Oop 6

Bài 6: Thiết kế lớp

Giảng viên: Nguyễn Thị Minh Huyền
nguyenthiminhhuyen@hus.edu.vn
Đỗ Thanh Hà
dothanhha@hus.edu.vn

Tài liệu tham khảo
 BigJava – chương 9

2009-2010 OOP - http://mim.hus.edu.vn/elearning 2

Lựa chọn các lớp (1)
 Mỗi lớp biểu diễn một khái niệm đơn trong
lĩnh vực của bài toán
 Tên của lớp nên là 1 danh từ mô tả khái niệm
đó. VD:
 Khái niệm trong toán học:
 Điểm (Point)
 Hình chữ nhật (Rectangle)
 Hình elíp (Ellipse)
 Khái niệm trong đời sống:
 Tài khoản ngân hàng (BankAccount)
 Quầy thu tiền (CashRegister)


Lựa chọn các lớp (2)
 Nên phân biệt các loại lớp:
 Loại lớp cho các đối tượng thực hiện 1 kiểu công
việc nào đó (vd: Scanner, Random)
 Loại lớp tiện ích chỉ chứa các phương thức tĩnh và
các hằng (vd: Math)
 Lớp khởi động chương trình: chỉ chứa hàm main
 Nguyên tắc số 1 khi xác định tên cho các lớp:
tìm các danh từ trong mô tả bài toán


Tính gắn kết (1)
 Mỗi lớp nên biểu diễn một khái niệm đơn
 Giao diện công khai của 1 lớp là nhất quán nếu tất cả
các đặc trưng của nó đều gắn kết với khái niệm mà lớp
đó biểu diễn
 Chẳng hạn lớp CashRegister (BigJava – ch04) thiếu tính
gắn kết
public class CashRegister {
public void enterPayment(int dollars, int quarters,
int dimes, int nickels, int pennies)
...
public static final double NICKEL_VALUE = 0.05;
public static final double DIME_VALUE = 0.1;
public static final double QUARTER_VALUE = 0.25;
...
}

Tính gắn kết (2)
 Thực tế, lớp CashRegister như trên đề cập tới 2 khái niệm:
quầy thu ngân và tiền xu
 Giải pháp: tạo 2 lớp

public class Coin {
public Coin(double aValue, String aName){ ... }
public double getValue(){ ... }
...
}
public class CashRegister {
public void enterPayment(int coinCount, Coin coinType)
{ ... }
...
}


Tính móc nối (1)
 1 lớp phụ thuộc vào 1 lớp khác nếu nó sử dụng các
đối tượng của lớp đó
 Lớp CashRegister phụ thuộc vào lớp Coin để xác định số
tiền trả
 Lớp Coin không phụ thuộc vào lớp CashRegister
 Tính móc nối cao: nhiều phụ thuộc giữa các lớp
 Cần giảm thiểu sự móc nối để hạn chế ảnh hưởng
khi có thay đổi về giao diện của mỗi lớp
 Vẽ sơ đồ lớp để hiển thị quan hệ giữa các lớp
 Sử dụng UML (Unified Modeling Language): kí hiệu
dùng cho phân tích, thiết kế hướng đối tượng


Tính móc nối (2)
 Quan hệ phụ thuộc
giữa 2 lớp
CashRegister và
Coin


Tính móc nối cao/thấp


Các lớp không biến đổi
(immutable classes)
 Các lớp không biến đổi là các lớp không có
phương thức biến đổi (mutator) thuộc tính
đối tượng
 VD: String, Double, v.v.
 String name = "John Q. Public";
String uppercased =
name.toUpperCase(); // name is not
changed
 Việc xuất ra tham chiếu tới một đối tượng
thuộc các lớp này là an toàn, các chương
trình khác không thể biến đổi được trạng thái
đối tượng đó

Hiệu ứng phụ (1)
 Hiệu ứng phụ của 1 phương thức: biến đổi dữ
liệu bên ngoài
public void transfer(double amount,
BankAccount other) {
balance = balance - amount;
other.balance = other.balance + amount;
// Modifies explicit parameter
}
 Biến đổi tham biến hiện có thể dẫn đến hiệu
ứng ngoài tầm kiểm soát của người lập trình
=> nếu có thể thì nên tránh


Hiệu ứng phụ (2)
 Ví dụ khác: đầu ra của chương trình
public void printBalance() // Not recommended
{
System.out.println("The balance is now $" + balance);
}
 Ý tưởng không tốt: Thông báo bằng tiếng Anh, dòng dữ
liệu ra là System.out
 Tốt nhất là tách biệt được việc nhập/xuất dữ liệu với mục
đích chính của lớp cần xây dựng


Truyền tham biến
 Các phương thức truyền tham biến: theo giá trị (value)/theo
địa chỉ (reference)
 Java: truyền theo giá trị
 Một phương thức có thể thay đổi trạng thái của đối tượng làm tham
biến, nhưng không thay được địa chỉ của đối tượng đó
public class BankAccount {
public void transfer(double amount, BankAccount otherAccount)
{
balance = balance - amount;
double newBalance = otherAccount.balance + amount;
otherAccount = new BankAccount(newBalance);
// Won't work
}
}
VD: harrysChecking.transfer(500, savingsAccount);


Điều kiện trước (1)
 Điều kiện trước (precondition): Yêu cầu mà chương
trình gọi phương thức phải tuân theo
 Công bố điều kiện trước trong tài liệu hướng dẫn
 /**
Deposits money into this account.
@param amount the amount of money to deposit
(Precondition: amount >= 0)
*/
 Nếu điều kiện trước bị vi phạm, phương thức không
chịu trách nhiệm về việc tính đúng kết quả mà có thể
xử lí theo cách bất kì


 Nếu điều kiện trước bị vi phạm, phương thức
có thể “ném” ngoại lệ (throw exception) – bài
12
if (amount < 0) throw new IllegalArgumentException();
balance = balance + amount;
 Phương thức không bắt buộc phải kiểm tra
điều kiện trước, chương trình gọi phải chịu
trách nhiệm nếu không tuân thủ điều kiện đã
đưa ra


 Phương thức có thể thực hiện kiểm tra xác nhận
bằng chỉ thị assert
 Cú pháp: assert condition;
 VD: assert amount >= 0;
 Bật chế độ kiểm tra xác nhận khi chạy:
 java –enableassertions ClassName
 Nếu biểu thức điều kiện có giá trị false, chương trình sẽ ném
ngoại lệ
 Tránh việc lẳng lặng kết thúc phương thức khi điều
kiện trước không thoả mãn:
if (amount < 0) return; // Not recommended; hard to debug
balance = balance + amount;


Điều kiện sau
 Điều kiện sau (postcondition): điều kiện thoả mãn
sau khi thực hiện phương thức
 Nếu lời gọi phương thức thoả mãn điều kiện trước thì
cũng phải đảm bảo thoả mãn điều kiện sau
 Có 2 loại điều kiện sau:
 Giá trị trả lại được tính toán đúng
 Đối tượng ở trạng thái xác định nào đó khi thực hiện xong
phương thức
/**
Deposits money into this account.
(Postcondition: getBalance() >= 0)
@param amount the amount of money to deposit
(Precondition: amount >= 0)
*/


Phương thức tĩnh - Trường dữ
liệu tĩnh
 Phương thức tĩnh:
 Mỗi phương thức phải thuộc 1 lớp nào đó
 Phương thức tĩnh: Không có tham biến ẩn
 phương thức dùng cho các tính toán không áp dụng lên đối tượng
của lớp
 Trường dữ liệu tĩnh
 Trường dữ liệu chung cho tất cả các đối tượng trong lớp
 Chú ý khởi tạo trường dữ liệu tĩnh
public class BankAccount{
. . .
private static int lastAssignedNumber = 1000;
//Executed once, when class is loaded
}
 Trừ trường hợp dữ liệu là hằng (final), các trường dữ liệu tĩnh nên
có quyền truy nhập private

Tổ chức các lớp liên quan
thành các gói
 Gói (package): Tập các lớp có liên quan
 Để đặt các lớp trong 1 tệp vào 1 gói, dòng
đầu tiên trong tệp mã nguồn cần có chỉ thị:
 package packageName;
 Tên của gói chứa 1 hay nhiều tên phân cách
nhau bằng dấu chấm (.)
 VD: package com.horstmann.bigjava;
 Gói ngầm định (default package) không có
tên


Khai báo sử dụng gói (import)
 Có thể sử dụng 1 lớp thuộc 1 gói mà không
cần lệnh import
 Trong toàn bộ chương trình phải viết tên đầy đủ
của lớp đó
java.util.Scanner in = new
java.util.Scanner(System.in);
 Để không phải khai báo nhiều lần cho các lớp
trong cùng 1 gói, dùng kí tự gộp *
 import java.util.*;


Tên gói và định vị các lớp
 Dùng gói để tránh xung đột tên lớp
 VD: java.util.Timer và javax.swing.Timer
 Tên gói không được nhập nhằng
 Khuyến cáo: Bắt đầu tên gói với tên miền Internet
(com.horstmann.bigjava)
 Tên đường dẫn của các lớp trong gói:
 phải đúng với tên gói (com/horstman/bigjava)
 được bắt đầu với đường dẫn trong biến môi trường
CLASSPATH
 chứa danh sách các thư mục cơ sở có thể chứa các thư mục
của các gói
 set CLASSPATH=c:homewalters;.


Thư mục cơ sở và thư mục
con cho các gói


Oop 6

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (19)

Similar to Oop 6

Similar to Oop 6 (20)

More from Thai Hoc Vu

More from Thai Hoc Vu (8)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Oop 6