Şirketlerde İş Üretkenliği ve Verimlilik Anahtarı "Bilişim" Paneli 7 Ekim 2010 Perşembe 13:30-16:30 - İnterexpo Salonu CeBİT Bilişim Etkinlikleri

1. Bilişim, verimlilik ve kurumsal inovasyon
Dr. Özgür Uçkan
İstanbul Bilgi Üniversitesi
Şirketlerde İş Üretkenliği ve Verimlilik Anahtarı "Bilişim" Paneli
7 Ekim 2010 Perşembe 13:30‐16:30 ‐ İnterexpo Salonu
CeBİT Bilişim Etkinlikleri

2. kapsam
• Paradigma dönüşümü
• Bilgi ve ileNşim teknolojileri (BİT), verimlilik ve inovasyon
• Kurumsal inovasyon (organizasyonel inovasyon) ve BİT
Dr Özgür Uçkan

3. Paradigma dönüşümü
Dr Özgür Uçkan

4. “yaraVcı yıkım”
“Kapitalizm, doğası gereği bir ekonomik değişim biçimi ya da
yöntemidir... Asla, ama asla durağan olamaz. Yara?cı Yıkım
süreci kapitalizmin asli olgusudur.”
Joseph Schumpeter (“Kapitalizm, Sosyalizm ve Demokrasi”, 1950)
Dr Özgür Uçkan

5. “yaraVcı yıkım”
"ABD çelik endüstrisinin yaşadığı, yeni pazarların açılması ve
zanaatkar atölyesinden fabrikaya uzanan organizasyonel
gelişme gibi olgular, ekonomik yapıyı sürekli olarak içerden
devrime uğratan, eskisini yıkarken hep yeni bir yapı yaratan
endüstriyel mutasyonu gösteriyor... [Bu süreç] anlamını
yara?cı yıkımın hiç dinmeyen Kr?nasında bulur; süreğen bir
huzur dönemi hipoteziyle anlaşılamaz."
Joseph Schumpeter ( "The Process of CreaNve DestrucNon", 1942)
Dr Özgür Uçkan

6. “yaraVcı yıkım” ve inovasyon
Sistem içi değişim mekanizması olarak kapitalizm: temel itki, nüfus arVşı veya
sermaye birikimi gibi sistem dışı şoklardan değil, kapitalizmin yarabğı şu içsel
değişimlerden kaynaklanır:
• Yeni tükeNm malları
• Yeni üreNm ve ulaşım yöntemleri
• Yeni pazarlar
• Yeni örgütlenme biçimleri
Bu inovasyonlar "yaraAcı yıkım süreci"ni teNkler: yeni ürünler eskilerini aVl kılar, yeni
bilgi eskisinin yerine geçer, vb.
Schumpeter, durağan ve dinamik verimlilik arasındaki alış veriş ilişkisine vurgu yapar:
"Genellikle kapitalizmin mevcut yapıları nasıl yöneNği üzerinde durulur, oysa asıl
mesele bu yapıları nasıl yaraOğı ve yık?ğıyla ilgilidir."
Dr Özgür Uçkan

7. “yaraVcı yıkım” ve inovasyon
Scumpeter’in yaklaşımı, doğrudan ürün ve süreç inovasyonu
mekanizmalarıyla ilgili. Sürecin temeline teknolojik değişimi
yerleşNren bir görüş bu.
Yeni ürün ve süreçler eskilerinin yerini alır, yeniden yapılanma
süreci tüm ekonomik akışlara nüfuz eder ve sistemik bir
çöküşü teNkleyerek yapısal bir dönüşüme neden olur. Çünkü
kesinNsiz inovasyon, paradigma dönüşümünün derin
taşıyıcısıdır.
Bugün olup biten de bu...
Dr Özgür Uçkan

8. “kriz” mi, paradigma dönüşümü mü?
Bu kriz bir "kriz" değil de, bir "paradigma dönüşümü"nün
işareN.
Oyunun kuralları değişiyor.
“YaraAcı yıkım” iş başında.
Kriz "merkez"de patladı ve oradan küreye yayılıyor. Dolayısıyla
"sistemik“…
Paradigma dönüşümü başladı ve durdurulamaz.
Dr Özgür Uçkan

9. paradigma dönüşümü
Bu, ölçek ekonomilerinin farklılaşması, esnek ve geçişken kapsam ekonomilerinin yükselişi,
temel ekonomik girdinin ham maddeden bilgiye dönüşmesi sürecidir.
Nasıl 1988 krizinden sonra 1995‐2007 arasında ABD ekonomisinde ileri teknoloji ürünlerinin
temsil elği katma değer imalat sektörü toplam katma değerinin %13,3'ünden %55'ine
orladıysa, nasıl bilgi ekonomisi ölçek ekonomisini yutarak büyümeyi sürdürdüyse, şimdi de
finans sektöründe benzeri bir gelişme yaşanacak.
Bağımsız otoritelerin bağımsızlığının tarVşılacağı ve "finansal sıkıyöneHm" taleplerinin
yükseleceği yeni bir döneme giriyoruz.
Bu, liberalizmin yaralarını sarıp yeniden ivme kazanacağı bir "ara dönem" mi, yoksa yeni bir
"devlet kapitalizmi"nin doğuşu mu?
Ama küresel finansal sistem, bilgiye dayalı emek, gayri‐maddi sermaye ve yeni teknolojilerin
ağ etkisi kapitalizmi öyle büyüqü ki, Ncaret ve sermayenin serbest dolaşımından, yani
liberalizmden vazgeçmesi düşünülemez. Devlet müdahalesinin borç çevrimini arVrarak krizi
öteleyip derinleşNrmekten başka işe yaramadığı ise görüldü. Devlet kapitalizminin hiç şansı yok.
Dr Özgür Uçkan

10. yeni paradigma
Küreselden ulusala doğru bir kurumsal değişim yaşanacak (IFC, IMF, WB, WTO, OECD,
OPEC, APEC, NAFTA, haqa bir “network devlet” olarak AB).
Yöne?şim derinleşecek.
Küresel finansal sistem yeniden yapılanarak yüzünü "yeni" reel sektörlere dönecek;
geleneksel sanayi de ancak yeni teknolojilerle kurduğu ilişki ve yeni "realite"ye
dönüşme gücü sayesinde ayakta kalabilecek.
Dünyayı teknolojik inovasyon, enerji ve gıda yönlendirecek.
Önce hammadde devleri eridi, sonra askeri‐endüstriyel kompleksler, şimdi de sıra eski
ekonominin son kalesi finansta. Bunu yeni bir sistemik yapılanma izleyecek. Dünya
Finans Örgütü (WFO) geliyor...
İlk darbenin teNklediği BİT’nin ekonomik yükselişi doruğuna ulaşacak. Temel ekonomik
girdinin hammaddeden bilgiye dönüşümü süreci tamamlanacak. BİT ve ileri teknolojiler
ekonomik ve sosyal hayaLn bütününe “gömülü” hale gelecek.
Dr Özgür Uçkan

11. yeni paradigma ve BİT
Kalite, hizmet, bilgi, güvenlik, proje, inovasyon, yaVrım, performans, risk ve deneNm yöneNminde yeni
yöneHşim kriterlerine uyum sorunu ancak BİT sektörünün gelişNreceği çözümlerle aşılabilecek.
G20 zirvesi, küresel finansal sistemin risk yöneNmi ve performans deneNmi başta olmak üzere birçok konuda
yeni bir yöneNşim dönüşümü yaşayacağının işaretlerini verdi (Basel III). Finansal yapıdaki bu sistemik
dönüşüm reel sektörü kaçınılmaz olarak etkileyecek.
Basel II kriterleriyle başlayan ve orada durmayacağı belli olan yöneNşim yapılanması sadece büyük şirketleri
değil, KOBİ'leri ve kamu sektörünü de değişNrecek. Bu toplam dönüşüm ancak yoğun BİT kullanımıyla
mümkün olduğuna göre, sektörün önünde çok ciddi bir Prsat var demek?r.
Yöne?şim bir pazar ve bir sektör haline geliyor. BİT sektörünün yıllardır uğraşVğı KM, EMS gibi uygulamalar, iş
süreçlerin yöneNmine ilişkin her ürün ve hizmet, ve bu üreNmin ardındaki gelişNrme manVk ve dilleri için çok
daha net tanımlanmış ve küresel standartlara sahip bir playorm oluşuyor
Yani BİT sektörü için, hem yeni iş alanları, hem finans sektörü, reel sektör ve kamu sektörüyle daha yoğun
bir entegrasyon, hem de "stratejik sektör" konumunun daha net bir biçimde tescil edilmesi PrsaL doğuyor…
Dr Özgür Uçkan

12. “küresel ağ kapitalizmi”
Yıkılan kapitalizm değil, bir üreNm tarzı.
Neo‐liberal paradigma bil, emperyal ulus‐devlet kapitalizminin sonu geldi.
YaraAcı yıkım işbaşında…
Küresel ağ kapitalizmi geliyor!
Bilgi ve ağ ekonomisinin küresel ekonominin özü haline geldiği bir dönemde teknolojik gelişmeyle
büyüyen "ağ etkisi" kapitalizmi dönüştürüyor. Bu paradigma dönüşümünün özünü, ağ yapılarıyla
birbirine bağlanan değer "hub" ve düğümlerinin baskın hale gelmesi, yani "ağ kapitalizmi"
oluşturuyor.
“Ulusların Zenginliği” yerini “Ağların Zenginliği”ne bırakıyor.
P2P ekonomisi (peer economy), "wikinomics", paylaşım ekonomisi, armağan ekonomisi, sosyal
ağlar, siyaseNn giderek teknoloji bağımlı hale gelmesi...
Hepsi bu dönüşümün bir sonucu.
Dr Özgür Uçkan

13. “küresel ağ kapitalizmi”
• Küresel yöneHşim: yeni kurumlar
• Teknoloji (BİT, nanoteknoloji, biyoteknoloji, geneNk, enerji, çevre teknolojileri, vb.)
• Doğrudan piyasa ileNşimi / networking
• İşbirliği ağları
• İnovasyon hub’ları: yeni “şehir devletleri” mi?
• Ağırlıklı sektörler: BİT, gıda, enerji, çevre
• Finans – ağ yöneHşimi
• Dolara alternaNf küresel para birimi
• Yeni küresel/yerel dengeler
• “Ekonomik Havzalar”: yeni bölgesel kalkınma modelleri
• Kümelenmeler…
Dr Özgür Uçkan

14. BİT, verimlilik ve inovasyon
Dr Özgür Uçkan

15. BİT, büyüme ve verimlilik
• BİT gelişimi ekonomik büyümeye doğrudan katkıda bulunur. Bu katkı bir yandan
yazılım ve hizmetler dahil toplam BİT üreHmi, öte yandan da ekonominin
genelinde BİT kullanımının sağladığı verimlilik arAşıyla gerçekleşir.
• Buna BIT kullanımının mümkün kıldığı “ağ etkisi”ni, özellikle de finans ve dış
Ncaret ağlarının küresel ekonomi üzerindeki belirleyiciliğini de eklemek gerekir.
Ayrıca BİT kullanımı ve ağ etkisi, ekonominin işleyiş dinamiklerini de
dönüştürerek, özellikle iş modellerinde verimlilik arAşı sağlayarak ya da üreHm
süreçlerini inovaHf bir tarzda iyileşHrerek ekonomik büyümeye dolaylı etkide
bulunur.
• BİT'nin ekonomik büyümeye yapLğı etki, bir yandan sermayenin derinleşmesi
ve öte yandan gerek BİT üre?mi gerekse BİT kullanımı ile toplam verimlilik
katsayısında sağlanan arLş üzerinde temellenir.
Dr Özgür Uçkan

16. BİT, büyüme ve verimlilik
• BİT'nin verimliliğe yapVğı önemli bir katkı da, yeni ürünlerin gelişNrilmesini ve
fiyatların düşmesini sağlayan BİT yaArımları sayesinde olur. Bu finansal yaVrımlar, işçi
başına düşen gerçek sermaye değerini arVrarak ve marjinal sermaye maliyeNni
düşürerek, BİT'ne bağlı sermaye derinleşmesini sağlar.
• Bu derinleşme hem işgücü verimliliğini hem de sermaye etkililiğini arVrır. Bu
bakımdan, daha yüksek sermaye yoğunluğuna sahip ülkelerin teknolojik gelişme
katsayısı da yüksekNr.
• Ekonomik büyüme, hem fiziksel sermayeyi hem insan sermayesini arLran teknolojik
gelişme katsayısına bağlıdır.
Dr Özgür Uçkan

17. BİT, verimlilik ve inovasyon
• Sermayenin her bir işçiye sağladığı hizmetler ve sermaye ile işgücünün birleşik verimliliği
anlamına gelen çoklu faktör verimliliğindeki hızlı arVş büyümeye doğrudan etkide
bulunmaktadır.
• BİT kullanımı firmaların sermaye ve işgücünün ortak verimliliğini arVrmasına imkan
vermektedir.
• Çoklu faktör verimliliğindeki hızlı arVş ise, BİT kullanımının geNrdiği ağ etkisine bağlı olarak,
işlem maliyetlerinin düşmesine ve daha hızlı bir inovasyon ivmesinin gerçekleşmesine neden
olmaktadır
• BİT üreHmindeki arAş, ekonomik çıkV, isNhdam ve ihracat gelirlerinde arVşı sağlarken, BİT
kullanımı ise verimlilik, rekabet avantajı ve büyümeye katkıda bulunmaktadır. BİT sektöründe
her 18 ayda bir işlemci gücünün ikiye katlandığını ortaya koyan “Moore Yasası” ile ifade edilen
BİT performansındaki arAş ise, BİT sektöründe toplam faktör verimliliğindeki arVşın temel
nedenidir. Bu arVş, genel ekonomik verimlilik arVşına olumlu bir etkide bulunmaktadır.
Dr Özgür Uçkan

18. BİT, verimlilik ve inovasyon
• BİT kullanımının toplam faktör verimliliğine yapVğı katkı,
• özellikle iş yapma tarzlarında yeni verimlilik modellerinin gelişNrilmesinden
kaynaklanmakta;
• ürün ve hizmetlerin üreHm ve dağıAm süreçleri BİT kullanımı sayesinde daha verimli hale
gelmekte;
• yeni pazarlar, yeni ürünler, yeni iş alanları ve yeni organizasyon biçimleri ortaya çıkmakta;
• işgücü kalitesi, yeni yaşamboyu öğrenim ve profesyonel eğiHm sistemleri sayesinde
artmaktadır.
• Makro ekonomik büyüme, BİT kullanımının iş organizasyon ve süreçlerine ge?rdiği inova?f,
yenilikçi dinamiklerden olumlu etkilenmektedir.
Dr Özgür Uçkan

19. BİT “yasaları”
• Moore Yasası: Bilgisayar gücü her 18‐24 ayda bir ikiye katlanır
• Disk Yasası: Depolama her 12 ayda bir ikiye katlanır
• Fiber Yasası: İleNşim her 9 ayda bir ikiye katlanır
• Metcalfe Yasası: Ağın değeri ona bağlı aygıtların sayısının karesiyle oranVlı olarak artar
• Topluluk Yasası: İçerik 2x oranında artar ve “x” ileNşimde bulunan insanları sayısını temsil eder
Bu yasalar BİT gelişim eğilimlerinin üstel çarpanını gösterir. Bu açıdan bakıldığında, daha fazla
bilgisayar gücüyle, daha fazla depolama ve ile?şim kapasitesiyle sürekli değer kazanan
ağlarda oluşan topluluklar neredeyse sonsuz içerik yaratmakta ve bu durum insan
toplumunun sosyo‐ekonomik geleceğini belirlemektedir.
Dr Özgür Uçkan

20. ağ değeri
• Ağ temelli verimlilik arAşı
• Ağ temelli küreselleşme
• Yüksek verimlilik, teknolojik inovasyon, networking, küreselleşme: "ağ ekonomisi"
Dr Özgür Uçkan

21. bilgi, ağ, inovasyon ve ekonomi
• “Bilgi Ekonomisi”: Bilgi en önemli ikNsadi girdi haline gelmişNr. Bilginin üreNmi,
işlenmesi, küresel ağlar üzerinde dolaşıma girmesi ve paylaşımının yarabğı ekonomik
değer üzerine kurulu olan ekonomik faaliyetlere “bilgi ekonomisi” denir.
• “Ağ Ekonomisi”: Bilgi ekonomisinin, BİT ve ağ temelli, sayısal ve elektronik ortamlarda
yürütülen mal, hizmet ve süreçlerle ilgili bölümü (Bilgi ekonomisinin en dinamik
kesimi)
• “İnovasyon Ekonomisi”: İnovasyon odaklı rekabet avantajı, verimlilik arVşı, üreNm
ilişkileri ve iş modellerinin, inovasyon ile açılan pazarların, kısacası inovasyon değer
zincirinin büyümenin temel dinamiği haline geldiği ekonomik faliyetlerin bütünü
Dr Özgür Uçkan

22. Kurumsal inovasyon (organizasyonel inovasyon) ve BİT
Dr Özgür Uçkan

23. inovasyon
• İnovasyon, "girişimcilik ve yaraAcılığın hızla rekabet avantajı sağlayan fayda üreYği yenilik
yaratma eylemi" olarak tanımlanabilir.
• Ekonomide inovasyonun ağırlığı iki biçimde ölçülebilir: harekete geçirdiği kaynaklar, yani bütçe,
işgücü ve ekipmanın büyüklüğü, ve ekonomik faaliyetlere yapAğı etkinin büyüklüğü yoluyla…
• Sürekliliği bulunan, pazar yönelimli, bölgesel ve küresel bilgi stokunu paylaşan ve ona
katkıda bulunan bir inovasyon süreci, ağ ekonomisinde büyümenin ve rekabet avantajı
yaratmanın anahtarı haline gelmiş?r. ArVk rekabet avantajı, herkesin görece eşit erişim imkanı
bulunan küresel pazarlara standart ürünler sunmaktan değil, yeni ürün, hizmet ve süreçleri
yaratmak ve onları pazarlanabilir kılmaktan geçmektedir.
• İnovasyon, güçlü bir bilim ve teknoloji temeli üzerinde, temel ve uygulamalı araşLrma
alanlarını ilişkilendirebilme; araşLrma sonuçlarını yeni ürün, hizmet, süreç ve malzemelere
dönüştürebilme; bu yenilikleri hızla pazara sunabilme; bölgesel ve küresel araşLrma ve
inovasyon ağlarına bağlanabilme gücü anlamına gelir.
Dr Özgür Uçkan

24. inovasyon ve firma
• Mevcut ekonomik sistemin doğası gereği, ekonomik faaliyetlerin merkezinde “firma”
bulunmaktadır.
• Firmaların inovasyonda yetkinleşmesi ve bu yetkinliği sürdürülebilir kılması, ulusal inovasyon
sisteminin de temelini oluşturmaktadır.
• Bu bakımdan inovasyon aslında mikro ölçekte iş gören ve dönüştürücü bir ekonomik dinamik
olarak ortaya çıkmaktadır.
• İnovasyonun yayılması ise, temelinde yerel, mikro ekonomik bir fenomen olan inovasyonun
mezo ya da makro ekonomik bir boyut kazandığı mekanizmadır.
• Özellikle KOBİ’ler gibi ülkemizin ekonomik yaşamının temel dinamiklerinden birini oluşturan bir
kesimde, iş modeli ve süreç verimliliği sağlayacak BİT temelli inovasyon dinamiklerinin
yaraAlması, makroekonomik büyüme ve verimlilik arVşına azımsanamayacak katkılarda
bulunacakVr.
Dr Özgür Uçkan

25. inovasyon kategorileri
Wheelen & Hunger -Strategic management and business policy, sf. 303
Dr Özgür Uçkan

26. inovasyon Npleri
Maxwell - Managing Sustainable Innovation: The Driver for Global Growth, sf. 9
Dr Özgür Uçkan

27. inovasyon ortamının boyutları
/ Davenport et al, Strategic Management in the Innovation Economy, sf. 129
Dr Özgür Uçkan

28. kurumsal inovasyon ve değişim
• "Teknolojik değişim hızı, değer yaraLmından değer elde etmeye, oradan da değerin sürdürülebilir
kılınmasına üç aşamalı bir düzen içinde etkisini gösterir.
• Daha fazla işlemci gücü, İnternet protokolüne dayalı networking, hiper‐depolama, genomik gibi inovasyonlar,
hemen her sektörde değer zincirini dönüştürüyor. Geçmişte bu değer zincirlerinin büyük kısmı ve endüstrinin
yapısı, dikey olarak bütünleşmiş şirketlerde sıkı korunan enformasyonla örülüydü. Bugün ise, bu teknolojik
inovasyonlar bilgiyi bol, her yerde hazır ve nazır, hızlı ve erişilebilir kılarak, şirketler ve sektörlerde inovaNf değer
yaraVmını, elde edilmesini ve sürdürülebilir kılınmasını mümkün hale geNriyor."
• "Enformasyon ve bilginin her yerde hazır ve nazır olması (ubiquitous), muhtemelen kurumsal inovasyon ve
değişime yapılan en anlamlı katkıdır."
• "Bugün, enformasyonun paylaşım ve kullanım maliyeN düştükçe, şirketler ve bağlı oldukları sektörler 'çözülme'
eğilimi içine giriyor... Çözülme eğilimi, İnternet ve şirketlerin daha fazla enformasyona ulaşmalarını sağlayan
hizmetlerle hızlanıyor. ArVk şirketler dünyanın herhangi bir yerindeki mal ve hizmet sağlayıcılarla çalışabiliyor. “
• “Etki: Enformasyon erişilebilirliğinin geNrdiği maliyet eşiği, arVk şirket veya sektör sınırlarıyla
tanımlanmıyor." (Davenport et al, Strategic Management in the InnovaSon Economy, sf. 16 ‐ 17)
Dr Özgür Uçkan

29. kurumsal inovasyon ve değer
• "İnovasyon yapma iNsi, hızlı bilgi paylaşımının oyuncuları sürekli olarak yenilenme ve uyum sağlamaya
ilği bugünün 'inovasyon ekonomisi"nde çok daha önemli hale gelmişNr. Bunun sonucu, ürün, hizmet,
süreç, iş modelleri ve yöneHm yaklaşımlarında sürekli inovasyonla kurulan endüstri değer zincirleridir.
• İnovasyon değer zinciri ‐bunu bir değer ağı, (kapsamı) arArılmış şirket, bir iş ekosistemi veya bir değer
konstelasyonu olarak da adlandırabiliriz‐ firmaların bütünleşik, kendine yeten iş yapma yaklaşımlarına
meydan okumaktadır."
• "En etkili değer elde etme mekanizmaları bugün firmaların sınırları dışında işlemektedir. Aynı zamanda,
bir firmanın yaraZğı değer tüm iş ekosistemi için hayaH önem taşıyabilmektedir. Enformasyon
erişilebilirliği firmaların doğasını da dönüştürmüştür. Firmalar, kendine yeten değer yaratma ve elde
etme aygıtlarından, üyeleri sürekli olarak değer yaraVmı ve değer elde etme hakları için birbirleriyle
anlaşma sorumluluğu taşıyan, bir topluluğun karşılıklı bağımlı parçalarına dönüşmüştür."
• "Bilgilerini dış dünyaya kapayan şirketler, kendilerini dış inovasyon kaynaklarına da kapatmaktadır.
Başarılı şirketler, enformasyonu değer yaratan bilgiye dönüştürebilen ve bu bilgiyi inovasyon yapmak ve
fazladan kar elde etmek için saldırganca kullanan şirketlerdir. " (Davenport et al, Strategic Management
in the InnovaSon Economy, sf. 17)
Dr Özgür Uçkan

30. inovasyon ekonomisinin sekiz yönlendirici dinamiği
1. Zenginlik yaraLmının yeni küresel altyapısı: İnternet ve mobil ileNşimin mümkün kıldığı ağlar,
ekonomik faaliyet ve ilerlemenin temeli haline geliyor. Tıpkı demir yolları, yollar, enerji şebekeleri
ve telefonun endüstriyel ekonomideki dikey olarak bütünleşik şirketleri desteklemesi gibi...
2. Yeni değer kaynakları: İnovasyon ekonomisinde değer, fiziksel değerlerle değil, bilgi ve fikri
mülkiyet ile yaraVlır. Bu kaynaklar doğru kullanıldıklarında kar arVşı sağlar. Hizmet, süreç, iş
modelleri ve yöneNm yaklaşımlarındaki inovasyonlar, en az fiziksel ürünlerdeki inovasyonlar kadar
önemlidir.
3. Zenginliğin yeni mülkiye?: Endüstriyel ekonomide zenginlik güçlü bireyler ve grupların elindeydi.
Bugün bu zenginlik dağıldı ve özellikle yeni girişimcilerin eline geçN.
4. Yeni eği?m modelleri ve kurumları: Pedagoji ve bilgi edinme, arVk etkileşimli, dağıAk,
kendiliğinden ilerleyen öğrenmeye dönüşüyor. Fiziksel yerleşimin yerini öğrenen ileHşim ağlarının
düğümleri alıyor. Bilgi ve öğrenme arVk ayrı etkinlikler değil, tersine, bir iş sürecinin gömülü
parçaları haline geldi.
Davenport et al, Strategic Management in the Innovation Economy, sf. 19
Dr Özgür Uçkan

31. inovasyon ekonomisinin sekiz yönlendirici dinamiği
5. Yeni iş modelleri: Geleneksel dikey bütünleşik şirketler ve onların değer zincilerinin aracılara olan
ihHyacının ortadan kalkması, yepyeni bir iş modelleri çokluğunu yarab (değer yaraVmı, değerin
elde edilmesi ve değerin sürdürülebilir kılınmasına ilişkin yeni iş kavramlarını da). Değer
mühendisliği (manipülasyonu) değer inovasyonuna doğru yöneldi.
6. Güçlenmiş müşteriler: Bilgiyle güçlenen müşteriler bir çok sektör ve şirkeqe inovasyonun
yönlendiricisi haline geldi. Müşteriler, onlara hizmet eden şirketlerle birlikte inovasyonun ortak
yaraAcılarına dönüştü. Müşteri bilgi yöneHmi (CKM ‐ Customer Knowledge Management), (CRM'in
ötesinde) değer yaraVmının yeni kaynağı.
7. Küresel arz ve talep zincirlerinde kaldıraç etkisi: Dünya ekonomisinin küreselleşmesi ve arz‐talep
zincirlerinin ağ entegrasyonu, inovaNf değer kurgularını mümkün kıldı. Değer inovasyonu, marka
değeri gelişHrme odağı ile, arz zincirinden talep zincirine kaydı.
8. Yeni yöne?şim yapıları: Endüstri çağı bürokrasileri ağ yönelimli yöneHşim yapılarına dönüşüyor;
performans ölçümleri, bilgi, inovasyon ve sürdürülebilir değer yaraVmı / elde edilmesi odaklı ağ skor
tablolarıyla yer değişNriyor.
Davenport et al, Strategic Management in the Innovation Economy, sf. 19
Dr Özgür Uçkan

32. endüstriyel ekonomiden inovasyon ekonomisine...
Davenport et al, Strategic Management in the Innovation Economy, sf. 21
Dr Özgür Uçkan

33. ... yeni müşteri ihNyaçlarının ışığında...
Davenport et al, Strategic Management in the Innovation Economy, sf. 21
Dr Özgür Uçkan

34. ... değişen şirket modeli...
Davenport et al, Strategic Management in the Innovation Economy, sf. 65
Dr Özgür Uçkan

35. ... değişen inovasyon ortamı...
Shane, The Handbook of Technology and Innovation Management, sf. 117
Dr Özgür Uçkan

36. inovasyon trendleri
• Tekno‐ekonomik paradigma dönüşümü
• "Ulusal inovasyon sistemleri"nden mikro, derine nüfuz eden ve "gömülü" inovasyon sistemlerine
geçiş (organizasyon içinde inovasyon)
• İnovasyon poliHkaları ‐ hükümetlerin rolü
• inovasyon yöneHmi, ağ yapılanması ve yöneHşimi
• İnovasyonun ağ‐mekanı
• Ar‐Ge'nin gayri merkezileşmesi
• İnovasyon hub'ları ve kent ekonomiler
• İşbirliği ağları
• İnovasyon kümelenmeleri
• İnovasyonun küreselleşmesi
• İnovasyon dışalımı (outsourcing)
• Açık inovasyon
• Açık şirket (Şirket 2.0)
Dr Özgür Uçkan

37. yeni inovasyon paradigması
• Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde inovasyonu belirleyen tekno‐ekonomik
paradigma köklü bir biçimde dönüşüyor.
• Bu değişimden önce inovasyon daha çok kitlesel üreNm, ölçek ekonomileri ve ağırlıklı
olarak kurumsal Ar‐Ge kavramları etraonda biçimleniyordu.
• 20. Yüzyılın son otuz yılında bu durumun yerini, geniş ölçüde kapsam ekonomileri,
bağlı olmanın yaraZğı fayda, esnek üreHm sistemleri ve Ar‐Ge’nin gayri‐
merkezileşmesi aldı. Esneklik, bağlı olmak ve işbirliği, araşVrma çeşitliliğini ve
işbirliğine dayalı disiplinler arası yaklaşımları kolaylaşVran BİT üzerinde temelleniyor.
Dr Özgür Uçkan

38. yeni inovasyon paradigması
• Ulusal "bilim‐teknoloji poliHkaları" ve öngördükleri "ulusal inovasyon sistemleri"
hızla dönüşen pazar koşulları taraondan aşıldı. İnovasyon mikro düzeylere nüfuz edip,
firma, küme, bölge gibi ölçeklerde gelişNrilerek sektörel sinerji adaları yaratmaya
başladı.
• Sektörler özelinde, üniversite‐iş dünyası‐devlet işbirlikleri ve yerel dinamiklerle mikro
düzeyde gelişHrilen hızlı, esnek ve kolay ölçeklenebilir gayri merkezi sistemlerin
kurulması öncelik kazandı.
• İnovasyon ve rekabetçilik arasındaki ilişkilerin kümelenme ve yöneHşim modelleri
çerçevesinde mikro düzeyde gelişHrilmesi ve "hub"lar halinde küresel ağa entegre
edilerek değerlendirilmesi, inovasyon alanında yeni bir sistemik mekanizmanın
doğmakta olduğunu gösteriyor.
Dr Özgür Uçkan

39. yeni inovasyon paradigması
• Giderek güçlenen ‘’açık kaynak’’ eğilimini özellikle gelişNriciler arasında bir paylaşım
ekonomisi yaratacak bir tarzda entegre eden ‘’açık inovasyon’’ yapıları Avrupa başta
olmak üzere ön plana çıkıyor.
• Bilgi, üreNm ve hizmetlerin, firmaları ve özellikle de tükeNcileri kapsayan çevrimiçi
topluluklar arasında paylaşımı inovasyonun geleceğini belirleyecek.
• Bir başka önemli trend de inovasyonun küreselleşmesi. 1990’ların başından iNbaren
çokuluslu şirketler, Ar‐Ge alanındaki sınır‐ötesi yaVrımlarını gelişen ülkelerde
konumlanmış Ar‐Ge merkezlerini de içerecek bir biçimde arbrdı.
• Yerel, bölgesel ve giderek küresel pazarlar için birer teknoloji gelişNrme odağına
dönüşen bu araşVrma merkezleri arasında hızla gelişen entegrasyon, küresel
inovasyon ağlarının doğuşuna tanıklık ediyor
Dr Özgür Uçkan

40. açık bilim / açık inovasyon
• Açık inovasyon eğiliminin yanı sıra ve bununla birlikte, “açık bilim” eğilimi de bilim insanları
ve araşVrmacılar arasında hızla yayılıyor. Benzeri ve/veya ilişkili alanlarda çalışan bu kişiler,
interneNn, özellikle de “web 2.0”ın ve “wiki” türü bilgi paylaşım ortamlarının sağladığı
olanaklarla, daha önce hiç olmadığı kadar entegre bir biçimde çalışıyor ve çevimiçi
topluluklar oluşturuyorlar. Bu açık ağ yapılarıyla, bu insanların çalışVkları kurumlar, başta
üniversiteler olmak üzere çeşitli araşVrma kurum ve kuruluşları arasındaki bilgi paylaşımı ve
teknoloji transferi de daha kapsamlı ve derinlikli bir boyut kazanıyor.
• İnovasyon, bilim ve teknolojideki bu gelişmeler, üniversiteler, teknoloji gelişNrme bölgeleri,
bilim ve teknoloji parkları, araşVrma parkları ve teknoparkların konumunu da etkiliyor. Bu
yapılar sadece üniversite‐sanayi işbirliğinin arayüzü olmakla kalmıyor, farklı disiplinlerden
ve farklı playormlardan (üniversite, özel sektör, kamu vb.) bilim insanları ve araşVrmacıların
bilgi, teknoloji, araç ve kaynak paylaşım ortamı haline geliyor. Söz konusu yapılanmalar bu
nitelikleriyle birer açık bilim ve açık inovasyon ortamı kimliği kazanıyor.
• Bu yapılanmada açık ağ yöneHşimine bağlı bilgi yöneHmi bir koşul haline geliyor...
Dr Özgür Uçkan

41. açık inovasyon
• Bilgi tekellerinin sonu
• Yeni bir inovasyon manVğına doğru
• AraşVrmanın yeni rolü: Bilgi üreNminin ötesinde bağlanVlı üreNm
• Risk sermayesinde yeni perspekNfler
• Açık inovasyon ve fikri mülkiyet (IP) yöneNmi
• İç rekabet: Bilgi metabolizmasını hızlandırmak
• İç Ar‐Ge mimarisini gelişNrmek
• Yeni bir iş mimarisi kurmak
• Açık kaynak inovasyonu: özgür yazılım ve açık kaynak trendleri
Dr Özgür Uçkan

42. yeni bir “iş manVğı”
• “Wired dergisi editörü Kevin Kelly, ‘doğmakta olan yeni ekonomik düzenin üç ayırdedici
karakterisNği olduğunu’ söylüyor: ‘Bu düzen küreseldir; gayrimaddi değerleri ‐ fikirler, bilgi
ve ilişkiler‐ öne çıkarır; ve yoğun bir biçimde bağlanAlıdır.’ Kelly, elektronik ağların,
‘teknolojik bir matriks içerisinde yeni organik davranış örgüleri’ ortaya çıkardığını gözlemler.
Ama ona göre gerçek değişim teknolojiyle değil, ileNşimle ilgilidir. Kelly'ye göre, doğmakta
olan dünyada ‘ileHşim ekonomidir’. “
• “Yeni ekonomi ileNşimi devrimci bir biçimde dönüştürdüğüne göre, derinlemesine dinlemeyi
de mümkün kılabilir. O halde yeni bir iş manAğının doğduğunu söyleyebiliriz: firmaların
nasıl değer yaraZğını yeniden düşünmekle işe başlayıp, ‘müşteri’, ‘çalışan’, ‘sağlayıcı’ ve
nihayeHnde şirkeHn kendisini yeniden tanımlamaya başlayan bir manAk...”
• “Bu yeni bir müşteri odaklılığı ortaya çıkarır: Müşteriden değer elde etmek kadar müşteriye
değer götürmeyi de kapsayan bir odaklılık... Müşteri değerin ortak yaraAcısı haline
gelmişNr.” (Davenport et al, Strategic Management in the InnovaSon Economy, sf.. 42)
Dr Özgür Uçkan

43. değişen stratejik zihinsel yapı ve yöneNm odağı
• Davenport et al, Strategic Management in the InnovaSon Economy, sf.. 133
Dr Özgür Uçkan

44. açık şirket / şirket 2.0
• “Firmalar, kendine yeten değer yaratma ve elde etme aygıtlarından, üyeleri sürekli
olarak değer yara?mı ve değer elde etme hakları için birbirleriyle anlaşma
sorumluluğu taşıyan, bir topluluğun karşılıklı bağımlı parçalarına dönüşmüştür.
Bilgilerini dış dünyaya kapayan şirketler, kendilerini dış inovasyon kaynaklarına da
kapatmaktadır. Başarılı şirketler, enformasyonu değer yaratan bilgiye dönüştürebilen
ve bu bilgiyi inovasyon yapmak ve fazladan kar elde etmek için saldırganca kullanan
şirketlerdir.” (Davenport)
• Bu sınırları geçirgenleşmiş, dışa açık şirket yapıları, “açık şirket” veya “şirket 2.0”
olarak adlandırılıyor ve giderek güçlenen bir trend olan “açık inovasyon”un en etkin
aktörleri haline geliyor.
• Yani inovasyon yapmak ve değer yaratmak için önce kendinizi inove etmeniz
gerekiyor…
Dr Özgür Uçkan

45. Teşekkürler...
Dr Özgür Uçkan