mỗi hộ giađình phải dự tính trước nhữngvấnđề có thể
xảyra đối với gia đình mình; kiểmtra,thốngkê lại nhữngphươngtiện,vậttư, các nhu yếuphẩmthiết
yếuđã có hoặc phải chuẩn
bị thêmđể đối phóvới thiêntai,phâncông nhiệmvụcho các thành viêntronggiađình thực hiệnchuẩn
bị trước. Trong thiêntai người chỉ huycó nhiệmvụchỉ đạo gia đình ứng phóvới thiêntai như cứu hộ,
cứu nạn nhữngthànhviêntronghộ gia đình.
5.2 Lực lượngtại chỗ
a. Đối với các cấp chính quyền:
Khi thiêntai bão lũxảyra thì việcsử dụngcác lực lượngsẵncó tại địa bàn để ứng cứu, hỗ trợ lànhanh
nhất,hiệuquả nhất.Yếutố này thực chất là tự cứu mình, cứu giúplẫnnhau,dựa vào sức mình làchính,
thấm nhuầncâu tục ngữ “nước xakhông cứu được lửagần”9. Các lựclượngtại chỗ thườnglàdân quân,
dân phòng,đoànthanh niên,các đội xungkích, các lực lượngvũtrang,các đơn vị chuyêntrách thường
trực như bộ đội,công an đóng trênđịa bàn.Các lựclượngnày thườngtrực tại chỗ trước,trong và sau
thiêntai và trực tiếpnhậnlệnhtừ Người chỉ huy(chủ tịchUBND hoặc thủ trưởngđơn vị).
Một sốnhiệmvụcủa các lực lượngtại chỗ bao gồm:
- Chủđộng phối hợpvới lực lượngvũtrang đóng trênđịa bàn,lực lượngchi viện,hỗtrợ từ cấp trên và
tập hợplực lượngtại chỗ để thực hiệnviệcứngphókhẩn cấp như chằngchống nhà cửa, chặt tỉa cành

4. cây, tham giadi dời dân ở các khuvực xungyếuđến nơi trúẩn an toàn,bảo vệ các khuvực, công trình
trọng điểm,thamgiaviệctìm kiếm,cứunạn,tham giacứu hộcác công trình phòng,chốnglụt bão bị sự
cố …
- Đảm bảo cung cấp các dịchvụ hậu cần trước hếtlà lươngthực,nhu yếuphẩm, nướcsạch, ánh sáng,
thuốc men,chămsóc sức khỏe cho người già,trẻ nhỏphụ nữcó thai,thamgia khắc phục hậuquả như
làmvệ sinhmôi trường,phòngngừa dịchbệnh,bảovệ an ninhtrật tự, an toàn xã hội ở địaphươngvà
nơi tạm cư, tham giagiúpđỡ các giađình bị nạn.
b. Đối với các hộ gia đình:
Trong công tác phòngchống thiêntai,với các hộ gia đình thì lực lượngtại chỗ là nhữnglaođộng chính,
nhữngngười có sức khoẻ,nhanhnhẹnđể có thể ứng phótrong thiêntai,cứuhộ, cứu nạn bảođảm an
toàn tính mạngcho các thành viêntronggiađình và sẵn sàng hỗ trợ chính quyềnđịa phươngkhi cần huy
động.
5.3 Phươngtiện,vật tư tại chỗ
a. Đối với các cấp chính quyền:
Tư tưởngcủa yếutố nàylà địa phươngphải lênphươngánchủ động chuẩn bị các phươngtiện,vậttư,
vật dụngsẵn có tại địa phươngđể phục vụcông tác phòng,chốngthiêntai,cứu hộ,cứu nạn khi có tình
huốngxảyra. Yêucầu là đảm bảo ứng cứu nhanhvà kịpthời,giảmnhẹ tới mức thấp nhấtnhững hậu
quả do thiêntai gâyra10.
Ngoài việcchuẩnbị vật tư dongân sách nhà nướccấp theokế hoạch phânbổ cho các ngànhhàng năm
(giaothông,y tế,giáodục, nôngnghiệp,v,v),thìchínhquyềnđịa phươnghayBan chỉ huyphòngchống
lụtbão (PCLB) địa phươngcòncần tổ chức vận độngtrong nhândân thực hiệnphongtrào nhà nướcvà
nhândân cùng làm (tựnhân dânbỏ kinhphí, muavật tư neochằng chống nhà cửa, đónggóp vật tư (cọc
tràm, đất, bao) để tu sửa đê bao, cho mượnnhà làmđiểmgiữtrẻ mùa lũ,cho mượnphươngtiệnnhư
ghe,thuyềnđưarước học sinh,di dời dân v.v.
b. Đối với các hộ gia đình:
Yêucầu mỗi hộ giađình phải chuẩnbị các phươngtiệncá nhân để có thể tự cứu hộ và tự di dời như
xuồng,ghe,bè,mảngv.v.và các thiếtbị đảm bảo an toàncho gia đình mình như áo phao,nơi tạm trú,
tạm tránh v.v.
5.4 Hậu cần tại chỗ
a. Đối với các cấp chính quyền:
Đối với yếutốnày, thì địa phươngphải chủ độngchuẩn bị lươngthực, thực phẩm, thuốcmenđể phục
vụ công tác cứu hộ,cứu nạn,cứu đói khi có tình huốngthiêntai xảyra. Nguyêntắc chung làbảo đảm an
toàn cho người bị thươnghaynhómngười dễ bị tổn thươngnhưngười già,phụ nữ có thai và trẻ em
trước khi đưa lêntuyếntrênvà đảm bảo lươngthựccho nhân dân tronglúc khẩncấp trước khi có sự
cứu trợ từ bênngoài11

5. b. Đối với các hộ gia đình:
Từng hộ giađình phải chuẩnbị đầy đủ các nhuyếuphẩm thiếtyếunhưlươngthực,thực phẩm, thuốc
men,nướcsạch, chất đốt đảm bảo đủ dùng cho giađình mình càng dài càng tốt (tươngứngvới thời gian
kéodài của nhữngtrận lũđã từng xảyra ở địa phương) hoặcít nhấtcũng phải đảm bảo trong khoảng
thời gianthiêntai xảyra mà chưa có sự cứu trợ.