1. ՕԼԻՄՊԻ Կ
ՄԱՆԿԱԿԱՆ ԱՄՍԱԳԻՐ
#2
Ապրիլ 2012

2. Էդվարդ Օհանյան Էմին Օհանյան
Սովորում ենք Երևանի <<Մխիթար Սեբաստացի>>
Կրթահամալիրի Հիմնական դպրոցի
I դասարանում:
Դասվար` Սեդա Խաչատրյան
Հասցե` ՀՀ, ք. Երևան 0050, Մայիսի 9 փ., շ. 51, բն. 102
Հեռ.` (010) 44 11 34, 077 (03 28 28)
Էլ. Հասցե` anna-ohanyan@mskh.am
http://himnakan.mskh.am/

3. Ես Էդվարդ Օհանյանն
եմ:
Իմ սիրած զբաղմունքը՝ Ես Էմին Օհանյանն եմ:
պարել, երգել, նվագել: Իմ սիրած զբաղմունքը՝
Չեմ սիրում՝ շախմատ խաղալ, միրգ ուտել,
հիվանդանալ և դպրոց նվագել, երգել, պարել:
չգնալ: Չեմ սիրում՝ աղմուկ և հիվանդանա
ու շախմատի մրցույթի չգնալ:

4. Շարունակի՛ր պատմությունը
Մի փոքրիկ տան մեջ մի փոքրիկ բույն կար: Այդ փոքրիկ
բնում երկու փոքրիկ մուկ էր ապրում:
Հարևանությամբ մի չար տղա էր ապրում, որը տանը կատու ուներ:
Մի օր, այս տղան որոշեց, որ իր կատվի ծննդյան օրը պետք է կատվին
մուկ նվիրի: Երբ այդ օրն եկավ, տղան մի մեծ տութ վերցրեց և գնաց
հարևան մկներին բռնելու: Իսկ մկները այդ ժամանակ գնացել էին
զբոսանքի: Տղան մոտեցավ մկների բնին և տեսնելով, որ մկները այնտեղ
չեն, ջղայնացավ և, ոտքով հարվածելով բնին, փլեց այն: Հետո նա որոշեց
թաքնվել դռան ետևում մինչև մկների վերադարձը:
Երբ մկները վերադարձան զբոսանքից և տեսան իրենց փլված բույնը,
շատ զարմացան և տխրեցին: Բայց նրանք չհասցրեցին նույնիսկ մտածել,
թե ինչ պետք է անեն, քանի որ տղան հանկարծակի դուրս թռավ դռան
ետևից և բռնելով մկներին, գցեց նրանց տուպի մեջ:
Տղան ուրախ-ուրախ դուրս եկավ տնից, գրպանից մի ադամաթուզ
(բանան) հանեց և սկսեց հավեսով ուտել: Տեսնելով տղային, նրան մոտ
վազեցին իր ընկերները, որոնք պատրաստվում էին ֆուտբոլ խաղալ: Չար
տղան իր կերած ադամաթզի կճեպը արագ նետեց գետնին և, տուփը
թողնելով բակի նստարանի վրա, վազեց ֆուտբոլ խաղալու:

5. Մկները տութի մեջ նստած լացեցին, լացեցին, հետո էլ հասկացան, որ
լացով գործին չեն օգնի՝ պետք է շտապ մի բան մտածել, քանի դեռ չար
տղան չի վերադարձել:
Հանկարծ նրանք հիշեցին, որ վերջ ի վերջո նրանք մկներ էր և սուր
ատամներ ունեն: Նրանք սկսեցին արագ-արագ կրծել տուփը: Մի հինգ
րոպեից տուփի մեջ մի գեղեցիկ ծակ առաջացավ: Մկները դուրս թռան
տուփից: Ուզում էին արագ փախչել տուն, բայց հետո հիշեցին, որ այլևս
տուն չունեն: Մի պահ նրանք շփոթված կանգ առան՝ չիմանալով, թե ինչ
անեն: Եվ հանկարծ նրանց մոտ մի փայլուն միտք ծագեց: Նրանք
մտածեցին, որ կարելի է այդ տուփի մեջ ևս երկու փոքր ծակ կրծել և այն
կդառնա դռնով և պատուհաններով մի նոր տուն իրենց համար: Մկնիկները
սկսեցին արագ-արագ տուփը բրթել դեպի մի ապահով տեղ:
Այդ պահին հեռվից վազելով գալիս է չար տղան, որն արդեն ավարտել
էր ֆուտբոլ խաղալը: Տեսնելով մկներին, տղան այնքան արագ վազեց, որ
չնկատելով իր իսկ գցած ադամաթզի կճեպը, պատահմամբ կանգնեց վրան,
սայթակեց, ընկավ և ոտքը կոտրեց:
Անցորդները «Շտապ Օգնություն» կանչեցին, որն եկավ և տղային
հիվանդանոց տարավ: Իսկ մկները հանգիստ վերջացրեցին իրենց գործը և
այդ օրվանից հանգիստ ապրեցին իրենց նոր և մեծ տան մեջ:

6. Շարունակի՛ր պատմությունը
Մի մարդ կար: Այս մարդն ուներ երկու ոտք: Այս ոտքերը երբեք
չէին կռվում:
Իսկ գիտեք ինչո՞ւ: Հիմա կպատմենք: Մի oր զբոսանքի ժամանակ այս
մարդու մի ոտքը պատահմամբ տրորում է մյուս ոտքը: Այն մյուս ոտքը այդ
օրը շատ վատ տրամադրություն է ունենում, քանի որ, մարդու հագած
կոշիկները շատ անհարմար էին և ցավեցնում էին նրան: Բարկանալով իրեն
տրորած ոտքի վրա, այս ոտքն էլ իր հերթին հարձակվում է մյուս ոտքի վրա և
տրորում այն: Եվ այդպես երկու ոտքերը իրար մի լավ տրորելուց հետո,
վերջը իրարից նեղանում են և ուզում են առանձնանալ՝ մեկը ուզում է գնալ
դեպի աջ, մյուսը՝ դեպի ձախ: Եվ ահա այդ ոտքերի տերը՝ խեղճ մարդը մի
ամբողջ օր աջ ու ձախ է վազվզում գժի նման: Վազվզում է, վազվզում, վերջում
ուժասպառ եղած ուշաթափվում, ընկնում է ցած: Մի քանի ժամ այդպես
պառկած է մնում, ոչինչ չի ուտում և ոտքերը շատ են սովածանում: Տեսնելով,
որ այլևս չեն դիմանում, շատ են ուտել ուզում, այդ մարդու ոտքերը
հասկանում են, որ պետք է հաշտվել, եթե ուզում են մի բանի հասնել: Նրանք
միմյանցից ներողություն են խնդրում և, հավաքելով իրենց վերջին ուժերը,
մարդուն գետնից բարձրացնում, տանում են տուն՝ ճաշելու: Այդ օրվանից
ոտքերը երբեք չէին կռվում:

7. Զատիկը կամ Հիսուս Քրիստոսի հրաշափառ Հարության տոնը՝
քրիստոնյա եկեղեցիների, այդ թվում նաև Հայ Առաքելական Եկեղեցու հնագույն
և մեծագույն տոնն է, հինգ տաղավար տոներից մեկն է:
Զատիկը շարժական տոն է, այսինքն յուրաքանչյուր տարի նրա նշման օրը
փոխվում է: Այս տարի Հայ Առաքելական Եկեղեցին այն նշում էր ապրիլի 8-ին:
ՍՈՒՐԲ ՀԱՐՈՒԹՅԱՆ տոնը հայերիս մեջ կոչվում է նաև Զ Ա Տ Ի Կ:
Զատիկ նշանակում է զատում, բաժանում, հեռացում մեղքերից և իր
վերջնական իմաստով՝ վերադարձ առ Աստված:
Աստծու Որդին՝ իբրև Գառն Աստծու, Իր
արյունը թափեց մեղավոր մարդկության համար,
խաչվեց և երրորդ օրը հարություն առավ
մեռելներից, որպեսզի բոլոր իրեն
հավատացողներին Իր սուրբ արյունով սրբելով
մեղքերից՝ արժանի դարձնի հավիտենական
կյանքին: երեկոյան եկեղեցիներում մատուցվում է
Շաբաթ
Քրիստոսի հարության Ճրագալույցի Պատարագ, որով
վերջանում է Զատկին նախորդած յոթ շաբաթ
տևած Մեծ Պասի շրջանը:
Պատարագի ավարտին հավատացյալները միմյանց
ողջունում են «Քրիստոս հարյավ ի մեռելոց»
ավետիսով և ստանում «Օրհնյալ է հարությունը
Քրիստոսի» պատասխանը:

8. Սուրբ Զատիկը բացառիկ տոն է, այն ունի իր ծիսական ծառը, ունի
իր առանձնահատուկ տիկնիկները` ակլատիզը և ուտիստատը, ունի
նաև ծիսական մշակութային խաղերը:
Ծիսական ծառը
խորհրդանշում է անցյալը,
ներկան և ապագան, այդ ծառի
վրա նախկինում կախվել են
ձեռքով գործած հավկիթներ:
Այս տոնին յուրաքանչյուր տիկին իր տանը պետք է ունենա ակլատիզ
տիկնիկը, որը նախկինում օգտագործել են որպես օրացույց, տիկնիկի վրա
ամրացվել են 49 օրվա քարկտիկներ: Տիկնիկը խորհրդանշում է տան
հաջողությունը:
Իսկ ուտիստատ տիկնիկը նախկինում եղել է յուրաքանչյուր տան
խոհանոցում և համարվել է խոհանոցի տիրուհի:

9. Ժողովրդական ավանդություններ` կապված Ս. Զատիկի տոնի հետ
Զատկի բոլոր նախապատրաստություններն ավարտվում էին զատկական
մատաղով: Մատաղը, սովորաբար հասարակական էր, այսինքն՝ գյուղի բոլոր
ընտանիքները նախապես հավաքած դրամով մի քանի եզ կամ ոչխար էին գնում, հետո
զոհաբերում եկեղեցու բակում, Տեր Հայրը գալիս էր, օրհնում և գիշերը եփում էին
խոշոր կաթսաներում: Կային նաև անհատ մատաղ (գառ, այծ, աքլոր) անողներ:
Մարդիկ կային, ովքեր մատաղի արյան մեջ բռինչ ծառի հաստ ճյուղը թաթախում
էին և տնկում իրենց այգում կամ արտում՝ այն չար աչքից պահպանելու համար:
Իսկ երիտասարդներն ամբողջ գիշեր եփվող կաթսաների շուրջ խաղում
էին ամենասիրված խաղը՝ ձվախաղը: Ողջ գիշեր մարդիկ խինդով լցված երգում
էին, գիշերային պարահանդեսներ ու խաղեր կազմակերպում: Ասում էին,
թե Զատկին բախտ են բաժանում՝ ով քնի, բախտից կզրկվի:
Այդ նույն գիշերը, ում տանը երեխա ծնվեր՝ մեծ բախտավորություն էր
համարվում:
Առավոտյան, եկեղեցու զանգերը հնչելուն պես, տոնական հագնված
անպայման գնում էր եկեղեցի:
Պատարագից հետո գալիս էր մատաղը բաժանելու ժամանակը: Բոլորն
ուտում էին այն և տանում տուն՝ հիվանդների, ծերերի, երեխաների համար: Մատաղ
ստացողները հասարակությանը բարեկեցություն էին մաղթում:
Մարդիկ դուրս էին գալիս դաշտում խնջույքը շարունակելու: Անչափահասներն
ու պատանիները դարձյալ երգելով շրջում էին տնետուն և կարմիր ձվի նոր
պաշարներ հավաքում: Զատկին ժողովրդական երգեր, պարեր, խաղեր էին
կատարվում: Մինչև ուշ գիշեր շարունակվում էին ձվախաղերը:

10. Մեր ռուսաց լեզվի
ուսուտչուհու՝
Ռայիսա Սուրենովնայի
խորհրդով,
Զատիկին
տոնական սեղանի համար
պատրաստեցինք այսպիսի
Զատիկներ և ճուտիկ:
Օգտագործել ենք
լոլիկ, ձիթապտուղ,
ձու, գազար
և սև պղպեղի հատիկներ:

11. ԷՄԻՆ
ԷԴՎԱՐԴ

12. «Օլիմպիկ»-ի հեղինակ՝ մայրիկ
Օգնականներ`